'n Ondersoekende studie na die verband tussen leesvaardighede ...

staat is om woorde in kleiner dele te kan ontleed of analiseer, om onbekende
woorde selfstandig in klanke te kan analiseer en die klanke weer saam te voeg
of sintetiseer om woorde te vorm.
Volgens De Beer (1989) is die aanleer en verbetering van leesvaardighede die
volgende:
• Die uitbreiding van ‘n ruim woordeskat;
• Die ontwikkeling van vaardighede by hardoplees soos frasering, uitspraak
en artikulasie;
• Die korrekte oogbeweging;
• Die ontwikkeling van spoed, vlotheid by lees en ‘n goeie leesbegrip;
• Die ontwikkeling van die vermoë om antwoorde op besondere vrae te soek,
die hoofgedagte in gelese stuk te soek en verloop van gebeure weer te gee;
• Die verwerwing van kennis deur die inhoudsopgawe van ‘n boek, ‘n
woordeboek, ‘n kinderensiklopedie en vluglees;
• Die beoefening van ontspanningslees;
• Die aankweek van ‘n liefde vir lees; en
• Die ontwikkeling van ‘n wye belangstellingsveld deur lees en die verfyning
in die keuse van leesstof.
Opsommend: Die onderskeie leesstadia in leeshandeling is die verwerwing
van leesvaardighede wat ‘n ingewikkelde proses is en wat ten nouste saamhang
met fisiese, geestelike, verstandelike en algemene taalontwikkeling. Net soos
leer-loop kan leer-lees alleenlik bemeester word nadat ‘n lang proses van
ontwikkeling en leer plaasgevind het soos aangedui deur die onderskeie
leesstadia.
2.7 LEESPROBLEME
Volgens die NCSNET/NCESS (1998 in Bunding, 1999), sluit die algemeenste
leerprobleme leesprobleme in die Suid-Afrikaanse onderwysstelsel in. Die
oorsaak lê moontlik binne die stelsel self as by die leerder. Een van die
belangrikste redes waarom kinders nie in lees kan vorder nie en later ernstige
49