'n Ondersoekende studie na die verband tussen leesvaardighede ...

2.6.1.2 Die klankbewustheid stadium / “Trial and error phase”
Die klankbewustheid stadium help leerders om die verband tussen die geskrewe
en gesproke woord te begryp. Die leerders wat ‘n skoolbeginner of in Graad 1
is se leesvaardighede behels sigwoordeskat en klankleer (Hanekom, 1998). Die
opvoeder bied leesonderrig volgens genoemde benaderings aan. Leerders met
goeie klankbewustheid waag dit ook gouer om vry en onafhanklik te begin skryf
en hoe gouer en meer ‘n leerder skryf, hoe vinniger en beter ontwikkel die
leesproses. Die behaviouristiese benadering speel ‘n belangrike rol in hierdie
stadium van leeshandeling (Bunding, 1999).
Tydens hierdie leesfase leer die kind nuwe woorde aan en sodoende word sy
woordeskat uitgebrei. Die kind leer woorde en sinne aan sonder dat hy/sy besef
dat hy dit leer. Die kind fokus op die herkenning van woorde en soortgelyke
letters en woorde, maar kan nog nie ‘n woord analiseer in klankgroepe nie
(Goswami en Bryant, 1990 in Bunding, 1999). Bunding (1999) voer verder aan
dat sommige leerders slegs woorde in hul bekende omgewing kan lees,
byvoorbeeld die woord “Shoprite” kan deur die leerder teen die supermark se
muur gelees word. Tog is sommige leerders nie in staat om dieselfde woord in
die geskrewe teks te lees nie.
2.6.1.3 Die letter en woordherkenningstadium
Volgens Bunding (1999) is die Graad twee leerders in die letter en
woordherkenningstadium, want hulle herken woorde deur te klank of te raai.
Die stadium staan bekend as die ‘terloopslees’ fase. In hierdie fase maak die
leerder baie van memorisering gebruik om woorde te lees.
In hierdie fase is daar reeds ‘n goeie verband tussen letters en die klanke wat
hulle verteenwoordig, maar geen spelreëls word toegepas nie. Daar is ook reeds
goeie vaardighede ten opsigte van die ruimtelike beplanning van woorde en
spasies (Hanekom, 1998). Namate die leerder weg beweeg van
woordherkenning, begin sy leesbegrip vaardighede ontwikkel. Hier kom ook ‘n
groot probleem na vore, naamlik dat die leerder blootgestel word aan groot
hoeveelheid woorde en dat die toepassing van woordvorms minder effektief
word. Dit lei daartoe dat leesprobleme veral ontstaan tussen Grade 3 en 4
47