'n Ondersoekende studie na die verband tussen leesvaardighede ...
'n Ondersoekende studie na die verband tussen leesvaardighede ... 'n Ondersoekende studie na die verband tussen leesvaardighede ...
• Die beskikbaarheid en toeganklikheid tot hulpbronne in die gemeenskap opgeskerp word (Nelson, 1999). Ten slotte, UGO is ‘n benadering wat die kapasiteit van leerders insluit om vir hulself te dink, uit die omgewing te leer en te reageer op wyse leiding deur onderwysers wat waarde heg aan kreatiwiteit en selfgemotiveerde leer om beter leerprestasies te veroorsaak. 2.5 LEESVAARDIGHEDE 2.5.1 Inleiding Die bemeestering van leesvaardighede is vir die lerende kind die belangrikste sleutel tot die ontsluiting van sy wêreld. Juis daarom is dit nodig om die waarde van lees- en leesverbetering by die huidige generasie tuis te bring. Die realiteit is dat soveel leerders ernstige probleme ondervind om hierdie vaardighede te bemeester, dat dit nodig is dat elke opvoeder kennis moet hê van minstens ‘n paar basiese metodes of tegnieke van leerondersteuning en ten minste aan ‘n leerondersteuningsprogram kan meewerk of saamstel. Hierdeur sal verseker word dat elke leerder die hoogste mate van sekerheid en soepelheid wat in leesvaardighede vir hom of haar moontlik is, sal bereik. Hierdie aanpassing stel hoë eise aan die kreatiwiteit van die opvoeder. Volgens Meyer (1987) kan die pleidooi vir lees en leesverbetering in ‘n neutedop saamgevat word: deur goed en baie te lees, verhoog jy nie net jou vermoë om te leer nie, maar ook jou lewensgehalte en in die proses ontwikkel die individu tot ‘n meer doeltreffende en beskaafde mens. Wie kan so ‘n aanbod weier? Goeie leesvaardighede en leesstyl stel die leerder of leser in staat om met gemak, selfvertroue en sonder om onnodige energie te verbruik, sy/haar doelwit te bereik. Lees is een van die doeltreffendste middels waardeur die mens nie alleen in die verlede kan inleef nie, maar ook om die hede te kan verstaan. Lees is onmisbaar vir die persoonlikheidsvorming van die kind. ‘n Persoon wat goed kan lees kan meer effektief funksioneer in alledaagse aktiwiteite, kan sy of haar emosionele 40
en intellektuele behoeftes meer bevredig en kan beter presteer op skool. Sukses in lees verseker ook in ‘n baie groot mate sukses in ander vakke, aangesien ‘n goeie leesvermoë die basis vorm tot die verkryging en uitbouing van kennis wat die kind in al die ander skoolvakke opdoen (Grové, 1986a:1). Juis omdat elke vak of leerarea sy eie besondere leervereistes stel, is goeie leesvaardighede ‘n voorvereiste vir goeie vordering op skool. Op sekondêre skoolvlak vereis 80% van alle studie-aktiwiteite leeswerk. Lees om te leer word al hoe meer van kardinale belang omdat dit ‘n verskeidenheid van prestasiemoontlikhede vir elke leerder bied. Die leeshandeling kan omskryf word as die betekenisvolle interpretasie van die geskrewe taal. Dit vind plaas deur vertolking van visuele waarneming van die woord. Dit hou verband met die leerder se ervaringswêreld en taalvermoë. Die leerder moet ook sy/haar gedagte orden terwyl daar gelees word. Dan sal sy of haar gees verryk en intellektuele uitgebou word. 2.5.2 Agtergrond tot lees in Suid-Afrika Die Suid-Afrikaanse Onderwysstelsel het ‘n verskeidenheid van faktore soos armoede, oorvol klasse, swak of ontbrekende fasiliteite, gebrekkige LOOM en ‘n ernstige gebrek aan doelgerigtheid en dissipline in baie skole wat aanleiding gee tot leesprobleme. Volgens NCSNET/NCESS (1998 in Bunding, 1999) het opvoeders in Suid-Afrika ‘n historiese agtergrond van verskillende onderwysopleiding, ongelyke verspreiding van hulpbronne asook ‘n kurrikulum vir lees wat nie geskik is vir die individuele verskille by leerders nie. Die opvoeder het ook ‘n bepaalde beskouing oor die kind wat hy opvoed, so het hierdie opvoeder ook ‘n beskouing van lees. Dit bepaal die benadering waarop hy/sy die leesonderrig en assessering baseer. Hierdie benadering is intuïtief en ongeformuleerd aanwesig, maar bepaal tog hoe die opvoeder lees aanbied en as opvoeder optree. Hierdie benadering in die onderrig van lees in skole kan direk of indirek bydrae tot leesprobleme by leerders (Bunding, 1999). Die Suid-Afrikaanse Onderwysstelsel het groot veranderings ondergaan van ‘n deduktiewe onderrig praktyk na ‘n induktiewe, kognitiewe, sosiale en sosio- 41
- Page 9 and 10: AOO CFC DoE DOS Graad R tot 3 HNKV
- Page 11 and 12: INHOUDSOPGAWE Voorblad i Sleutelwoo
- Page 13 and 14: HOOFSTUK 2 LITERATUUROORSIG 2.1 INL
- Page 15 and 16: HOOFSTUK 3 NAVORSINGSMETODOLOGIE 3.
- Page 17 and 18: HOOFSTUK 4 NAVORSINGSBEVINDINGE EN
- Page 19 and 20: HOOFSTUK 5 SAMEVATTING, GEVOLGTREKK
- Page 21 and 22: HOOFSTUK 1 PROBLEEMSTELLING EN DOEL
- Page 23 and 24: indeling in skoolsoorte by die vers
- Page 25 and 26: 1.3.2 Die skoolgemeenskap Die studi
- Page 27 and 28: Die opvoeders sal dus nog daaraan g
- Page 29 and 30: 1.5 LITERATUUROORSIG: RAAMWERK VAN
- Page 31 and 32: 1.5.3 Uitkomsgebaseerde Onderwys (U
- Page 33 and 34: Reading is the ability to make mean
- Page 35 and 36: 1.6 NAVORSINGSMETODOLOGIE Hierdie n
- Page 37 and 38: 1.7.1 Beskerming teen lyding Kinder
- Page 39 and 40: 1.9 SAMEVATTING In hoofstuk een wor
- Page 41 and 42: ekend is. Uiteindelik sal ons gekon
- Page 43 and 44: hulle geskape is. ‘n Volle onders
- Page 45 and 46: Die Onderwys Witskrif 6: Spesiale O
- Page 47 and 48: Wade (2000) beweer dat ons in die m
- Page 49 and 50: Die Departement van Onderwys (2002b
- Page 51 and 52: 2.3.1 Wat is die kurrikulum? Volgen
- Page 53 and 54: Om bogenoemde siening te bevestig b
- Page 55 and 56: sisteem, en onbruikbare apparaat ui
- Page 57 and 58: ... provides a learning which is fr
- Page 59: Sedertdien kom opvoeders toenemend
- Page 63 and 64: disfunksie nie sal lees nie en leer
- Page 65 and 66: 2.5.3.6 Die kritiese literêre besk
- Page 67 and 68: 2.6.1.2 Die klankbewustheid stadium
- Page 69 and 70: staat is om woorde in kleiner dele
- Page 71 and 72: a) Huislike omstandighede De Beer (
- Page 73 and 74: gevoel van minderwaardigheid ontwik
- Page 75 and 76: gedrukte reël van links na regs ka
- Page 77 and 78: i) Liggaamsbeeld Dit is die persoon
- Page 79 and 80: gedurende die jaar geskryf om te be
- Page 81 and 82: leerprogram vir die kinders te iden
- Page 83 and 84: 2.8.4.3 Die ekosisteem benadering t
- Page 85 and 86: Norwich, 1997). Die deel en uitruil
- Page 87 and 88: Die OOS maak deel uit van die monit
- Page 89 and 90: 2.9.4 Verwysingsmodel en aanbevelin
- Page 91 and 92: 2.10 SAMEVATTING Hierdie hoofstuk v
- Page 93 and 94: HOOFSTUK 3 NAVORSINGSMETODOLOGIE 3.
- Page 95 and 96: 3.3.1 Teoretiese begronding Die ter
- Page 97 and 98: volgende grondliggende oorweging, n
- Page 99 and 100: voordeel van ‘n eie onafhanklike
- Page 101 and 102: fokus op individue, ‘n groep of
- Page 103 and 104: gedifferensieërde instruksies/onde
- Page 105 and 106: Die navorser het ook ‘n diktafoon
- Page 107 and 108: alles wat in die klaskamer gebeur h
- Page 109 and 110: • Die data ingesamel is nie onder
en intellektuele behoeftes meer bevredig en kan beter presteer op skool. Sukses<br />
in lees verseker ook in ‘n baie groot mate sukses in ander vakke, aangesien ‘n<br />
goeie leesvermoë <strong>die</strong> basis vorm tot <strong>die</strong> verkryging en uitbouing van kennis wat<br />
<strong>die</strong> kind in al <strong>die</strong> ander skoolvakke opdoen (Grové, 1986a:1).<br />
Juis omdat elke vak of leerarea sy eie besondere leervereistes stel, is goeie<br />
<strong>leesvaardighede</strong> ‘n voorvereiste vir goeie vordering op skool. Op sekondêre<br />
skoolvlak vereis 80% van alle <strong>stu<strong>die</strong></strong>-aktiwiteite leeswerk. Lees om te leer word<br />
al hoe meer van kardi<strong>na</strong>le belang omdat dit ‘n verskeidenheid van prestasiemoontlikhede<br />
vir elke leerder bied.<br />
Die leeshandeling kan omskryf word as <strong>die</strong> betekenisvolle interpretasie van <strong>die</strong><br />
geskrewe taal. Dit vind plaas deur vertolking van visuele waarneming van <strong>die</strong><br />
woord. Dit hou <strong>verband</strong> met <strong>die</strong> leerder se ervaringswêreld en taalvermoë. Die<br />
leerder moet ook sy/haar gedagte orden terwyl daar gelees word. Dan sal sy of<br />
haar gees verryk en intellektuele uitgebou word.<br />
2.5.2 Agtergrond tot lees in Suid-Afrika<br />
Die Suid-Afrikaanse Onderwysstelsel het ‘n verskeidenheid van faktore soos<br />
armoede, oorvol klasse, swak of ontbrekende fasiliteite, gebrekkige LOOM en<br />
‘n ernstige gebrek aan doelgerigtheid en dissipline in baie skole wat aanleiding<br />
gee tot leesprobleme. Volgens NCSNET/NCESS (1998 in Bunding, 1999) het<br />
opvoeders in Suid-Afrika ‘n historiese agtergrond van verskillende<br />
onderwysopleiding, ongelyke verspreiding van hulpbronne asook ‘n kurrikulum<br />
vir lees wat nie geskik is vir <strong>die</strong> individuele verskille by leerders nie. Die<br />
opvoeder het ook ‘n bepaalde beskouing oor <strong>die</strong> kind wat hy opvoed, so het<br />
hier<strong>die</strong> opvoeder ook ‘n beskouing van lees. Dit bepaal <strong>die</strong> be<strong>na</strong>dering waarop<br />
hy/sy <strong>die</strong> leesonderrig en assessering baseer. Hier<strong>die</strong> be<strong>na</strong>dering is intuïtief en<br />
ongeformuleerd aanwesig, maar bepaal tog hoe <strong>die</strong> opvoeder lees aanbied en as<br />
opvoeder optree. Hier<strong>die</strong> be<strong>na</strong>dering in <strong>die</strong> onderrig van lees in skole kan direk<br />
of indirek bydrae tot leesprobleme by leerders (Bunding, 1999).<br />
Die Suid-Afrikaanse Onderwysstelsel het groot veranderings ondergaan van ‘n<br />
deduktiewe onderrig praktyk <strong>na</strong> ‘n induktiewe, kognitiewe, sosiale en sosio-<br />
41
Change language