02.05.2013 Views

Jaarverslag 2011 - gwk

Jaarverslag 2011 - gwk

Jaarverslag 2011 - gwk

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong>


2<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong><br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong><br />

Visie<br />

Om ‘n volhoubare agri-besigheid van uitnemendheid te wees.<br />

Missie<br />

Ons ontsluit potensiaal, skep welvaart en voeg waarde toe vir ons Vennote-in-missie op<br />

‘n entrepreneuriese wyse, gekenmerk deur:<br />

Innoverende denke,<br />

Kreatiewe oplossings,<br />

Voortreflike besluitneming,<br />

Energieke uitvoering, gerugsteun deur eienaarskap en spesialisasie.


3<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong>


4<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong>


Indeks<br />

6-7 Inkomstestaat en balansstaat wat<br />

‘n drie jaar oorsig gee.<br />

8-9 Voorsittersverslag<br />

10-13 Korporatiewe beheer<br />

14-15 Verslag van die ouditkomitee<br />

16-17 Sosiale verantwoordelikheid<br />

20-23 Verslag van die besturende Direkteur<br />

26-27 Verslag van die Ouditeure oor die verkorte finansiële state<br />

28-29 Direkteursverantwoordelikhede en -goedkeuring<br />

30-31 Sertifikaat van die Maatskappysekretaris<br />

36-37 Direkteursverslag<br />

40-41 Staat van finansiële posisie<br />

42 Staat van finansiële prestasie<br />

43 Staat van omvattende inkomste<br />

47 Staat van verandering in ekwiteit<br />

49 Staat van kontantvloei<br />

50 Nota1 - Beleggings in filiale<br />

50 Nota 2 - Beleggings in gesamentlike ondernemings<br />

52 Nota 3 - Beleggings in geassosieerdes<br />

53 Nota 4 - Lenings aan / (vanaf) groepmaatskappye)<br />

56 Nota 5 - Lenings aan / (vanaf) aandeelhouers<br />

57 Nota 5 - Voorraad<br />

58 Nota 7 - Aandelekapitaal<br />

5<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

2010<br />

5<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong>


GWK Beperk<br />

Drie Jaar Groep Finansiële Oorsig<br />

Inkomstestaat<br />

6<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong><br />

2009 2010 <strong>2011</strong><br />

R’000 R’000 R’000<br />

Omset 3 799 869 3 089 719 3 250 348<br />

Bedryfsinkomste voor inagneming van volgende: 189 065 152 233 196 123<br />

- Rente Betaal: Eksterne Bronne 120 064 63 422 65 492<br />

Wins voor Toevallings aan Lede 69 001 88 811 130 631<br />

Toevallings aan Lede 94 100 59 772 68 701<br />

- Korting Betaal 67 463 40 670 54 709<br />

- Rente Betaal 26 637 19 102 1 3 992<br />

Wins voor belasting (25 099) 29 039 61 930<br />

Belasting 15 707 8 375 12 541<br />

Wins vir die jaar (40 806) 20 664 49 389<br />

R’000<br />

R’000<br />

Omset ( R’000)<br />

Wins voor toevallings aan lede (R’000)<br />

% Netto opbrengs op totale kapitaal Netto wins as % van Omset<br />

%<br />

%


Balansstaat<br />

Bates<br />

2009 2010 <strong>2011</strong><br />

R’000 R’000 R’000<br />

Nie-bedryfsbates 279 953 311 124 399 157<br />

Bedryfsbates 9 94 683 1 003 517 1 306 250<br />

Totale Bates 1 274 636 1 314 641 1 705 407<br />

Ekwiteit en Laste<br />

Uitgereikte Aandelekapitaal 9 995 10 325 10 779<br />

Reserwes 14 277 37 123 76 268<br />

Aandeelhouerslenings 332 837 373 986 424 245<br />

Aandeelhouersbelang 357 109 421 434 511 292<br />

Nie-bedryfslaste 33 888 26 242 31 349<br />

Bedryfslaste 883 639 866 965 1 162 766<br />

Totale Ekwiteit en Laste 1 274 636 1 314 641 1 705 407<br />

Totale Bates (R’000) Eie kapitaal tot totale kapitaal<br />

Aandeelhouersfondse (R’000) % Opbrengs op aandeelhouersfondse<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

7 7<br />

<strong>2011</strong>


Voorsittersverslag<br />

GWK het sedert sy ontstaan in 1997, konstante sterk groei getoon.<br />

Ten spyte van uiters uitdagende ekonomiese omstandighede, kan<br />

daar rapporteer word dat GWK hierdie groei-tendens kon volhou.<br />

Dit is bereik deur te fokus op koste-effektiwiteit sowel as beleggings<br />

in die waardeketting en tegnologiese gevorderde infrastruktuur.<br />

Ekonomiese Oorsig<br />

Die afgelope jaar was een met die uitdagendste ekonomiese<br />

omstandighede in die geskiedenis van GWK. Die ekonomie was<br />

traag om te herstel van ‘n globale resessie en is volatiliteit die<br />

enigste konstante faktor waarop daar met sekerheid staat gemaak<br />

kan word.<br />

Dit is veral wisselkoers– en kommoditeitsprys volatiliteit wat ‘n<br />

wesentlike impak het op die besigheid van GWK. Die meganismes<br />

en kontroles vir die bestuur van prys- en wisselkoers risiko’s in<br />

GWK is herbesoek ten einde sodanige risiko’s sover as moontlik te<br />

mitigeer.<br />

‘n Moontlike verdere gevolg van die globale resessie is dat die<br />

ekonomiese mag kan skuif van die VSA en Europese Unie na China<br />

en Indië, aangesien China en Indië aansienlike sterker groei as die<br />

Westerse ekonomieë toon. As lid van die BRICS–groep is Suid-Afrika<br />

baie goed geposisioneer om hieruit munt te slaan.<br />

Plaaslik bestaan die verwagting dat die rentekoers sy bestaande lae<br />

vlakke oor die medium termyn sal handhaaf.<br />

Landbou Oorsig<br />

Die reële netto landbou-inkomste het gedurende 2010 met ongeveer<br />

15% gedaal, en in 2009 was die daling ongeveer 12%. Daar word<br />

egter verwag dat weens die styging in kommoditeitspryse, hierdie<br />

tendens in <strong>2011</strong> omgekeer sal word.<br />

Daar word verwag dat onder die huidige Suid-Afrikaanse biobrandstof<br />

strategie, die vraag vir grondstowwe vir die vervaardiging<br />

van bio-brandstof in Suid-Afrika uiters laag sal wees. Die verwagte<br />

styging in die uitvoer pariteit prys van mielies, sal ‘n beperking<br />

plaas op die gebruik van mielies as ‘n grondstof in die vervaardiging<br />

van bio-brandstof.<br />

8<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong><br />

Die verwagting is dat die vraag na vleis internasionaal kan styg.<br />

Dit is egter onseker teen watter tempo. Die negatiewe tendens in<br />

die skaapvleis produksie kan moontlik omgeskep word in ‘n groeitendens<br />

as gevolg van die styging in winsmarges. Enige groei in<br />

skaapvleis produksie sal egter afhang van die mate waarin diefstal<br />

van vee en verliese te wyte aan roofdiere bekamp kan word.<br />

Landbou word internasionaal beskou as ‘n goeie<br />

beleggingsgeleentheid en is daar ‘n tendens, ook plaaslik, dat<br />

korporatiewe entiteite terugwaarts in die voedsel waardeketting<br />

integreer deur landbougrond te bekom. Suid-Afrika beskik<br />

oor die natuurlike- en menslike hulpbronne om sterk groei in<br />

landbouproduksie te bewerkstellig, met ‘n gevolglike styging in<br />

werksgeleenthede. Enige groei in landbou produksie is egter slegs<br />

moontlik binne ‘n gunstige en gekoördineerde sosio-ekonomiese<br />

en politieke bestel.<br />

Daar bestaan tans verskeie beperkings op groei in die landbou en<br />

landbou werksgeleenthede. Van hierdie beperkinge sluit in duur<br />

en oneffektiewe vervoer infrastruktuur wat die mededingendheid<br />

in die voedsel waardeketting belemmer, gebrekkige en<br />

ongekoördineerde landbou navorsing sowel as die kwessie rakende<br />

die gebruik en kwaliteit van water in Suid-Afrika. Die Groen Skrif op<br />

Grondhervorming is ‘n verdere beperking om investering in landbou<br />

te bewerkstellig. Beide die Regering sowel as die landbou industrie,<br />

het ‘n gesamentlike verantwoordelikheid om hierdie beperkinge<br />

aan te spreek en sodoende meer welvaart en sekuriteit vir alle<br />

Suid-Afrikaanse burgers te skep.<br />

Die Jaar vir GWK<br />

Die strategie om vertikaal uit te brei in die waardeketting het<br />

duidelik vrugte afgewerp en kon GWK, ten spyte van uitdagende<br />

ekonomiese toestande, steeds uitstekende resultate behaal.<br />

Die totale wins word jaarliks ontsluit aan aandeelhouers en in die<br />

huidige jaar is daar weereens uitstekende resultate bereik met<br />

‘n verdeling aan aandeelhouers van R68.7 miljoen teenoor R59.7<br />

miljoen in 2010. Dit verteenwoordig ‘n opbrengs op totale kapitaal<br />

van 9.9% teenoor 7% in 2010.


Klasie Jacobs<br />

Voorsitter<br />

GWK het gevolglik daarin geslaag om aandeelhouersbelang te laat<br />

toeneem tot R511.3 miljoen van R421.4 miljoen in 2010.<br />

Hierdie positiewe groei is moontlik gemaak deur die lojale<br />

ondersteuning van aandeelhouers, tesame met pro-aktiewe<br />

bestuur en toegewydheid van personeel en wil ek namens die<br />

Direksie my hartlike dank uitspreek teenoor almal wat bygedra het<br />

tot GWK se sukses.<br />

Volhoubaarheid<br />

GWK is deeglik bewus van sy verantwoordelikheid teenoor<br />

die gemeenskappe in die geografiese gebied waarbinne GWK<br />

funksioneer. Dit is weens hierdie rede dat GWK se betrokkenheid<br />

by sosio-maatskaplike investering nie as ‘n verpligting gesien word<br />

nie, maar eerder ‘n belegging in die gemeenskappe wat bydra tot<br />

GWK se sukses.<br />

GWK is ook verbind tot ‘n konstruktiewe bydrae tot Swart<br />

Ekonomiese Bemagtiging wat onder andere insluit tegniese- en<br />

finansiële ondersteuning aan opkomende boere. Dit is in belang<br />

van Suid-Afrika dat opkomende boere ontwikkel in volwaardige<br />

kommersiële boere.<br />

Erkenning<br />

Ons sê vaarwel aan Gerhard Stander na 27 jaar se toegewyde<br />

en lojale diens as direkteur. Sy wysheid en insig van landbou sal<br />

gemis word en wens ons hom die beste toe met sy toekomstige<br />

aktiwiteite.<br />

Ek wil ook my mede-direkteure bedank vir hul bydrae en<br />

ondersteuning waarsonder GWK nie sou kon presteer het nie.<br />

Aan die personeel van GWK, my opregte dank vir jul toewyding in<br />

uitdagende omstandighede.<br />

Die aandeelhouers van GWK is die hoekstene waarop die<br />

maatskappy gebou is. Sonder julle lojale ondersteuning sou GWK<br />

nooit die hoogtes kon bereik het nie.<br />

Bowenal, ons dank aan ons Hemelse Vader van wie alle goeie gawes<br />

en talente ontvang word.<br />

NB Jacobs<br />

Voorsitter<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

9 9<br />

<strong>2011</strong>


Korporatiewe<br />

Beheer<br />

Die direkteure en personeel van GWK streef daarna om die<br />

maatskappy op ‘n effektiewe, verantwoordelike, morele en<br />

entrepreneuriese wyse te bestuur. Dit is weens hierdie strewe dat<br />

die Direksie en Hoofbestuur deurlopende oorweging skenk aan<br />

ontwikkelinge in korporatiewe beheer en dit implementeer waar<br />

van toepassing.<br />

Die Direksie onderskryf die beginsels van die King Code of Corporate<br />

Governance 2009 (King III). ‘n Volledige nakomings evaluasie van<br />

King III is in samewerking met PWC gedoen en is stappe geneem om<br />

die toepaslike tekortkominge aan te spreek.<br />

GWK waarde sisteem<br />

Korporatiewe Beheer is gesetel in GWK se waarde sisteem, wat die<br />

volgende behels:<br />

• Kliëntgerigtheid<br />

• Spanfokus<br />

• Integriteit<br />

• Menswaardigheid<br />

• Openlikheid<br />

• Voortreflikheid<br />

• Mede-eienaarskap<br />

• Sosiale verantwoordelikheid<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

10<br />

<strong>2011</strong><br />

Raad van Direkteure<br />

GWK beskik oor ‘n unitêre Raad van Direkteure met 13 onafhanklike,<br />

nie–uitvoerende direkteure en 2 uitvoerende direkteure.<br />

Direkteure word deur aandeelhouers in streeksverband genomineer<br />

en op die Algemene Jaarvergadering verkies.<br />

Die direkteure funksioneer in terme van ‘n formele Direkteursbeleid<br />

wat die waardes van die maatskappy reflekteer en die raamwerk<br />

waarbinne direkteure funksioneer, uiteen sit.<br />

Dit is die verantwoordelikheid van die uitvoerende direkteure om die<br />

besluite van die Raad van Direkteure te implementeer. Daar bestaan<br />

‘n volledige matriks wat deur die Direksie goedgekeur is, wat sekere<br />

bevoegdhede en magte aan Bestuur delegeer. Wesentlike aspekte<br />

is gereserveer vir besluitneming deur die Raad van Direkteure.<br />

Die Raad van Direkteure is in effektiewe beheer van die maatskappy<br />

en is betrokke in alle besluite wat wesentlik is vir die maatskappy<br />

ten einde die volhoubaarheid daarvan te verseker. Divisie Direksies<br />

bestaan vir elke operasionele divisie in GWK en stel dit die Direksie<br />

in staat om groter spesialiteits kundigheid in ‘n gediversifiseerde<br />

maatskappy soos GWK te vestig. Daar sal van <strong>2011</strong> ‘n rotasie tussen<br />

Divisie Direksies plaasvind sonder om die kontinuïteit van die Divisie<br />

Direksies negatief te bëinvloed.


Direksie Portefeuljes<br />

Klasie Jacobs*<br />

Frank Lawrence*<br />

Quinton Barnes*+<br />

Hennie Coetzee*<br />

Doepie du Plessis*^<br />

GWK Direksie V O x x x x x x x x x x x x x x x<br />

Uitvoerende Komitee V x x x x<br />

Ouditkomitee x x V x<br />

Risiko-komitee x x V x<br />

Vergoedingskomitee V x x x x<br />

GWK Handel Divisie Direksie x x x x x V x<br />

GWK Veilings & Vleis Divisie Direksie x x x x V x<br />

GWK Graan Divisie Direksie x x x x x V<br />

GWK Spesialis Produkte Divisie Direksie x x x x x V<br />

GWK Industrieë Divisie Direksie x x x x x V x<br />

Aartappel Advieskomitee x x x V x x x<br />

Grondbone Advieskomitee x x x V x x x<br />

Wyn Advieskomitee x V x x x<br />

Vee-produsente vergadering x x x x x x x x x x x x x x x x<br />

Besproeiings-produsente vergadering x x x x x x x x x x x x x x x x<br />

SEB-komitee x x x x x x V<br />

GWK Aandeelhouersforum V x x x x x x x x x x x x x x x x<br />

* Onafhanklik, nie-uitvoerend<br />

# Uitvoerend<br />

+ Bedank 28 Januarie <strong>2011</strong><br />

^ Termyn verstryk 03 November 2010<br />

i Verkies 03 November 2010<br />

V Voorsitter<br />

O Onder-Voorsitter<br />

< Aangestel 2 Februarie <strong>2011</strong><br />

Frans Lubbe*<br />

Tertius Marais*<br />

Willem Mülke*<br />

Orffer Müller*<br />

Rehann Nolte#<br />

Eric Ramongalo*<br />

Piet Roux*<br />

Ronnie Stadhouer*<br />

Gerhard Stander*<br />

Johan van Dyk#<br />

Koos van der Ryst *i<br />

Frans Wiid*<<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

11 11<br />

<strong>2011</strong>


Direksiekomitees<br />

Die Direksie het sekere komitees gevestig wat verantwoording<br />

doen aan die Raad van Direkteure. Spesifieke verantwoordelikhede<br />

is aan dié komitees gedelegeer met duidelik gespesifiseerde<br />

verwysingsraamwerke. Geen uitvoerende direkteur tree as<br />

Voorsitter op van enige van die ondergemelde Direksiekomitees nie.<br />

Ouditkomitee<br />

Die Ouditkomitee verrig ‘n belangrike rol in die stelsel vir die<br />

monitering van interne kontroles. Die lede van die Ouditkomitee<br />

beskik oor voldoende finansiële en kommersiële vaardighede ten<br />

einde hul pligte en verantwoordelikhede suksesvol uit te voer.<br />

Die verslag van die Ouditkomitee vir die afgelope finansiële jaar, is<br />

vervat in dié <strong>Jaarverslag</strong>.<br />

Risiko-komitee<br />

Die maatskappy se Risiko-komitee bestaan uit vier onafhanklike,<br />

nie–uitvoerende direkteure. Die uitvoerende direkteure,<br />

hoofbestuurders, Uitvoerende Bestuurder: Risikobestuur en<br />

Bestuurder: Interne Oudit woon die vergaderings op uitnodiging by.<br />

Die Komitee vergader ten minste vier maal per jaar.<br />

Die Risiko-komitee beskik oor ‘n formele handves wat deur die GWK<br />

Raad van Direkteure goedgekeur is. Die Komitee is verantwoordelik<br />

om die maatskappy se risiko filosofie, strategieë en beleid te hersien,<br />

sowel as om die effektiwiteit van die GWK risikobestuursplan te<br />

evalueer.<br />

12<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong><br />

Na aanleiding van die uitdagende ekonomiese omstandighede<br />

wat sedert 2010 heers, het die Risiko-komitee besluit dat GWK se<br />

risiko beleidsraamwerk en bestuurstelsels uitgebrei moet word.<br />

Die GWK Risiko-bestuursplan is herbesoek en in samewerking met<br />

die ouditeure van die GWK-groep, aansienlik aangepas om die<br />

veranderde besigheidsomstandighede te reflekteer.<br />

Vergoedingskomitee<br />

Die Vergoedingskomitee bestaan uit vier onafhanklike, nie–<br />

uitvoerende direkteure en die Besturende Direkteur. Die Finansiële<br />

Direkteur woon die vergaderings op uitnodiging by.<br />

Die Vergoedingskomitee speel ‘n sleutelrol in die handhawing van ‘n<br />

prestasie-georiënteerde kultuur binne GWK deur die vestiging van<br />

prestasie-gekoppelde vergoedingstrukture.<br />

Die Vergoedingskomitee het twee maal die afgelope finansiële jaar<br />

vergader. Die Vergoedingskomitee het onbeperkte toegang tot<br />

eksterne kundiges om die Komitee by te staan in die hersiening<br />

van GWK se vergoedingsfilosofie, formulering van die oorhoofse<br />

Menslike Hulpbron raamwerk en vergelyking van die maatskappy<br />

se vergoedingspraktyke met die beste bestaande praktyke.


13<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong>


Verslag van die Ouditkomitee<br />

Hierdie verslag inkorporeer die vereistes vir die statutêre<br />

verantwoordelikhede van ouditkomitees, soos vervat in artikel<br />

270A van die Maatskappywet 61 van 1973 (die 1973 Wet), en artikel<br />

94 van die Maatskappywet, Wet 71 van 2008 (die 2008 Wet).<br />

Samestelling van die Ouditkomitee<br />

Die Ouditkomitee bestaan uit vier onafhanklike, nie-uitvoerende<br />

direkteure soos per die riglyne van King III. Die lede beskik, na die<br />

mening van die Komitee, oor die nodige vaardighede, kennis en<br />

ervaring om hul pligte en verantwoordelikhede in terme van die<br />

2008 Wet, na behore te verrig.<br />

Die volgende persone het op die Ouditkomitee gedien vir die jaar in<br />

oorsig:<br />

Ouditkomitee lid Kwalifikasie<br />

• FJ Lubbe (Voorsitter) CA(SA)<br />

• NB Jacobs B.Sc. Agric. (Hons)<br />

• FJ Lawrence B.Sc. Landbou-ekonomie (Hons)<br />

• TCJ Marais B.Com. (Hons) MBA<br />

Verantwoordelikhede van die Ouditkomitee<br />

Die Komitee handel in ooreenstemming met ‘n handves, welke<br />

handves deur die Direksie goedgekeur is. Hierdie handves sit die<br />

pligte, verantwoordelikhede en gedelegeerde bevoegdhede van die<br />

Komitee uiteen.<br />

Die Komitee dien ook as Ouditkomitee van die filiale van GWK.<br />

Die algemene verantwoordelikhede van die Ouditkomitee sluit die<br />

volgende in:<br />

• Hulle dien as skakel tussen die eksterne ouditeure en die<br />

Direksie;<br />

• Hulle adviseer die Direksie of daar voldoende interne- en<br />

finansiële kontroles in plek is;<br />

• Die nagaan en goedkeuring van die jaarlikse interne ouditplan;<br />

• Die nagaan en goedkeuring van die eksterne ouditplan;<br />

• Die nagaan van interne ouditverslae, sowel as<br />

bestuurskommentaar daarop;<br />

• Die nagaan van eksterne ouditverslae, sowel as<br />

bestuurskommentaar daarop;<br />

• Hulle bepaal die effektiwiteit van beide die eksterne en interne<br />

ouditeure<br />

• Hulle stel ‘n beleid saam, vir goedkeuring deur die Direksie,<br />

rakende die voorsiening van nie-ouditdienste deur eksterne<br />

ouditeure;<br />

14<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong><br />

• Hulle maak ‘n aanbeveling aan die aandeelhouers vir<br />

goedkeuring, vir die aanstelling van onafhanklike eksterne<br />

ouditeure, sowel as die goedkeuring van eksterne ouditeure se<br />

vergoeding.<br />

• Hulle verseker dat alle wesentlike finansiële risiko’s<br />

geïdentifiseer is en bestuur word.<br />

Vergaderings<br />

Die Ouditkomitee het vir die periode in oorsig vier maal vergader,<br />

welke vergaderings ook op uitnodiging deur die onafhanklike<br />

eksterne ouditeure, uitvoerende direkteure, hoofbestuur, die<br />

Uitvoerende Bestuurder: Risikobestuur, Bestuurder: Interne Oudit en<br />

die Maatskappysekretaris bygewoon is. Persone wat vergaderings<br />

op uitnodiging bywoon, beskik egter nie oor stemreg nie.<br />

Die Ouditkomitee vergader, sonder dat enige ander bestuurslede<br />

teenwoordig is, met die onafhanklike eksterne ouditeure,<br />

Uitvoerende Bestuurder: Risikobestuur en Bestuurder: Interne Oudit.<br />

Toegang tot die Ouditkomitee<br />

Die onafhanklike eksterne ouditeure sowel as die interne ouditeure<br />

het onbeperkte toegang tot die Ouditkomitee en die Voorsitter van<br />

die Ouditkomitee.<br />

Statutêre pligte<br />

In navolging van die bepalings van artikel 270 A van die 1973 Wet,<br />

het die Ouditkomitee:<br />

• die aanstelling van Enslins (Bethlehem) Ing. as onafhanklike<br />

eksterne ouditeure en mnr. PY Morrison, as die geregistreerde<br />

ouditeur verantwoordelik vir die oudit, bevestig;<br />

• hulself tevrede gestel dat die eksterne ouditeure onafhanklik<br />

van die maatskappy is;<br />

• die terme van aanstelling en die fooie betaalbaar met die<br />

onafhanklike eksterne ouditeure ooreengekom;<br />

• bevestig dat hulle nie enige klagtes ontvang het, hetsy<br />

van binne of buite die maatskappy, met betrekking tot<br />

rekeningkundige praktyk, die eksterne- en interne oudit van<br />

die maatskappy, die inhoud of oudit van die jaarlikse finansiële<br />

state, of enige verwante aangeleentheid nie.<br />

Die Ouditkomitee beveel ook aan dat die aandeelhouers die<br />

aanstelling van Enslins (Bethlehem) Ing. as onafhanklike eksterne<br />

ouditeure van GWK vir die jaar geëindig 31 Mei <strong>2011</strong> en mnr. PY<br />

Morrison as die geregistreerde ouditeur verantwoordelik vir die<br />

oudit, goedkeur.


Jaarlikse finansiële state<br />

Na deeglike oorweging van die volledige finansiële state, met spesifieke verwysing dat ‘n aanvaarbare vlak van openbaarmaking en redelike<br />

voorlegging aan voldoen is, het die Ouditkomitee aan die GWK-Groep Direksie aanbeveel dat die jaarlikse finansiële state goedgekeur word.<br />

Namens die Ouditkomitee<br />

FJ Lubbe<br />

Voorsitter: Ouditkomitee<br />

18 Augustus <strong>2011</strong><br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

15 15<br />

<strong>2011</strong>


Sosiale Verantwoordelikheid<br />

GWK is verbind daartoe om as ‘n verantwoordelike korporatiewe<br />

burger op te tree. Dit word gedoen deur beleggings in borgskappe,<br />

vaardigheidsontwikkeling en interaksie met ons rolspelers.<br />

Die maatskappy onderskryf die beginsels soos vevat in die Landbouhandves<br />

vir Swart Ekonomiese Bemagtiging. GWK se eie SEBvoldoening<br />

is geklassifiseer as Vlak 7 en word SEB-ontwikkeling as<br />

van strategiese belang beskou.<br />

Die afgelope finansiële jaar is R7.5m aan sosiale verantwoordelikheids-<br />

en gemeenskapsprojekte spandeer. Finansiële ondersteuning<br />

is aan 13 skole verskaf. GWK het voorts deskundige ondersteuning,<br />

soos byvoorbeeld inligtingstegnologie ondersteuning, aan skole verskaf.<br />

GWK was voorts, in vennootskap met die Suid-Afrikaanse Polisiediens,<br />

betrokke by ‘n projek om straatkinders ‘n veilige vesting te<br />

bied. Daar is ook ‘n borgskap verleen aan die SAPS “Youth against<br />

Crime”–projek.<br />

Die maatskappy beskou sport as ‘n uitstekende voertuig om die jeug<br />

te ontwikkel ten einde hul in staat te stel om hul volle potensiaal te<br />

bereik. In die platteland, waar GWK deel van die gemeenskap vorm,<br />

beskik kinders nie altyd oor voldoende geleenthede om hul talente<br />

op die sportveld uit te leef nie. In die lig hiervan het GWK verskeie<br />

plattelandse streeks- en skolespanne oor verskeie sportkodes geborg.<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

16<br />

<strong>2011</strong><br />

GWK was ook vir die sewende agtereenvolgende jaar die medeborg<br />

van die Noord-Kaap Vroue Entrepreneur van die jaar.<br />

Opleiding en Ondersteuning<br />

GWK beskou opleiding as die hoeksteen vir die ontwikkeling van sy<br />

mense en rolspelers. Vir die periode in oorsig het meer as 600 GWK<br />

personeellede opleiding ontvang en het die totale opleidingskoste<br />

R2.5 miljoen beloop.<br />

Opkomende boere<br />

GWK beskik oor ‘n besigheidseenheid wat uitsluitlik fokus op die<br />

opleiding en ontwikkeling van boere van voorheen benadeelde gemeenskappe,<br />

sowel as plaaswerkers. Gedurende die afgelope finansiële<br />

jaar is meer as R1.7 miljoen deur GWK in opkomende boere belê.<br />

Soos op die finansiële jaareinde was daar 169 aandeelhouers van<br />

voorheen benadeelde gemeenskappe in GWK gewees, wat verteenwoordigend<br />

is van 353 individuele begunstigdes.


17<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong>


<strong>Jaarverslag</strong><br />

18<br />

18 2010 <strong>2011</strong>


Verslag van die Besturende Direkteur<br />

19<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

2010<br />

19<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

19<br />

<strong>2011</strong> 2010


Verslag van die Besturende Direkteur<br />

Inleiding<br />

Die 2010/<strong>2011</strong> finansiële jaar kan beskou word as een van die<br />

belangrikste jare in GWK se geskiedenis. Ten spyte van uiters<br />

uitdagende ekonomiese omstandighede kon GWK weereens<br />

uitstekende resultate behaal. GWK se netto wins voor toevallings<br />

aan aandeelhouers het met 47.1% gestyg tot R130.6 miljoen. GWK<br />

se netto wins opbrengs op kapitaal het van 7% in 2010 tot 9.9% in<br />

<strong>2011</strong> gestyg.<br />

Gedurende die periode in oorsig het GWK deur direkte- en indirekte<br />

aandeelhouding, die totale aandeelhouersbelang in Sidi Parani, ’n<br />

maatskappy wat betrokke is in die vervaardiging en verkoop van<br />

kunsmis, bekom. Hierdie belegging, tesame met die beleggings in<br />

ander waarde toevoegende besighede, het uitstekende waarde<br />

gebied, beide vanuit ’n finansiële en strategiese oogpunt. GWK is as<br />

gevolg van hierdie beleggings, strategies baie goed geposisioneer<br />

om geleenthede in die voedsel- en landbou waardekettings ten<br />

volle te benut.<br />

GWK se kernbesighede, met die uitsondering van Grondbone, Wyn<br />

en Lusern, het goed presteer. Veral die Graan Divisie het uitstekende<br />

resultate vir die jaar in oorsig behaal.<br />

Die afgelope jaar het die wêreld ekonomie ’n radikale verandering in<br />

besigheidsentimente en handelsomstandighede getoon. Volatiliteit<br />

word as die reël, eerder as die uitsondering beskou. In die lig<br />

hiervan is GWK se risikobestuurstelsels geëvalueer en die nodige<br />

aanpassings gemaak om die risiko’s wat ’n volatiele ekonomiese<br />

omgewing bied, te mitigeer.<br />

GWK se besigheidstruktuur is ook herstruktureer ten einde beter<br />

fokus te verkry in ’n gediversifiseerde maatskappy soos GWK, sowel<br />

as om vinniger op veranderinge in die mark te kan reageer.<br />

Graan Divisie<br />

Die afgelope jaar is gekenmerk deur ‘n skerp afname in aangeplante<br />

hektare van veral koring en mielies in GWK se bedieningsgebied.<br />

Hierdie afname kan grootliks toegeskryf word aan ‘n verandering<br />

in die produksiesamestelling van produsente sowel as pryse van<br />

die verskillende gewasse. Ten spyte hiervan kon die Graan Divisie<br />

steeds goeie finansiële resultate behaal.<br />

Weens die daling in aanplantings van graan, is daar veral gefokus<br />

om markaandeel in GWK se tradisionele bedieningsgebied te<br />

verhoog. Om dit te bereik, is sekere kapasiteitsuitbreidingsprojekte<br />

in Prieska, Luckhoff en Jan-Kempdorp voltooi ten einde verbeterde<br />

diensvlakke aan produsente te bied. Die Prieska tentsilo, ‘n eerste<br />

in Suid-Afrika, met ‘n kapasiteit van 18 000 metrieke ton, is<br />

die afgelope jaar voltooi. Daar is voorts ‘n silosak-depot in Jan-<br />

Kempdorp opgerig.’n Vedere innovasie is die depot wat in Luckhoff<br />

opgerig is waar vragmotors op gewig gelaai kan word. In Hopetown<br />

word beplan om die silo-bergingskapasiteit uit te brei. Daar was<br />

verder ‘n fokus om nuwe markte te betree en is graanverkrygers<br />

buite GWK se tradisionele bedieningsgebied aangestel.<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

20<br />

<strong>2011</strong><br />

Die daling in aanplantings van graan noodsaak die Graan Divisie om<br />

vertikale integrasie in die waardeketting te ondersoek. Hierdeur<br />

word addisionele inkomste vir GWK se graanprodusente<br />

bekom uit sy produkte. GWK is tans besig om in samewerking met<br />

twee ander aandeelhouers, ‘n finale ondersoek te doen rakende die<br />

oprigting van ‘n garsmoutery.<br />

Die Graan Divisie is voorts betrokke by die verbouing van Durum<br />

koring, Waxy mielies en Simba mielies onder kontrak vir afnemers.<br />

‘n Sterk groeitendens word in hierdie markte waargeneem.<br />

Die voortgesette vertraging in die opgradering van die Belmont<br />

spoorlyn, weens faktore buite GWK se beheer, plaas wesentlike<br />

druk op die Graan Divisie se logistieke mededingendheid. GWK is<br />

steeds in gesprek met die betrokke owerhede om hierdie taklyn op<br />

te gradeer.<br />

Die styging in internasionale kommoditeitspryse en die moontlike<br />

verswakking in die R/$ wisselkoers as gevolg van die ekonomiese<br />

krisis in die VSA en Europa, kan moontlik lei tot hoër binnelandse<br />

pryse vir die onmiddellike toekoms. Voortgesette verbouing van<br />

Graan blyk dus winsgewend te wees. Goeie resultate is behaal deur<br />

GWK se verskansingskamer met prysbestuur van produsente se<br />

graangewasse. Daar word verwag dat daar groter aanplantings van<br />

somergewasse in die komende seisoen sal wees en voortgesette<br />

verhandeling op uitvoerpariteitsvlakke vir mielies word verwag.<br />

Spesialis Produkte Divisie<br />

Die Aartappel besigheid lewer deurlopend stewige resultate en<br />

was daar ‘n toename in die aantal sakke aartappelmoere wat<br />

gedurende die periode in oorsig hanteer is. Die effektiewe benutting<br />

van koelkamer infrastruktuur het verder bygedra tot die goeie<br />

resultate.<br />

Verdere verbeterings deur die implementering van ‘n nuwe<br />

rakstelsel in die koelkamer word beplan, en sal dit verhoogde<br />

effektiwiteit in die hantering en opberging van aartappels tot<br />

gevolg hê. Die investering in ‘n aartappel kweekhuis het ‘n reuse<br />

bydrae gelewer tot die sukses van die Aartappel besigheid. Daar<br />

word steeds gefokus om nuwe en geskikte kultivars te identifiseer<br />

vir vermeerdering, asook om verbouings risiko’s vir produsente te<br />

verlaag.<br />

Die grondboon drogingsaanleg is gedurende die jaar verder<br />

ge-optimaliseer met verskeie verbeterings en funksioneer die<br />

fasiliteit bo verwagting goed. Bykans die hele grondbone oes in die<br />

GWK besproeiingsgebied is deur die fasiliteit gedroog. Die totale<br />

verwagte deurset het egter weens ongure klimaatsomstandighede<br />

nie gerealiseer nie.<br />

Die vooruitsigte vir grondbone verbouing lyk egter goed, veral<br />

gegewe die onlangse skerp styging in internasionale pryse. Teen<br />

huidige prysvlakke ding die gewas baie goed mee met ander<br />

gewasse en is die verwagting dat produsente van die geleentheid<br />

gebruik sal maak om grondbone by hul produksieplanne in te sluit


vir die nuwe seisoen. Internasionaal word verwag dat die hoër<br />

prysvlakke vir die afsienbare toekoms gehandhaaf kan word as<br />

gevolg van laer oeste in die Amerikas.<br />

Aanvanklike lusern aanplantings in 2010 het beloftes van verhoogde<br />

produksie vir die seisoen ingehou. Beskikbare volumes het egter nie<br />

gerealiseer nie as gevolg van die buitengewone hoeveelheid reën<br />

wat gedurende die seisoen ervaar is. Nieteenstaande die laer aanbod<br />

van lusern, is daar steeds geslaag om ‘n wesentlike markaandeel te<br />

verkry. Die ongekende nat omstandighede het uitdagings gebied in<br />

lusern kwaliteitsbeheer en voorraadbestuur.<br />

Nuwe markgeleenthede word ook deurlopend ondersoek en is ‘n<br />

lusern pers gedurende die jaar in werking gestel om logistieke<br />

uitdagings die hoof te bied, sowel as om potensiële uitvoermarkte<br />

te ontgin.<br />

Die Saad besigheid presteer deurlopend goed en handhaaf ‘n baie<br />

goeie markaandeel van saadverkope in die GWK bedieningsgebied.<br />

Deel van die strategiese visie is om nuwe en geskikte kultivars vir<br />

verbouing deur produsente te identifiseer en toepaslike proewe<br />

daarop uit te voer.<br />

Daar is in die Wyn besigheid gefokus om produksie effektiwiteit<br />

te verskerp. Weens veranderinge wat in die produksieproses<br />

aangebring is, is daar ‘n beduidende verbetering in die realisasie<br />

van sap uit druiwe verkry. Dit het tot ‘n groot mate die laer volumes<br />

en swakker kwaliteit druiwe wat gedurende die jaar ingeneem is,<br />

teengewerk.<br />

Die Wyn industrie gaan tans gebuk onder die wêreldwye ekonomiese<br />

insinking en plaas dit druk op wynpryse. Wyn uitvoere word ook<br />

erg gestriem deur die sterk Rand en verkeer die plaaslike mark tans<br />

in ‘n ooraanbod posisie. Daar word egter verwag dat dié industrie<br />

weldra behoort te herstel en word daar heelwat tyd spandeer om<br />

GWK se handelsmerke sodanig te posisioneer om enige toekomstige<br />

opswaai optimaal te benut.<br />

GWK het gedurende die jaar infrastruktuur gevestig om produsente<br />

die geleentheid te bied om betrokke te raak in die verbouing van<br />

katoen.<br />

‘n Katoenpluismeule is opgerig, vier katoenplukkers is ingevoer<br />

en is die aanplanting van katoen suksesvol gefasiliteer. Katoen<br />

opbrengste is egter gekortwiek deur die uitermatige hoeveelheid<br />

reën gedurende die seisoen, terwyl heelwat uitdagings die hoof<br />

gebied moes word met die oprigting van die pluismeule. Die<br />

plukkers het bo verwagting goed presteer en blyk dit dat die nuwe<br />

tegnologie groot byval in die industrie gevind het.<br />

Alhoewel katoenpryse tans heelwat laer as die hoogtepunte<br />

verhandel, is pryse steeds hoër as verlede jaar en dui moontlike<br />

produksieprobleme in die VSA op ‘n verdere herstel in die mark.<br />

Katoen word geag ‘n baie goeie wisselbou gewas te wees en is ons<br />

verwagtinge dat heelwat produsente in die toekoms goed deurdagte<br />

produksieplanne gaan volg wat na verwagting katoenverbouing sal<br />

insluit.<br />

GWK se Hoë Tegnologie Boerdery dienste vind steeds aanklank<br />

by produsente en word die waarde daarvan duidelik gesien in<br />

verbeterde produk-opbrengste. GWK is voorts intensief betrokke<br />

by spesifieke navorsingsprojekte om knelpunte in boerdery te<br />

ondersoek met die doel om produksie praktyke te optimaliseer en<br />

ander waardetoevoegings tot gewasse binne produksieplanne te<br />

verseker.<br />

Daar is ‘n groot fokus om opleiding te verskaf aan opkomende<br />

boere terwyl GWK ook moniteringsdienste aan geassosieerde<br />

opkomende boer projekte verskaf. Omvattende finansiële advies<br />

word ook deurlopend aan ons kliënte gelewer deur die GWK Buro<br />

Dienste, terwyl daar ook ‘n ondersteuningsrol aan ‘n verskeidenheid<br />

besighede binne GWK gebied word. GWK heg groot waarde daaraan<br />

om ‘n diens te lewer aan produsente, wat hul in staat stel om<br />

doelgerig en optimaal landbouprodukte te verbou.<br />

Handel Divisie<br />

Johan van Dyk<br />

Besturende<br />

Direkteur<br />

Die omset van die Kleinhandel besigheid het gedurende die tydperk<br />

in oorsig met 9,93% gestyg teenoor die ooreenstemmende tydperk<br />

in die vorige finansiële jaar. Direkte inset winsmarges het egter onder<br />

groot druk verkeer weens skommelinge in kommoditeitspryse.<br />

Die Modderrivier handelstak is opgradeer na ‘n LandMark winkel<br />

wat die getal LandMark winkels in GWK op vier te staan bring. Daar<br />

was in die afgelope jaar ‘n sterk fokus gewees om rentabiliteit en<br />

omsetsnelheid in handelstakke te verbeter en is daar reeds groot<br />

sukses hierin behaal.<br />

21<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong>


In die strewe om groter diversiteit in die Kleinhandel besigheid<br />

te verkry, is die Kwik Fit bande agentskap op Hopetown bekom<br />

en lewer dit reeds ‘n beduidende bydrae tot bestaande bande<br />

besigheidseenhede.<br />

Die winsgewendheid van die Meganisasie besigheid in die huidige<br />

ekonomiese omstandighede kan as ‘n uitsonderlike prestasie beskou<br />

word. Dit is bereik deur verbeterde voorraadbestuurspraktyke<br />

om voorraad risiko’s te mitigeer. Daar word gepoog om die<br />

diensvlakke en produktiwiteit van werkswinkels te verbeter deur<br />

die implementering van ‘n uitgebreide opleidingsplan.<br />

Versekeringskommissie inkomste het robuuste groei getoon vir die<br />

periode in oorsig. Ook in die Versekerings besigheid bestaan daar<br />

‘n fokus om die produksamestelling te diversifiseer en ‘n holistiese<br />

diens aan GWK kliënte te bied.<br />

GWK Properties het vir die eerste maal sedert sy ontstaan in 2008<br />

in ‘n wins posisie afgesluit, ten spyte van die druk waaronder die<br />

eiendomsmark tans verkeer.<br />

Industriële Divisie<br />

Die kunsmis industrie het ‘n omwenteling ondergaan as gevolg<br />

van die skikking tussen Sasol en die Mededingingskommissie. Sidi<br />

Parani het sy besigheid in totaliteit geherstruktueer om by die<br />

veranderde omstandighede aan te pas en is kommoditeitsvoorraad<br />

risiko’s aangespreek deur beter gestruktueerde grondstof<br />

verskaffersooreenkomste. Hierdie strategie het vrugte afgewerp en<br />

het Sidi Parani sterk groei in sy netto wins getoon.<br />

Die Sasol mengaanleg in Durban is die afgelope finansiële jaar<br />

deur GWK bekom, en bied dit geleenthede vir die vermenging<br />

en versakking van kunsmis, sowel as wesentlike logistieke<br />

besparings. Sidi Parani het voorts sy bemarkingsteenwoordigheid<br />

in Mpumalanga, Vrystaat en Kwazulu–Natal uitgebrei deur die<br />

aanstelling van nuwe agente.<br />

Ten spyte van volatiele markomstandighede, kon SA Feed<br />

Phosphates, ’n vervaardiger van voerfosfate en veevoer produkte,<br />

steeds die finansiële jaar in ’n winsgewende posisie afsluit. Die<br />

voorsiening van fosforsuur per spoor bly steeds ’n uitdaging en plaas<br />

dit druk op SA Feed Phosphates se logistieke mededingendheid.<br />

Daar is egter ’n fokus om markaandeel te verhoog en sy kliëntebasis<br />

te diversifiseer.<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

22<br />

<strong>2011</strong><br />

Westra Nywerhede, ’n mieliemeule, het uitmuntende resultate<br />

getoon vir die <strong>2011</strong> finansiële jaar. Die afgelope jaar is gekenmerk<br />

deur wisselvalligheid in mieliepryse en is hierdie risiko grootliks<br />

gemitigeer deur die sukses van die maatskappy se aankoopbeleid.<br />

Die opgradering en kapasiteitsuitbreiding van die Christiana meule<br />

is voltooi en word die positiewe impak hiervan reeds in die finansiële<br />

resultate gereflekteer. Westra Nywerhede is voorts in proses met<br />

opwindende strategieë om hul teenwoordigheid in die voedsel<br />

waardeketting uit te brei.<br />

Flotank, ’n vervoermakelaar, het weereens uitstekende resultate<br />

getoon en is die maatskappy goed geposisioneer om nasionale<br />

logistieke geleenthede optimaal te benut.<br />

Veilings- en Vleis Divisie<br />

Die Divisie het wesentlike groei getoon in terme van markaandeel<br />

en het dit ’n positiewe effek op die netto wins posisie tot gevolg<br />

gehad. GWK se kommersiële veilings is weereens goed ondersteun<br />

deur vee-produsente en word daar deurlopend gepoog om die<br />

kopersbasis te vergroot. Die Divisie is besig met die implementering<br />

van strategieë om geleenthede in beide die Veilings- en Vleis<br />

besighede optimaal te benut, wat ook ’n verdere positiewe impak<br />

op resultate in die toekoms kan hê.<br />

GWK het die volle aandeelhouersbelang in LAW Holdings, U-Meat<br />

Holdings en Certified Natural bekom. Hierdie maatskappye<br />

bedryf skaap abattoirs te Groblershoop en De Aar, en besit ook<br />

die Certified Natural handelsmerk waarvan die gebruiksreg aan<br />

Shoprite Checkers gelisensieer is. Daar word stappe geneem om die<br />

beskikbare abattoir kapasiteit binne die GWK-groep meer effektief<br />

te benut, maar bied die verminderde skaap getalle ’n wesentlike<br />

uitdaging in hierdie verband.<br />

Wat wel verblydend is, is die vooruitsig dat skaappryse moontlik<br />

hul huidige hoë vlakke sal handhaaf en hopelik sal dit ’n positiewe<br />

impak op skaapgetalle tot gevolg hê. Produsente gaan egter gebuk<br />

onder verliese weens roofdiere, en het GWK ’n finansieringsproduk<br />

ontwikkel vir die elektrifisering van heinings om produsente in<br />

hierdie verband te ondersteun.<br />

Die Meat-to-Market bees abattoir lewer weereens bestendige<br />

resultate en word omgewingsvriendelike tegnologie ingespan om<br />

die effektiwiteit van die abattoir te verhoog.


GWK Finansiering<br />

Die fokus wat die afgelope paar jaar geplaas is op die bestuur van<br />

die risiko’s met debiteure het vrugte afgewerp deurdat die boek tans<br />

kerngesond is. ’n Onlangse prestasiemeting opname, uitgevoer<br />

deur PWC, het getoon dat GWK se persentasie agterstallige skuld<br />

vir die eerste keer in vier jaar laer is as die industrie gemiddeld,<br />

wat weereens ’n bewys is van die harde werk wat ingesit is om<br />

debiteure risiko’s aan te spreek. ‘n Gesonde debiteureboek bied<br />

die geleentheid om kliënte in hierdie uitdagende ekonomiese<br />

omstandighede by te staan.<br />

Gedurende die finansiële jaar is die filiale se kredietbeleide ook<br />

hersien om dit in lyn te bring met dié van GWK. Dit sal verseker dat<br />

ook die Groep se debiteure op ’n gesonde basis bestuur word.<br />

Dit bly steeds ’n sterk fokus om ’n persoonlike verhouding met GWK<br />

se kliënte te vestig. Dit is hierdie persoonlike verhouding wat GWK<br />

’n mededingende voordeel bo sy mededingers bied.<br />

Ten slotte<br />

Klasie Jacobs en Gerhard Stander het na jare se toegewyde diens<br />

besluit om hulself nie weer verkiesbaar te stel as direkteure nie. Hul<br />

leierskap en visie sal gemis word, maar laat hulle ’n nalatenskap<br />

wat deur almal onthou sal word en waarvoor GWK altyd dankbaar<br />

sal wees.<br />

Ek wil die GWK-span bedank vir die toewyding en passie wat hul<br />

daagliks in die maatskappy belê. U is waarlik ’n bron van inspirasie.<br />

Aan die Raad van Direkteure, dankie vir u leiding en insig wat u die<br />

afgelope jaar gebied het.<br />

Dank ook aan ons kliënte, aandeelhouers en besigheidsvennote,<br />

waarsonder GWK nie ’n bestaansreg sou gehad het nie.<br />

En dan laastens, aan die Hemelse Vader al die eer vir Sy seëninge<br />

wat Hy daagliks aan ons bied.<br />

JH van Dyk<br />

Besturende Direkteur<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

23 23<br />

<strong>2011</strong>


<strong>Jaarverslag</strong><br />

24<br />

<strong>2011</strong><br />

Direksie<br />

Klasie Jacobs Klasie Jacobs Frank Lawrence Frank Lawrence<br />

Rehan Nolte<br />

Hennie Coetezee<br />

Eric Ramongalo Piet Roux Ronnie Stadhouer


Frans Lubbe Tertius Marias Willem Mülke Orffer Müller<br />

Gerhard Stander<br />

Johan Orffer van Müller Dyk<br />

Rehan Koos Nolte van der Ryst Frans Wiid<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

25 25<br />

<strong>2011</strong>


Verslag van die<br />

onafhanklike ouditeure<br />

oor die verkorte finansiële state<br />

Aan die aandeelhouers van GWK Beperk<br />

Die meegaande opsommende finansiële state bestaan uit die gekonsolideerde, sowel as individuele<br />

verkorte staat van finansiële posisie soos op 31 Mei <strong>2011</strong>, die gekonsolideerde, sowel as die<br />

individuele verkorte staat van omvattende inkomste, veranderings in ekwiteit en kontantvloei vir<br />

die jaar wat op daardie datum geëindig het, ‘n opsomming van beduidende rekeningkundige beleid<br />

en ander verduidelikende aantekeninge. Hierdie inligting is verkry vanuit die geouditeerde Groep-<br />

en maatskappy finansiële state van GWK vir die jaar geëindig 31 Mei <strong>2011</strong>. In ons verslag, gedateer<br />

15 September <strong>2011</strong>, het ons ‘n ongekwalifiseerde mening uitgespreek ten opsigte van die daardie<br />

finansiële state.<br />

Die verkorte finansiële state bevat nie al die vereiste openbaarmaking in terme van die Suid-<br />

Afrikaanse Standpunte van Algemeen aanvaarde Rekeningkundige Praktyk en die Maatskappywet<br />

nie. Die lees van die verkorte finansiële state is dus nie dieselfde as om die geouditeerde finansiële<br />

state van GWK te lees nie.<br />

Bestuur se verantwoordelikheid vir die finansiële state<br />

Bestuur is verantwoordelik vir die opstel van hierdie verkorte finansiële state, gebaseer op die<br />

geouditeerde finansiële jaarstate, soos toegelaat in die Maatskappywet van Suid-Afrika.<br />

Ouditeur se verantwoordelikheid<br />

Dit is ons verantwoordelikheid om ‘n mening uit te spreek oor die verkorte finansiële state op grond<br />

van die prosedures uitgevoer in terme van Internasionale Standaarde vir Oudit, spesifiek ISA 810<br />

“Engagements to report on Summary Financial Statements.”<br />

Mening<br />

Na ons mening is hierdie verkorte finansiële state in alle beduidende opsigte ‘n redelike opsomming<br />

van die geouditeerde Groep- en maatskappy finansiële state van GWK.<br />

Enslins (Bethlehem) Ingelyf<br />

15 September <strong>2011</strong><br />

Direkteur: PY Morrison<br />

Geregistreerde Ouditeur<br />

Pres. Boshoffstraat 3<br />

Bethlehem<br />

9700<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

26<br />

<strong>2011</strong>


<strong>Jaarverslag</strong><br />

27 27<br />

<strong>2011</strong>


Direkteursverantwoordelikhede<br />

en -goedkeuring<br />

Die Maatskappywet van Suid-Afrika bepaal dat die direkteure<br />

omvattende rekeningkundige rekords moet handhaaf en<br />

verantwoordelik is vir die inhoud en integriteit van die finansiële<br />

state en verwante finansiële inligting wat by die verslag ingesluit<br />

word. Dit is hul verantwoordelikheid om te verseker dat die<br />

finansiële state ter voldoening aan Suid-Afrikaanse Standpunte<br />

oor Algemeen Aanvaarde Rekeningkundige Praktyk ‘n redelike<br />

weergawe is van die Groep se sake aan die einde van die finansiële<br />

jaar en die resultate van sy bedrywighede vir die tydperk wat op<br />

daardie tydstip geëindig het. Die eksterne ouditeure is aangestel om<br />

’n onafhanklike mening oor die finansiële state uit te spreek.<br />

Die finansiële state is ooreenkomstig Suid-Afrikaanse Standpunte<br />

oor Algemeen Aanvaarde Rekeningkundige Praktyk opgestel en<br />

is gegrond op toepaslike rekeningkundige beleid wat konsekwent<br />

toegepas is en deur redelike en verstandige oordeel en ramings<br />

ondersteun is.<br />

Die direkteure erken dat hulle uiteindelik verantwoordelik is vir die<br />

stelsels van interne finansiële beheer wat die Groep ingestel het en<br />

plaas aansienlike klem op die handhawing van streng beheer. Ten<br />

einde die direkteure in staat te stel om die verantwoordelikhede<br />

te kan nakom, stel die Direksie standaarde vir interne beheer<br />

wat daarop gerig is om die risiko van foute of verlies op ’n kostedoeltreffende<br />

wyse te verklein. Die standaarde sluit in die behoorlike<br />

delegasie van verantwoordelikhede binne ’n duidelik omskrewe<br />

raamwerk, effektiewe rekeningkundige prosedures en toereikende<br />

skeiding van pligte om ’n aanvaarbare risikovlak te verseker.<br />

Die beheermaatreëls word deur die hele Groep gemonitor en alle<br />

werknemers moet die hoogste etiese standaarde handhaaf om te<br />

verseker dat die Groep se besigheid gedoen word op ’n wyse wat<br />

onder alle redelike omstandighede bo verdenking is.<br />

NB Jacobs JH van Dyk<br />

Direkteur Direkteur<br />

Douglas<br />

15 September <strong>2011</strong><br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

28<br />

<strong>2011</strong><br />

Die Groep se risikobestuur is gerig op die identifisering, evaluering,<br />

bestuur en monitering van alle bekende risiko’s in die Groep. Hoewel<br />

die bedryfsrisiko nie heeltemal uitgeskakel kan word nie, probeer<br />

die Groep dit tot ‘n minimum beperk deur te verseker dat die<br />

toepaslike infrastruktuur-, beheer- ander stelsels en etiese gedrag<br />

volgens voorafbepaalde prosedures en beperkings toegepas word.<br />

Die Direkteure is op grond van inligting en verduidelikings wat<br />

bestuur verskaf, van mening dat die interne beheerstelsels redelike<br />

sekerheid bied dat daar vir die opstel van die finansiële state op<br />

die finansiële rekords gesteun kan word. Enige interne stelsels<br />

vir finansiële beheer kan egter slegs redelike, en nie absolute<br />

versekering nie, teen enige beduidende wanverklaring of verlies<br />

bied.<br />

Hoewel die Direksie primêr verantwoordelik is vir die finansiële sake<br />

van die Groep, word hulle deur die Groep se eksterne ouditeure<br />

ondersteun.<br />

Die eksterne ouditeure is verantwoordelik vir die onafhanklike<br />

nasien van die Groep se finansiële state en om daaroor verslag te<br />

doen. Die finansiële state is deur die Groep se eksterne ouditeure<br />

ondersoek en hul verslag word op bladsy 30 aangebied.<br />

Die volledige finansiële state, vir die finansiële jaar geëindig<br />

op 31 Mei <strong>2011</strong> is die lopende saak grondslag opgestel en op 15<br />

September <strong>2011</strong> deur die Direksie goedgekeur en namens hulle<br />

onderteken.


<strong>Jaarverslag</strong><br />

29<br />

<strong>2011</strong>


Sertifikaat van die<br />

Maatskappysekretaris<br />

In my hoedanigheid as Maatskappysekretaris, bevestig ek ingevolge artikel 88(2)(e) van die Maatskappywet, 2008, dat alle opgawes<br />

soos vereis vir Publieke Maatskappye vir die jaar geëindig 31 Mei <strong>2011</strong> by CIPC ingedien is, en dat sodanige opgawes waar, korrek en op<br />

datum is.<br />

FC Meyer<br />

Douglas<br />

15 September <strong>2011</strong><br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

30<br />

<strong>2011</strong>


31<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

<strong>2011</strong>


Johan van Dyk<br />

Besturende Direkteur<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

32<br />

<strong>2011</strong><br />

Hoofbestuur<br />

Rehann Nolte<br />

Finansiële Direkteur<br />

Pieter Bekker<br />

Industreë<br />

Llewellyn Brooks<br />

Spesialis Produkte


Tom Meintjes<br />

Graan<br />

Jannie Louw<br />

Handel<br />

Wim van Rooyen<br />

Veilings & Vleis<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

33<br />

<strong>2011</strong>


<strong>Jaarverslag</strong><br />

34<br />

2010 <strong>2011</strong>


Direkteursverslag<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

35<br />

2010<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

35 35<br />

<strong>2011</strong> 2010


Direkteursverslag<br />

1. Oorsig van aktiwiteite<br />

Hoofbesigheid en bedrywighede<br />

Die Groep is betrokke by landbou verwante bedrywe en is hoofsaaklik in Suid-Afrika bedrywig.<br />

Die maatskappy en Groep se bedryfsresultate en stand van sake word ten volle in die aangehegte finansiële state uiteengesit en vereis na<br />

ons mening geen bykomende kommentaar nie.<br />

Die Groep se wins was R 49 388 968 (2010: R 20 664 172 wins), nadat belasting van R 12 541 128 (2010: R 8 375 164) afgetrek is.<br />

Kortings van R54 709 199 en rente van R13 991 943 het vir die jaar aan die aandeelhouers toegeval. 20% Van die korting en rente word aan<br />

die aandeelhouers uitbetaal, 1% van die bruto korting word omskep in voorkeuraandele en die balans word as lenings hanteer waarvan<br />

terugbetaling in diskresie van die plaasvind, maar ook onderhewig aan die bepalings uiteengesit in aantekening 5.<br />

2.Gebeure na die verslagdoeningsdatum<br />

Die direkteure weet nie van enige gebeure wat sedert die einde van die finansiële jaar ontstaan het nie.<br />

3.Gemagtigde en uitgereikte aandelekapitaal<br />

15 600 gewone aandele is uitgereik teen nominale waarde van R1 per aandeel.’n Totaal van 4 200 gewone aandele is gedurende die jaar<br />

afgelos.<br />

Voorkeuraandele het met 547 092 aandele vermeerder. ‘n Totaal van 104 538 voorkeuraandele is gedurende die jaar afgelos.<br />

4. Dividende<br />

Geen dividende was verklaar of betaal gedurende die jaar nie.<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

36<br />

<strong>2011</strong>


5. Direkteure<br />

Die maatskappy se Direksie gedurende die jaar en tot die datum van dié verslag is soos volg:<br />

Naam Veranderinge<br />

NB Jacobs - Voorsitter<br />

FJ Lawrence - Onder voorsitter<br />

JH van Dyk - Besturende Direkteur<br />

QG Barnes Bedank 28 Januarie <strong>2011</strong><br />

JH Coetzee<br />

JP du Plessis Termyn verstryk 03 November<br />

FJ Lubbe<br />

TCJ Marais<br />

WG Mülke<br />

AO Müller<br />

HA Nolte - Finansiële Direkteur<br />

KEE Ramongalo<br />

PF Roux<br />

IWJ Stadhouer<br />

JG Stander<br />

JC v/d Ryst Aangestel 03 November 2010<br />

FGJ Wiid Aangestel 02 Februarie <strong>2011</strong><br />

6. Sekretaris<br />

Die maatskappy se sekretaris is FC Meyer wat by die volgende adres werksaam is:<br />

Besigheidsadres: De Villiersstraat<br />

Douglas<br />

8730<br />

Posadres: Posbus 47<br />

Douglas<br />

8730<br />

7. Belang in filiale<br />

Besonderhede van die maatskappy se beleggings in filiale word in aantekening 1 uiteengesit.<br />

8. Afwyking van SA GAAP<br />

In die opinie van die Direksie word die effek van die kortings aan aandeelhouers, in terme van die maatskappy se beleid, beter openbaar<br />

gemaak deur afwyking van die vereistes van IAS 18 (AC 111). Die afwyking is daarin dat die kortings aan aandeelhouers betaal nie teen<br />

omset uitgeskakel word nie, maar afsonderlik getoon word op die staat van finasiële prestasie.<br />

Die effek hiervan word in aantekening 41 van die volledige finansiële state uiteengesit wat by die maatskappysekretaris beskikbaar is.<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

37 37<br />

<strong>2011</strong>


Opsomming van die geouditeerde<br />

finansiële state vir die jaar geëindig<br />

31 Mei <strong>2011</strong><br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

38<br />

2010 <strong>2011</strong>


‘n Kopie van die volledige finansiële state kan van die Maatskappysekretaris,<br />

Mnr. FC Meyer (Tel: 053 298 8200 / e-pos: freekm@<strong>gwk</strong>.co.za ), bekom word.<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

39<br />

2010<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

39 39<br />

<strong>2011</strong> 2010


Staat van Finansiële Posisie<br />

Syfers in Rand<br />

BATES<br />

Nie-bedryfsbates<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

40<br />

<strong>2011</strong><br />

Groep Maatskappy<br />

<strong>2011</strong> 2010 <strong>2011</strong> 2010<br />

Beleggingseiendom 1 153 631 20 613 756 - -<br />

Eiendom, aanleg en toerusting 318 965 878 223 796 301 251 398 920 195 811 873<br />

Klandisiewaarde 17 955 562 17 431 217 - -<br />

Ontasbare bates 218 163 - - -<br />

Beleggings in filiale 1 - - 54 642 0 1 3 54 339 919<br />

Beleggings in gesamentlik beheerde ondernemings 2 525 174 966 622 525 1 7 4 966 622<br />

Belegging in geassosieerde onderneming 3 1 888 006 1 263 759 1 888 006 1 263 759<br />

Lenings aan groep maatskappye 4 1 637 000 12 528 104 76 7 1 2 375 73 526 002<br />

Ander finansiële bates 9 992 606 23 721 239 8 662 359 23 721 239<br />

Uitgestelde belasting 46 821 401 10 803 040 17 004 928 14 523 586<br />

Bedryfsbates<br />

Aantekening(e)<br />

399 157 421 311 124 038 410 833 775 364 153 000<br />

Voorraad 6 407 764 426 284 210 940 286 985 509 264 859 725<br />

Lenings aan groep maatskappye 4 - - 4 944 767 6 588<br />

Ander finansiële bates 37 737 - - -<br />

Inkomstebelasting 3 964 1 3 0 1 585 758 1 500 000 -<br />

Handels- en ander debiteure 842 258 288 679 717 328 790 175 289 626 988 286<br />

Kontant en kontantekwivalente 51 925 129 38 003 148 33 229 904 31 073 892<br />

1 305 949 710 1 003 517 174 1 116 835 469 922 928 491<br />

Nie-bedryfsbates gehou-vir-verkoop en bates van<br />

verkoopsgroepe 300 000 - - -<br />

Totale bates 1 705 407 131 1 314 641 212 1 527 669 244 1 287 081 491


Staat van Finansiële Posisie (vervolg)<br />

Syfers in Rand<br />

EKWITEIT EN AANSPREEKLIKHEDE<br />

Ekwiteit<br />

Aandelekapitaal 7 10 779 349 10 325 395 10 779 349 10 325 395<br />

Nie-verdeelbare reserwes 25 957 206 36 201 028 26 485 098 35 409 110<br />

Opgelope inkomste 50 310 330 921 362 38 723 475 36 379 500<br />

87 046 885 47 447 785 75 987 922 82 114 005<br />

Lenings vanaf aandeelhouers 5 424 244 920 373 985 973 424 244 920 373 985 973<br />

LASTE<br />

Nie-bedryfslaste<br />

511 291 805 421 433 758 500 232 842 456 099 978<br />

Lenings vanaf groepmaatskappye 4 - - 102 924 2 272 876<br />

Ander finansiële aanspreeklikhede - 2 000 000 - 2 000 000<br />

Bruikhuurverpligtinge 132 837 160 810 - -<br />

Aftreevoordeelverpligting 14 300 203 13 750 176 14 300 203 13 750 176<br />

Uitgestelde belasting 16 916 336 10 330 919 4 939 169 6 000 136<br />

Bedry 31 349 378 26 241 905 19 342 296 24 023 188<br />

Bedryfslaste<br />

Aantekening(e)<br />

Lenings vanaf groep maatskappye 4 85 458 30 000 352 587 30 000<br />

Ander finansiële aanspreeklikhede 778 058 264 568 806 963 778 058 264 568 458 664<br />

Inkomstebelasting betaalbaar 498 464 4 354 545 - 4 351 164<br />

Bruikhuurverpligtinge 494 907 132 294 - -<br />

Handels- en ander krediteure 271 901 599 248 577 720 226 519 807 216 055 530<br />

Voorsienings 1 464 456 1 217 925 1 464 456 1 217 925<br />

Onafgehandelde poele betaalbaar 1 698 992 2 249 226 1 698 992 2 249 226<br />

Bankoortrekking 108 563 808 41 596 876 - 14 595 816<br />

1 162 765 948 866 965 549 1 008 094 106 806 958 325<br />

Totale laste 1 194 115 326 893 207 454 1 027 436 402 830 981 513<br />

Totale ekwiteit en aanspreeklikhede 1 705 407 131 1 314 641 212 1 527 669 244 1 287 081 491<br />

Groep<br />

Maatskappy<br />

<strong>2011</strong> 2010 <strong>2011</strong> 2010<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

41 41<br />

<strong>2011</strong>


Staat van Finansiële Prestasie<br />

Syfers in Rand<br />

Inkomste 3 250 348 407 3 089 718 019 2 662 621 896 2 750 598 161<br />

Koste van verkope (2 757 804 291) (2 626 019 473) (2 368 285 601) (2 414 812 900)<br />

Bruto wins 492 544 116 463 698 546 294 336 295 335 785 261<br />

Ander inkomste 495 819 914 353 326 182 454 646 977 349 958 736<br />

Bedryfskoste (810 284 607) (674 015 039) (631 212 175 ) (569 696 469)<br />

Bedryfs wins 178 079 423 143 009 689 117 771 097 116 047 528<br />

Beleggingsinkomste 6 328 056 8 741 393 5 869 245 3 035 066<br />

Billike waarde-aanpassing (28 856) (143 195) - -<br />

Wins met verkryging 11 504 521 - - -<br />

Inkomste uit ekwiteitsverantwoorde beleggings 240 344 625 167 - -<br />

Finansieringskoste (65 492 250) (63 421 854) (54 301 184 ) (51 611 429)<br />

WINS VOOR TOEVALINGS AAN AANDEELHOUERS 130 631 238 88 811 200 69 339 158 67 471 165<br />

Finansieringskoste aan aandeelhouers (13 991 943) (19 101 548) (13 991 943) (19 101 548)<br />

Kortings aan aandeelhouers (54 709 199) (40 670 316) (54 709 199) (40 670 316 )<br />

Wins / (verlies) voor belasting 61 930 096 29 039 336 638 016 7 699 301<br />

Belasting (12 541 128) (8 375 164) 1 705 959 (2 033 872)<br />

Wins / (verlies) vir die jaar 49 388 968 20 664 172 2 343 975 5 665 429<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

42<br />

<strong>2011</strong><br />

Aantekening(e)<br />

Groep<br />

Maatskappy<br />

<strong>2011</strong> 2010 <strong>2011</strong> 2010


Staat van Omvattende Inkomste<br />

Syfers in Rand<br />

Wins / (verlies) vir die jaar 49 388 968 20 664 172 2 343 975 5 665 429<br />

Ander omvattende inkomste:<br />

Aantekening(e)<br />

Groep<br />

Maatskappy<br />

<strong>2011</strong> 2010 <strong>2011</strong> 2010<br />

Algemene reserwes 698 930 68 605 698 930 68 605<br />

Aanpassing van finansiële bates beskikbaar-vir-verkoop (12 676 158) 2 370 767 (11 387 714 ) 1 380 080<br />

Belasting verwant aan komponente van ander omvattende inkomste 1 562 915 (326 147 ) 1 594 281 (1 2 7 378)<br />

Ander omvattende (verlies) / inkomste vir die jaar na belasting (10 414 313) 2 113 225 (9 094 503) 1 321 307<br />

Totale omvattende wins / (verlies) 38 974 655 22 777 397 (6 750 528) 6 986 736<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

43 43<br />

<strong>2011</strong>


<strong>Jaarverslag</strong><br />

44<br />

<strong>2011</strong>


Staat van Verandering in Ekwiteit<br />

45<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

45 45<br />

<strong>2011</strong>


Staat van Verandering in Ekwiteit (vervolg)<br />

Totale<br />

ekwiteit<br />

Opgelope<br />

inkomste<br />

Totale<br />

reserwes<br />

Ben<br />

Scholtz<br />

Aandele<br />

terugkoop<br />

reserwe<br />

Herwaardasie<br />

reserwe<br />

Algemene<br />

reserwe<br />

Syfers in Rand Aandelekapitaal<br />

GROEP<br />

Saldo op 1 Junie 2009 9 994 684 11 781 282 17 397 810 3 715 190 1 125 685 34 019 967 (19 742 810) 24 271 841<br />

Verandering in ekwiteit<br />

Totale omvattende inkomste vir die jaar - 68 605 2 044 620 - - 2 113 225 20 664 172 22 777 397<br />

Aandele-uitgifte 422 103 - - 91 712 - 91 712 - 513 815<br />

Verkryging van eie/tesourie-aandele (91 392) - - - - - - (91 392)<br />

Netto beweging Ben Scholtz - - - - (23 876) (23 876) - (23 876)<br />

Totale veranderings 330 711 68 605 2 044 620 91 712 (23 876) 2 181 061 20 664 172 23 175 944<br />

Saldo op 1 Junie 2010 10 325 395 11 849 887 19 442 430 3 806 902 1 101 809 36 201 028 921 362 47 447 785<br />

Verandering in ekwiteit<br />

Totale omvattende inkomste vir die jaar - 698 930 (11 113 243) - - (10 414 313) 49 388 968 38 974 655<br />

Aandele-uitgifte 563 692 - - 104 538 - 104 538 - 668 230<br />

Verkryging van eie/tesourie-aandele (109 738) - - - - - - (109 738)<br />

Netto beweging Ben Scholtz - - - - 65 953 65 953 - 65 953<br />

Totale veranderings 453 954 698 930 (11 113 243) 104 538 65 953 (10 243 822) 49 388 968 39 599 100<br />

Saldo op 31 Mei <strong>2011</strong> 10 779 349 12 548 817 8 329 187 3 911 440 1 167 762 25 957 206 50 310 330 87 046 885<br />

Aantekening(e) 7<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

46<br />

<strong>2011</strong>


Staat van Verandering in Ekwiteit (vervolg)<br />

Totale<br />

ekwiteit<br />

Opgelope<br />

inkomste<br />

Totale<br />

reserwes<br />

Ben<br />

Scholtz<br />

Aandele<br />

terugkoop<br />

reserwe<br />

Herwaardasie<br />

reserwe<br />

Algemene<br />

reserwe<br />

Syfers in Rand Aandelekapitaal<br />

MAATSKAPPY<br />

Saldo op 1 Junie 2009 9 995 004 11 781 282 17 397 810 3 715 190 1 125 685 34 019 967 30 714 071 74 729 042<br />

Verandering in ekwiteit<br />

Totale omvattende inkomste vir die jaar - 68 605 1 252 702 - - 1 321 307 5 665 429 6 986 736<br />

Netto beweging Ben Scholtz - - - - (23 876 ) (23 876 ) - (23 876 )<br />

Verkryging van eie/tesourie-aandele (91 712 ) - - - - - - (91 712)<br />

Aandele-uitgifte 422 103 - - 91 712 - 91 712 - 513 815<br />

Totale veranderings 330 391 68 605 1 252 702 91 712 (23 876 ) 1 389 143 5 665 429 7 384 963<br />

Saldo op 1 Junie 2010 10 325 395 11 849 887 18 650 512 3 806 902 1 101 809 35 409 110 36 379 500 82 114 005<br />

Verandering in ekwiteit<br />

Totale omvattende inkomste vir die jaar - 698 930 (9 793 433) - - (9 094 503) 2 343 975 (6 750 528)<br />

Aandele-uitgifte 563 692 - - 104 538 - 104 538 - 668 230<br />

Verkryging van eie/tesourie-aandele (109 738) - - - - - - (109 738)<br />

Netto beweging Ben Scholtz - - - - 65 953 65 953 - 65 953<br />

Totale veranderings 453 954 698 930 (9 793 433) 104 538 65 953 (8 924 012) 2 343 975 (6 126 083)<br />

Saldo op 31 Mei <strong>2011</strong> 10 779 349 12 548 817 8 857 079 3 911 440 1 167 762 26 485 098 38 723 475 75 987 922<br />

Aantekening(e) 7<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

47 47<br />

<strong>2011</strong>


<strong>Jaarverslag</strong><br />

48<br />

<strong>2011</strong>


Staat van Kontantvloei<br />

Syfers in Rand<br />

KONTANTVLOEI UIT BEDRYFSAKTIWITEITE<br />

Kontant gegenereer deur / (aangewend in) bedrywighede (124 757 514) 136 9 2 1 367 (105 949 412) 88 273 937<br />

Rente-inkomste 6 259 760 18 804 000 5 799 188 20 335 617<br />

Dividende ontvang 68 296 1 438 595 70 057 1 438 595<br />

Finansieringskoste (79 462 858) (49 273 000) (68 293 127) (50 381 070)<br />

Belasting betaal (11 731 421) (11 747 287 ) (6 093 233) 1 414 335<br />

Netto kontant uit bedryfsaktiwiteite (209 623 737) 96 143 675 (174 466 527) 61 081 414<br />

KONTANTVLOEI UIT BELEGGINGSAKTIWITEITE<br />

Verkryging van eiendom, aanleg en toerusting (98 712 522) (43 060 280) (74 945 019) (35 852 124)<br />

Verkoop van eiendom, aanleg en toerusting 2 721 192 1 2 127 951 185 091 242 383<br />

Verkryging van beleggingseiendom - (9 523 756) - -<br />

Verkoop van beleggingseiendom (10 804 680) - - -<br />

Verkryging van ontasbare bates (492 815) - - -<br />

Besigheidsamevoegings (12 000 002) - - -<br />

Lenings deur groep maatskappye terugbetaal 11 740 666 223 416 1 1 9 881 30 546 513<br />

Lenings aan groep maatskappye toegestaan (794 104) (9 884 834) (7 294 994) (12 752 952)<br />

Opbrengs op lenings van groep maatskappye - - 42 961 2 273 000<br />

Terugbetaling van lenings van groep maatskappye - - (2 839 765) (1 227 000)<br />

Billike waarde-aanpassing van finansiële bates - - - (2 378 324)<br />

Verkoop van finansiële bates 10 502 816 (14 500) 17 882 797 1 380 080<br />

Wins met verkryging 11 504 521 - - -<br />

Ander nie-kontantitems (15 051 139) - 67 556 (28 850 269)<br />

Netto kontant uit beleggingsaktiwiteite (101 386 067) (50 132 003) (66 781 492) (46 618 693)<br />

KONTANTVLOEI UIT FINANSIERINGSAKTIWITEITE<br />

Aantekening(e)<br />

Opbrengs op aandele-uitgifte 7 11 400 15 720 11 400 15 400<br />

Opbrengs van aflosbare voorkeuraandele 7 442 554 314 991 442 554 314 991<br />

Opbrengs / (terugbetaling) van ander finansiële<br />

aanspreeklikhede 207 251 301 (34 061 935) 207 599 600 (34 410 234)<br />

Opbrengs op aandeelhouerslenings 54 413 821 45 532 707 54 413 821 45 532 707<br />

Terugbetaling van aandeelhouerslenings (4 154 874) (4 383 462) (4 154 874) (4 383 462)<br />

Bruikhuurbetaling 313 305 (548 896) - -<br />

Netto kontant uit finansieringsaktiwiteite 258 277 507 6 869 125 258 312 501 7 069 402<br />

Totale kontantbeweging vir die jaar (52 732 297) 52 880 797 17 064 482 21 532 123<br />

Saldo aan die begin van die jaar (3 593 728) (56 511 653) 16 478 076 (5 091 175)<br />

Uitwerking van wisselkoersverandering op kontantsaldo’s (312 654) 37 128 (312 654) 37 128<br />

Saldo aan die einde van die jaar (56 638 679) (3 593 728) 33 229 904 16 478 076<br />

Groep<br />

Maatskappy<br />

<strong>2011</strong> 2010 <strong>2011</strong> 2010<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

49 49<br />

<strong>2011</strong>


<strong>Jaarverslag</strong><br />

50<br />

<strong>2011</strong>


Aantekeninge tot verkorte<br />

finansiële state<br />

1. Beleggings in filiale<br />

Naam van maatskappy Besit deur Drabedrag <strong>2011</strong> Drabedrag 2010<br />

GWK Properties (Edms) Bpk GWK Bpk 45 830 45 830<br />

GWK Trading (Edms) Bpk GWK Bpk 2 2<br />

Kimberley Tractor Dealers (Edms) Bpk GWK Bpk 75 597 75 597<br />

De Aar Abattoir (Edms) Bpk GWK Bpk 1 919 986 1 917 894<br />

Curions (Edms) Bpk GWK Bpk 52 300 462 52 300 460<br />

Certified Natural (Edms) Bpk GWK Bpk 300 000 -<br />

Noord-Kaap Laboratoriumdienste (Edms) Bpk GWK Bpk 1 1<br />

LAW Holdings (Edms) Bpk GWK Bpk - -<br />

Koegrabie Eiendomme (Edms) Bpk GWK Bpk - -<br />

U-Meat Holdings (Edms) Bpk GWK Bpk - -<br />

Synergeo (Edms) Bpk GWK Bpk 135 135<br />

54 642 013 54 339 919<br />

Die drabedrag van filiale word na aftrekking van die waardedalingsverlies getoon. Alle filiale se aandeelhouding is 100% met U-Meat<br />

Holdings (Edms) Bpk as uitsondering op 92%.<br />

2. Beleggings in gesamentlik beheerde ondernemings<br />

Naam van maatskappy Genoteer/<br />

Ongenoteer<br />

% Aandeel-<br />

houding<br />

<strong>2011</strong><br />

% Aandeel-<br />

houding<br />

2010<br />

Drabedrag<br />

<strong>2011</strong><br />

Drabedrag<br />

2010<br />

Billike<br />

waarde<br />

<strong>2011</strong><br />

Billike<br />

waarde<br />

2010<br />

Loropo Oil (Edms) Bpk Ongenoteer - 50 % - 100 000 - -<br />

Bullhill Ontwikkeling (Edms) Bpk Ongenoteer 50 % 50 % 525 174 566 622 525 174 566 622<br />

Certified Natural (Edms) Bpk Ongenoteer - 50 % - 300 000 - -<br />

525 174 966 622 525 174 566 622<br />

Die drabedrag van gesamentlik beheerde ondernemings word na aftrekking van die waardedalingsverlies getoon.<br />

Billike waarde<br />

Die billike waardes word soos volg jaarliks op die verslagdoeningsdatum bereken:<br />

• Die billike waarde van genoteerde of gekwoteerde beleggings word op die gekwoteerde bodmarkprys gegrond.<br />

• Die billike waarde van beleggings wat nie genoteer of gekwoteer word nie, word beraam deur netto batewaarde te gebruik.<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

51 51<br />

<strong>2011</strong>


Aantekeninge tot verkorte finansiële state (vervolg)<br />

3. Belegging in geassosieerde ondernemings<br />

Naam van maatskappy Genoteer/<br />

Ongenoteer<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

52<br />

<strong>2011</strong><br />

% Aandeelhouding<br />

<strong>2011</strong><br />

% Aandeel-<br />

houding<br />

2010<br />

Drabedrag<br />

<strong>2011</strong><br />

Drabedrag<br />

2010<br />

Billike<br />

waarde<br />

<strong>2011</strong><br />

Billike<br />

waarde<br />

2010<br />

Meat-to-Market (Edms) Bpk Ongenoteer 30 % 30 % 1 888 006 1 263 759 1 426 002 1 263 759<br />

Die drabedrag van die geassosieerde onderneming word na aftrekking van die waardedalingsverlies getoon.<br />

Billike waarde<br />

Die billike waardes wat jaarliks op die verslagdoeningsdatum bereken word, word soos volg bereken:<br />

• Die billike waarde van ‘n genoteerde of gekwoteerde belegging word op die gekwoteerde markprys gegrond.<br />

• Die billike waarde van‘n belegging wat nie genoteer of gekwoteer word nie, word beraam deur netto batewaarde te gebruik.


Aantekeninge tot verkorte finansiële state (vervolg)<br />

4. Lenings aan / (vanaf) groep maatskappye<br />

Syfers in Rand<br />

Filiale<br />

Aantekening(e)<br />

GWK Properties (Edms) Bpk - - 3 657 360 3 345 443<br />

Flotank Transport (Edms) Bpk - - 3 590 363 6 588<br />

Westra Nywerhede (Edms) Bpk - - - 167<br />

SA Feed Phosphates (Edms) Bpk<br />

Hierdie lenings is onverseker, het geen vasgestelde terugbetalingsvoorwaardes nie en<br />

dra rente teen die prima uitleenkoers minus twee persent.<br />

GWK Trading (Edms) Bpk<br />

Hierdie lening is onverseker, het geen vasgestelde terugbetalingsvoorwaardes nie en<br />

dra rente teen die heersende Landbankkoers.<br />

Noord-Kaap Laboratoriumdienste (Edms) Bpk<br />

Hierdie lening is onverseker, het geen vasgestelde terugbetalingsvoorwaardes nie en<br />

dra rente teen die prima uitleenkoers.<br />

Kimberley Tractor Dealers (Edms) Bpk<br />

Hierdie lening is onverseker, het geen vasgestelde terugbetalingsvoorwaardes nie en<br />

is rentevry.<br />

De Aar Abattoir (Edms) Bpk<br />

Hierdie lening is onverseker, het geen vasgestelde terugbetalingsvoorwaardes nie en<br />

dra rente teen 8%.<br />

Sidi Parani (Edms) Bpk<br />

Hierdie lening is onverseker, het geen vasgestelde terugbetalingsvoorwaardes nie en<br />

dra rente teen die prima uitleenkoers minus twee persent. Hierdie lening is ondergeskik<br />

gestel aan die konkurente krediteure van Sidi Parani (Edms) Bpk.<br />

Curions (Edms) Bpk<br />

Daar is ‘n ondergeskikstellingsooreenkoms onderteken deur GWK Bpk vir ‘n bedrag van<br />

R31 000 000.<br />

- - - (2 209 185)<br />

- - 510 551 498 469<br />

- - (104 364) (63 691)<br />

- - 45 321 191 129<br />

- - 13 715 030 13 834 911<br />

- - 11 779 884 10 004 294<br />

- - 84 384 978 81 056 818<br />

- - 117 579 123 106 664 943<br />

Waardedaling van lenings aan filiale - - (37 929 034) (38 072 229)<br />

Groep<br />

Maatskappy<br />

<strong>2011</strong> 2010 <strong>2011</strong> 2010<br />

- - 79 650 089 68 592 714<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

53 53<br />

<strong>2011</strong>


Aantekeninge tot verkorte finansiële state (vervolg)<br />

4. Lenings aan / (vanaf) groep maatskappye (vervolg)<br />

Syfers in Rand<br />

Gesamentlike ondernemings<br />

Loropo Oil (Edms) Bpk<br />

Hierdie lening is onverseker, het geen vasgestelde terugbetalingsvoorwaardes nie en dra rente<br />

teen prima uitleenkoers. - 1 030 000 - 1 030 000<br />

Bullhill Ontwikkeling (Edms) Bpk<br />

Hierdie lening is onverseker, het geen vasgestelde terugbetalingsvoorwaardes nie en die deel<br />

van die saldo wat R200 000 oorskry, dra in terme van die aandeelhouersooreenkoms, rente<br />

teen die prima uitleenkoers.<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

54<br />

<strong>2011</strong><br />

114 542 170 000 114 542 170 000<br />

Sidi Parani (Edms) Bpk<br />

Hierdie lening is onverseker, het geen vasgestelde terugbetalingsvoorwaardes nie en dra rente<br />

teen die prima uitleenkoers minus twee persent. - 10 004 294 - -<br />

114 542 11 204 294 114 542 1 200 000<br />

Waardedaling van lenings aan gesamentlike ondernemings - (143 195) - -<br />

Geassosieerde ondernemings<br />

Meat-to-Market (Edms) Bpk<br />

Hierdie lening is onverseker en het geen vasgestelde terugbetalingsvoorwaardes nie.<br />

114 542 11 061 099 114 542 1 200 000<br />

1 437 000 1 437 000 1 437 000 1 437 000<br />

Nie-bedryfsbates 1 637 000 12 528 104 76 712 375 73 526 002<br />

Bedryfsbates - - 4 944 767 6 588<br />

Nie-bedryfslaste - - (102 924) (2 272 876)<br />

Bedryfslaste (85 458) (30 000) (352 587 ) (30 000)<br />

Groep<br />

Maatskappy<br />

<strong>2011</strong> 2010 <strong>2011</strong> 2010<br />

1 551 542 12 498 104 81 201 631 71 229 714


Aantekeninge tot verkorte finansiële state (vervolg)<br />

4. Lenings aan / (vanaf) groep maatskappye (vervolg)<br />

Lenings aan groep maatskappye wat oninbaar is<br />

Op 31 Mei <strong>2011</strong> het lenings aan die Groep maatskappye ten bydra van R 101 757 368 (2010 : R99 267 172 ) ‘n verswakte komponente gehad<br />

en is daar voorsiening daarvoor getref.<br />

Die bedrag van die voorsiening op 31 Mei <strong>2011</strong> was R 37 929 034 (2010: R 38 072 229).<br />

Rekonsiliasie van voorsienings vir waardedaling van lenings aan groep maatskappye<br />

Syfers in Rand<br />

Openingsaldo - - 38 072 229 37 929 229<br />

Ander - - (143 195) 143 000<br />

- - 37 929 034 38 072 229<br />

5. Lenings aan / (vanaf) aandeelhouers<br />

Syfers in Rand<br />

Groep Maatskappy<br />

Aandeelhouers: Kortings (424 244 920) (372 267 051) (424 244 920) (372 267 051)<br />

Aandeelhouer: Heffings - (1 718 922) - (1 718 922)<br />

(424 244 920) (373 985 973) (424 244 920) (373 985 973)<br />

<strong>2011</strong><br />

<strong>2011</strong><br />

Groep<br />

2010<br />

2010<br />

<strong>2011</strong><br />

<strong>2011</strong><br />

Maatskappy<br />

2010<br />

2010<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

55 55<br />

<strong>2011</strong>


5.<br />

5.1<br />

5.1.1<br />

5.1.2<br />

5.1.3<br />

5.1.4<br />

5.1.5<br />

5.1.6<br />

Aantekeninge tot verkorte finansiële state (vervolg)<br />

Lenings aan / (vanaf) aandeelhouers (vervolg)<br />

Aandeelhouerslenings is ondergeskik gestel tot die Landbank fasiliteite, soos uiteengesit in die aantekeninge tot die volledige<br />

finansiële state.<br />

Die belange van aandeelhouers in die aandeelhouerslenings, word aan hulle in die volgende omstandighede en onderworpe aan die<br />

bepalings en voorwaardes soos vervolgens uiteengesit, uitbetaal onderworpe aan die goedkeuring deur die Direksie.<br />

Oorpronklike aandeelhouerslenings<br />

Dit is daardie aandeelhouerslenings wat ontstaan by die totstandkoming van die maatskappy, of as gevolg van die omskepping van<br />

‘n koöperasie in die maatskappy, of as gevolg van die verkoop van bates van ‘n koöperasie as ‘n lopende saak aan die maatskappy;<br />

Wanneer ‘n aandeelhouer die ouderdom van 65 (vyf-en-sestig) jaar of meer bereik, word sy lenings op aansoek aan hom uitbetaal,<br />

op die voorwaarde dat boerdery gestaak is na oordeel van die Direksie.<br />

Wanneer die lenings, in paragraaf 5.1.2 omskryf, vir ‘n minimum termyn van 15 (vyftien) jaar in aandeelhouerslenings is, sal dit aan<br />

die begin van die volgende jaar aan die betrokke aandeelhouer uitbetaal word, in die diskresie van die Direksie. Hierdie lenings kan<br />

wel ten volle afgelos word indien die gelykbreekpunt ten opsigte van hierdie lenings reeds bereik is.<br />

By die afsterwe van ‘n aandeelhouer word die belang van die oorledene wat tot sy krediet in die oorspronklike lenings staan, aan sy<br />

boedel uitbetaal.<br />

Wanneer aandeelhouding in die maatskappy op enige ander wyse beëindig word, sal geen uitbetaling geskied voordat die belang in<br />

die fonds nie vir ‘n minimum termyn van 15 (vyftien) jaar in die fonds is nie, tensy die Direksie ‘n betaling voor die verstryking van<br />

die jaar magtig, in welke geval uitbetalings teen ‘n verdiskonteerde waarde geskied.<br />

5.1.7 Geen uitbetaling in terme van paragraaf 5.1.6 sal gemaak word nie alvorens die aandeelhouer of sy eksekuteur nie dokumentêre<br />

bewys van sodanige regspersoon se belang in die aandeelhouerslenings lewer en die skriftelike toestemming van die ander<br />

aandeelhouers of begunstigdes van sodanige regspersoon aan die Direksie voorlê nie.<br />

5.2<br />

Wanneer ‘n regspersoon, wat ‘n aandeelhouer van hierdie maatskappy is, se begunstigde of aandeelhouer<br />

te sterwe kom;<br />

of boerdery gestaak het en opgehou het om ‘n aandeelhouer van sodanige regspersoon te wees;<br />

of die ouderdom van 65 (vyf-en-sestig) jaar bereik het en die boerdery gestaak het na oordeel van die Direksie<br />

en nie meer ‘n aandeelhouer of begunstigde van genoemde regspersoon is nie, word sodanige aandeelhouer of<br />

begunstigde van die regspersoon se proporsionele belang in die oorspronklike lenings deur die regspersoon in die<br />

maatskappy gehou, op aansoek van hom of sy eksekuteur uitbetaal met dien verstande dat (behalwe by afsterwe<br />

van ‘n aandeelhouer) geen uitbetaling sal geskied voor die belang in die fonds nie vir ‘n minimum van 15 (vyftien)<br />

jaar in die fonds is nie, tensy die Direksie‘n betaling voor die verstryking van die jaar uitdruklik magtig, in welke geval<br />

uitbetaling teen ‘n verdiskonteerde waarde geskied.<br />

Nuwe aandeelhouerslenings<br />

5.2.1 Ten aansien van enige aandeelhouerslenings wat tot die krediet van enige aandeelhouers van die maatskappy staan en wat sedert 1<br />

Januarie 1998 ten gunste van aandeelhouers gekrediteer word (“die nuwe lenings”), sal sodanige nuwe lenings ‘n aflossingstermyn<br />

van 15 (vyftien) jaar hê, tensy die Direksie ‘n uitbetaling voor die verstryking van sodanige 15 (vyftien) jaar termyn magtig, in welke<br />

geval dit teen ‘n verdiskonteerde waarde afgelos word. Die voorwaardes soos uiteengesit in 5.1.1 tot 5.1.7 is steeds van toepassing.<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

56<br />

<strong>2011</strong>


5.3<br />

5.3.1<br />

5.3.2<br />

5.3.3<br />

6.<br />

Aantekeninge tot verkorte finansiële state (vervolg)<br />

Aandeelhouerslenings: Produsenteleweringsheffings<br />

Produsenteleweringsheffings is in die huidige finansiële jaar terugbetaal.<br />

Dit is fondse wat jaarliks van aandeelhouers ingevorder was, proporsioneel tot hulle graanlewerings aan die maatskappy. Die<br />

fondse in ‘n jaar gevorder, is terugbetaalbaar na 7 (sewe) jaar (behalwe in geval van dood of uittrede) mits die maatskappy finansieël<br />

daartoe in staat is.<br />

Die rentekoers tot ‘n maksimum van nie hoër as 1.5% bo die heersende Landbank koers op korttermynlenings word jaarliks deur die<br />

Direksie bepaal. Vir die afgelope jaar is rente teen 2% laer as die heersende Landbank koers betaal en het in die 2010 jaar 6.90% vir<br />

die jaar beloop. Die lenings mag aangewend word ter delging van ‘n aandeelhouer se skuld by dood, uittrede of uitsetting.<br />

Voorraad<br />

Syfers in Rand<br />

Groep<br />

Maatskappy<br />

<strong>2011</strong> 2010 <strong>2011</strong> 2010<br />

Grondstowwe, komponente 6 566 269 6 455 005 - -<br />

Onvoltooide werk 72 733 159 - - -<br />

Afgewerkte goedere 2 338 736 1 940 145 - -<br />

Voorraad 78 367 852 78 067 005 72 594 245 78 002 604<br />

Produksievoorraad 5 793 670 5 801 359 - -<br />

Verbruiksvoorraad 5 090 632 1 018 832 5 090 632 1 018 832<br />

Landbouprodukte 236 874 108 190 928 594 209 300 632 185 838 289<br />

407 764 426 284 210 940 286 985 509 264 859 725<br />

Voorraad dien as sekuriteit vir die maatskappy Sidi Parani (Edms) Bpk se oortrekkingsfasiliteit vanaf Rand Merchant Bank.<br />

Teen jaareinde het die oortrekking R 50 542 612 (2010: R 56 057 965) beloop.<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

57 57<br />

<strong>2011</strong>


Aantekeninge tot verkorte finansiële state (vervolg)<br />

7. Aandelekapitaal<br />

Gemagtig<br />

1 000 000 Gewone aandele van R 1 elk. 1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000<br />

50 000 000 Aflosbare en omskepbare voorkeuraandele<br />

sonder pari-waarde 50 000 000 50 000 000 50 000 000 50 000 000<br />

Rekonsiliasie van getal uitgereikte aandele:<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

58<br />

<strong>2011</strong><br />

51 000 000 51 000 000 51 000 000 51 000 000<br />

Gerapporteer op 1 Junie 2010 10 325 395 9 994 684 10 325 395 9 994 684<br />

Voorkeuraandele na Aandeel Terugkoop Reserwe (104 538) (91 392) (104 538) (91 392)<br />

Uitgifte van gewone aandele 11 400 - 11 400 -<br />

Uitgifte van voorkeuraandele 547 092 422 103 547 092 422 103<br />

Uitgereik<br />

10 779 349 10 325 395 10 779 349 10 325 395<br />

Gewoon 647 150 635 750 647 150 635 750<br />

Voorkeur 10 132 199 9 689 645 10 132 199 9 689 645<br />

10 779 349 10 325 395 10 779 349 10 325 395<br />

Altesaam 364 250 onuitgereikte gewone aandele is kragtens ‘n ledebesluit wat tydens die vorige Algemene Jaarvergadering goedgekeur<br />

is, onder die Direkesie se beheer. Dié magtiging geld tot die volgende Algemene Jaarvergadering .<br />

Die voorkeuraandele word afgelos onderhewig aan dieselfde voorwaardes soos omskryf in aantekening 5 ten opsigte van<br />

aandeelhouerslenings. Die voorkeuraandele is ook stemdraend.<br />

Groep<br />

Maatskappy<br />

<strong>2011</strong> 2010 <strong>2011</strong> 2010


Algemene Inligting<br />

Geregistreerde kantoor Devilliersstraat<br />

Douglas<br />

8730<br />

Besigheidsadres Devilliersstraat<br />

Douglas<br />

8730<br />

Posadres Posbus 47<br />

Douglas<br />

8370<br />

Bankiers Absa Bank<br />

Eerste Nasionale Bank<br />

Standard Bank<br />

Ouditeure Enslins Bethelem Ingelyf<br />

Geregisstreerde Ouditeure<br />

Maatskappysekretaris (FC freek ) Meyer<br />

Maatskappyregistrasienommer 1997/022252/06<br />

Fotograaf Ian van Staaten<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

59<br />

<strong>Jaarverslag</strong><br />

59<br />

<strong>2011</strong><br />

59<br />

<strong>2011</strong>


GWK <strong>Jaarverslag</strong> <strong>2011</strong><br />

Reg. Nr 1997/022252/06<br />

Tel: 053 298 82002<br />

www.<strong>gwk</strong>.co.za

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!