deurlopende formatiewe assessering in skriftelike stelwerk in graad 5

Volgens Reid en Lindstrom (1985:40) is daar basiese reëls wat ten opsigte van die skryf van
‘n paragraaf gevolg moet word. As ‘n mens bekend is met jou onderwerp sal jy volgens
skrywers interessante en waardevolle paragrawe kan skryf. Pre-skryf behels die strategieë en
besluite wat jy neem ten opsigte van die stappe wat jy gaan neem voordat jy die skryfproses
gaan aanpak byvoorbeeld die kies van die onderwerp, vir watter gehoor daar geskryf gaan
word, kollektering van informasie en die bekendmaking met die onderwerp. Ons het heelwat
tyd bestee aan die pre-skryf fase, want ek het uit ondervinding geleer dat leerders later beter
skryf indien hulle gedurende die fase genoeg inligting ingesamel het ten opsigte van die
onderwerp.
Du Toit en Smith-Müller (2003: 6) vra die volgende vraag: “… hoeveel waarde heg ons aan
elke fase, en het ons die geduld om aan elkeen tyd te bestee?” Hulle verwys of sien die vier
fases so: die soekfase, (waartydens stof versamel word) die ordenfase, die formuleerfase en
die hersienfase. Die hersienfase vind volgens my regdeur die skryfproses plaas. Hulle gaan
verder deur te sê dat die onderwerp tydens die vier fases duidelik in die gedagte van die
skrywer moet wees sodat daar nie afgedwaal word nie. Dit wil sê dat die onderwyser
genoegsame tyd aan die soekfase of voorbereidende aktiwiteit moet bestee sodat leerders
goed voorbereid kan wees vir die volgende fases. Ek het hierdie beginsels in my praktyk
probeer toepas.
Volgens Emig (1983:10) moet ‘n skrywer nooit probeer om te skryf oor ‘n onderwerp indien
hy/sy nie bekend daarmee is nie. Ons skryf om kennis of inligting oor te dra aan andere en
die poging sal vrugteloos en verregaande wees as ons nie verstaan wat ons wil oordra nie. Ek
het het alles in my vermoë gedoen om leerders soveel as moontlik bloot te stel aan onderwerp
en genoeg inligting deur middel van hul sintuie (maak van plakkate en bou van akwarium) te
laat ervaar. Ek het besef dat as leerders nie genoeg blootgestel gaan word aan onderwerp nie,
hulle dit baie moeilik sou vind om oor dit te skryf. Leerders skryf makliker as die onderwerp
oor dinge gaan wat aan hulle bekend is. Ons het ook ‘n klein akwarium in die klas gebou met
goue vissies, volledig met waterplante en gruis. Leerders het toe die geleentheid gehad om te
kon sien dat die konsep akwariums min of meer dieselfde is en dat dit nie saak maak waar die
akwarium is nie. Ons het die pre-skryf stadiums ‘n bietjie verder geneem. Leerders het in die
Kuns en Kultuur periode plakkate gemaak van akwariums deur gebruik te maak van
verskillende prente van visse en ander seelewe. Al hierdie oefeninge het leerders goed
voorberei vir die onderwerp. “Although writing is natural, it is activated by enabling
69