deurlopende formatiewe assessering in skriftelike stelwerk in graad 5

3.4.4 Die deelnemende en kollaboratiewe karakter van aksienavorsing
Aksienavorsing vereis ‘n deelnemende manier om te kan begryp: persoonlike kennis en die
praktiese oordeel van praktisyns. In die proses van bewuswording skryf Habermas
(1974:40): “There can only be participants”. Daar kan slegs deelnemers wees, want soos jy
deelneem, so open nuwe insigte en praktykverbetering vind onmiddellik plaas. Onderwysers
staan in die hart van verandering. Stenhouse (1975:143-144) se belangrikste boodskap aan
leerkragte is dat hulle die beste beoordelaars is van hulle eie praktyk. Hy sê verder dat: “The
commitment to systematic questioning of one’s own teaching as a basis for development; The
concern to question and to test theory in practice by the use of those skills.”
Die enigste mense wat aksienavorsers in ‘n praktyk kan wees, is terselfdertyd ook die
praktisyns. Jy kan slegs ‘n aksienavorser wees as jy in al die momente van die
aksienavorsingsproses deelneem. In aksienavorsing is al die deelnemers wat betrokke is in
die aksienavorsing proses, gelyke deelnemers en hulle moet in elke stadium van die proses
betrokke wees. “Put bluntly, action research is a democratic form of research” (Grundy en
Kemmis, 1981:9).
Die navorsingsprojek kan nie in die afwesigheid van die groep beplan word en dan
oorgehandig word vir implimentering en daarna deur ‘n buitestaander geëvalueer word nie.
Leerkrag en leerder besluit saam hoe die projek aangepak gaan word. Hulle word die
geleentheid gegee om betekenisvolle bydraes te lewer. Freire (1972) glo dat die leerders
aktiewe deelnemers moet wees in die program en dat die leerervaring vir die leerders
betekenisvol moet wees. Leerders moet toegelaat word om krities te kan kyk na die
onderrigpraktyke van leerkragte. Leerkragte het dikwels gesê dat leerders nie bevoegd is om
die onderrigpraktyk te kan kritiseer nie. Daar is egter deur studies bewys dat kinders baie
bevoegd is om dit te kan doen as hulle die geleentheid gegun word.
Möller (1982:101) sê dat daar regverdigheid bestaan dat leerlinge kritiek op die onderwyser
se handelinge mag uitoefen. Dit gaan hier om ‘n uitruil van standpunte met die oog op
moontlike konsensus en beplanning van verbeterde handeling. Die leerlinge moet voel dat sy
standpunt die waardering kry waarop dit geregtig is, dat dit sorgvuldig oorweeg en nie
summier verwerp word nie en dat sy bydrae waardevol is, selfs al word dit nie aanvaar nie.
Die leerling moet, indien moontlik, daarvan oortuig word dat daar ‘n beter metode is as wat
52