Gekonsolideerde Finansiële Jaarstate 29 Februarie 2012 - OVK
Gekonsolideerde Finansiële Jaarstate 29 Februarie 2012 - OVK
Gekonsolideerde Finansiële Jaarstate 29 Februarie 2012 - OVK
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> jaarstate<br />
vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong>
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Algemene inligting<br />
Land van inkorporasie en domisilie Suid-Afrika<br />
Aard van besigheid en hoofaktiwiteite Ontvangste, verwerking en bemarking van landbouprodukte en die<br />
verskaffing en die finansiering van boerderybenodigdhede, graan en<br />
dienste<br />
Direkteure HW Botha - Voorsitter<br />
Geregistreerde kantoor Dan Pienaarstraat 19<br />
HGN Scheepers - Ondervoorsitter<br />
PJ du Plessis<br />
L Eksteen<br />
BP Erasmus<br />
MJ Greyling<br />
JD le Roux<br />
FP Nel<br />
JC van den Berg<br />
JJB van Niekerk<br />
WA Zwiegers<br />
G van Niekerk - Uitvoerende direkteur - Besturend<br />
PB Dippenaar - Uitvoerende direkteur - Korporatief<br />
S Oberholzer - Uitvoerende direkteur - Finansies<br />
Ladybrand<br />
Posadres Posbus 96<br />
Ladybrand<br />
9745<br />
Houermaatskappy Oos Vrystaat Kaap Beherend Beperk<br />
Bankiers ABSA Bank<br />
Bloemfontein<br />
Ouditeure PricewaterhouseCoopers Geïnk.<br />
Sekretaris E Nel<br />
Geregistreerde Ouditeur<br />
Maatskappyregistrasienommer 1999/004069/06<br />
Uitvoerende bestuur N Gomes - CMW Groep<br />
G Kriel - Handel en Meganisasie<br />
DM van der Ross - Korporatief<br />
RJ van Wyk - Graan en lewende hawe<br />
Vlak van gerusstelling Hierdie finansiële jaarstate is geouditeur in ooreenstemming<br />
met die toepaslike vereistes van die Maatskappywet<br />
Voorbereider Hierdie finansiële jaarstate is opgestel onder die toesig van<br />
Etienne Nel (Bestuurder: Finansies)<br />
Gepubliseer 03/07/<strong>2012</strong><br />
1
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Indeks<br />
Die verslae en state soos vervat in die dokument verteenwoordig die gekonsolideerde finansiële jaarstate wat aan die<br />
aandeelhouers voorgelê is:<br />
Indeks Bladsy<br />
Direkteursverantwoordelikhede en -goedkeuring 3<br />
Sertifikaat van maatskappy sekretaris 4<br />
Verklaring deur die oudit- en risikokomitee 5<br />
Onafhanklike Ouditeursverslag 6 - 7<br />
Direkteursverslag 8 - 10<br />
Staat van <strong>Finansiële</strong> Stand 11 - 12<br />
Staat van Omvattende Inkomste 13<br />
Staat van Verandering in Ekwiteit 14 - 15<br />
Staat van Kontantvloeie 16<br />
Rekeningkundige beleid 17 - <strong>29</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> 30 - 60<br />
Die volgende aanvullende inligting is nie deel van die gekonsolideerde finansiële jaarstate nie en is nie geoudit nie:<br />
Volledige Inkomstestaat 61 - 62<br />
2
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Direkteursverantwoordelikhede en -goedkeuring<br />
Die Maatskappywet van Suid-Afrika bepaal dat die direkteure omvattende rekeningkundige rekords moet handhaaf en<br />
verantwoordelik is vir die inhoud en integriteit van die gekonsolideerde finansiële jaarstate en verwante finansiële inligting wat<br />
by die verslag ingesluit word. Dit is hul verantwoordelikheid om te verseker dat die gekonsolideerde finansiële jaarstate ter<br />
voldoening aan Suid-Afrikaanse Standpunte van Algemeen Aanvaarde Rekeningkundige Praktyk 'n redelike weergawe is<br />
van die groep se sake aan die einde van die finansiële jaar en die resultate van sy bedrywighede vir die tydperk wat op daardie<br />
tydstip geëindig het. Die eksterne ouditeure is aangestel om ’n onafhanklike mening oor die gekonsolideerde finansiële<br />
jaarstate uit te spreek.<br />
Die gekonsolideerde finansiële jaarstate is ooreenkomstig Suid-Afrikaanse Standpunte van Algemeen Aanvaarde<br />
Rekeningkundige Praktyk opgestel en is gegrond op toepaslike rekeningkundige beleid wat konsekwent toegepas is en deur<br />
redelike en verstandige oordeel en ramings ondersteun is.<br />
Die direkteure erken dat hulle uiteindelik verantwoordelik is vir die stelsels van interne finansiële beheer wat die groep ingestel<br />
het en plaas aansienlike klem op die belang van handhawing van streng beheer. Sodat die direkteure die verantwoordelikhede<br />
kan nakom, stel die direksie standaarde vir interne beheer wat daarop gerig is om die risiko van foute of verlies op ’n<br />
kostedoeltreffende wyse te verklein. Die standaarde sluit in die behoorlike delegasie van verantwoordelikhede binne ’n duidelik<br />
omskrewe raamwerk, effektiewe rekeningkundige prosedures en toereikende skeiding van pligte om ’n aanvaarbare risikovlak<br />
te verseker. Die beheermaatreëls word deur die hele groep gemonitor en alle werknemers moet die hoogste etiese<br />
standaarde handhaaf om te verseker dat die groep se besigheid gedoen word op ’n wyse wat onder alle redelike<br />
omstandighede bo verdenking is. Die groep se risikobestuur is gerig op die identifisering, evaluering, bestuur en monitering<br />
van alle bekende risiko’s in die groep. Hoewel die bedryfsrisiko nie heeltemal uitgeskakel kan word nie, probeer die groep dit<br />
tot 'n minimum beperk deur te verseker dat die toepaslike infrastruktuur-, beheer- en ander stelsels en etiese gedrag volgens<br />
voorafbepaalde prosedures en beperkings toegepas word.<br />
Die direkteure is op grond van inligting en verduidelikings wat bestuur verskaf, van mening dat die interne beheerstelsels<br />
redelike sekerheid bied dat daar vir die opstel van die gekonsolideerde finansiële jaarstate op die finansiële rekords gesteun<br />
kan word. Enige interne stelsels vir finansiële beheer kan egter slegs redelike, en nie absolute versekering nie, teen enige<br />
beduidende wanverklaring of verlies bied.<br />
Die direkteure het die groep se begroting vir die jaar tot 28 <strong>Februarie</strong> 2013 nagesien en is in die lig van die nasiening en die<br />
huidige finansiële posisie oortuig dat die groep toereikende middele het of toegang tot toereikende middele het om sy<br />
bedrywighede in die voorsienbare toekoms voort te sit.<br />
Hoewel die direksie primêr verantwoordelik is vir die finansiële sake van die groep, word hulle deur die groep se eksterne<br />
ouditeure ondersteun.<br />
Die eksterne ouditeure is verantwoordelik vir die onafhanklike nasiening van die groep se gekonsolideerde finansiële jaarstate<br />
en om daaroor verslag te doen. Die gekonsolideerde finansiële jaarstate is deur die groep se eksterne ouditeure ondersoek en<br />
hul verslag word op bladsye 6 - 7 aangebied.<br />
Die gekonsolideerde finansiële jaarstate wat op bladsye 8 tot 62 uiteengesit word en op die lopendesaak-grondslag opgestel<br />
is, is op <strong>29</strong> Mei <strong>2012</strong> deur die direksie goedgekeur en namens hulle onderteken deur:<br />
HW Botha - Voorsitter HGN Scheepers - Ondervoorsitter<br />
3
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Sertifkaat van die sekretaris<br />
Na my mening, as sekretaris bevestig ek ingevolge die Maatskappywet dat vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong>, die<br />
maatskappy alle opgawes soos van 'n publieke maatskappy vereis, by die Registrateur van Maatskappye ingedien het en<br />
dat alle sodanige opgawes waar, korrek en op datum is.<br />
E Nel - Sekretaris<br />
<strong>29</strong> Mei <strong>2012</strong><br />
4
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Verklaring deur die oudit - en risikokomitee<br />
Die ouditkomitee bestaan uit vier nie-uitvoerende direkteure en sedert die vorige algemene jaarvergadering is die volgende<br />
persone vir die jaar deur die direksie aangewys as lede:<br />
Mnr BP Erasmus, wat deur die ouditkomitee as voorsitter aangewys is.<br />
Mnr JJB van Niekerk, wat deur die ouditkomitee as ondervoorsitter aangewys is.<br />
Mnr JD le Roux<br />
Mnr WA Zwiegers<br />
Die besturende direkteur, die direkteur : finansies, die bestuurder : finansies, die bestuurder : interne oudit, verteenwoordigers<br />
van die eksterne ouditeure en die voorsitter van <strong>OVK</strong> woon, wanneer nodig, op uitnodiging, die vergaderings van die ouditkomitee by.<br />
Die ouditkomitee het sedert die vorige algemene jaarvergadering drie keer vergader waartydens die onderstaande<br />
besprekingspunte die belangrikste was :<br />
* Die interne ouditverslae en interne beheermaatreëls<br />
* Identifisering van risiko’s<br />
* Die versekeringsportefeulje van <strong>OVK</strong> se bates<br />
* Bestuursopvolging<br />
* Die bedryfsresultate vir 2011/<strong>2012</strong><br />
* Die eksterne ouditbeplanning vir 2011/<strong>2012</strong><br />
* Die eksterne ouditfooie vir 2011/<strong>2012</strong> is by die direksie aanbeveel<br />
* Die bestuursverslag van finale ouditbevindinge van die eksterne ouditeure aan die direksie en ouditkomitee<br />
* Die groep finansiële jaarstate vir 2011/<strong>2012</strong><br />
* Die bedryfsbegroting vir <strong>2012</strong>/2013<br />
* Die kapitaalbegroting vir <strong>2012</strong>/2013<br />
* Die interne ouditplan vir <strong>2012</strong>/2013<br />
* Evaluasie van die Inligtingstegnologie stelsel<br />
* Nakoming van belastingwetgewing<br />
* Die heraanstelling van die huidige eksterne ouditeure, PricewaterhouseCoopers Geïnk., is by die direksie aanbeveel<br />
Onafhanklikheid van die ouditeure<br />
Die ouditkomitee is ingevolge artikel 94 van die Maatskappywet, tevrede dat die eksterne ouditeure, PricewaterhouseCoopers<br />
Geïnk. onafhanklik van die maatskappy en sy filiale is.<br />
BP Erasmus - Voorsitter<br />
<strong>29</strong> Mei <strong>2012</strong>
ONAFHANKLIKE OUDITEURSVERSLAG AAN DIE LEDE VAN OOS VRYSTAAT<br />
KAAP BEDRYF BEPERK<br />
Ons het die gekonsolideerde finansiële jaarstate en finansiële jaarstate van Oos Vrystaat Kaap<br />
Bedryf Beperk geoudit. Hierdie finansiële state bestaan uit die gekonsolideerde en afsonderlike<br />
state van finansiële stand soos op <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong>, en die gekonsolideerde en afsonderlike<br />
state van omvattende inkomste, veranderings in ekwiteit, en kontantvloeie vir die jaar wat op<br />
daardie datum geëindig het, en ’n opsomming van beduidende rekeningkundige beleid en<br />
ander verduidelikende aantekeninge, en die direkteursverslag, soos uiteengesit op bladsye 8 tot<br />
60.<br />
Direkteure se Verantwoordelikheid vir die <strong>Finansiële</strong> State<br />
Die maatskappy se direkteure is verantwoordelik vir die opstel en redelike voorstelling van<br />
hierdie finansiële state ooreenkomstig ‘South African Statements of Generally Accepted<br />
Accounting Practice’ en die vereistes van die Maatskappywet van Suid-Afrika, en vir sodanige<br />
interne beheer as wat die direkteure nodig ag om die opstel van finansiële state, wat vry is van<br />
wesenlike wanvoorstelling, hetsy weens bedrog of foute, in staat te stel.<br />
Ouditeur se Verantwoordelikheid<br />
Dit is ons verantwoordelikheid om op grond van ons oudit ’n mening oor hierdie finansiële<br />
state uit te spreek. Ons het ons oudit ooreenkomstig ‘International Standards on Auditing’<br />
uitgevoer. Daardie standaarde vereis dat ons voldoen aan etiese vereistes en die oudit beplan<br />
en uitvoer om redelike gerusstelling te verkry of die finansiële state vry is van wesenlike<br />
wanvoorstelling.<br />
’n Oudit behels die uitvoer van prosedures om ouditbewyse te verkry oor die bedrae en<br />
openbaarmaking in die finansiële state. Die prosedures wat gekies word hang af van die<br />
ouditeur se oordeel, insluitend die beoordeling van die risiko’s van wesenlike wanvoorstelling<br />
van die finansiële state, hetsy weens bedrog of foute. Tydens daardie risikobeoordeling oorweeg<br />
die ouditeur interne beheer relevant tot die entiteit se opstel en redelike voorstelling van die<br />
finansiële state, ten einde ouditprosedures te ontwerp wat in die omstandighede toepaslik is,<br />
maar nie met die doel om ’n mening uit te spreek oor die effektiwiteit van die entiteit se interne<br />
beheer nie. ’n Oudit sluit ook ’n evaluering van die toepaslikheid van rekeningkundige beleid<br />
wat gebruik is en die redelikheid van rekeningkundige ramings wat deur bestuur gemaak is in,<br />
asook ’n evaluering van die algehele voorstelling van die finansiële state.<br />
Ons glo dat die ouditbewyse wat ons verkry het, toereikend en toepaslik is om ’n grondslag vir<br />
ons ouditmening te bied.<br />
PricewaterhouseCoopers Geïnk, Tweedelaan 61, Westdene, Bloemfontein 9301, Posbus 818, Bloemfontein 9300<br />
T: +27 (51) 503 4100, F: +27 (51) 503 4<strong>29</strong>9/4399, www.pwc.co.za<br />
Uitvoerende Bestuur: S P Kana (Hoof Uitvoerende Beampte) T P Blandin de Chalain D J Fölscher P J Mothibe S Subramoney F Tonelli<br />
Verbonde Direkteur-in-beheer: C J Hertzog<br />
Die Maatskappy se besigheidsadres is te Eglinweg 2, Sunninghill, waar ‘n lys van die direkteure se name ter insae is.<br />
Reg-nr. 1998/012055/21, BTW reg-nr. 4950174682
Mening<br />
Na ons mening is die finansiële state, in alle wesenlike opsigte, ’n redelike voorstelling van die<br />
gekonsolideerde en afsonderlike finansiële stand van Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk soos op<br />
<strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong>, en van die maatskappy se gekonsolideerde en afsonderlike finansiële<br />
prestasie en gekonsolideerde en afsonderlike kontantvloeie vir die jaar wat op daardie datum<br />
geëindig het, ooreenkomstig ‘South African Statements of Generally Accepted Accounting<br />
Practice’ en die vereistes van die Maatskappywet van Suid-Afrika.<br />
Ander aangeleenthede<br />
Die aanvullende inligting uiteengesit op bladsye 61 tot 62 vorm nie deel van die finansiële<br />
jaarstate nie en word as bykomende inligting aangebied. Ons het nie hierdie skedules geoudit<br />
nie en gevolglik spreek ons nie ʼn mening daaroor uit nie.<br />
PricewaterhouseCoopers Geïnk<br />
Direkteur: Louis Rossouw<br />
Geregistreerde Ouditeur<br />
Bloemfontein<br />
22 Junie <strong>2012</strong>
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Direkteursverslag<br />
Die direkteure dien hul verslag vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong> in.<br />
1. Oorsig van aktiwiteite<br />
Hoofbesigheid en -bedrywighede<br />
Die groep is betrokke by ontvangste, verwerking en bemarking van landbouprodukte en die verskaffing en die finansiering van<br />
boerderybenodigdhede, graan en dienste en is hoofsaaklik in Suid-Afrika bedrywig.<br />
Die maatskappy se bedryfsresultate en stand van sake word ten volle in die aangehegte gekonsolideerde finansiële jaarstate<br />
uiteengesit en vereis na ons mening geen bykomende kommentaar nie.<br />
Aktiwiteite toeskryfbaar aan verskillende besigheidsareas:<br />
<strong>2012</strong><br />
Besigheidsareas Groep bydrae Groep bydrae Maatskappy Maatskappy<br />
tot inkomste tot wins voor bydrae tot bydrae tot<br />
belasting inkomste wins voor<br />
belasting<br />
R '000 R '000 R '000 R '000<br />
Handel, brandstofverspreiding, motors en<br />
meganisasie<br />
1,689,762 55,022 1,689,762 55,022<br />
Graanhantering en -bemarking 797,057 25,484 797,057 25,484<br />
Lewende hawe, wol en sybokhaar 304,880 21,604 572 (1,063)<br />
Nywerhede 80,750 11,930 80,750 11,930<br />
Kliëntefinansiering - 18,810 - 18,810<br />
Versekering 9,712 3,0<strong>29</strong> 9,712 3,0<strong>29</strong><br />
Hoofkantoor 1,104 (5,037) 1,104 (4,811)<br />
Beleggings - (5,806) - (2,706)<br />
2011<br />
Besigheidsareas Groep bydrae Groep bydrae Maatskappy Maatskappy<br />
tot inkomste tot wins voor bydrae tot bydrae tot<br />
belasting inkomste wins voor<br />
belasting<br />
R '000 R '000 R '000 R '000<br />
Handel, brandstofverspreiding, motors en<br />
meganisasie<br />
1,468,751 46,415 1,468,751 46,415<br />
Graanhantering en -bemarking 690,030 31,523 690,030 31,523<br />
Lewende hawe, wol en sybokhaar 143,222 3,375 791 (604)<br />
Nywerhede 61,622 12,445 61,622 12,445<br />
Kliëntefinansiering - 14,673 - 14,673<br />
Versekering 9,011 3,174 9,011 3,174<br />
Hoofkantoor 1,421 (5,878) 1,770 (4,822)<br />
Beleggings - 269 - 269<br />
Versekeringeis - koringsaad - 1,200 - 1,200<br />
Wins met besigheidsamevoegings - 20,125 - -<br />
2. Gemagtigde en uitgereikte aandelekapitaal<br />
Daar was gedurende die jaar geen verandering in die groep se uitgereikte aandelekapitaal nie.<br />
Verwys na nota 18. Gedurende die jaar is 1 030 621 voorkeuraandele afgelos.<br />
8
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
3. Direkteure en uitvoerende bestuur se belange<br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
Die belange op jaareinde van die direkteure en uitvoerende bestuur in die getal uitgereikte aandele van die maatskappy<br />
word hieronder uiteengesit:<br />
Direk Nie-uitvoerende direkteure 707,798 755,884 707,798 755,884<br />
Direk Uitvoerende direkteure en hoofbestuur 281,385 281,388 281,385 281,388<br />
Indirek Nie-uitvoerende direkteure 596,505 1,064,343 596,505 1,064,343<br />
4. Direkteure<br />
1,585,688 2,101,615 1,585,688 2,101,615<br />
Die maatskappy se direksie gedurende die jaar en tot die datum van dié verslag is soos volg:<br />
Naam Veranderinge<br />
HW Botha - Voorsitter<br />
HGN Scheepers - Ondervoorsitter<br />
PJ du Plessis<br />
L Eksteen Aangestel 1 <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
BP Erasmus<br />
MJ Greyling<br />
DCG Holmes Tree uit 27 Julie 2011<br />
JD le Roux<br />
FP Nel<br />
JB Scholtz Bedank 9 Januarie <strong>2012</strong><br />
JC van den Berg<br />
JJB van Niekerk<br />
WA Zwiegers<br />
G van Niekerk - Uitvoerende direkteur - Besturend<br />
PB Dippenaar - Uitvoerende direkteur - Korporatief<br />
S Oberholzer - Uitvoerende direkteur - Finansies<br />
5. Sekretaris<br />
Die maatskappy se sekretaris is E Nel wat by die volgende adres werksaam is:<br />
Besigheidsadres Dan Pienaarstraat 19<br />
Ladybrand<br />
9745<br />
Posadres Posbus 96<br />
Ladybrand<br />
9745<br />
6. Dividende<br />
Die direkteure stel 'n dividend voor van 36 sent (2011:27 sent) per gewone aandeel wat in totaal R21 244 145<br />
(2011:R15 933 109) bedra wat aan aandeelhouers geregistreer op <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong>, sal betaal word uit winste van die<br />
huidige jaar.<br />
Geen voorkeurdividend is vir die jaar verklaar of betaal nie, maar wel rente teen 5.95% per jaar (2011: 6.4%) wat in totaal R3<br />
467 519 (2011: R3 782 563) bedra op aandeelhouerslening B wat onlosmaaklik gekoppel is aan voorkeuraandele, asook<br />
op aandeelhouerslenings D en E.<br />
9
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
7. Houermaatskappy<br />
Die maatskappy se houermaatskappy is Oos Vrystaat Kaap Beherend Beperk wat 51% van die maatskappy se gewone<br />
aandele besit.<br />
8. Belang in filiale<br />
Naam van filiaal <strong>2012</strong> belang 2011 belang<br />
Oos Kaap Boerderye en Graanhandelaars<br />
(Eiendoms) Beperk<br />
100 % 100% Dormant<br />
Gariep Organic Meat Processors (Eiendoms)<br />
Beperk<br />
85 % 85% Aktief<br />
<strong>OVK</strong> Rekenaardienste (Eiendoms) Beperk 100 % 100% Aktief<br />
CMW Operations (Eiendoms) Beperk 80.1 % 80.1% Aktief<br />
Besonderhede van die maatskappy se beleggings in filiale word in aantekening 7 uiteengesit.<br />
9. Belegging in geassosieerde maatskappye<br />
Orange River Popcorn (Eiendoms) Beperk<br />
Die maatskappy tree op in die verwerking, bemarking en verspreiding van springmielies. <strong>OVK</strong> het op 1 Julie 2004 'n 50%<br />
van die maatskappy se ekwiteitsaandele bekom.<br />
Die Groep het geen effektiewe beheer oor die geassosieerde maatskappy nie. Orange River Popcorn (Edms) Bpk se<br />
jaareinde is <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong>.<br />
Verwys na notas 8 en 47 vir transaksies met geassosieerdes.<br />
10. Gebeure na die verslagdoeningsdatum<br />
Die direkteure is nie bewus van enige wesenlike gebeure wat sedert die einde van die finansiële jaar ontstaan het nie.<br />
11. Ouditeure<br />
PricewaterhouseCoopers Ing sal kragtens artikel 90 van die Maatskappywet hul amp voortsit.<br />
12. Aandeelaansporingskema<br />
Sien aantekening 43 vir besonderhede oor aandeelgebaseerde betalings gedurende die huidige jaar.<br />
10
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Staat van <strong>Finansiële</strong> Stand<br />
Bates<br />
Aantekeninge<br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
Niebedryfsbates<br />
Eiendom, aanleg en toerusting 3 217,386,055 190,392,883 125,<strong>29</strong>9,559 100,458,912<br />
Beleggingseiendom 4 1,613,108 1,652,954 1,613,108 1,652,954<br />
Klandisiewaarde 5 3,334,257 3,334,257 - -<br />
Ontasbare bates 6 10,370,026 12,962,533 - -<br />
Beleggings in filiale 7 - - 51,775,152 51,775,152<br />
Beleggings in geassosieerdes 8 1,310,709 815,438 60 60<br />
Ledefondse 9 1,417,382 1,417,382 1,417,382 1,417,382<br />
Ander finansiële bates 10 2,945,884 2,903,061 2,945,484 2,902,781<br />
Langtermyn huurkope 11 82,700,136 105,995,002 82,700,136 105,995,002<br />
Uitgestelde belasting 12 15,301,983 10,654,386 14,085,650 11,498,703<br />
336,379,540 330,127,896 279,836,531 275,700,946<br />
Bedryfsbates<br />
Voorraad 13 246,289,895 <strong>29</strong>2,334,944 241,812,744 288,674,972<br />
Lenings aan groepmaatskappye 49 - - 27,026,302 4,400,000<br />
Handels- en ander debiteure 14 905,493,742 901,145,085 867,389,157 820,055,885<br />
Kontant en kontantekwivalente 15 55,240,811 77,889,815 49,810,442 46,367,908<br />
Ander finansiële bates 10&25 11,327,443 18,552,770 11,327,443 18,552,770<br />
Belasting ontvangbaar 16 1,594,727 982,809 1,594,727 982,809<br />
1,219,946,618 1,<strong>29</strong>0,905,423 1,198,960,815 1,179,034,344<br />
Nie-bedryfsbates gehou-vir-verkoop 17 669,309 669,308 669,309 669,308<br />
Totale bates 1,556,995,467 1,621,702,627 1,479,466,655 1,455,404,598<br />
Ekwiteit en<br />
aanspreeklikhede<br />
Ekwiteit<br />
Ekwiteit toeskryfbaar aan<br />
ekwiteitshouers van<br />
houermaatskappy<br />
Aandelekapitaal 18 59,011,515 59,011,515 59,011,515 59,011,515<br />
Nie-verdeelbare reserwes (39,926,526) 4,881,433 3,705,560 3,662,460<br />
Opgelope inkomste 526,458,391 456,443,004 497,405,886 437,824,674<br />
545,543,380 520,335,952 560,122,961 500,498,649<br />
Nie-beherende belang 23,178,158 20,101,851 - -<br />
Die notas op bladsye 30 tot 60 is 'n integrale deel van hierdie finansiële state.<br />
568,721,538 540,437,803 560,122,961 500,498,649<br />
11
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Staat van <strong>Finansiële</strong> Stand<br />
Laste<br />
Aantekeninge<br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
Niebedryfslaste<br />
Lenings vanaf aandeelhouers 19 38,373,808 41,324,718 38,373,808 41,324,718<br />
Ander finansiële aanspreeklikhede 24 168,311 5,086,166 - -<br />
Bruikhuurverpligtinge 22 1,894,974 5,407,184 - -<br />
Uitgestelde belasting 12 10,991,513 8,082,039 - -<br />
Langtermyn lenings 21 33,730,186 - 33,730,186 -<br />
85,158,792 59,900,107 72,103,994 41,324,718<br />
Bedryfslaste<br />
Bruikhuurverpligtinge 22 1,988,812 3,3<strong>29</strong>,032 - -<br />
Handels- en ander krediteure 20 319,779,465 363,305,301 261,713,966 <strong>29</strong>4,126,384<br />
Korttermyngedeelte van langtermyn lening 21 6,269,814 - 6,269,814 -<br />
Lenings vanaf aandeelhouers 19 19,463,069 18,355,858 19,463,069 18,355,858<br />
Lenings vanaf groepmaatskappye 49 1,027,501 509,586 15,300,185 142,346<br />
Werknemer voordele verskuldig 23 <strong>29</strong>,846,406 25,744,136 25,217,042 23,477,504<br />
Inkomstebelasting betaalbaar 16 5,074,745 785,111 - -<br />
Ander finansiële aanspreeklikhede 24 6,270,470 12,244,906 5,881,192 8,688,790<br />
Bankoortrekking 15 513,394,855 597,090,787 513,394,432 568,790,349<br />
903,115,137 1,021,364,717 847,239,700 913,581,231<br />
Totale laste 988,273,9<strong>29</strong> 1,081,264,824 919,343,694 954,905,949<br />
Totale ekwiteit en aanspreeklikhede 1,556,995,467 1,621,702,627 1,479,466,655 1,455,404,598<br />
Die notas op bladsye 30 tot 60 is 'n integrale deel van hierdie finansiële state.<br />
12
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Staat van Omvattende Inkomste<br />
Aantekeninge<br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
Inkomste 26 2,883,265,431 2,374,056,831 2,578,957,005 2,231,974,256<br />
Koste van verkope (2,470,842,0<strong>29</strong>) (2,023,550,548) (2,314,278,418) (1,914,280,039)<br />
Bruto wins 412,423,402 350,506,283 264,678,587 317,694,217<br />
Ander inkomste 27 57,137,898 77,997,087 54,727,085 60,172,187<br />
Bedryfskoste (107,326,111) (50,043,080) (57,206,570) (47,227,706)<br />
Administratiewe uitgawes (248,492,665) (178,237,527) (172,344,179) (157,410,279)<br />
Verspreidingskoste (21,305,263) (15,414,493) (13,648,987) (12,017,304)<br />
Bedryfswins 28 92,437,261 184,808,270 76,205,936 161,211,115<br />
Beleggingsinkomste <strong>29</strong> 104,437,533 85,925,659 99,686,599 83,977,501<br />
Billikewaarde-aanpassing 30 (26,904,341) (100,088,374) (26,904,341) (99,889,652)<br />
Finansieringskoste 31 (45,4<strong>29</strong>,428) (42,809,897) (43,<strong>29</strong>4,243) (41,026,392)<br />
Inkomste uit ekwiteitsverantwoorde<br />
beleggings<br />
495,271 (514,531) - -<br />
Wins voor belasting 125,036,<strong>29</strong>6 127,321,127 105,693,951 104,272,572<br />
Inkomstebelastinguitgawe 32 (36,845,158) (28,990,776) (30,179,630) (30,000,048)<br />
Wins vir die jaar 88,191,138 98,330,351 75,514,321 74,272,524<br />
Ander omvattende inkomste:<br />
Aanpassing van ekwiteitsbelegging 43,100 11,369,638 43,100 127,600<br />
Totale omvattende inkomste 88,234,238 109,699,989 75,557,421 74,400,124<br />
Wins toeskryfbaar aan<br />
Eienaars van die houermaatskappy 85,114,830 97,501,640 75,514,321 74,272,524<br />
Nie-beherende belang 3,076,308 828,711 - -<br />
88,191,138 98,330,351 75,514,321 74,272,524<br />
Totale omvattende inkomste<br />
toeskryfbaar aan:<br />
Eienaars van die houermaatskappy 85,157,930 108,871,278 75,557,421 74,400,124<br />
Nie-beherende belang 3,076,308 828,711 - -<br />
Die notas op bladsye 30 tot 60 is 'n integrale deel van hierdie finansiële state.<br />
88,234,238 109,699,989 75,557,421 74,400,124<br />
13
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Staat van Verandering in Ekwiteit<br />
Aandelekapitaal<br />
Billike<br />
waarde en<br />
ander nieverdeelbare<br />
reserwes<br />
Tesourie<br />
aandele<br />
Verseker -<br />
ings<br />
reserwe<br />
Totale<br />
reserwes<br />
Opgelope<br />
inkomste<br />
Totaal<br />
toeskryfbaar<br />
aan ekwiteitshouers<br />
van<br />
die groep<br />
Niebeherende<br />
belang<br />
R R R R R R R R R<br />
Groep<br />
Saldo op 1 Maart 2010<br />
Verandering in ekwiteit<br />
59,011,515 53,100 (2,859,368) 3,231,519 425,251 384,716,597 444,153,363 884,413 445,037,776<br />
Totale omvattende inkomste vir<br />
die jaar<br />
- 11,369,638 - - 11,369,638 97,501,640 108,871,278 828,711 109,699,989<br />
Opgelope verlies vanaf<br />
- - - - - (9,677,817) (9,677,817) - (9,677,817)<br />
geassosieerde<br />
Oordrag na behoue verdienste - - - 250,233 250,233 (250,233) - - -<br />
Aankope gedurende die jaar - - (7,163,689) - (7,163,689) - (7,163,689) - (7,163,689)<br />
Ander bewegings - - - - - 103,563 103,563 55,975 159,538<br />
Dividende - - - - - (15,950,746) (15,950,746) - (15,950,746)<br />
Besigheidsamevoegings - - - - - - - 18,332,752 18,332,752<br />
Totale veranderings - 11,369,638 (7,163,689) 250,233 4,456,182 71,726,407 76,182,589 19,217,438 95,400,027<br />
Saldo op 1 Maart 2011<br />
Verandering in ekwiteit<br />
59,011,515 11,422,738 (10,023,057) 3,481,752 4,881,433 456,443,004 520,335,952 20,101,851 540,437,803<br />
Totale omvattende inkomste vir<br />
die jaar<br />
- 43,100 - - 43,100 85,114,830 85,157,930 3,076,308 88,234,238<br />
Oordrag na behoue verdienste - - - - - 834,624 834,624 - 834,624<br />
Aankope gedurende die jaar - - (44,851,059) - (44,851,059) - (44,851,059) - (44,851,059)<br />
Dividende - - - - - (15,934,067) (15,934,067) - (15,934,067)<br />
Totale veranderings - 43,100 (44,851,059) - (44,807,959) 70,015,387 25,207,428 3,076,308 28,283,736<br />
Saldo op <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong> 59,011,515 11,465,838 (54,874,116) 3,481,752 (39,926,526) 526,458,391 545,543,380 23,178,158 568,721,538<br />
Aantekeninge 18 33 33<br />
Die notas op bladsye 30 tot 60 is 'n integrale deel van hierdie finansiële state.<br />
Totale<br />
ekwiteit<br />
14
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Staat van Verandering in Ekwiteit<br />
Aandelekapitaal<br />
Billike<br />
waarde en<br />
ander nieverdeelbare<br />
reserwes<br />
Tesourie<br />
aandele<br />
Verseker -<br />
ings<br />
reserwe<br />
Totale<br />
reserwes<br />
Opgelope<br />
inkomste<br />
Totaal<br />
toeskryfbaar<br />
aan ekwiteitshouers<br />
van<br />
die groep<br />
Niebeherende<br />
belang<br />
R R R R R R R R R<br />
Maatskappy<br />
Saldo op 1 Maart 2010<br />
Verandering in ekwiteit<br />
59,011,515 53,100 - 3,231,527 3,284,627 379,735,492 442,031,634 - 442,031,634<br />
Totale omvattende inkomste vir<br />
- 127,600 - - 127,600 74,272,524 74,400,124 - 74,400,124<br />
die jaar<br />
Oordrag na behoue verdienste - - - 250,233 250,233 (250,233) - - -<br />
Dividende - - - - - (15,933,109) (15,933,109) - (15,933,109)<br />
Totale veranderings - 127,600 - 250,233 377,833 58,089,182 58,467,015 - 58,467,015<br />
Saldo op 1 Maart 2011<br />
Verandering in ekwiteit<br />
59,011,515 180,700 - 3,481,760 3,662,460 437,824,674 500,498,649 - 500,498,649<br />
Totale omvattende inkomste vir<br />
die jaar<br />
- 43,100 - - 43,100 75,514,321 75,557,421 - 75,557,421<br />
Dividende - - - - - (15,933,109) (15,933,109) - (15,933,109)<br />
Totale veranderings - 43,100 - - 43,100 59,581,212 59,624,312 - 59,624,312<br />
Saldo op <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong> 59,011,515 223,800 - 3,481,760 3,705,560 497,405,886 560,122,961 - 560,122,961<br />
Aantekeninge 18 33 33<br />
Die notas op bladsye 30 tot 60 is 'n integrale deel van hierdie finansiële state.<br />
15<br />
Totale<br />
ekwiteit
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Staat van Kontantvloeie<br />
Kontantvloei uit bedryfsaktiwiteite<br />
Aantekeninge<br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
Kontant gegenereer deur bedrywighede 35 110,196,090 (445,522) 52,221,504 (12,470,588)<br />
Rente-inkomste 104,437,533 85,925,659 99,686,599 83,977,501<br />
Dividende ontvang 138,965 - 1,140,792 1,050,571<br />
Finansieringskoste (45,4<strong>29</strong>,428) (42,809,897) (43,<strong>29</strong>4,243) (41,026,392)<br />
Belasting betaal 40 (34,195,349) (33,<strong>29</strong>2,889) (33,378,495) (34,860,051)<br />
Dividend betaal (15,934,067) (15,950,746) (15,933,109) (15,933,109)<br />
Netto kontant uit bedryfsaktiwiteite 119,213,744 (6,573,395) 60,443,048 (19,262,068)<br />
Kontantvloei uit beleggingsaktiwiteite<br />
Verkryging van eiendom, aanleg en<br />
toerusting<br />
3 (40,707,074) (24,547,864) (33,175,543) (20,683,461)<br />
Verkoop van eiendom, aanleg en toerusting 3 2,488,848 1,434,<strong>29</strong>8 882,711 1,271,230<br />
Verkryging van ledefondse - (811,605) - (811,605)<br />
Verkry van lening groep 517,915 - - -<br />
Betaling van ander finansiële<br />
aanspreeklikhede<br />
(8,084,693) - (42,703) (121,908)<br />
Verkryging van filiaal - (37,303,693) - -<br />
Lenings aan groepmaatskappye - - (22,626,302) -<br />
Belegging in filiale - - - (51,772,911)<br />
Belegging in geassosieerde - - - 11,772,625<br />
Bruikhuurbetalings (4,852,430) - - -<br />
Ander reserwes - - 43,100 377,833<br />
Netto kontant uit beleggingsaktiwiteite (50,637,434) (61,228,864) (54,918,737) (59,968,197)<br />
Kontantvloei uit finansieringsaktiwiteite<br />
Terugbetaling van aandeelhouers lenings (1,843,699) 458,662 (1,843,699) 458,662<br />
Oordrag in Ekwiteit (834,624) - - -<br />
Lenings vanaf groepmaatskappye - - 15,157,839 -<br />
Verkryging van Langtermyn lening 40,000,000 - 40,000,000 -<br />
Aankoop Tesourieaandele (44,851,059) (8,137,181) - -<br />
Netto kontant uit finansieringsaktiwiteite (7,5<strong>29</strong>,382) (7,678,519) 53,314,140 458,662<br />
Totale (afname) / toename in kontant en<br />
kontantekwiwalente vir die jaar<br />
Kontant en kontantekwivalente aan die begin<br />
van die jaar<br />
Kontant en kontantekwivalente aan die<br />
einde van die jaar<br />
Die notas op bladsye 30 tot 60 is 'n integrale deel van hierdie finansiële state.<br />
61,046,928 (75,480,778) 58,838,451 (78,771,603)<br />
(519,200,972) (443,720,194) (522,422,441) (443,650,838)<br />
15 (458,154,044) (519,200,972) (463,583,990) (522,422,441)<br />
16
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Rekeningkundige beleid<br />
1. Aanbieding van <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Die gekonsolideerde finansiële jaarstate is ooreenkomstig Suid-Afrikaanse Standpunte van Algemeen Aanvaarde<br />
Rekeningkundige Praktyk en die Maatskappywet van Suid-Afrika opgestel. Die gekonsolideerde finansiële jaarstate is op<br />
die historiesekoste-grondslag opgestel. Dit word in Suid-Afrikaanse Rand aangebied.<br />
Die rekeningkundige beleid stem ooreen met die vorige tydperk.<br />
1.1 Konsolidasie<br />
Konsolidasiegrondslag<br />
Die gekonsolideerde finansiële jaarstate sluit die gekonsolideerde finansiële jaarstate van die maatskappy en al sy filiale,<br />
geassiosieerde maatskappye en gesamentlike ondernemings en spesialedoelentiteite in.<br />
Daar is beheer wanneer die maatskappy die mag het om die finansiële en bedryfsbeleid van 'n entiteit te reguleer ten einde<br />
voordeel uit sy aktiwiteite te put.<br />
Die resultate van filiale wat gedurende die tydperk verkry of verkoop is, word vanaf die datum van hulle verkryging of tot op<br />
die datum van hulle verkoop by die gekonsolideerde finansiële jaarstate ingesluit.<br />
Aanpassings is waar nodig aan die gekonsolideerde finansiële jaarstate van filiale gedoen ten einde hul rekeningkundige<br />
beleid in pas met die van die groep te bring.<br />
Tussenmaatskappytransaksies, -saldo's, en ongerealiseerde inkomste en -uitgawes word by konsolidasie uitgeskakel.<br />
Nie-beherende belange in die netto bates van gekonsolideerde filiale word afsonderlik van die groep se belang daarin<br />
geïdentifiseer en word in ekwiteit erken. Verliese van filiale toeskryfbaar aan nie-beherende belange word aan die niebeherende<br />
belang toegeken selfs al het dit tot gevolg dat 'n debietsaldo vir nie-beherende belang erken word.<br />
Transaksies wat veranderings in eienaarskap tot gevolg het waar die groep beheer van die filiaal het, voor en na die<br />
transaksie, word as 'n ekwiteittransaksie beskou en word regstreeks in die staat van veranderings in ekwiteit erken.<br />
Die verskil tussen die billike waarde van teenprestasie betaal of ontvang en die beweging in nie-beherende belang vir die<br />
transaksie, word in ekwiteit toeskryfbaar aan die eienaars van die houermaatskappy erken.<br />
Waar 'n filiaal verkoop word en 'n nie-beherende aandeelhouding behou word, word die oorblywende belegging van die<br />
beherende belang teen billike waarde erken en die aanpassing van billike waarde word met die verkoop as deel van die<br />
wins of verlies met die verloop van 'n belegging in wins of verlies erken.<br />
Besigheidsamevoegings<br />
Die groep stel besigheidsamevoegings te boek deur die verkrygingsmetode te gebruik. Die koste van<br />
besigheidsamevoegings word bereken as die totaal van die billike waarde van die gegewe bates, laste aangegaan of<br />
veronderstel en ekwiteitinstrumente uitgereik. Koste direk toeskryfbaar aan besigheidsamevoegings word as 'n uitgawe<br />
erken. Die koste om skuld uit te reik wat geamortiseer word as deel van die finansieringstransaksie en koste om ekwiteit uit<br />
te reik, word by ekwiteit ingesluit.<br />
Voorwaardelike teenprestasie word ingesluit by die koste van die samevoeging teen billike waarde op die<br />
verkrygingsdatum. Daaropvolgende veranderings van die bate, las of ekwiteit wat ontstaan as gevolg van die<br />
voorwaardelike teenprestasie word nie teen klandisiewaarde verantwoord nie mits daar geldige berekenings tydperk<br />
aanpassings is.<br />
Die verkryger se identifiseerbare bates, laste en voorwaardelike aanspreeklikhede wat aan die erkennings voorwaardes van<br />
IFRS 3: Business Combinations voldoen, word teen hul billike waardes op die verkryginsdatum erken, buiten vir niebedryfsbates<br />
(of verkoopsgroep) geklassifiseer as gehou-vir-verkoop ooreenkomstig IFRS 5: Non-current Assets Held-<br />
For-Sale en beëindigde bedrywighede, wat teen billike waarde minus koste van verkope erken word.<br />
Voorwaardelike aanspreeklikhede word ingesluit by die identifiseerbare bates en laste van die verkrygde indien daar op die<br />
verkrygingsdatum 'n huidige verpligting is.<br />
17
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Rekeningkundige beleid<br />
1.1 Konsolidasie (vervolg)<br />
Met verkryging evalueer die groep die klassifikasie van die verkrygde se bates en laste en herklassifiseer dit wanneer die<br />
klassifikasie vir die groep se doeleindes ontoepaslik is. Dit sluit uit huurooreenkomste en versekeringskontrakte wie se<br />
klassifikasie dieselfde bly as op die aanvangsdatum daarvan.<br />
Nie-beherende belange voortspruitend uit 'n besigheidsamevoeging word bereken teen hul proporsionele gedeelte van die<br />
billike waarde van die bates en laste van die verkryging of teen billike waarde daarvan. Die hantering is nie 'n<br />
rekeningkundige beleidskeuse nie, maar word vir elke individuele besigheidsamevoeging gekies en in die aantekening oor<br />
besigheidsamevoegings bekend gemaak.<br />
In gevalle waar die groep 'n nie-beherende aandeelhouding gehad het in die verkrygde voordat beheer verkry is, word<br />
daardie belang teen billike waarde op die verkrygingsdatum hermeet. Die hermeting teen billike waarde word by wins of<br />
verlies vir die jaar ingesluit. Waar die bestaande aandeelhouding as 'n ekwiteitsbelegging geklassifiseer is, word die<br />
kumulatiewe billikewaarde-aanpassing wat voorheen erken en in ekwiteit opgehoop is, as 'n herklassifikasie aanpassing na<br />
staat van ander omvattende inkomste gemaak.<br />
Klandisiewaarde word bereken as die billike waarde van die teenprestasie betaal, plus die billike waarde van enige<br />
aandeelhouding gehou voor die verkryging van beheer, plus nie-beherende belang en minus die billike waarde van die<br />
identifiseerbare bates en laste van die verkrygde.<br />
Klandisiewaarde word nie geamortiseer nie, maar word op 'n jaarlikse basis vir waardedaling getoets. Indien vasgestel word<br />
dat klandisiewaarde se waarde gedaal het, word sodanige waardedaling nie daarna omgeswaai nie.<br />
Belegging in geassosieerdes<br />
Geassosieerde is dié entiteit wat nie filiale is nie en waarin die groep 'n aandeelbelegging het en 'n beduidende invloed op<br />
die finansiële en bedryfsbeleid uitoefen. Beduidende invloed is normaalweg waarneembaar wanneer die groep stemreg het<br />
oor die finansiële en bedryfsbesluite maar nie beheer het oor die beleid nie.<br />
1.2 Beduidende ramings<br />
Met die opstel van die gekonsolideerde finansiële jaarstate moet die bestuur sekere ramings en veronderstellings maak wat<br />
die bedrae kan beïnvloed wat in die gekonsolideerde finansiële jaarstate weerspieël word, sowel as verwante<br />
openbaarmakings. Die gebruik van beskikbare inligting en die toepassing van oordeel is eie aan ramings. Die werklike<br />
toekomstige resultate kan van dié ramings verskil, wat van beduidende belang vir die gekonsolideerde finansiële jaarstate kan<br />
wees. Belangrike ramings sluit in:<br />
Lenings en debiteure<br />
Die groep evalueer sy lenings en debiteure op elke verslagdoeningsdatum vir waardedaling. Wanneer daar bepaal word of 'n<br />
waardedalingsverlies in die staat van omvattende inkomste aangeteken moet word, besluit die groep of daar waarneembare<br />
data is wat 'n meetbare afname in die beraamde toekomstige kontantvloei van 'n finansiële bate aandui.<br />
Die waardedaling vir lenings en debiteure word op 'n portefeulegrondslag bereken, gegrond op historiese verliesverhoudings<br />
wat aangepas is vir nasionale en bedryfspesifieke ekonomiese toestande en ander aanduiders op die verslagdoeningsdatum<br />
wat met gebreke in die portefeulje verband hou. Dié jaarlikse verliesverhoudings word toegepas op leningsaldo's in die<br />
portefeulje en by die beraamde verlies voorkomstydperk aangepas.<br />
Voorsiening vir stadigbewegende, beskadigde en verouderde voorraad<br />
'n Toelaag vir voorraad om voorraad afwaarts te waardeer tot die koste of die netto realiseerbare waarde, welke een ook al die<br />
laagste is. Die bestuur het ramings gedoen oor die verkoopsprys en direkte koste tot verkope op sekere voorraaditems.<br />
Opsies toegeken<br />
Bykomende besonderhede oor die ramings word ingesluit by aantekening 43 - Aandeelgebaseerde betalings.<br />
18
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Rekeningkundige beleid<br />
1.2 Beduidende ramings (vervolg)<br />
Billikewaarde-raming<br />
Die billike waarde van finansiële instrumente wat in aktiewe markte verhandel is, is gegrond op gekwoteerde markpryse op die<br />
verslagdoeningsdatum. Die gekwoteerde markprys wat gebruik is vir finansiële bates wat die groep besit, is die huidige<br />
bodprys.<br />
Die billike waarde van finansiële instrumente wat nie in 'n aktiewe mark verhandel word nie (byvoorbeeld toonbank afgeleides)<br />
word bepaal deur waardasietegnieke te gebruik. Die groep gebruik 'n verskeidenheid metodes en veronderstellings wat op<br />
heersende marktoestande op elke verslagdoeningsdatum gegrond is. Gekwoteerde markpryse of handelaarkwotasies vir<br />
soortgelyke instrumente word vir langtermynskuld gebruik. Ander tegnieke, soos beraamde verdiskonteerde kontantvloei, word<br />
gebruik om billilke waarde vir die oorblywende finansiële instrumente te bereken. Die billike waarde van vooruit<br />
kommoditeitskontrakte word bereken deur gekwoteerde vooruitwisselkoerse op die verslagdoeningsdatum te gebruik.<br />
Daar word veronderstel dat die drawaarde minus waardedalingsvoorsiening van debiteure en handelskrediteure bykans hul<br />
billike waarde is. Die billike waarde van finansiële aanspreeklikhede vir openbaarmakingdoeleindes word beraam deur die<br />
toekomstige kontraktuele kontantvloei te verdiskonteer teen die huidige markrentekoers wat vir soortgelyke finansiële<br />
instrumente aan die groep beskikbaar is.<br />
Waardedalingstoetsing<br />
Die verhaalbare bedrae van kontantgenererende eenhede en individuele bates is bereken op grond van die berekenings van<br />
waarde in gebruik en billike waardes, welke een ook al die hoogste is. Dié berekenings vereis die gebruik van ramings en<br />
veronderstellings.<br />
Die groep toets en sien die drawaarde van bates na wanneer gebeurtenisse of veranderings in omstandighede inhou dat die<br />
drabedrag dalk nie verhaalbaar is nie. Hierbenewens word klandisiewaarde op 'n jaarlikse grondslag vir waardedaling getoets.<br />
Bates word gegroepeer teen die laagste vlak waar identifiseerbare kontantvloei grotendeels afhanklik is van kontantvloei van<br />
ander bates en laste. Indien daar aanduidings is dat waardedaling kon plaasgevind het, word ramings van die verwagte<br />
toekomstige kontantvloei vir elke bategroep gedoen. Verwagte toekomstige kontantvloei wat gebruik word om die<br />
gebruikswaarde van klandisiewaarde en tasbare bates te bereken, is inherent onseker en kan mettertyd wesenlik verander. Dit<br />
word wesenlik beïnvloed deur 'n aantal faktore, waaronder produksieramings, vraag, aanbod saam met ekonomiese faktore<br />
soos wisselkoerse, inflasie, rente.<br />
Voorsienings<br />
Voorsienings is erken en die bestuur het op grond van die beskikbare inligting 'n raming gedoen.<br />
Verwagte wyse van realisering vir uitgestelde belasting<br />
Daar word voorsiening gemaak vir uitgestelde belasting op die billikewaarde-aanpassing van beleggingseiendomme op grond<br />
van die verwagte wyse van herwinning, d.i. verkoop of gebruik. Die herwinningswyse beïnvloed die koers wat gebruik word om<br />
die uitgestelde belastingaanspreeklikheid te bereken. Sien aantekening 12 – Uitgestelde belasting.<br />
Belasting<br />
Weens die ingewikkeldheid van die wetgewing verg dit oordeel om die voorsiening vir inkomstebelasting te bepaal. Daar is<br />
talle transaksies en berekenings waarvoor die uiteindelike belastingberekening in die gewone gang van sake onseker is. Die<br />
groep erken aanspreeklikhede vir verwagte belasting ouditaangeleenthede op grond van die feit dat bykomende belasting<br />
betaalbaar sal wees al dan nie. Indien die finale uitslag van dié aangeleenthede verskil van die bedrae wat aanvanklik<br />
aangeteken is, sal sodanige verskille die inkomstebelasting en uitgestelde belastingvoorsiening beïnvloed in die finansiële jaar<br />
waarin sodanige berekening gedoen word.<br />
19
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Rekeningkundige beleid<br />
1.2 Beduidende ramings (vervolg)<br />
Die groep erken die netto toekomstige belastingvoordeel ten opsigte van die uitgesteldebelasting-bates in soverre dit<br />
waarskynlik is dat die aftrekbare tydelike verskille in die voorsienbare toekoms omgeswaai sal word. In die evaluering van die<br />
verhaalbaarheid van uitgesteldebelasting-bates moet die groep beduidende ramings oor die verwagting van toekomstige<br />
belasbare inkomste maak. Ramings oor toekomstige belasbare inkomste is gegrond op voorspelde kontantvloei uit<br />
bedrywighede en die toepassing van bestaande belastingwette in elke jurisdiksie. In soverre die toekomstige kontantvloei en<br />
belasbare inkomste wesenlik van ander ramings verskil, kan die groep se vermoë om die netto uitgesteldebelasting-bates wat<br />
op die verslagdoeningsdatum aangeteken is, te realiseer ook beinvloed word.<br />
1.3 Beleggingseiendom<br />
Beleggingseiendom word as ’n bate erken wanneer en slegs wanneer dit waarskynlik is dat die toekomstige ekonomiese<br />
voordeel wat met die beleggingseiendom geassosieer word, die onderneming sal toekom en die koste van die<br />
beleggingseiendom betroubaar bepaal kan word.<br />
Beleggingseiendom word teen kosprys erken. Transaksiekoste word by die aanvanklike berekening ingesluit.<br />
Koste sluit in koste wat aanvanklik aangegaan is en koste wat daarna aangegaan is ten einde by eiendom aan te bou, ’n deel<br />
daarvan te vervang, of dit te diens. Indien ’n onderdeel vervang word in die drabedrag van die beleggingseiendom word die<br />
erkenning van die drabedrag van die vervangde onderdeel omgeswaai.<br />
Kostemodel<br />
Beleggingseiendom word gedra teen kosprys minus depresiasie en opgehoopte waardedalingsverliese.<br />
1.4 Eiendom, aanleg en toerusting<br />
Eiendom, aanleg en toerusting word aanvanklik teen kosprys erken.<br />
Koste sluit in koste wat aanvanklik aangegaan is om 'n item van eiendom, aanleg en toerusting te verkry of op te rig en koste<br />
wat daarna aangegaan is om aan te bou, 'n deel daarvan te vervang of dit te diens. Indien 'n vervangingskoste in die<br />
drabedrag van 'n item eiendom, aanleg en toerusting erken word, word die drabedrag van die vervangingskoste<br />
omgeswaai.<br />
Eiendom, aanleg en toerusting word op die verminderdesaldo-metode asook die reguitlyn metode oor die verwagte nuttige<br />
gebruiksduur daarvan tot die beraamde reswaarde daarvan gedepresieer.<br />
Eiendom, aanleg en toerusting word teen kosprys minus opgehoopte depresiasie en enige waardedalingverlies gedra.<br />
Die waardeverminderingskoerse van eiendom, aanleg en toerusting is soos volg evalueer:<br />
Item %<br />
Eiendom, graansilo buise en<br />
meulegeboue<br />
0 - 2 Reguitlyn metode<br />
Sinksilo's 5 Reguitlyn metode<br />
Silo masjinerie 22 Verminderde saldo metode<br />
Masjinerie en toerusting 16.67 - 22 Verminderde saldo metode<br />
Kantoortoerusting<br />
Rekenaartoerusting<br />
16.67 - 22 Verminderde saldo metode<br />
Persoonlike rekenaars 33 Reguitlyn metode<br />
Ander rekenaar toerusting 20 - 33 Reguitlyn metode<br />
Ander voertuie 20 - 24 Verminderde saldo metode<br />
Vervaardigingsmasjinerie 22 Verminderde saldo metode<br />
Vragmotors en trekkers 20 Verminderde saldo metode<br />
Vurkhysers 22 Verminderde saldo metode<br />
Meubels en toerusting 10 - 22 Verminderde saldo metode<br />
20
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Rekeningkundige beleid<br />
1.4 Eiendom, aanleg en toerusting (vervolg)<br />
Die reswaarde, nutsduur en depresiasiemetode van elke bate word aan die einde van elke verslagdoeningstydperk<br />
nagesien. Indien die verwagting van vorige ramings verskil, word die verandering as 'n verandering in rekeningkundige<br />
raming in berekening gebring.<br />
Die wins of verlies voortspruitend uit die verkoop van 'n item van eiendom, aanleg en toerusting word by wins of verlies<br />
ingesluit wanneer die item verkoop word. Die wins of verlies voortspruitend uit die verkoop van 'n item van eiendom, aanleg<br />
en toerusting word bereken as die verskil tussen die netto opbrengs ontvang, indien enige, en die drabedrag van die item.<br />
1.5 Ontasbare bates<br />
’n Ontasbare bate word erken wanneer:<br />
dit waarskynlik is dat die verwagte toekomstige ekonomiese voordeel toeskryfbaar aan die bate die entiteit sal<br />
toekom; en<br />
die koste van die bate betroubaar bepaal kan word.<br />
Ontasbare bates word aanvanklik teen kosprys erken.<br />
’n Ontasbare bate voortspruitend uit die ontwikkeling (of uit die ontwikkelingsfase van ’n interne projek) word erken wanneer:<br />
dit tegnies uitvoerbaar is om die bate te voltooi sodat dit beskikbaar is vir gebruik of verkoop.<br />
daar ’n voorneme is om dit te voltooi en te gebruik of te verkoop.<br />
dit gebruik of verkoop kan word.<br />
dit moontlik toekomstige ekonomiese voordeel sal skep.<br />
daar beskikbare tegniese, finansiële en ander middele is om die ontwikkeling af te handel en dan die bate te gebruik<br />
of te verkoop.<br />
die besteding toeskryfbaar aan die bate gedurende die ontwikkelingsfase daarvan betroubaar bereken kan word.<br />
Ontasbare bates word teen kosprys minus enige opgehoopte amortisasie en enige waardedalingsverliese gedra.<br />
Daar word voorsiening gemaak vir amortisasie ten einde die ontasbare bates soos volg op 'n reguitlyngrondslag tot die<br />
reswaardes daarvan afwaarts te waardeer:<br />
Handelsnaam 5 jaar<br />
Sagteware 5 jaar<br />
Kliënteverhoudings 5 jaar<br />
1.6 Beleggings in filiale<br />
Maatskappy gekonsolideerde finansiële jaarstate<br />
In die maatskappy se afsonderlike gekonsolideerde finansiële jaarstate word beleggings in filiale teen kosprys minus enige<br />
opgehoopte waardedalings gedra.<br />
Die koste van ’n belegging in 'n filiaal is die totaal van:<br />
die billike waarde op die ruil datum van enige bates geskenk, aanspreeklikhede aangegaan of oorgeneem en<br />
ekwiteitsinstrumente wat die maatskappy uitgereik het; plus<br />
enige koste wat regstreeks aan die verkryging van die filiaal toeskryfbaar is.<br />
1.7 Beleggings in geassosieerdes<br />
Maatskappy gekonsolideerde finansiële jaarstate<br />
’n Belegging in ’n geassosieerde word gedra teen kosprys minus enige opgehoopte waardedaling.<br />
1.8 <strong>Finansiële</strong> instrumente<br />
Klassifikasie<br />
Die groep klassifiseer finansiële bates en finansiële laste in die volgende kategorieë:<br />
<strong>Finansiële</strong> bates en laste teen billike waarde deur wins of verlies<br />
<strong>Finansiële</strong> bates en laste teen geamortiseerde koste<br />
Ekwiteitsbeleggings: Billikewaarde deur ander omvattende inkomste<br />
21
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Rekeningkundige beleid<br />
1.8 <strong>Finansiële</strong> instrumente (vervolg)<br />
Erkenning en meting<br />
Gereelde aankoop en verkoop van finansiële bates word erken op die verhandelingsdatum- (die datum waarop die groep<br />
hom verbind om die bate te koop of verkoop). <strong>Finansiële</strong> bates word onterken wanneer die regte om kontantvloei van die<br />
beleggings te ontvang verval of oorgedra is en die groep al die wesenlike risiko's en voordele van eienaarskap oorgedra<br />
het.<br />
Tydens aanvanklike erkenning, meet die groep 'n finansiële bate teen billike waarde plus, in die geval van 'n finansiële bate<br />
nie teen billike waarde deur wins of verlies nie, transaksiekoste wat regstreeks toeskryfbaar is aan die verkryging van die<br />
finansiële bate. Transaksie koste van finansiële bates teen billike waarde deur wins of verlies is 'n uitgawe in die staat van<br />
omvattende inkomste.<br />
'n Wins of verlies op' n skuld belegging wat vervolgens gemeet is teen billike waarde en nie deel van 'n<br />
verskansingsinstrument verhouding is nie, word erken in wins of verlies en aangebied in die staat van omvattende inkomste<br />
onder ander winste / (verliese) in die tydperk waarin dit ontstaan.<br />
'n Wins of verlies op' n skuld belegging wat na aanvanklike meting teen geamortiseerde koste gedra word en nie deel is van<br />
'n verskansingsinstrument verhouding nie, word erken in wins of verlies wanneer die finansiële bate ontken word of verswak<br />
het deur die amortisasieproses deur die gebruik van die effektiewe rentekoers metode<br />
Die groep meet alle aandele-beleggings teen billike waarde na aanvanklike erkenning. Waar die groep se bestuur besluit<br />
het om gerealiseerde en ongerealiseerde billike waarde-winste en verliese op aandele-beleggings in ander omvattende<br />
inkomste aan te bied, is daar geen latere hersirkulering van billike waarde-winste en verliese na wins of verlies nie.<br />
Dividende van sodanige beleggings word voorts erken in wins of verlies so lank as wat hulle 'n opbrengs op belegging<br />
verteenwoordig.<br />
Die groep word verplig om alle geaffekteerde skuld beleggings te herklassifiseer wanneer en slegs wanneer sy sakemodel<br />
vir die bestuur van die bates verander.<br />
Waardedaling van finansiële bates<br />
In geval van ekwiteitsekuriteite geklassifiseer as ekwiteitsbelegging word 'n beduidende of uitgerekte daling in die billike<br />
waarde van die sekuriteit onder sy kosprys as 'n aanduiding van waardedaling beskou. Indien daar enige sodanige bewyse<br />
vir ekwiteitsbelegging is, word die kumulatiewe verlies - bereken as die verskil tussen die verkrygingskoste en huidige billike<br />
waarde, minus enige waardedalingsverlies op dié finansiële bate wat voorheen in wins of verlies erken is - uit ander<br />
omvattende inkomste verwyder en in wins of verlies erken.<br />
Die groep evalueer aan die einde van elke verslagdoeningsperiode of daar objektiewe bewyse is dat 'n finansiële bate of<br />
groep finansiële bates teen geamortiseerde koste gemeet, waardedaling ondergaan het. 'n <strong>Finansiële</strong> bate of 'n groep<br />
finansiële bates word geag om waardedaling te ondergaan het slegs indien daar objektiewe bewyse van waardedaling is as<br />
gevolg van een of meer gebeure wat plaasgevind het na die aanvanklike erkenning van die bate ('n "verlies geval") en dat<br />
sodanige verlies gebeurtenis (of gebeure) 'n impak het op die geskatte toekomstige kontantvloei van die finansiële bate of<br />
groep finansiële bates wat betroubaar beraam kan word.<br />
<strong>Finansiële</strong> bates teen geamortiseerde koste<br />
'n Skuld belegging word geklassifiseer as gedra teen geamortiseerde koste slegs indien aan beide van die volgende<br />
kriteria voldoen word: die doel van die groep se sakemodel is om die bate te hou om sodoende die verwante kontraktuele<br />
kontantvloei te versamel, en die kontraktuele bepalings gee op vasgestelde datums aanleiding tot kontant strome wat<br />
uitsluitlik betalings van die hoofsom en uitstaande rente op die hoofsom verteenwoordig. Die aard van enige afgeleide<br />
instrumente ingesluit in die skuld belegging word oorweeg in die bepaling of die kontantvloei van die belegging uitsluitlik die<br />
betaling van kapitaal en rente op die hoofsom uitstaande is en word nie afsonderlik verantwoord nie.<br />
22
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Rekeningkundige beleid<br />
1.8 <strong>Finansiële</strong> instrumente (vervolg)<br />
<strong>Finansiële</strong> bates teen billike waarde<br />
As een van die twee bogenoemde kriteria nie bevredig word nie, word die skuld geklassifiseer as "billike waarde deur wins<br />
of verlies". Die maatskappy het nie enige skuld belegging aangewys as gemeet teen billike waarde deur wins of verlies om<br />
‘n rekeningkundige “mismatch” uit te skakel of aansienlik te verminder nie.<br />
Alle aandele-beleggings word gemeet teen billike waarde. Aandele beleggings wat vir doeleindes van handel gehou word,<br />
word gemeet teen billike waarde deur wins of verlies. Vir alle ander aandele-beleggings, kan die maatskappy deur 'n<br />
onherroeplike keuse by aanvanklike erkenning, kies om veranderinge in billike waarde te erken deur ander omvattende<br />
inkomste eerder as deur wins of verlies.<br />
Lenings aan / (vanaf) groepmaatskappye<br />
Dit sluit in lenings aan en van houermaatskappye, medefiliale, filiale, gesamentlike beheerde ondernemings en<br />
geassosieerdes en word aanvanklik teen billike waarde plus direkte transaksiekoste erken.<br />
Lenings aan groepmaatskappye word as lenings en debiteure geklassifiseer.<br />
Lenings van groepmaatskappye word as finansiële laste bereken en teen geamortiseerde koste geklassifiseer.<br />
Lenings aan aandeelhouers, direkteure, bestuurders en werknemers<br />
Die finansiële bates word as lenings en debiteure geklassifiseer.<br />
Handelsdebiteure<br />
Handelsdebiteure word met aanvanklike erkenning teen billike waarde en daarna teen die geamortiseerde koste bereken<br />
deur die effektiewe rentekoersmetode te gebruik. Toepaslike voorsiening vir beraamde onverhaalbare bedrae word in wins<br />
of verlies erken wanneer daar objektiewe bewys is dat die bate oninbaar is. Beduidende finansiële probleme van die<br />
debiteur, die waarskynlikheid dat die debiteur bankrot verklaar sal word of finansiële herorganisasie sal ondergaan en<br />
wanbetaling of agterstalligheid van betalings (meer as 30 dae agterstallig) word as aanduiders beskou dat die<br />
handelsdebiteure aan waardedaling onderhewig is. Die erkende voorsienings word bereken as die verskil tussen die bate<br />
se drabedrag en die huidige waarde van die beraamde toekomstige kontantvloei, verdiskonteer teen die effektiewe<br />
rentekoersmetode met aanvanklike erkenning.<br />
Die drabedrag van die bate word verminder deur die gebruik van 'n voorsieningsrekening en die bedrag van die verlies<br />
word in die wins of verlies in bedryfskoste erken. Wanneer 'n handelsdebiteure oninvorderbaar is, word dit afgeskryf teen<br />
die voorsieningsrekening vir handelsdebiteure. Bedrae wat voorheen afgeskryf is en daarna ingevorder word, word as<br />
ander inkomste erken.<br />
Handelsdebiteure word teen geamortiseerde koste gemeet.<br />
Handelskrediteure<br />
Handelskrediteure word aanvanklik teen billike waarde en daarna teen geamortiseerde koste erken deur die effektiewe<br />
rentekoersmetode te gebruik.<br />
Kontant en kontantekwivalente<br />
Kontant en kontantekwivalente bestaan uit kontant voorhande en aanvraagdeposito's en ander hoogs likiede<br />
korttermynbeleggings wat geredelik in 'n bekende kontantbedrag omskepbaar is en aan nietige risiko's ten opsigte van<br />
waardeverandering onderhewig is. Dit word aanvanklik en daarna teen billike waarde aangeteken.<br />
Bankoortrekkings en lenings<br />
Bankoortrekkings en lenings word aanvanklik teen billike waarde en daarna teen geamortiseerde koste verantwoord deur<br />
die effektiewe rentekoersmetode te gebruik. Enige verskil tussen die opbrengs (na aftrekking van transaksiekoste) en die<br />
vereffening of aflossing van leningskoste word oor die leningstermyn ooreenkomstig die groep se rekeningkundige beleid<br />
vir leningskoste erken.<br />
23
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Rekeningkundige beleid<br />
1.8 <strong>Finansiële</strong> instrumente (vervolg)<br />
Afgeleides<br />
Afgeleide finansiële instrumente wat nie as skansinstrumente toegewys is nie, wat valutakontrakte en rentekoers<br />
ruiltransaksies behels, word aanvanklik op die kontrakdatum teen billike waarde erken en op daaropvolgende<br />
verslagdoeningsdatums teen billike waarde herbereken.<br />
Afgeleide finansiële instrumente in ander finansiële instrumente of ander nie-finansiële gasheerkontrakte word as<br />
afsonderlike afgeleides hanteer wanneer die risiko’s en kenmerke daarvan nie nou verwant is aan dié van die<br />
gasheerkontrak nie en die gasheerkontrak nie teen billike waarde gedra en die ongerealiseerde wins of verlies in wins of<br />
verlies gerapporteer word nie.<br />
Veranderings in die billike waarde van afgeleide finansiële instrumente word in wins of verlies erken soos dit voorkom.<br />
Afgeleides word geklassifiseer as finansiële bates teen billike waarde deur wins of verlies.<br />
1.9 Belasting<br />
Belastingbates en -laste<br />
Belasting vir huidige en vorige tydperke word, vir sover dit onbetaal is, as ’n las erken. Indien die bedrag wat reeds ten opsigte<br />
van huidige en vorige tydperke betaal is, meer is as die bedrag wat in die tydperke betaalbaar is, word die surplus as ’n bate<br />
erken.<br />
Belastinglaste (bates) vir die huidige en vorige tydperk word bereken teen die bedrag wat na verwagting betaal sal word aan<br />
(verhaal sal word van) die belastingowerhede deur die belastingkoers (en belastingwetgewing) te gebruik wat teen die<br />
verslagdoeningsdatum uitgevaardig is of in wese uitgevaardig is.<br />
Uitgesteldebelasting-bates en laste<br />
’n Uitgesteldebelasting-las word vir alle belasbare tydelike verskille erken, tensy die uitgesteldebelasting-las spruit uit die<br />
aanvanklike erkenning van 'n bate of las in 'n transaksie wat ten tyde van die transaksie nie die rekeningkundige wins of die<br />
belasbare wins (belastingverlies) beïnvloed nie.<br />
’n Uitgesteldebelasting-bate word vir alle aftrekbare tydelike verskille erken sover dit waarskynlik is dat ’n belasbare wins<br />
beskikbaar sal wees waarteen die aftrekbare tydelike verskille benut kan word. 'n Uitgesteldebelasting-bate word nie erken<br />
wanneer dit ontstaan uit die aanvanklike erkenning van 'n bate of las in 'n transaksie wat ten tyde van die transaksie nie die<br />
rekeningkundige wins of belasbare wins (belastingverlies) beïnvloed nie.<br />
Belastinguitgawes<br />
Lopende en uitgestelde belasting word as 'n inkomste of uitgawe erken en by wins en verlies vir die tydperk ingesluit, buiten in<br />
soverre die belasting spruit uit:<br />
’n transaksie of gebeurtenis wat in dieselfde of ’n ander tydperk regstreeks in ekwiteit erken is; of<br />
'n besigheidsamevoeging.<br />
Belasting en uitgestelde belasting word regstreeks teen ander omvattende inkomste gedebiteer of gekrediteer indien die<br />
belasting betrekking het op items wat in dieselfde of ’n ander tydperk regstreeks teen ander omvattende inkomste gekrediteer<br />
of gedebiteer word.<br />
Sekondêre belasting op maatskappye<br />
Suid-Afrikaanse inwoner-maatskappye is onderhewig aan 'n tweeledige belastingstelsel. Eerstens is belasting betaalbaar op<br />
belasbare inkomste en tweedens is belasting betaalbaar op uitgekeerde inkomstewinste. 'n Maatskappy moet sekondêre<br />
belasting op maatskappye betaal op dividende verklaar of geagte dividende verklaar (soos gedefinieer in die<br />
Inkomstebelastingwet) aan sy aandeelhouers.<br />
24
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Rekeningkundige beleid<br />
1.9 Belasting (vervolg)<br />
Sekondêre belasting op maatskappye betaalbaar op dividende word erken as 'n inkomstebelastinguitgawe in die staat van<br />
omvattende inkomste in die jaar waarin die groep die betrokke dividende betaalbaar as aanspreeklikheid erken. Enige<br />
dividende ontvang in die betrokke dividendsiklus verminder die sekondêre belasting op maatskappye betaalbaar. Indien die<br />
dividende verklaar die dividende ontvang oorskry, is sekondêre belasting op maatskappye betaalbaar op die netto bedrag teen<br />
die toepaslike sekondêre belasting op maatskappye-koers. Indien dividende ontvang die dividende betaal oorskry, is daar<br />
geen sekondêre belasting op maatskappye betaalbaar nie. Die bedrag waarmee die dividende ontvang die dividende verklaar<br />
oorskry, word oorgedra na die volgende dividendsiklus as 'n sekondêre belasting op maatskappye-krediet. Uitgestelde<br />
belastingbates word erken op enige onaangewende sekondêre belasting op maatskappye-krediete vir sover dit waarskynlik is<br />
dat die Maatskappy toekomstige dividende gaan verklaar waarteen die sekondêre belasting op maatskappye-krediet<br />
aangewend kan word.<br />
1.10Hure<br />
’n Huurkontrak word as bruikhuur geklassifiseer indien dit in wese al die risiko’s en belonings verbonde aan eienaarskap<br />
oordra. ’n Huurkontrak word as ’n bedryfshuur geklassifiseer indien dit nie in wese al die risiko’s en belonings verbonde aan<br />
eienaarskap oordra nie.<br />
Bruikhure - verhuurder<br />
Die groep erken bruikhure in die staat van finansiële stand.<br />
Finansieringsinkomste word erken op grond van ’n patroon wat ’n konstante periodieke opbrengskoers op die groep se<br />
netto belegging in die bruikhuur weerspieël.<br />
Bruikhure - huurder<br />
Bruikhure word as bates en laste in die staat van finansiële stand erken teen bedrae wat gelyk is aan die billike waarde van<br />
die gehuurde eiendom of, indien dit laer is, die huidige waarde van die minimum huurbetalings. Die ooreenstemmende<br />
aanspreeklikheid teenoor die verhuurder word as 'n bruikhuurverpligting in die staat van finansiële stand ingesluit.<br />
Die verdiskonteringskoers wat in die berekening van die huidige waarde van die minimum huurbetaling gebruik word, is die<br />
rentekoers wat in die huurkontrak geïmpliseer word.<br />
Die huurbetalings word gedeel tussen die finansieringskoste en die vermindering van die uitstaande aanspreeklikheid. Die<br />
finansieringskoste word in elke tydperk in die huurtermyn toegeken ten einde 'n konstante periodieke koersverlaging op die<br />
saldo van die aanspreeklikheid te lewer.<br />
Bedryfshure - verhuurder<br />
Bedryfshuurinkomste word op 'n reguitlyngrondslag oor die huurtermyn as ’n inkomste erken.<br />
Die aanvanklike direkte koste wat met die onderhandeling en reëling van bedryfshure aangegaan word, word by die<br />
drabedrag van die gehuurde bate gevoeg en op dieselfde grondslag as die huurinkomste oor die huurtermyn as ’n uitgawe<br />
erken.<br />
Inkomste vir huurkontrakte word in wins of verlies onder inkomste te boek gestel.<br />
Bedryfshure - huurder<br />
Bedryfshuurbetalings word op 'n reguitlyngrondslag oor die huurtermyn as 'n uitgawe erken. Die verskil tussen die bedrae<br />
wat as 'n uitgawe erken word en die kontraktuele betalings word as 'n bedryfshuurbate erken. Die bate word nie<br />
verdiskonteer nie.<br />
Enige voorwaardelike huur word erken in die tydperk waarin dit aangegaan word.<br />
25
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Rekeningkundige beleid<br />
1.11Voorraad<br />
Voorraad (uitgesluit graanvoorraad) word teen kosprys of die netto realiseerbare waarde, welke een ook al die laagste is,<br />
bereken.<br />
Die netto realiseerbare waarde is die beraamde verkoopsprys in die gewone gang van die besigheid minus die beraamde<br />
koste van afhandeling en die beraamde koste wat nodig is om die verkoop te doen.<br />
Graanvoorraad word getoon teen billike waarde minus koste om te verkoop.<br />
Die koste van voorraad bestaan uit alle verkrygingskoste, omskeppingskoste en enige ander koste wat aangegaan word om<br />
die voorraad te bring tot waar dit is en in die toestand waarin dit is.<br />
Die koste van voorraaditems wat nie gewoonlik geruil kan word nie en goedere en dienste wat vir spesifieke projekte<br />
geproduseer en afgesonder word, word toegeken deur spesifieke identifikasie van die individuele koste te gebruik.<br />
Die voorraadkoste word toegeken deur die geweegde gemiddelde koste-formule te gebruik. Dieselfde kosteformule word<br />
gebruik vir alle voorraad met ’n soortgelyke aard en gebruik vir die entiteit.<br />
Wanneer voorraad verkoop word, word die drabedrag van die voorraad as ’n uitgawe erken in die tydperk waarin die<br />
verwante inkomste erken word. Die bedrag van enige afwaartse waardasie van voorraad tot netto realiseerbare waarde en<br />
alle verliese van voorraad word as ’n uitgawe erken in die tydperk waarin die afwaartse waardasie of verlies plaasvind. Die<br />
bedrag van enige omswaai van enige afwaartse waardasie van voorraad voortspruitend uit ’n toename in netto realiseerbare<br />
waarde, word in die tydperk waarin dit omgeswaai word erken as ’n daling in die hoeveelheid voorraad wat as ’n uitgawe<br />
erken word.<br />
Aangesien die Groep 'n kommoditeitsmakelaar met betrekking tot graan is, het dit besluit om graanvoorraad te meet teen<br />
billike waarde minus verkoopskoste. Weens die aard en omvang van losmaat graan in silo's, word die laagste van<br />
teoretiese voorraad en fisiese meting, met inagneming van 'n metingstoleransie, as grondstofvoorraad of 'derde party<br />
produkte gehou', erken.<br />
1.12Waardedaling van bates<br />
Die groep evalueer op elke verslagdoeningsdatum of daar enige aanduiding is dat ’n bate se waarde gedaal het. Indien<br />
daar enigsins so ’n aanduiding is, beraam die groep die verhaalbare bedrag van die bate.<br />
Ongeag of daar enige aanduiding van waardedalings is, doen die groep ook die volgende:<br />
toets ontasbare bates met ’n onbepaalde nutsduur of ontasbare bates wat nog nie vir gebruik beskikbaar is nie<br />
jaarliks vir waardedalings deur die drabedrag daarvan met die verhaalbare bedrag daarvan te vergelyk. Die<br />
waardedalingstoets word deur die loop van jaar en op dieselfde tydperk elke jaar gedoen.<br />
toets klandisiewaarde wat in ’n besigheidsamevoeging verkry is jaarliks vir waardedaling.<br />
Indien daar enige aanduiding is dat ’n bate se waarde gedaal het, word die verhaalbare bedrag vir die individuele bate<br />
bepaal. Indien die verhaalbare bedrag van die individuele bate nie bepaal kan word nie, word die verhaalbare bedrag van<br />
die kontantgenererende eenheid waartoe die bate behoort, bepaal.<br />
Die verhaalbare bedrag van ’n bate of ’n kontantgenererende eenheid is die billike waarde minus koste tot verkope tot<br />
dusvêr of die gebruikswaarde, welke een ook al die hoogste is.<br />
Indien die verhaalbare bedrag van ’n bate minder is as die drabedrag, word die drabedrag van die bate tot die verhaalbare<br />
bedrag verminder. Dié vermindering is ’n waardedalingsverlies.<br />
’n Waardedalingsverlies van bates wat teen kosprys minus enige opgehoopte depresiasie of amortisasie gedra word, word<br />
onmiddellik in wins of verlies erken. Enige waardedalingsverlies van ’n herwaardeerde bate word as ’n herwaardasiedaling<br />
hanteer.<br />
Klandisiewaarde wat in ’n besigheidsamevoeging verkry word, word vanaf die verkrygingsdatum toegewys aan elkeen van<br />
die kontantgenererende eenhede of groepe kontantgenererende eenhede wat na verwagting by die sinergieë uit die<br />
samevoeging sal baat.<br />
26
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Rekeningkundige beleid<br />
1.12Waardedaling van bates (vervolg)<br />
’n Waardedalingsverlies word vir kontantgenererende eenhede erken indien die verhaalbare bedrag van die eenheid minder is<br />
as die drabedrag van die eenhede. Die waardedalingsverlies word ook toegeken om die drabedrag van die bates van die<br />
eenheid soos volg te verminder:<br />
eerstens om die drabedrag van enige klandisiewaarde wat aan die kontantgenererende eenheid toegeken is, te<br />
verminder; en<br />
daarna prorata teenoor die ander bates van die eenheid op grond van die drabedrag van elke bate in die eenheid.<br />
’n Entiteit evalueer op elke verslagdoeningsdatum of daar enige aanduiding is dat ’n waardedalingsverlies wat in vorige<br />
tydperke vir bates, buiten klandisiewaarde, erken is, nie meer bestaan nie of kleiner is. Indien daar enigsins so ’n aanduiding<br />
is, word die verhaalbare bedrae van dié bates beraam.<br />
Die verhoogde drabedrag van ’n bate buiten klandisiewaarde wat toeskryfbaar is aan die omswaai van ’n<br />
waardedalingsverlies is nie meer as die drabedrag wat bereken sou word indien daar in vorige jare geen<br />
waardedalingsverlies vir die bate erken is nie.<br />
Die omswaai van ’n waardedalingsverlies van bates wat teen kosprys gedra word minus opgehoopte depresiasie of<br />
amortisasie buiten klandisiewaarde word onmiddellik in wins of verlies erken. Enige omswaai van ’n waardedalingsverlies of<br />
’n herwaardeerde bate word as ’n herwaardasietoename hanteer.<br />
1.13Aandelekapitaal en ekwiteit<br />
’n Ekwiteitsinstrument is enige kontrak wat bewys is van ’n oorblywende belang in die bates van ’n entiteit nadat al sy laste<br />
afgetrek is.<br />
Gewone aandele word as ekwiteit geklassifiseer. Verpligtende aflosbare voorkeuraandele word as laste geklassifiseer.<br />
1.14Aandeelgebaseerde betaling<br />
Goedere of dienste wat in ’n aandeelgebaseerde betalingtransaksie ontvang of verkry is, word erken wanneer die goedere<br />
of dienste ontvang word. ’n Ooreenstemmende styging in ekwiteit word erken indien die goedere of dienste in ’n<br />
ekwiteitsvereffende aandeelgebaseerde betalingstransaksie ontvang is, of ’n las indien die goedere of dienste in ’n<br />
kontantvereffende aandeelgebaseerde betalingstransaksie verkry is.<br />
Ten opsigte van kontantvereffende aandeelgebaseerde betalingstransaksies word die goedere of dienste wat verkry is en<br />
die aanspreeklikheid wat aangegaan is teen die billike waarde van die aanspreeklikheid bereken. Totdat die<br />
aanspreeklikheid vereffen is, word die billike waarde van die aanspreeklikheid op elke verslagdoeningsdatum en op die<br />
vereffeningsdatum herbereken en enige veranderings in billike waarde word in wins or verlies vir die tydperk erken.<br />
1.15Werknemervoordele<br />
Korttermynwerknemervoordele<br />
Die koste van korttermynwerknemervoordele (dié wat betaalbaar is binne 12 maande nadat sodanige diens gelewer is soos<br />
verlof en siekverlof, bonusse en nie-monetêre voordele soos mediese sorg) word erken in die tydperk waarin die diens<br />
gelewer word en word nie verdiskonteer nie.<br />
Die verwagte koste van betaalde afwesigheid word as ’n uitgawe erken na gelang die werknemer diens lewer wat sy/haar<br />
geregtigheid daarop verhoog, of in die geval van afwesigheid wat nie ophoop nie, wanneer die afwesigheid plaasvind.<br />
Die verwagte koste van winsdeling en bonusbetalings word as ’n uitgawe erken wanneer daar ’n wettige of afgeleide verpligting<br />
is om sodanige betaling as gevolg van vorige prestasie te doen.<br />
Omskrewebydrae-planne<br />
Betalings aan omskrewebydrae-planne word as ’n uitgawe gedebiteer sodra dit betaalbaar is.<br />
Betalings aan nywerheidsbestuurde aftreevoordeelskemas (of staatsplanne) word as omskrewebydrae-planne hanteer indien<br />
die groep se verpligting ingevolge die skemas gelyk is aan dié wat spruit uit ’n omskrewebydrae-aftreevoordeelplan.<br />
27
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Rekeningkundige beleid<br />
1.16Voorsienings en gebeurlikhede<br />
Voorsienings word erken wanneer:<br />
die groep as gevolg van ’n gebeurtenis in die verlede ’n huidige verpligting het;<br />
’n uitvloei van middele wat ekonomiese voordeel beliggaam waarskynlik nodig sal wees om die verpligting te<br />
vereffen; en<br />
’n betroubare raming van die verpligting gedoen kan word.<br />
Die bedrag van ’n voorsiening is die huidige waarde van die besteding wat na verwagting nodig sal wees om die verpligting<br />
na te kom.<br />
Voorsiening sal nie vir toekomstige verlies erken word nie.<br />
Indien ’n entiteit ’n kontrak het wat beswarend is, sal die huidige verpligting ingevolge die kontrak erken word en as ’n<br />
voorsiening bereken word.<br />
Na die aanvanklike erkenning daarvan word voorwaardelike aanspreeklikhede wat afsonderlik in besigheidssamevoegings<br />
erken word, gemeet teen een van die volgende, welke een ook al die hoogste is:<br />
die bedrag wat as ’n voorsiening erken sal word; en<br />
die bedrag wat aanvanklik erken is minus kumulatiewe amortisasie.<br />
1.17Inkomste<br />
Inkomste uit die verkoop van goedere word erken wanneer al die volgende voorwaardes nagekom is:<br />
die groep het die beduidende risiko’s en belonings van eienaarskap van die goedere aan die koper oorgedra;<br />
die groep behou nie die voortgesette bestuursbetrokkenheid op dieselfde vlak wat gewoonlik met eienaarskap of<br />
effektiewe beheer van die verkoopte goedere geassosieer word nie;<br />
die hoeveelheid inkomste kan betroubaar bereken word;<br />
die ekonomiese voordeel verbonde aan die transaksie sal waarskynlik die groep toekom; en<br />
die koste wat ten opsigte van die transaksie aangegaan is of wat aangegaan sal word, kan betroubaar bereken word.<br />
Wanneer die uitslag van ’n transaksie wat dienslewering behels, betroubaar beraam kan word, word inkomste ten opsigte van<br />
die transaksie erken met verwysing na die stadium van voltooiing van die transaksie op die verslagdoeningsdatum. Die uitslag<br />
van die transaksie kan betroubaar beraam word wanneer al die volgende voorwaardes nagekom word:<br />
die inkomstebedrag kan betroubaar bereken word;<br />
die ekonomiese voordeel ten opsigte van die transaksie sal na verwagting die groep toekom;<br />
die afhandelingstadium van die transaksie op die verslagdoeningsdatum kan betroubaar bereken word; en<br />
die koste wat aangegaan is vir die transaksie en die koste om die transaksie af te handel, kan betroubaar bereken<br />
word.<br />
Wanneer die uitslag van die transaksie wat dienslewering behels, nie betroubaar bereken kan word nie, word inkomste slegs<br />
erken ten opsigte van die erkende uitgawes wat verhaalbaar is.<br />
Diensgeld word erken met verwysing na die stadium van voltooiing van die transaksie op die verslagdoeningsdatum. Die<br />
stadium van voltooiing word bepaal deur die verhouding van die koste tot dusvêr teenoor die totale beraamde koste van die<br />
transaksie.<br />
Kontrakinkomste bestaan uit:<br />
die aanvanklike hoeveelheid inkomste wat in die kontrak ooreengekom is; en<br />
veranderings in kontrakwerk, eise en aansporingbetalings:<br />
- in soverre dit waarskynlik is dat dit inkomste tot gevolg sal hê; en<br />
- dit betroubaar bereken kan word.<br />
Inkomste word bereken teen die billike waarde van die teenprestasie wat ontvang is of ontvangbaar is en verteenwoordig<br />
die ontvangbare bedrae vir goedere en dienste wat in die normale gang van sake verskaf word, na aftrekking van<br />
handelskortings en hoeveelheidskorting en belasting op toegevoegde waarde.<br />
Rente word in wins of verlies erken deur die effektiewe rentekoersmetode te gebruik.<br />
Dividende word in wins en verlies erken wanneer die maatskappy se reg om die betaling te ontvang, gevestig is.<br />
Die diensfooi wat by die prys van die produk ingesluit is, word as inkomste erken in die tydperk wat die diens gelewer word.<br />
28
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Rekeningkundige beleid<br />
1.18Leenkoste<br />
Leenkoste wat regstreeks toeskryfbaar is aan die verkryging, konstruksie of produksie van ’n kwalifiserende bate word as deel<br />
van die koste van daardie bate gekapitaliseer totdat die bate gereed is vir die voorgenome gebruik daarvan. Die bedrag van die<br />
leenkoste wat gekapitaliseer kan word, word soos volg bereken:<br />
Werklike leenkoste op fondse wat spesifiek geleen is met die doel om ’n kwalifiserende bate te verkry, minus enige<br />
tydelike belegging van dié lenings.<br />
Die geweegde gemiddeld van die leenkoste wat op die entiteit van toepassing is op fondse wat in die algemeen<br />
geleen word met die doel om ’n kwalifiserende bate te verkry. Die gekapitaliseerde leenkoste is nie meer as die<br />
totale leenkoste wat aangegaan word nie.<br />
Kapitalisering word opgeskort vir lang tydperke waartydens aktiewe ontwikkeling onderbreek is.<br />
Kapitalisering eindig wanneer al die aktiwiteite wat nodig is om die kwalifiserende bate vir die voorgenome gebruik of verkoop<br />
daarvan, in wese afgehandel is.<br />
Alle ander leenkoste word as ’n uitgawe erken in die tydperk waarin dit aangegaan word.<br />
1.19Valuta - omskepping<br />
Valutatransaksies<br />
’n Valutatransaksie word met aanvanklike erkenning in Rand aangeteken deur die lokowisselkoers tussen die funksionele<br />
geldeenheid en die buitelandse geldeenheid op die transaksiedatum op die valutabedrag toe te pas.<br />
Op elke verslagdoeningsdatum:<br />
word monetêre valuta-items omskep deur die sluitingskoers te gebruik;<br />
word nie-monetêre items wat ingevolge historiese koste in ’n buitelandse geldeenheid gemeet word, omskep deur<br />
die wisselkoers op die transaksiedatum te gebruik; en<br />
word nie-monetêre items wat teen billike waarde in ’n buitelandse geldeenheid bereken word, omskep deur die<br />
wisselkoers te gebruik op die datum waarop die billike waarde bepaal is.<br />
Valutaverskille voortspruitend uit die vereffening van ’n monetêre item of met die omskepping van monetêre items teen<br />
koerse wat verskil van dié waarteen hulle met aanvanklike erkenning in die vorige tydperk of in die vorige gekonsolideerde<br />
finansiële jaarstate omskep is, word in die tydperk waarin dit voorkom in wins of verlies erken.<br />
Waneer ’n wins of verlies op ’n nie-monetêre item regstreeks in ander omvattende inkomste erken en in ekwiteit<br />
geakkumuleer word, word enige wisselkoerskomponent van daardie wins of verlies regstreeks in ander omvattende<br />
inkomste erken en in ekwiteit geakkumuleer. Wanneer ’n wins of verlies op ’n nie-monetêre item in wins of verlies erken<br />
word, word enige valutakomponent van daardie wins of verlies in wins of verlies erken.<br />
Kontantvloei voortspruitend uit transaksies in ’n buitelandse geldeenheid word in Rand erken deur die wisselkoers tussen<br />
die Rand en die buitelandse geldeenheid op die kontantvloeidatum op die valutabedrag toe te pas.<br />
1.20Uitkering van dividende<br />
Uitkering van bates aan aandeelhouers van die maatskappy word teen billike waarde verantwoord.<br />
Dividende verklaar aan die groep se aandeelhouers word as 'n verpligting erken in die tydperk waarin die dividende deur die<br />
direksie goedgekeur word, nadat die solvensie en likiditeitstoets uitgevoer is.<br />
<strong>29</strong>
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
2. Risikobestuur<br />
Kapitaalrisikobestuur<br />
Die groep se doelwitte met die bestuur van kapitaal is om die groep se vermoë om as 'n lopende saak voort te gaan, te<br />
beskerm ten einde 'n opbrengs vir aandeelhouers en voordele vir ander belanghebbers te lewer en om 'n optimale<br />
kapitaalstruktuur te handhaaf om die kapitaalkoste te verminder.<br />
Die kapitaalstruktuur van die groep bestaan uit skuld, wat die lenings geopenbaar in aantekening 19 en 24 (uitgesluit<br />
afgeleide finansiële aanspreeklikhede), kontant en kontantekwivalente geopenbaar in aantekening 15 en ekwiteit wat in die<br />
staat van finansiële stand bekendgemaak is, insluit.<br />
Om die kapitaalstruktuur te handhaaf of aan te pas, kan die groep die bedrag van die dividend betaal aan aandeelhouers<br />
aanpas, kapitaal terugkeer aan aandeelhouers, nuwe aandele uitreik of bates verkoop om skuld te verminder.<br />
Soos ander in die bedryf, monitor die groep kapitaal op grond van die hefboomverhouding.<br />
Die verhouding word bereken as netto skuld gedeel deur totale ekwiteit. Netto skuld word bereken as totale lenings<br />
(Insluitende bedryfs- en niebedryfslenings soos in die staat van finansiële stand getoon) minus kontant en<br />
kontantekwivalente. Totale ekwiteit word getoon in die staat van finansiële stand.<br />
Die hefboomverhouding op <strong>2012</strong> en 2011 was onderskeidelik soos volg:<br />
Totale lenings<br />
Lenings vanaf groepmaatskappye 49 1,027,501 509,586 15,300,185 142,346<br />
Lenings vanaf aandeelhouers 19 57,836,877 59,680,576 57,836,877 59,680,576<br />
Bruikhuurverpligtinge 22 3,883,786 8,736,216 - -<br />
Ander finansiële aanspreeklikhede 24 6,438,781 17,331,072 5,881,192 8,688,790<br />
Langtermyn lenings 40,000,000 - 40,000,000 -<br />
Handels en ander krediteure 319,779,464 363,305,301 261,713,967 <strong>29</strong>4,126,383<br />
428,966,409 449,562,751 380,732,221 362,638,095<br />
Minus: Kontant en kontantekwivalente 15 (458,154,044) (519,200,972) (463,583,990) (522,422,441)<br />
Netto skuld<br />
887,120,453 968,763,723 844,316,211 885,060,536<br />
Totale ekwiteit 568,721,538 540,437,803 560,122,961 500,498,649<br />
Totale kapitaal 1,455,841,991 1,509,201,526 1,404,439,172 1,385,559,185<br />
Hefboomverhouding 61 %<br />
64 %<br />
60 %<br />
64 %<br />
Leenkapasiteit benut<br />
Die maatskappy bestuur ook genoegsame kapitaal om sy leenkapasiteit te benut. Die leenkapasiteit op <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
was soos volg:<br />
Leenkapasiteit benut<br />
Totale fasiliteite beskikbaar 775,000,000 645,000,000 775,000,000 590,000,000<br />
Onbenutte leenvermoë (261,609,198) (47,909,213) (261,609,198) (21,209,651)<br />
<strong>Finansiële</strong> risikobestuur<br />
513,390,802 597,090,787 513,390,802 568,790,349<br />
Die groep se aktiwiteite stel hom bloot aan 'n verskeidenheid finansiële risiko's: markrisiko (insluitende, billikewaarderentekoersrisiko,<br />
kontantvloei rentekoersrisiko en prysrisiko), kredietrisiko en likiditeitsrisiko.<br />
30
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
2. Risikobestuur (vervolg)<br />
Die groep se algehele risikobestuursprogram fokus op die onvoorspelbaarheid van finansiële markte en wil die moontlike<br />
negatiewe uitwerking op die groep se finansiële prestasie tot 'n minimum beperk. Die groep gebruik afgeleide finansiële<br />
instrumente om sekere risikoblootstellings te verskans. Risikobestuur word deur 'n sentrale tesourieafdeling<br />
(groeptesourie) gedoen ooreenkomstig beleid wat die direksie goedgekeur het. Groeptesourie identifiseer, evalueer en<br />
verskans finansiële risiko in noue samewerking met die groep se bedryfseenhede. Die direksie verskaf skriftelike beginsels<br />
vir risikobetuur in die algemeen, sowel as skriftelik beleid wat spesifieke gebiede dek soos, rentekoersrisiko, kredietrisiko,<br />
gebruik van afgeleide finansiële instrumente en nieafgeleide finansiële instrumente, en belegging van surpluslikiditeit.<br />
Likiditeitsrisiko<br />
Verstandige likiditeitsrisikobestuur impliseer die handhawing van voldoende kontant en bemarkbare sekuriteite, die<br />
beskikbaarheid van befondsing deur 'n toereikende bedrag toegewyde kredietfasiliteite en die vermoë om markposisies af<br />
te wissel. Weens die dinamiese aard van die onderliggende besighede, handhaaf groeptesourie buigsaamheid met<br />
befondsing deur beskikbaarheid ingevolge toegewyde kredietfasiliteite te handhaaf.<br />
Kontantvloeivoorspellings word opgestel en toereikend benutte leningsfasiliteite word gemonitor.<br />
Die onderstaande tabel is 'n ontleding van die groep se finansiële laste en netto vereffende afgeleide finansiële laste in<br />
tersaaklike vervaldatum groeperings op grond van die oorblywende tydperk op die verslagdoeningsdatum tot die<br />
kontraktuele vervaldatum. Die bedrae bekendgemaak in die onderstaande tabel is die kontraktuele onverdiskonteerde<br />
kontantvloei. Saldo's wat binne 12 maande betaalbaar is, is gelyk aan hul drasaldo's aangesien die impak van korting nie<br />
wesenlik is nie.<br />
Groep<br />
Op <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong> Minder as 1 Tussen 1 en Tussen 2 en Meer as 5<br />
jaar 2 jaar 5 jaar jaar<br />
Lenings vanaf aandeelhouers 19,463,069 3,414,202 7,412,459 27,547,146<br />
Handels- en ander krediteure 319,779,464 - - -<br />
Bankoortrekkings 513,394,855 - - -<br />
Op 28 <strong>Februarie</strong> 2011 Minder as 1 Tussen 1 en Tussen 2 en Meer as 5<br />
jaar 2 jaar 5 jaar jaar<br />
Lenings 18,355,858 6,079,955 5,032,907 30,559,533<br />
Handels- en ander krediteure 363,305,301 - - -<br />
Bankoortrekkings 597,090,787 - - -<br />
Maatskappy<br />
Op <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong> Minder as 1 Tussen 1 en Tussen 2 en Meer as 5<br />
jaar 2 jaar 5 jaar jaar<br />
Lenings vanaf aandeelhouers 19,463,069 3,414,202 7,412,459 27,547,146<br />
Handels- en ander krediteure 261,713,967 - - -<br />
Bankoortrekkings 513,394,432 - - -<br />
Op 28 <strong>Februarie</strong> 2011 Minder as 1 Tussen 1 en Tussen 2 en Meer as 5<br />
jaar 2 jaar 5 jaar jaar<br />
Lenings vanaf aandeeelhouers 18,355,858 6,079,955 5,032,907 30,559,533<br />
Handels- en ander krediteure <strong>29</strong>4,126,384 - - -<br />
Bankoortrekkings 568,790,349 - - -<br />
Rentekoersrisiko<br />
Die groep se rentekoersrisiko spruit uit langtermynlenings. Lenings uitgereik teen veranderlike koerse stel die groep bloot<br />
aan 'n kontantvloei rentekoersrisiko. Lenings uitgereik teen vaste koerse stel die groep bloot aan billikewaarderentekoersrisiko.<br />
In <strong>2012</strong> en 2011 is die groep se lenings teen veranderlike koerse in die Rand gedenomineer.<br />
31
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
2. Risikobestuur (vervolg)<br />
Die groep ontleed sy rentekoers blootstelling op 'n dinamiese grondslag. Verskeie senario's word nageboots deur<br />
herfinansiering, hernuwing van bestaande posisies, alternatiewe finansiering en skanse in rekening te bring. Op grond van<br />
die senario's bereken die groep die invloed van 'n gedefinieerde rentekoersskuif op wins en verlies . Vir elke simulasie<br />
word dieselfde rentekoersskuif vir alle geldeenhede gebruik.<br />
Die senario's word slegs toegepas vir aanspreeklikhede wat die grootste rentedraende posisies verteenwoordig. Op grond<br />
van die simulasies wat gedoen is, sou die invloed van 'n 1%-skuif op nabelaste wins onderskeidelik 'n maksimum styging<br />
van R 2,263,673 (2011: R 2,384,653) of 'n daling van R 2,613,182 (2011: R 2,384,653) gewees het. Die simulasie word<br />
op 'n kwartaallikse grondslag gedoen om te bevestig dat die maksimum verliespotensiaal binne die perk is wat die bestuur<br />
verskaf.<br />
Kredietrisiko<br />
Kredietrisiko word op 'n groepbasis bestuur.<br />
Die kredietrisiko bestaan hoofsaaklik uit kontantdeposito's, kontantekwivalente, afgeleide finansiële instrumente en<br />
handelsdebiteure. Die maatskappy deponeer slegs kontant by groot banke met hoëgehalte kredietgraderings en beperk<br />
blootstellings tot enige enkele party.<br />
Handelsdebiteure bestaan uit 'n wydverspreide kliëntebasis. Bestuur evalueer kredietrisiko's ten opsigte van kliënte op 'n<br />
deurlopende grondslag. Indien kliënte onafhanklik gegradeer word, word die onafhanklike graderings gebruik. Andersins,<br />
indien daar geen onafhanklike gradering is nie, evalueer risikobeheer die kredietgehalte van die kliënt deur sy finansiële<br />
posisie, vorige ervarings en ander faktore in rekening te bring. Individuele risikoperke word gestel op grond van interne of<br />
eksterne graderings ooreenkomstig perke wat die direksie stel. Die benutting van kredietlimiete word gereeld gemonitor.<br />
Verkope aan kleinhandelkliënte word in kontant vereffen of deur bekende kredietkaarte te gebruik.<br />
Kredietwaarborgversekering word verkry wanneer dit toepaslik geag word.<br />
Prysrisiko<br />
Die groep is blootgestel aan kommoditeit prysrisiko. Om sy prysrisiko te bestuur, diversifiseer die groep sy portefeulje. Die<br />
diversifikasie van die portefeulje word gedoen ooreenkomstig die perke wat die groep stel.<br />
3. Eiendom, aanleg en toerusting<br />
Groep <strong>2012</strong> 2011<br />
Koste/ Opgehoopte Drawaarde Koste/ Opgehoopte Drawaarde<br />
waardasie depresiasie<br />
waardasie depresiasie<br />
Grond, geboue en<br />
graansilo's<br />
195,317,886 (34,199,883) 161,118,003 178,516,3<strong>29</strong> (31,867,018) 146,649,311<br />
Masjinerie en toerusting 51,850,980 (23,210,728) 28,640,252 43,190,264 (22,408,710) 20,781,554<br />
Motorvoertuie 45,701,352 (21,245,087) 24,456,265 39,004,006 (17,561,032) 21,442,974<br />
Rekenaartoerusting 12,359,803 (11,443,588) 916,215 12,515,367 (10,996,323) 1,519,044<br />
Werk-in-proses 2,255,320 - 2,255,320 - - -<br />
Totaal 307,485,341 (90,099,286) 217,386,055 273,225,966 (82,833,083) 190,392,883<br />
Maatskappy <strong>2012</strong> 2011<br />
Koste/ Opgehoopte Drawaarde Koste/ Opgehoopte Drawaarde<br />
waardasie depresiasie<br />
waardasie depresiasie<br />
Grond, geboue en<br />
graansilo's<br />
107,889,550 (21,599,052) 86,<strong>29</strong>0,498 91,266,182 (19,466,968) 71,799,214<br />
Masjinerie en toerusting 40,453,014 (18,<strong>29</strong>9,486) 22,153,528 <strong>29</strong>,418,320 (15,327,526) 14,090,794<br />
Motorvoertuie 30,982,850 (16,245,315) 14,737,535 <strong>29</strong>,279,245 (15,799,675) 13,479,570<br />
Rekenaartoerusting 10,380,215 (9,713,485) 666,730 10,514,601 (9,425,267) 1,089,334<br />
Werk-in-proses 1,451,268 - 1,451,268 - - -<br />
Totaal 191,156,897 (65,857,338) 125,<strong>29</strong>9,559 160,478,348 (60,019,436) 100,458,912<br />
32
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
3. Eiendom, aanleg en toerusting (vervolg)<br />
Rekonsiliasie van eiendom, aanleg en toerusting - Groep - <strong>2012</strong><br />
Openingsaldo Aankope Verkope Ander<br />
bewegings<br />
Depresiasie Totaal<br />
Grond, geboue en graansilo's 146,649,311 17,140,795 - - (2,672,103) 161,118,003<br />
Masjinerie en toerusting 20,781,554 12,184,713 (232,600) 15 (4,093,430) 28,640,252<br />
Motorvoertuie 21,442,974 8,864,572 (2,022,081) (2) (3,8<strong>29</strong>,198) 24,456,265<br />
Rekenaartoerusting 1,519,044 261,674 (1,505) (38) (862,960) 916,215<br />
Werk-in-proses - 2,255,320 - - - 2,255,320<br />
Rekonsiliasie van eiendom, aanleg en toerusting - Groep - 2011<br />
Openingsaldo Aankope Aankope<br />
deur<br />
besigheidsamevoegings<br />
Verkope Geklassifiseer<br />
as<br />
gehou-virverkoop<br />
190,392,883 40,707,074 (2,256,186) (25) (11,457,691) 217,386,055<br />
Oorplasings Ander<br />
veranderings,<br />
bewegings<br />
Depresiasie Waardedalingsverlies<br />
Grond, geboue en<br />
graansilo's<br />
65,722,203 8,547,682 73,058,872 (80,906) (53,022) 1,927,010 (206) (2,472,322) - 146,649,311<br />
Masjinerie en toerusting 10,467,864 6,861,963 7,353,258 (251,571) - - - (3,623,261) (26,699) 20,781,554<br />
Motorvoertuie 10,923,018 8,938,501 8,395,639 (2,451,498) - - - (4,349,766) (12,920) 21,442,974<br />
Rekenaartoerusting 1,808,737 199,718 1,288,780 (8,208) - - - (1,286,484) (483,499) 1,519,044<br />
88,921,822 24,547,864 90,096,549 (2,792,183) (53,022) 1,927,010 (206) (11,731,833) (523,118) 190,392,883<br />
Totaal<br />
33
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
3. Eiendom, aanleg en toerusting (vervolg)<br />
Rekonsiliasie van eiendom, aanleg en toerusting - Maatskappy - <strong>2012</strong><br />
Openingsaldo Aankope Verkope Depresiasie Totaal<br />
Grond, geboue en graansilo's 71,799,214 16,962,606 - (2,471,322) 86,<strong>29</strong>0,498<br />
Masjinerie en toerusting 14,090,794 11,075,368 (1,702) (3,010,932) 22,153,528<br />
Motorvoertuie 13,479,570 3,493,582 (383,931) (1,851,686) 14,737,535<br />
Rekenaartoerusting 1,089,334 192,719 (1,505) (613,818) 666,730<br />
Werk-in-proses - 1,451,268 - - 1,451,268<br />
Rekonsiliasie van eiendom, aanleg en toerusting - Maatskappy - 2011<br />
Openingsaldo Aankope Verkope Geklassifiseer<br />
as<br />
gehou-vir-<br />
100,458,912 33,175,543 (387,138) (7,947,758) 125,<strong>29</strong>9,559<br />
verkoop<br />
Oorplasings<br />
vanaf<br />
beleggings-<br />
eiendom<br />
Depresiasie Totaal<br />
Grond, geboue en graansilo's 63,741,088 8,535,319 (80,906) (53,022) 1,927,010 (2,270,275) 71,799,214<br />
Masjinerie en toerusting 10,277,214 6,323,871 (41,347) - - (2,468,944) 14,090,794<br />
Motorvoertuie 10,912,504 5,662,090 (487,055) - - (2,607,969) 13,479,570<br />
Rekenaartoerusting 1,808,711 162,181 (51) - - (881,507) 1,089,334<br />
’n Register met die inligting wat kragtens skedule <strong>29</strong>(1) van die Maatskappywet en Regulasie 25(3) van die Maatskappy<br />
Regulasies vereis word, is by die maatskappy se geregistreerde kantoor ter insae beskikbaar.<br />
86,739,517 20,683,461 (609,359) (53,022) 1,927,010 (8,228,695) 100,458,912<br />
34
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
4. Beleggingseiendom<br />
Groep <strong>2012</strong> 2011<br />
Koste/ Opgehoopte Drawaarde Koste/ Opgehoopte Drawaarde<br />
waardasie depresiasie<br />
waardasie depresiasie<br />
Beleggingseiendom 1,992,191 (379,083) 1,613,108 1,992,191 (339,237) 1,652,954<br />
Maatskappy <strong>2012</strong> 2011<br />
Koste/ Opgehoopte Drawaarde Koste/ Opgehoopte Drawaarde<br />
waardasie depresiasie<br />
waardasie depresiasie<br />
Beleggingseiendom 1,992,191 (379,083) 1,613,108 1,992,191 (339,237) 1,652,954<br />
Billike waarde van beleggingseiendomme 1,600,000 1,600,000 1,600,000 1,600,000<br />
’n Register met die inligting wat kragtens skedule <strong>29</strong>(1) van die Maatskappywet en Regulasie 25(3) van die Maatskappy<br />
Regulasies vereis word, is by die maatskappy se geregistreerde kantoor ter insae beskikbaar.<br />
5. Klandisiewaarde<br />
Groep <strong>2012</strong> 2011<br />
Koste Opgehoopte Drawaarde Koste Opgehoopte Drawaarde<br />
waardedaling<br />
waardedaling<br />
Klandisiewaarde 3,334,257 - 3,334,257 3,334,257 - 3,334,257<br />
6. Ontasbare bates<br />
<strong>2012</strong> 2011<br />
Koste/ Opgehoopte Drawaarde Koste/ Opgehoopte Drawaarde<br />
waardasie amortisasie<br />
waardasie amortisasie<br />
Handelsname 7,664,909 (1,532,982) 6,131,927 7,664,909 - 7,664,909<br />
Sagteware 1,200,000 (240,000) 960,000 1,200,000 - 1,200,000<br />
Kliënteverhoudings 4,097,624 (819,525) 3,278,099 4,097,624 - 4,097,624<br />
Totaal 12,962,533 (2,592,507) 10,370,026 12,962,533 - 12,962,533<br />
Rekonsiliasie van ontasbare bates - Groep - <strong>2012</strong><br />
Openingsaldo Amortisasie Totaal<br />
Handelsname 7,664,909 (1,532,982) 6,131,927<br />
Sagteware 1,200,000 (240,000) 960,000<br />
Kliënteverhoudings 4,097,624 (819,525) 3,278,099<br />
Rekonsiliasie van ontasbare bates - Groep - 2011<br />
12,962,533 (2,592,507) 10,370,026<br />
Openingsaldo Aankope deur<br />
besigheidsame-<br />
voegings<br />
Totaal<br />
Handelsname - 7,664,909 7,664,909<br />
Sagteware - 1,200,000 1,200,000<br />
Kliënteverhoudings - 4,097,624 4,097,624<br />
- 12,962,533 12,962,533<br />
35
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
7. Beleggings in filiale<br />
Naam van maatskappy % % Drabedrag Drabedrag<br />
aandeelaandeelhoudinghouding <strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong><br />
2011<br />
Gariep Organic Meat Processors (Eiendoms)<br />
Beperk<br />
85.00 % 85.00 %<br />
2,133 2,133<br />
Oos-Kaap Boerdery en Graanhandelaars<br />
(Eiendoms) Beperk<br />
100.00 % 100.00 %<br />
8 8<br />
<strong>OVK</strong> Rekenaardienste (Eiendoms) Beperk 100.00 % 100.00 %<br />
100 100<br />
CMW Operations (Eiendoms) Beperk 80.10 % 80.10 % 51,772,911 51,772,911<br />
Die netto resultate van die filiale word ten volle verantwoord in die finansiële state van die Groep.<br />
8. Beleggings in geassosieerdes<br />
Naam van maatskappy %<br />
aandeelhouding<br />
<strong>2012</strong><br />
%<br />
aandeelhouding<br />
2011<br />
51,775,152 51,775,152<br />
Drabedrag<br />
<strong>2012</strong><br />
Drabedrag<br />
Groep<br />
Orange River Popcorn (Eiendoms) Beperk 50.00 % 50.00 % 1,310,709 815,438<br />
Maatskappy<br />
Orange River Popcorn (Eiendoms) Beperk 50.00 % 50.00% 60 60<br />
Samevatting van groepsbelange in geassosieerdes<br />
Totale bates 7,577,312 6,002,972<br />
Totale laste 4,596,330 4,012,532<br />
Inkomste 37,068,670 28,137,119<br />
Wins/Verlies 990,542 614,288<br />
9. Ledefondse<br />
Saldo aan die einde van die jaar 1,417,382 1,417,382 1,417,382 1,417,382<br />
Aard van ledefondse<br />
Klein Karoo Landbou Beperk 400 400 400 400<br />
Vrystaat Landbou Beperk 1,401,249 1,401,249 1,401,249 1,401,249<br />
GWK Beperk 15,733 15,733 15,733 15,733<br />
2011<br />
1,417,382 1,417,382 1,417,382 1,417,382<br />
36
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
10. Ander finansiële bates<br />
Teen billike waarde deur wins of<br />
verlies<br />
Produk afgeleide finansiële instrumente 11,327,443 18,552,770 11,327,443 18,552,770<br />
Ekwiteitsbelegging<br />
Genoteerde en ongenoteerde aandele 2,945,884 2,903,061 2,945,484 2,902,781<br />
Totale ander finansiële bates 14,273,327 21,455,831 14,272,927 21,455,551<br />
Nie-bedryfsbates<br />
Ekwiteitsbelegging 2,945,884 2,903,061 2,945,484 2,902,781<br />
Bedryfsbates<br />
Teen billike waarde deur wins of verlies 11,327,443 18,552,770 11,327,443 18,552,770<br />
Billikewaarde-inligting<br />
14,273,327 21,455,831 14,272,927 21,455,551<br />
Geen ekwiteitsbeleggings is verkoop nie en voorsiening vir 'n waardestyging is gemaak gedurende <strong>2012</strong>.<br />
Ongenoteerde beleggings wat nie 'n gekwoteerde prys in 'n aktiewe mark het nie, en waarvan die billike waarde nie<br />
betroubaar gemeet kan word nie, word teen kosprys gemeet.<br />
Die maksimum blootstelling aan kredietrisiko op die verslagdoeningsdatum is gelyk aan die billike waarde van<br />
ekwiteitsbeleggings.<br />
11. Langtermyn huurkope<br />
Billike waarde van huurkope<br />
ontvangbaar op jaareinde<br />
- binne een jaar 53,269,769 66,021,549 53,269,769 66,021,549<br />
- binne twee tot vyf jaar 117,575,496 131,183,259 117,575,496 131,183,259<br />
170,845,265 197,204,808 170,845,265 197,204,808<br />
minus: onverdiende finansieringsinkomste (22,0<strong>29</strong>,107) (<strong>29</strong>,983,401) (22,0<strong>29</strong>,107) (<strong>29</strong>,983,401)<br />
148,816,158 167,221,407 148,816,158 167,221,407<br />
Nie-bedryfsbates 82,700,136 105,995,002 82,700,136 105,995,002<br />
Bedryfsbates 66,116,022 61,226,405 66,116,022 61,226,405<br />
Die drawaardes van langtermyn huurkope reflekteer hulle billike waarde.<br />
148,816,158 167,221,407 148,816,158 167,221,407<br />
Huurkope kan oor tydperke langer as 12 maande betaal word. Die onderliggende bates dien as sekuriteit vir die skuld. Die<br />
onderskeie rekenings dra rente teen wisselende rentekoerse.<br />
Die gemiddelde effektiewe leningskoers vir huurkope was 10.47% (2011: 10.4%).<br />
Huurkope word as agterstallig beskou wanneer meer as twee paaiemente agterstallig is en die realiseerbare waarde van die<br />
item onder huurkoop minder is as die aflosbare bedrag.<br />
Die ouderdomsontleding van totale huurkope is soos volg :<br />
37
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
11. Langtermyn huurkope (vervolg)<br />
Nie agterstallig op balansstaatdatum 128,905,220 147,779,717 128,905,220 147,779,717<br />
- ouer as 30 dae 19,910,938 19,441,690 19,910,938 19,441,690<br />
148,816,158 167,221,407 148,816,158 167,221,407<br />
Handelsdebiteure en huurkope word gesamentlik getoets vir waardedaling, verwys na nota 14.<br />
12. Uitgestelde belasting<br />
Uitgestelde belasting - bate<br />
Uitgestelde belasting bate 15,301,983 10,654,386 14,085,650 11,498,703<br />
Uitgestelde belasting las (10,991,513) (8,082,039) - -<br />
Rekonsiliasie van uitgesteldebelasting - bate(las)<br />
4,310,470 2,572,347 14,085,650 11,498,703<br />
Aan begin van die jaar 2,572,347 9,752,936 11,498,703 9,752,936<br />
Voorsiening vir waardedaling in debiteure 3,926,184 2,896,026 2,672,809 1,430,926<br />
Slytasie toelae 609,568 6,681,354 (738,432) (399,287)<br />
Huurkoop toelae (12,755) 746,795 (12,755) 746,795<br />
Voorsiening vir uitgawes (522,303) (571,667) 178,255 (822,619)<br />
Voorsiening vir werknemers voordele 1,189,566 789,952 487,070 789,952<br />
Huurkoop uitgawe (2,442,369) - - -<br />
Waardedaling (21,869) - - -<br />
Eenmalige kontrakte (432,481) - - -<br />
Vorige jaar 28,906 - - -<br />
Skep van tydelike verskille op herwaardasie - (11,087,490) - -<br />
Toekomstige aftrekbare belastingverliese - (2,447,959) - -<br />
Ander tydelike verskille - 286,235 - -<br />
Tydelike verskil met hermeting van belang - (844,317) - -<br />
Tydelike verskil met erkenning van<br />
ontasbare bates<br />
- (3,6<strong>29</strong>,518) - -<br />
Aangeslane verlies (584,324) - - -<br />
Erkenning van uitgesteldebelasting-bate<br />
4,310,470 2,572,347 14,085,650 11,498,703<br />
Die entiteit erken die bedrag van ’n uitgesteldebelasting-bate op grond van die volgende bewyse wat die erkenning<br />
ondersteun:<br />
die benutting van die uitgesteldebelasting-bate afhanklik is van toekomstige belasbare winste wat meer is as die<br />
winste voorspruitend uit die omswaai van 'n bestaande belasbare verskil; en<br />
die entiteit óf in die huidige óf in die vorige tydperk ’n verlies gely het in die belasting jurisdiksie wat op die<br />
uitgesteldebelasting-bate betrekking het.<br />
38
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
13. Voorraad<br />
Maalbedryf 16,092,599 27,403,983 16,092,599 27,403,983<br />
Handelsvoorraad 164,361,048 146,584,446 159,883,897 142,924,474<br />
Graanvoorraad 65,836,248 118,346,515 65,836,248 118,346,515<br />
Graanvoorraad word getoon teen billike waarde minus koste om te verkoop.<br />
Voorraad verpand as sekuriteit<br />
246,289,895 <strong>29</strong>2,334,944 241,812,744 288,674,972<br />
Daar is 'n kommoditeitsfinansieringstransaksie met ABSA Bank aangegaan waar graanvoorraad ten bedrae van<br />
R65 073 224 (2011: R106 660 789) as sekuriteit dien.<br />
14. Handels- en ander debiteure<br />
Handelsdebiteure 959,512,114 932,853,118 876,882,462 832,340,678<br />
Voorsiening vir slegte skuld (63,688,252) (47,486,933) (48,641,844) (35,914,181)<br />
895,823,862 885,366,185 828,240,618 796,426,497<br />
Deposito's - 2,848 - -<br />
BTW 1,390,802 2,975,195 1,378,735 2,975,195<br />
Ander debiteure 8,279,078 12,800,857 37,769,804 20,654,193<br />
Die drawaarde van handelsdebiteure reflekteer hulle billike waarde.<br />
Agterstallige handels- en ander debiteure<br />
905,493,742 901,145,085 867,389,157 820,055,885<br />
Agterstallige rekenings word as sodanig geklassifiseer wanneer seisoenale rekenings nie op die betaaldatum betaal word<br />
nie.<br />
Die ouderdomsontleding van agterstallige bedrae, is soos volg:<br />
- tussen 7 en 30 dae 7,762,759 1,836,124 - -<br />
- tussen 30 en 60 dae 15,374,956 32,185,406 14,049,760 30,952,917<br />
- tussen 60 en 90 dae 977,644 2,863,360 977,644 2,863,360<br />
- meer as 90 dae 231,110,384 49,377,381 228,037,791 39,208,815<br />
Handels- en ander debiteure met moontlike waardedaling<br />
255,225,743 86,262,271 243,065,195 73,025,092<br />
Op <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong> het handels- en ander debiteure ten bedrae van R 244,<strong>29</strong>2,482 (2011: R 46,024,489) moontlike<br />
aanduiders van waardedaling getoon. (Ingesluit in ouderdomsontleding van agterstallige bedrae)<br />
Die bedrag van die voorsiening op <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong> was R 63,688,252 (2011: R 47,486,933).<br />
Die ouderdomsontleding van die debiteure met moontlike aanduiders van waardedaling is soos volg:<br />
- tussen 21 en 30 dae 3,089,349 2,261,268 - -<br />
- tussen 30 en 60 dae 23,511,672 11,<strong>29</strong>8,831 13,006,428 4,025,956<br />
- tussen 60 en 90 dae 26,663,909 5,017,110 23,354,746 1,699,234<br />
- meer as 90 dae 191,027,551 27,447,280 191,027,551 27,447,280<br />
244,<strong>29</strong>2,481 46,024,489 227,388,725 33,172,470<br />
39
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
14. Handels- en ander debiteure (vervolg)<br />
Die maksimum blootstelling aan kredietrisiko op die verslagdoeningsdatum is die billike waarde van elke leningsklas wat<br />
hierbo genoem word, minus sekuriteite gehou deur die groep.<br />
Die maatskapy het nie ‘n wesenlike konsentrasie van kredietrisiko nie weens die wye verspreiding van debiteure.<br />
Die maatskappy het beleid in plek om te verseker dat verkope van produkte en dienste slegs aan kliënte gedoen<br />
word met 'n toepaslike kredietgeskiedenis. Bestuur glo dat kredietrisiko inherent in handelsdebiteure is en het<br />
voldoende voorsiening vir die waardedaling van handelsdebiteure getref.<br />
15. Kontant en kontantekwivalente<br />
Kontant en kontantekwivalente bestaan uit:<br />
Bank saldo's 39,102,453 65,206,878 33,672,084 33,684,971<br />
Safex Marge Deposito 16,138,358 12,682,937 16,138,358 12,682,937<br />
Bankoortrekking (513,394,855) (597,090,787) (513,394,432) (568,790,349)<br />
(458,154,044) (519,200,972) (463,583,990) (522,422,441)<br />
Bedryfsbates 55,240,811 77,889,815 49,810,442 46,367,908<br />
Bedryfslaste (513,394,855) (597,090,787) (513,394,432) (568,790,349)<br />
16. Belasting (betaalbaar) / ontvangbaar<br />
(458,154,044) (519,200,972) (463,583,990) (522,422,441)<br />
Aanspreeklikheid vir die jaar (36,362,871) (30,963,654) (31,277,492) (30,153,042)<br />
Voorlopige betalings 32,882,853 31,161,352 32,872,221 31,135,851<br />
(3,480,018) 197,698 1,594,7<strong>29</strong> 982,809<br />
17. Beëindigde bedrywighede van verkoopsgroepe of nie-bedryfsbates gehou-vir-verkoop<br />
Bates en laste<br />
Nie-bedryfsbates gehou-vir-verkoop<br />
Eiendom, aanleg en toerusting 669,309 669,308 669,309 669,308<br />
18. Aandelekapitaal<br />
Gemagtig<br />
59 013 515 Gewone aandele van R1 elk 59,013,515 59,013,515 59,013,515 59,013,515<br />
42 <strong>29</strong>5 705 Aflosbare pariwaarde<br />
voorkeuraandele van 1 sent elk<br />
422,957 422,957 422,957 422,957<br />
59,436,472 59,436,472 59,436,472 59,436,472<br />
Uitgereik<br />
59 011 515 gewone aandele van R1 elk 59,011,515 59,011,515 59,011,515 59,011,515<br />
Die uitgereikte voorkeuraandele van 13 368 644 (2011: 14 399 265) is, soos uiteengesit in die notas, onlosmaaklik<br />
gekoppel aan die terugbetaling van die aandeelhouerslening B en dus direk oorgedra na die lening. Gedurende die jaar is<br />
1 030 621 voorkeuraandele afgelos.<br />
40
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
19. Lenings aan (vanaf) aandeelhouers<br />
Voorkeuraandeelhouerslening -<br />
Voorkeuraandele<br />
Voorkeuraandeelhouerslening - Lening B<br />
Die lening bestaan uit bedrae wat voorheen<br />
van lede gevorder was op sekere<br />
landbouprodukte wat aan die voormalige<br />
koöperasie gelewer was en rente op die<br />
lening gekapitaliseer. Die lening is<br />
onlosmaaklik gekoppel aan die aflosbare<br />
voorkeuraandele.<br />
Geen renteverpligting heers op hierdie<br />
lening nie, maar die direksie het besluit om<br />
rente teen 'n markverwante rentekoers van<br />
5.95% (2011 : 6.4%) per jaar te verklaar.<br />
Aandeelhouerslening D<br />
Geen renteverpligting heers op hierdie<br />
lening nie, maar die direksie het besluit om<br />
rente teen 'n markverwante rentekoers van<br />
5.95% (2010 : 6.4%) per jaar te verklaar.<br />
Aandeelhouerslening E<br />
Die lening bestaan uit die balans van die<br />
ledebelange- en ledeheffingsfonds wat op 1<br />
Julie 2004 by Karoo Oranje Landbou<br />
Koöperasie Beperk oorgeneem is, na<br />
terugbetalings/aflossings sedertdien. Geen<br />
renteverpligting heers op hierdie lening nie,<br />
maar die direksie het besluit om rente teen<br />
'n markverwante rentekoers van 5.95%<br />
(2011 : 6.4%) per jaar te verklaar.<br />
(133,686) (143,993) (133,686) (143,993)<br />
(16,897,089) (18,232,450) (16,897,089) (18,232,450)<br />
(24,816,548) (23,783,504) (24,816,548) (23,783,504)<br />
(15,989,554) (17,520,6<strong>29</strong>) (15,989,554) (17,520,6<strong>29</strong>)<br />
(57,836,877) (59,680,576) (57,836,877) (59,680,576)<br />
Al die aandeelhouerslenings is terugbetaalbaar by sekwestrasie, afsterwe, staking van boerdery, verhuising en/of op die<br />
ouderdom van 65 jaar, mits die maatskappy volgens die oordeel van die direksie finansieel daartoe in staat is. Die lenings<br />
dien as sekuriteit vir bedrae verskuldig aan die maatskappy.<br />
Nie-bedryfslaste (38,373,808) (41,324,718) (38,373,808) (41,324,718)<br />
Bedryfslaste (19,463,069) (18,355,858) (19,463,069) (18,355,858)<br />
Die drawaarde van lopende lenings reflekteer hulle billike waarde.<br />
(57,836,877) (59,680,576) (57,836,877) (59,680,576)<br />
Langtermynlenings 54,369,357 55,898,013 54,369,357 55,898,013<br />
Finansieringskoste 3,467,520 3,782,563 3,467,519 3,782,563<br />
57,836,877 59,680,576 57,836,876 59,680,576<br />
Aflossing van langtermynlenings<br />
Tussen 1 en 2 jaar 3,414,203 4,153,833 3,414,202 4,153,833<br />
Tussen 2 en 5 jaar 7,412,459 5,120,012 7,412,459 5,120,012<br />
Meer as 5 jaar 27,547,146 32,050,873 27,547,146 32,050,873<br />
41
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
19. Lenings aan (vanaf) aandeelhouers (vervolg)<br />
38,373,808 41,324,718 38,373,807 41,324,718<br />
20. Handels- en ander krediteure<br />
Handelskrediteure 185,898,307 195,973,837 145,774,330 139,835,544<br />
Kommoditeitsfinansieringstransaksie -<br />
ABSA Bank<br />
65,073,224 106,660,789 65,073,224 106,660,789<br />
BTW 693,922 2,525,262 - -<br />
Aandeelhouerslening F <strong>29</strong>,445,030 21,363,556 <strong>29</strong>,445,030 21,363,556<br />
Voorsienings 13,983,576 17,282,848 13,983,576 17,282,848<br />
Ander betaalbare rekeninge 24,685,406 19,499,009 7,437,806 8,983,647<br />
319,779,465 363,305,301 261,713,966 <strong>29</strong>4,126,384<br />
Verwys na aantekening 13 waar die sekuriteit van die kommoditeitsfinansieringstransaksie met ABSA Bank uiteengesit<br />
word.<br />
Die belangrikste voorwaarde vir die kommoditeitsfinansieringstransaksie behels die terugbetaling hiervan as die<br />
graanvoorraad verkoop word.<br />
Die aandeelhouerslening F bestaan uit lenings verkry by aandeelhouers en is terugbetaalbaar met 'n 14 dae<br />
kennisgewingstydperk. Rente word verdien teen bankprima minus 2,5%.<br />
21. Langtermyn lenings<br />
ABSA Bank 40,000,000 - 40,000,000 -<br />
Aflossing van langtermyn lening<br />
Tussen 1 en 2 jaar 6,269,814 - 6,269,814 -<br />
Tussen 2 en 5 jaar 32,941,176 - 32,941,176 -<br />
Meer as 5 jaar 789,010 - 789,010 -<br />
40,000,000 - 40,000,000 -<br />
Niebedryfslaste 33,730,186 - 33,730,186 -<br />
Bedryfslaste 6,269,814 - 6,269,814 -<br />
40,000,000 - 40,000,000 -<br />
Die lening dra rente teen 'n koers van prima minus 2% en is terugbetaalbaar in maandelikse paaiemente oor 'n termyn van 5<br />
jaar.<br />
Die drawaarde van langtermynlenings reflekteer die billike waarde.<br />
42
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
22. Bruikhuurverpligtinge<br />
Minimum verskuldigde huurbetalings<br />
- binne een jaar 2,278,657 4,211,020 - -<br />
- binne twee tot vyf jaar 2,140,778 5,652,031 - -<br />
4,419,435 9,863,051 - -<br />
minus: toekomstige finansieringskoste (535,649) (1,126,835) - -<br />
Huidige waarde van minimum<br />
huurbetalings<br />
3,883,786 8,736,216 - -<br />
Huidige waarde van minimum<br />
betaalbare huurbetalings<br />
- binne een jaar 1,988,812 3,3<strong>29</strong>,032 - -<br />
- binne twee tot vyf jaar 1,894,974 5,407,184 - -<br />
3,883,786 8,736,216 - -<br />
Nie-bedryfslaste 1,894,974 5,407,184 - -<br />
Bedryfslaste 1,988,812 3,3<strong>29</strong>,032 - -<br />
3,883,786 8,736,216 - -<br />
Dit is die groep se beleid om sekere motorvoertuie en toerusting ingevolge bruikhure te huur.<br />
Die gemiddelde huurtermyn was 5 jaar en die gemiddelde effektiewe leningskoers was 11% (2011: 11%).<br />
Rentekoerse is op die kontrakdatum aan prima gekoppel. Alle hure het vaste terugbetalings en geen reëlings is vir<br />
voorwaardelike huur aangegaan nie.<br />
23. Werknemersvoordele verskuldig<br />
Begin van jaar 25,744,136 20,656,248 23,477,504 20,656,248<br />
Uitgawe (17,919,430) (20,087,721) (17,919,430) (20,087,721)<br />
Voorsiening 22,021,700 25,175,609 19,658,968 22,908,977<br />
<strong>29</strong>,846,406 25,744,136 25,217,042 23,477,504<br />
Voordele verskuldig bestaan uit:<br />
Bonus 3,217,456 1,105,611 1,245,167 1,105,611<br />
Verlof 12,043,905 11,477,177 9,456,986 9,210,545<br />
Winsdeling 14,585,045 13,161,348 14,514,889 13,161,348<br />
<strong>29</strong>,846,406 25,744,136 25,217,042 23,477,504<br />
Werknemervoordele verskuldig is voorsien vir bonusbetalings in ooreenstemming met 'n formele bonusskema sowel as die<br />
monetêre waarde van verskuldigde verlof nie op jaareinde deur werknemers geneem nie.<br />
43
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
24. Ander finansiële aanspreeklikhede<br />
Teen billike waarde deur wins of<br />
verlies<br />
Produk afgeleide finansiële instrumente 5,881,192 8,688,790 5,881,192 8,688,790<br />
Gehou teen geamortiseerde koste<br />
First National Bank - 8,642,282 - -<br />
ABSA Bank 557,589 - - -<br />
557,589 8,642,282 - -<br />
6,438,781 17,331,072 5,881,192 8,688,790<br />
First National Bank: Die lening dra rente teen koerse soos ooreengekom op 10.5% per jaar en is terugbetaalbaar in<br />
maandelikse paaiemente van R3<strong>29</strong> 241. Die laaste paaiement is op 1 Augustus <strong>2012</strong> en die lening is verseker deur die<br />
notariële verband oor die geboue.<br />
ABSA: Die bruikhuurooreenkomste is terugbetaalbaar op 'n maandelikse basis van R19 258, teen'n vaste rentekoers van<br />
10.5% per jaar, verseker deur die bruikhuurvoertuie met 'n drabedrag van R708 446.<br />
Nie-bedryfslaste<br />
Teen geamortiseerde koste 168,311 5,086,166 - -<br />
Bedryfslaste<br />
Billike waarde deur wins of verlies 5,881,192 8,688,790 5,881,192 8,688,790<br />
Teen geamortiseerde koste 389,278 3,556,116 - -<br />
25. Afgeleide finansiële instrumente en skansinligting<br />
6,270,470 12,244,906 5,881,192 8,688,790<br />
6,438,781 17,331,072 5,881,192 8,688,790<br />
Die volgende inligting het betrekking op afgeleide finansiële instrumente wat by ander finansiële bates (aantekening 10) en<br />
ander finansiële laste (aantekening 24) ingesluit is.<br />
Groep<br />
<strong>2012</strong> 2011<br />
Bates Laste Bates Laste<br />
Safex - Billike waarde skans 11,327,443 (5,881,192) 18,552,770 (8,688,790)<br />
Bedryfsdeel 11,327,443 (5,881,192) 18,552,770 (8,688,790)<br />
Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011<br />
Bates Laste Bates Laste<br />
Safex - Billike waarde skans 11,327,443 (5,881,192) 18,552,770 (8,688,790)<br />
Bedryfsdeel 11,327,443 (5,881,192) 18,552,770 (8,688,790)<br />
Afgeleide finansiële instrumente word as 'n bedryfsbate of -las geklassifiseer. Die volle billike waarde van 'n afgeleide<br />
skansinstrument word as 'n niebedryfsbate of -las geklassifiseer indien die oorblywende tydperk tot vervaldatum van die<br />
verskanste item meer as 12 maande is en as 'n bedryfsbate of las indien die tydperk tot vervaldatum van die verskanste<br />
item minder as 12 maande is.<br />
44
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
26. Inkomste<br />
Verkoop van goedere 2,883,265,431 2,374,056,831 2,578,957,005 2,231,974,256<br />
Die bedrag voortspruitend uit ruiling<br />
van goedere en dienste wat by<br />
inkomste ingesluit is, is soos volg:<br />
Handel, brandstofverpreiding, motors en<br />
meganisasie<br />
1,689,760,759 1,468,751,406 1,689,760,759 1,468,751,406<br />
Graanhantering, en -bemarking 797,057,980 690,0<strong>29</strong>,783 797,057,980 690,0<strong>29</strong>,783<br />
Lewende hawe, wol en sybokhaar 304,880,427 143,222,098 572,001 790,810<br />
Nywerhede 80,749,741 61,622,009 80,749,741 61,622,009<br />
Versekeringspremies 9,712,212 9,010,7<strong>29</strong> 9,712,212 9,010,7<strong>29</strong><br />
Hoofkantoor 1,104,312 1,420,806 1,104,312 1,769,519<br />
27. Ander inkomste<br />
2,883,265,431 2,374,056,831 2,578,957,005 2,231,974,256<br />
Administrasie- en bestuursgeld ontvang 3,466,320 2,878,804 3,396,948 2,8<strong>29</strong>,436<br />
Fooie verdien - 2,065 - -<br />
Kommissie ontvang 4,014,954 3,902,178 3,963,459 3,896,963<br />
Voorkeurdividende ontvang - 982,873 979,042 982,873<br />
Huurinkomste 2,996,775 1,842,564 1,903,492 1,835,964<br />
Korting ontvang 45 - - -<br />
Verhalings 628,143 121,241 480,275 75,794<br />
Graaninkomste 26,881,638 32,794,774 26,881,638 33,178,357<br />
Dividende ontvang 138,965 (585,636) 161,750 67,698<br />
Skikking koringeis - 1,199,632 - 1,199,632<br />
Ander inkomste 18,319,386 13,895,240 16,374,125 15,317,267<br />
Wins met winskoop aankoop - 14,938,198 - -<br />
Wins met herwaardasie van belang - 5,186,520 - -<br />
Rebat 30,236 - - -<br />
Slagfooie 3,536 - - -<br />
Opleidinginkomste 13,847 13,703 - -<br />
Wins en verlies met verkoop van bates 644,052 824,931 586,356 788,203<br />
28. Bedryfswins<br />
Die Bedryfswins vir die jaar word aangegee nadat die volgende in berekening gebring is:<br />
57,137,897 77,997,087 54,727,085 60,172,187<br />
Wins met verkoop van eiendom, aanleg en<br />
toerusting<br />
644,052 824,931 586,356 788,203<br />
Waardedaling van eiendom, aanleg en<br />
toerusting<br />
1,6<strong>29</strong> - - -<br />
Waardedaling op handels- en ander<br />
debiteure<br />
16,201,319 7,503,347 12,727,662 6,813,930<br />
Amortisasie op ontasbare bates 2,592,507 - - -<br />
Depresiasie op eiendom, aanleg en<br />
toerusting<br />
11,547,809 14,981,731 8,035,468 8,228,696<br />
Werknemerkoste 215,966,893 156,618,484 144,654,967 131,919,883<br />
Navorsing en ontwikkeling 32,924 15,<strong>29</strong>7 - -<br />
45
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
<strong>29</strong>. Beleggingsinkomste<br />
Rente ontvang<br />
Bank 1,343,455 2,267,825 255,211 1,912,5<strong>29</strong><br />
Huurkope 12,940,465 15,705,836 12,940,465 15,705,836<br />
Verhaal met graan 341,307 59,751 341,307 59,751<br />
Rente vanaf filiaal 15,550 - 15,550 -<br />
Ander rente 89,796,756 67,892,247 86,134,066 66,<strong>29</strong>9,385<br />
30. Billikewaarde-aanpassing<br />
104,437,533 85,925,659 99,686,599 83,977,501<br />
Afgeleide instrumente - Produsente 15,751,466 9,<strong>29</strong>0,837 15,751,466 9,<strong>29</strong>0,837<br />
Afgeleide instrumente - SAFEX 6,099,422 (51,170,688) 6,099,422 (50,971,966)<br />
Graanvoorraad (48,755,2<strong>29</strong>) (58,208,523) (48,755,2<strong>29</strong>) (58,208,523)<br />
31. Finansieringskoste<br />
(26,904,341) (100,088,374) (26,904,341) (99,889,652)<br />
Aandeelhouers 3,542,264 4,<strong>29</strong>7,125 3,542,264 3,782,563<br />
Bank 977,584 238,955 - -<br />
Netto finansieringskoste 40,909,580 38,273,817 39,751,979 37,243,8<strong>29</strong><br />
32. Inkomstebelastinguitgawe<br />
Belangrikste komponente van die belastinguitgawe<br />
45,4<strong>29</strong>,428 42,809,897 43,<strong>29</strong>4,243 41,026,392<br />
Lopend<br />
Plaaslik inkomstebelasting - huidige tydperk 36,284,145 <strong>29</strong>,367,870 31,277,493 30,153,042<br />
Plaaslik inkomstebelasting - erken in<br />
belasting vir vorige tydperke<br />
- 104,626 - 104,626<br />
SBM 1,589,363 1,490,679 1,489,084 1,488,147<br />
(Oor-) of ondervoorsiening (443) - - -<br />
37,873,065 30,963,175 32,766,577 31,745,815<br />
Uitgestel<br />
Skep en omswaai van tydelike verskille (1,027,907) (1,972,399) (2,586,947) (1,745,767)<br />
36,845,158 28,990,776 30,179,630 30,000,048<br />
46
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
32. Inkomstebelastinguitgawe (vervolg)<br />
Rekonsiliasie van die belastinguitgawes<br />
Rekonsiliasie van toepaslike belastingkoers en gemiddelde effektiewe belastingkoers.<br />
Toepaslike belastingkoers 28.00 % 28.00 % 28.00 % 28.00 %<br />
Permanente verskille (1.17) % (0.63) % (0.86) % (0.84) %<br />
Waardedaling op lening 1.20 %<br />
- %<br />
- %<br />
- %<br />
Boetes en rentes (0.01) %<br />
- %<br />
- %<br />
- %<br />
Aangeslane verlies (3.77) %<br />
- %<br />
- %<br />
- %<br />
Wins met besigheidsamevoeging - % (4.43) %<br />
- %<br />
- %<br />
Sekondêre belasting op maatskappye 1.27 % 1.23 % 1.42 % 1.43 %<br />
Vorige jaar aanpassings 0.17 % 0.39 %<br />
- % 0.18 %<br />
Ander - % (1.79) %<br />
- %<br />
- %<br />
33. Ander omvattende inkomste<br />
Komponente van ander omvattende inkomste - Groep - <strong>2012</strong><br />
25.69 % 22.77 % 28.56 % 28.77 %<br />
Bruto Belasting Netto<br />
Aanpassing van ekwiteitsbelegging<br />
Billike waarde aanpassing 43,100 - 43,100<br />
Komponente van ander omvattende inkomste - Groep - 2011<br />
Bruto Belasting Netto<br />
Aanpassing van ekwiteitsbelegging<br />
Billike waarde aanpassing 11,369,638 - 11,369,638<br />
Komponente van ander omvattende inkomste - Maatskappy - <strong>2012</strong><br />
Bruto Belasting Netto<br />
Aanpassing van ekwiteitsbelegging<br />
Billike waarde aanpassing 43,100 - 43,100<br />
Komponente van ander omvattende inkomste - Maatskappy - 2011<br />
Bruto Belasting Netto<br />
Aanpassing van ekwiteitsbelegging<br />
Billike waarde aanpassing 127,600 - 127,600<br />
47
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
34. Uitgawes volgens aard<br />
Verandering in voorraad: voltooide goedere<br />
en werk in proses<br />
46,045,049 30,512,026 47,354,020 30,512,026<br />
Koste van verkope 2,470,842,0<strong>29</strong> 2,023,550,548 2,314,278,418 1,914,280,039<br />
Verspreidingskoste 13,774,252 15,414,493 13,748,535 12,017,304<br />
Bedryfshuurbetalings 3,301,412 1,118,849 433,458 696,551<br />
Advertensies 4,823,664 3,498,598 1,950,099 2,321,632<br />
Depresiasie 27,119,607 15,671,148 20,763,130 8,228,696<br />
Werknemerkoste 215,966,893 156,618,484 144,654,967 131,919,883<br />
Ander uitgawes 66,093,162 20,861,502 14,<strong>29</strong>5,527 30,959,197<br />
Totale koste van verkope,<br />
verspreidings- en administratiewe<br />
uitgawes<br />
35. Kontant aangewend in bedrywighede<br />
2,847,966,068 2,267,245,648 2,557,478,154 2,130,935,328<br />
Wins voor belasting 125,036,<strong>29</strong>6 127,321,127 105,693,951 104,272,572<br />
Aanpassings vir:<br />
Depresiasie en amortisasie 14,092,449 8,475,309 7,987,600 8,228,696<br />
Wins met verkoop van bates (266,277) (824,931) (495,571) (788,203)<br />
Dividende ontvang (138,965) - - -<br />
Rente ontvang (104,437,533) (85,925,659) (99,686,599) (83,977,501)<br />
Rente betaal 45,4<strong>29</strong>,428 42,809,897 43,<strong>29</strong>4,243 41,026,392<br />
Wins met herwaardasie van belang - (5,186,520) - -<br />
Waardedalingsverlies 16,201,319 - 12,727,662 6,813,930<br />
Verandering in langtermyn huurkope 23,<strong>29</strong>4,866 (11,183,864) 23,<strong>29</strong>4,866 (11,183,866)<br />
Winsdeel vanaf geassosieerde 495,271 514,531 (1,140,792) (1,050,571)<br />
Wins met winskoop aankoop - (14,938,198) - -<br />
Ander nie-kontant items<br />
Voorraad 46,045,049 33,397,339 46,862,228 30,512,026<br />
Handels- en ander debiteure (20,549,976) (1<strong>29</strong>,193,492) (60,060,933) (143,431,153)<br />
Produk afgeleide instrumente 4,417,7<strong>29</strong> (13,982,770) 4,417,7<strong>29</strong> (13,982,770)<br />
Handels- en ander krediteure (43,525,836) 45,450,453 (32,412,418) 48,268,604<br />
Voorsienings vir werknemersvoordele 4,102,270 2,821,256 1,739,538 2,821,256<br />
36. Ouditeursvergoeding<br />
110,196,090 (445,522) 52,221,504 (12,470,588)<br />
Fooie 1,745,000 1,776,611 1,375,000 1,354,000<br />
37. Gebeure na verslagdoeningsdatum<br />
Geen wesenlike gebeure het na die datum van die staat van finansiële posisie plaasgevind nie.<br />
48
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
38. <strong>Finansiële</strong> bates volgens kategorie<br />
Die rekeningkundige beleid vir finansiële instrumente is op die onderstaande lynitems toegepas.<br />
Groep - <strong>2012</strong><br />
Geamorti- Afgeleide Ekwiteits- Totaal<br />
seerde koste instrumente belegging<br />
Ekwiteitsbelegging - - 2,945,884 2,945,884<br />
Ledefondse 1,417,382 - - 1,417,382<br />
Langtermyn huurkope 82,700,136 - - 82,700,136<br />
Handelsdebiteure 895,823,862 - - 895,823,862<br />
Kontant en kontantekwivalente 55,240,811 - - 55,240,811<br />
Produk afgeleide instrumente - 11,327,443 - 11,327,443<br />
Groep - 2011<br />
1,035,182,191 11,327,443 2,945,884 1,049,455,518<br />
Geamorti- Afgeleide Ekwiteits- Totaal<br />
seerde koste Instrumente belegging<br />
Ekwiteitsbelegging - - 2,903,061 2,903,061<br />
Ledefondse 1,417,382 - - 1,417,382<br />
Langtermyn huurkope 105,995,002 - - 105,995,002<br />
Handelsdebiteure 885,366,185 - - 885,366,185<br />
Kontant en kontantekwivalente 77,889,815 - - 77,889,815<br />
Produk afgeleide instrumente - 18,552,770 - 18,552,770<br />
Maatskappy - <strong>2012</strong><br />
1,070,668,384 18,552,770 2,903,061 1,092,124,215<br />
Geamorti- Afgeleide Ekwiteits- Totaal<br />
seerde koste instrumente belegging<br />
Ekwiteitsbelegging - - 2,945,484 2,945,484<br />
Ledefondse 1,417,382 - - 1,417,382<br />
Langtermyn huurkope 82,700,136 - - 82,700,136<br />
Handelsdebiteure 828,240,618 - - 828,240,618<br />
Kontant en kontantekwivalente 49,810,442 - - 49,810,442<br />
Produk afgeleide instrumente - 11,327,443 - 11,327,443<br />
Maatskappy - 2011<br />
962,168,578 11,327,443 2,945,484 976,441,505<br />
Geamorti- Afgeleide Ekwiteits- Totaal<br />
seerde koste Instrumente belegging<br />
Ekwiteitsbelegging - - 2,902,781 2,902,781<br />
Ledefondse 1,417,382 - - 1,417,382<br />
Langtermyn huurkope 105,995,022 - - 105,995,022<br />
Handelsdebiteure 796,426,497 - - 796,426,497<br />
Kontant en kontantekwivalente 46,367,908 - - 46,367,908<br />
Produk afgeleide instrumente - 18,552,770 - 18,552,770<br />
950,206,809 18,552,770 2,902,781 971,662,360<br />
49
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
39. <strong>Finansiële</strong> laste volgens kategorie<br />
Die rekeningkundige beleid vir finansiële instrumente is op die onderstaande reëlitems toegepas.<br />
Groep - <strong>2012</strong><br />
<strong>Finansiële</strong><br />
laste teen geamortiseerde<br />
koste<br />
Afgeleide<br />
instrumente<br />
Totaal<br />
Lenings vanaf aandeelhouers 57,836,877 - 57,836,877<br />
Langtermyn lening 40,000,000 - 40,000,000<br />
Produk afgeleide instrument - 5,881,192 5,881,192<br />
Werknemer voordele verskuldig <strong>29</strong>,846,406 - <strong>29</strong>,846,406<br />
Handelskrediteure 185,898,306 - 185,898,306<br />
Bankoortrekking 513,394,855 - 513,394,855<br />
Bruikhure 3,883,786 - 3,883,786<br />
Groep - 2011<br />
830,860,230 5,881,192 836,741,422<br />
<strong>Finansiële</strong><br />
laste teen geamortiseerde<br />
koste<br />
Afgeleide<br />
instrumente<br />
Totaal<br />
Lenings vanaf aandeelhouers 59,680,576 - 59,680,576<br />
Produk afgeleide instrument - 8,688,790 8,688,790<br />
Werknemer voordele verskuldig 25,744,136 - 25,744,136<br />
Handelskrediteure 195,973,837 - 195,973,837<br />
Bankoortrekking 597,090,787 - 597,090,787<br />
Bruikhure 8,736,216 - 8,736,216<br />
Maatskappy - <strong>2012</strong><br />
887,225,552 8,688,790 895,914,342<br />
<strong>Finansiële</strong><br />
laste teen geamortiseerde<br />
koste<br />
Afgeleide<br />
instrumente<br />
Totaal<br />
Lenings vanaf groepmaatskappye 15,300,185 - 15,300,185<br />
Lenings vanaf aandeelhouers 57,836,877 - 57,836,877<br />
Langtermyn lening 40,000,000 - 40,000,000<br />
Produk afgeleide instrument - 5,881,192 5,881,192<br />
Werknemer voordele verskuldig 25,217,042 - 25,217,042<br />
Handelskrediteure 145,774,331 - 145,774,331<br />
Bankoortrekking 513,394,432 - 513,394,432<br />
797,522,867 5,881,192 803,404,059<br />
50
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
39. <strong>Finansiële</strong> laste volgens kategorie (vervolg)<br />
Maatskappy - 2011<br />
<strong>Finansiële</strong><br />
laste teen geamortiseerde<br />
koste<br />
Afgeleide<br />
instrumente<br />
Totaal<br />
Lenings vanaf groepmaatskappye 142,346 - 142,346<br />
Lenings vanaf aandeelhouers 59,680,576 - 59,680,576<br />
Produk afgeleide instrumente - 8,688,790 8,688,790<br />
Werknemer voordele verskuldig 23,477,505 - 23,477,505<br />
Handelskrediteure 139,835,544 - 139,835,544<br />
Bankoortrekking 568,790,349 - 568,790,349<br />
40. Belasting betaal<br />
791,926,320 8,688,790 800,615,110<br />
Saldo aan begin van die jaar 197,698 (2,132,016) 982,809 (2,131,427)<br />
Belasting vir die jaar (37,873,065) (30,963,175) (32,766,577) (31,745,815)<br />
Saldo aan einde van die jaar 3,480,018 (197,698) (1,594,727) (982,809)<br />
41. Dividende betaal<br />
(34,195,349) (33,<strong>29</strong>2,889) (33,378,495) (34,860,051)<br />
Dividende (15,934,067) (15,950,746) (15,933,109) (15,933,109)<br />
42. Voorwaardelike aanspreeklikehede<br />
Waarborge<br />
Waarborge uitgereik 7,408,905 5,539,305 7,408,905 5,539,305<br />
Waarborge is namens die maatskappy uitgereik aan die Registrateur van Versekeringswese en Eskom.<br />
43. Aandeelgebaseerde betalings<br />
`<br />
Aandeel-opsiegroep Getal Geweegde<br />
gemiddelde<br />
prys<br />
Totale<br />
waarde<br />
Uitstaande aan die begin van die jaar 1,833,450 5.0061 9,178,434<br />
Gedurende die jaar toegeken 771,862 6.5<strong>29</strong>6 5,039,987<br />
Uitoefenbaar aan die einde van die jaar 2,605,312 5.4575 14,218,421<br />
Die geweegde gemiddelde aandeleprys op die datum waarop die opsies uitgeoefen is, was R 6.5<strong>29</strong>6 (2011: R 5.1713).<br />
Die markwaarde van die aandele soos op <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong>, is R6.61.<br />
Oos Vrystaat Kaap Bedryf ontvang dienste vanaf die werknemers van Oos Vrystaat Kaap Bedryf in ruil vir betalings<br />
gebasseer op die groei in billike waarde van aandele (Kontantgebaseerde aandele). Ingevolge die trustakte en die wese<br />
van die ooreenkoms sal die betalings aan werknemers as “share appreciation rights” kwalifiseer aangesien werknemers<br />
geregtig is op die groei in waarde van aandele en nie op die eienaarskap van die aandele self nie.<br />
51
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
43. Aandeelgebaseerde betalings (vervolg)<br />
‘n Werknemer kan sy aandele terug verkoop in die trust en die groei in die waarde verkry indien een van die volgende<br />
gebeurtenisse plaasvind:<br />
• ‘n Werknemer sterf<br />
• ‘n Werknemer die ouderdom van 60 bereik<br />
• ‘n Werknemer permanent ongeskik/gestrem(siekte van langer as 180 aaneenlopende dae)<br />
• ‘n Werknemer se posisie as werknemer is agv <strong>OVK</strong> vereistes nie meer beskikbaar nie.<br />
• ‘n Werknemer is oorgedra na ‘n ander Werkgewer as verkoop van besigheid agv lopende saak<br />
• ‘n Werknemer voldoen nie aan die Trust akte binne 7 dae nadat deur die trustees skriftelik in kennis gestel is.<br />
44. Verdienste per gewone aandeel<br />
Verdienste per aandeel is bereken deur die netto wins na belasting te deel deur die geweegde gemiddelde uitgereikte<br />
aandele vir die jaar.<br />
Netto wins na belasting 88,191,138 98,330,351 75,514,320 74,272,524<br />
Geweegde gemiddelde aantal uitgereikte<br />
aandele<br />
54,845,181 57,599,677 59,011,515 59,011,515<br />
Verdienste per aandeel voor rente aan<br />
aandeelhouers<br />
Verdienste per aandeel na rente aan<br />
aandeelhouers<br />
45. Wesensverdienste per gewone aandeel<br />
Sent Sent Sent Sent<br />
167.30 177.30 134.00 132.30<br />
160.80 170.70 128.00 125.90<br />
Rekonsiliasie tussen verdienste en<br />
wesensverdienste<br />
Netto wins na belasting 92,271,065 98,330,351 75,514,320 74,272,525<br />
Netto wins met verkoop van eiendom,<br />
aanleg en toerusting<br />
(266,277) (824,931) (495,571) (788,203)<br />
Wins met hermeting van belang in<br />
- (5,186,520) - -<br />
geassosieerde<br />
Wins met winskoop aankoop - (14,938,198) - -<br />
Kapitaalwinsbelasting - 5,381 - 5,381<br />
Verdienste per aandeel voor rente aan<br />
aandeelhouers<br />
Verdienste per aandeel na rente aan<br />
aandeelhouers<br />
46. Bedryfsegment-inligting<br />
92,004,788 77,386,083 75,018,749 73,489,703<br />
Sent Sent Sent Sent<br />
166.80 140.90 133.10 130.90<br />
160.30 134.40 127.10 124.50<br />
Bestuur bepaal die bedryfsegmente op grond van die verslae wat deur die direksie gebruik word om strategiese besluite te<br />
neem. Die direksie beskou die besigheid vanuit 'n operasionele oogpunt en ontvang verslae met betrekking tot die<br />
volgende segmente:<br />
- Handel, wat handel dryf in primêre insetmiddele en algemene handelsartikels<br />
- Brandstofverspreiding, wat handel dryf in die aflewering van diesel<br />
- Graanhantering, -handel en-bemarking, wat insluit die hantering, opberging en verhandeling van graan en afgeleide<br />
produkinstrumente<br />
- Korporatief en ander wat insluit meganisasie, motors, versekering, kliëntefinansiering en nywerhede<br />
52
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
46. Bedryfsegment-inligting (vervolg)<br />
'n Ontleding van geografiese segmente word nie verskaf nie, aangesien die maatskappy geen bedrywighede het in 'n ander<br />
land as Suid-Afrika nie.<br />
<strong>Finansiële</strong> inligting met betrekking tot die bedryfsegmente is soos volg : (R'000)<br />
<strong>2012</strong> Handel Brandstof Graan Korporatief<br />
en ander<br />
Totaal Filiale Totaal<br />
Totale<br />
segmentinkomste<br />
vanaf<br />
eksterne<br />
kliënte<br />
1,689,761 180,010 797,058 (87,872) 2,578,957 304,308 2,883,265<br />
Bruto wins 120,282 9,496 37,452 97,448 264,678 147,745 412,423<br />
Graaninkomste - - 27,223 - 27,223 - 27,223<br />
Rente ontvang - - - 99,687 99,687 4,751 104,438<br />
Rente betaal - - - (43,<strong>29</strong>4) (43,<strong>29</strong>4) (2,135) (45,4<strong>29</strong>)<br />
Billike waarde<br />
op graan<br />
- - (48,755) - (48,755) - (48,755)<br />
Waardever-<br />
(1,888) (484) (3,369) (2,247) (7,988) (3,510) (11,498)<br />
mindering<br />
Segment<br />
uitgawes<br />
Rapporteerbare<br />
segment<br />
wins<br />
Ander<br />
inkomste<br />
Ekwiteitswins in<br />
geassosieerde<br />
maatskappy<br />
Billike waarde<br />
aanpassing<br />
Billike waarde<br />
aanpassing<br />
SAFEX<br />
(68,067) (5,402) (35,822) (125,920) (235,211) (130,415) (365,626)<br />
50,327 3,610 (23,271) 25,674 56,340 16,436 72,776<br />
- - - 27,504 27,504 2,411 <strong>29</strong>,915<br />
- - - - - 495 495<br />
- - - 15,751 15,751 - 15,751<br />
- - - 6,099 6,099 - 6,099<br />
Wins voor<br />
belasting<br />
50,327 3,610 (23,271) 75,028 105,694 19,342 125,036<br />
Belasting - - - - (30,180) (6,665) (36,845)<br />
Netto wins vir<br />
die jaar<br />
- - - - 75,514 12,677 88,191<br />
Totale Bates 588,042 67,816 68,106 622,548 1,346,512 107,640 1,454,152<br />
Totale Laste 124,609 2,056 500 189,850 317,015 43,792 360,807<br />
53
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
46. Bedryfsegment-inligting (vervolg)<br />
2011 Handel Brandstof Graan Korporatief<br />
en ander<br />
Totaal Filiale Totaal<br />
Totale<br />
segmentinkomste<br />
vanaf<br />
eksterne<br />
kliënte<br />
1,059,475 180,010 690,030 302,459 2,231,974 142,083 2,374,057<br />
Bruto wins 104,921 9,369 35,137 168,268 317,695 32,811 350,506<br />
Graaninkomste - - 33,238 - 33,238 - 33,238<br />
Rente ontvang - - - 83,978 83,978 1,948 85,926<br />
Rente betaal - - - (41,026) (41,026) (1,784) (42,810)<br />
Billike waarde<br />
aanpassing op<br />
graan<br />
Waardever-<br />
mindering<br />
Segment<br />
uitgawes<br />
- - (58,209) - (58,209) - (58,209)<br />
(1,386) (614) (2,756) (3,473) (8,2<strong>29</strong>) (3,543) (11,772)<br />
(63,884) (5,366) 24,113 (163,289) (208,426) (23,496) (231,922)<br />
Rapporteerbar<br />
e segment<br />
wins<br />
39,651 3,389 31,523 44,458 119,021 5,936 124,957<br />
3 - - - 26,934 26,934 17,825 44,759<br />
Billike waarde<br />
aanpassings -<br />
SAFEX<br />
Ekwiteitswins in<br />
geassosieerde<br />
maatskappy<br />
Billike<br />
waardeaanpas<br />
sing afgeleide<br />
instrumente -<br />
SAFEX<br />
- - - 9,<strong>29</strong>0 9,<strong>29</strong>0 - 9,<strong>29</strong>0<br />
- - - - - (515) (515)<br />
- - - (50,972) (50,972) (198) (51,170)<br />
Wins voor<br />
belasting<br />
39,651 3,389 31,523 <strong>29</strong>,710 104,273 23,048 127,321<br />
Belasting - - - - (30,000) 1,009 (28,991)<br />
- - - - 74,273 24,057 98,330<br />
Totale Bates 501,739 65,761 163,610 722,319 1,321,907 170,284 1,492,191<br />
Totale Laste 135,774 2,315 500 155,679 <strong>29</strong>4,268 69,547 363,815<br />
54
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
46. Bedryfsegment-inligting (vervolg)<br />
Verkope tussen segmente vind teen kosprys plaas. Die inkomste vanaf eksterne kliënte wat aan die direksie gerapporteer<br />
word, word gemeet op 'n wyse wat konsekwent is met die verkope in die staat van omvattende inkomste.<br />
Die direksie evalueer die prestasie van die segmente op grond van Bruto Wins en Netto Wins voor Belasting.<br />
Die bedrae wat aan die direksie verskaf word met betrekking tot totale bates word gemeet op 'n wyse wat konsekwent is<br />
met die meting van bates in die staat van finansiële stand. Segmentbates word geallokeer op grond van die bedrywighede<br />
van die maatskappy.<br />
Beleggings in aandele (geklassifiseer as ekwiteitsbelegging of ander finansiële bates gehou teen billike waarde deur wins<br />
en verlies) wat deur die Groep gehou word, word nie as segmentbates beskou nie.<br />
Rapporteerbare segmente se bates/laste word soos volg gerekonsilieer met totale bates/laste : (R'000)<br />
Totale bates volgens staat van<br />
finansiële posisie<br />
Segmentbates 1,454,152 1,492,191 1,346,512 1,321,907<br />
Ongeallokeer: Uitgestelde belasting 15,302 10,654 14,086 11,499<br />
Ongeallokeer: Klandisiewaarde 3,334 3,334 - -<br />
Ongeallokeer: Ontasbare bate 10,370 12,963 - -<br />
Ongeallokeer: Belegging in geassosieerde 1,311 815 - -<br />
Ongeallokeer: Belegging in filiale - - 51,775 51,775<br />
Ongeallokeer: Ledefondse 1,417 1,417 1,417 1,417<br />
Ongeallokeer: Ekwiteitsbelegging 2,945 2,903 2,945 2,903<br />
Ongeallokeer: Belasting vooruitbetaal 1,595 983 1,595 983<br />
Ongeallokeer: Produk-afgeleiding<br />
instrumente<br />
11,328 18,553 11,327 18,553<br />
Ongeallokeer: Kontant en kontantekwivalente 55,241 77,890 49,810 46,368<br />
1,556,995 1,621,703 1,479,467 1,455,405<br />
Totale laste volgens staat van<br />
finansiële posisie<br />
Segmentlaste 360,807 363,815 317,015 <strong>29</strong>4,268<br />
Ongeallokeer: Werknemersvoordele<br />
<strong>29</strong>,846 25,744 25,217 23,478<br />
verskuldig<br />
Ongeallokeer: Belasting betaalbaar 5,075 785 - -<br />
Ongeallokeer: Aandeelhouerslenings 57,837 59,681 57,837 59,681<br />
Ongeallokeer: Uitgestelde belasting 10,992 8,082 - -<br />
Ongeallokeer: Ander finansiële<br />
6,438 17,331 5,881 8,689<br />
aanspreeklikhede<br />
Ongeallokeer: Bruikhuur 3,884 8,736 - -<br />
Ongeallokeer: Bankoortrekking 513,395 597,091 513,394 568,790<br />
Die Groep verdien nie meer as 10% van hul totale inkomste vanaf een eksterne kliënt nie.<br />
988,274 1,081,265 919,344 954,906<br />
55
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
47. Verwante partye<br />
Houermaatskappy Oos Vrystaat Kaap Beherend Beperk<br />
Filiale Sien aantekening 7<br />
Geassosieerdes Sien aantekening 8<br />
Verwanteparty-saldo's<br />
Leningsrekening - Verskuldig (aan)<br />
deur verwante partye<br />
Filiale - - 11,726,118 4,257,654<br />
<strong>OVK</strong> Rekenaardienste - - 22,390,517 (142,346)<br />
CMW Operations - - (15,064,399) -<br />
Gariep Organic Meat Processors - - 4,400,000 4,400,000<br />
<strong>OVK</strong> Werknemerstrust - - 32,513,239 10,023,057<br />
- - 44,239,357 14,280,711<br />
Bedrae ingesluit by handelsdebiteure<br />
(Handelskrediteure) ten opsigte van<br />
verwante partye<br />
Gariep Organic Meat Processor - - 1,904,949 1,090,710<br />
Orange River Popcorn - - 3,130,542 2,279,477<br />
Direkteure <strong>29</strong>,643,303 24,203,573 <strong>29</strong>,643,303 24,203,573<br />
Verwanteparty-transaksies<br />
<strong>29</strong>,643,303 24,203,573 34,678,794 27,573,760<br />
Rente/Dividende betaal aan (ontvang<br />
van) verwante partye<br />
Direkteure (3,053,986) (3,412,442) (3,053,986) (3,412,442)<br />
Filiale - - (1,001,827) (1,000,343)<br />
<strong>OVK</strong> Rekenaardienste - - (22,785) (17,470)<br />
CMW - - (979,042) (982,873)<br />
(3,053,986) (3,412,442) (4,055,813) (4,412,785)<br />
Verkrygings van (verkope aan)<br />
vewante partye<br />
<strong>OVK</strong> Rekenaardienste - aankope - - 1,410,664 801,635<br />
Orange River Popcorn - verkope - - (1,140,000) (456,000)<br />
Verkope aan direkteure (60,510,597) (51,796,476) (60,510,597) (51,796,476)<br />
Aankope van direkteure 53,785,748 63,158,397 53,785,748 63,158,397<br />
(6,724,849) 11,361,921 (6,454,185) 11,707,556<br />
56
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
48. Direkteurs- en voorgeskrewe amptenare vergoeding<br />
Uitvoerend<br />
<strong>2012</strong> Korttermyn<br />
vergoeding<br />
Winsdeling Verlof<br />
uitbetaling<br />
Pensioen<br />
betaal<br />
Uitgawes Totaal<br />
Vir dienste as amptenare 8,702,901 2,732,445 493,938 840,004 561,986 13,331,274<br />
Vir dienste as amptenare<br />
betaal deur filiale<br />
686,591 - - 44,867 44,856 776,314<br />
9,389,492 2,732,445 493,938 884,870 603,595 14,104,340<br />
2011 Korttermyn Winsdeling Verlof Pensioen Uitgawes Totaal<br />
vergoeding<br />
uitbetaling betaal<br />
Vir dienste as amptenare 7,426,434 2,191,<strong>29</strong>2 86,700 743,540 491,427 10,939,393<br />
Nie-uitvoerend<br />
<strong>2012</strong> Korttermyn<br />
vergoeding<br />
Uitgawes Totaal<br />
Vir dienste as direkteure 1,269,912 596,091 1,866,003<br />
Vir dienste as direkteure betaal deur Filiale 166,450 108,766 275,216<br />
1,436,362 704,857 2,141,219<br />
2011 Korttermyn<br />
vergoeding<br />
Uitgawes Totaal<br />
Vir dienste as direkteure 1,224,000 669,812 1,893,812<br />
Vir dienste as direkteure betaal deur filiale <strong>29</strong>1,459 - <strong>29</strong>1,459<br />
1,515,459 669,812 2,185,271<br />
57
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
49. Lenings aan (vanaf) groepmaatskappye<br />
Filiale<br />
Gariep Organic Meat Processors (Edms)<br />
Bpk<br />
- - 4,400,000 4,400,000<br />
<strong>OVK</strong> Rekenaardienste (Edms) Bpk (Aandele<br />
Transaksie)<br />
- - 22,626,302 -<br />
<strong>OVK</strong> Rekenaardienste (Edms) Bpk - - (235,786) (142,346)<br />
CMW Operations (Pty) Ltd - - (15,064,399) -<br />
- - 11,726,117 4,257,654<br />
Die lening aan Gariep is onverseker, dra rente teen koerse soos van tyd tot tyd bepaal en geen spesifieke<br />
terugbetalingsvoorwaardes bestaan nie.<br />
Die lening is volgens ooreenkoms ondergeskik gestel aan die eise van ander krediteure tot tyd en wyl die bates van die<br />
maatskappy, billik gewaardeer, die laste oorskry<br />
Die lening aan <strong>OVK</strong> Rekenaardienste sal terugbetaalbaar wees op 'n datum soos besluit deur die Raad van Direkteure van<br />
<strong>OVK</strong> Bedryf Beperk en sal rente dra teen 'n koers soos van tyd tot tyd deur die Raad bepaal.<br />
Die lening vanaf <strong>OVK</strong> Rekenaardienste dra geen rente en het geen terugbetalingsvoorwaardes nie.<br />
Die lening vanaf CMW Operations dra rente teen 7% per jaar en het geen terugbetalingsvoorwaardes nie.<br />
Gesamentlike ondernemings<br />
Sinethemba Mafana (Proprietary) Limited (1,027,501) (509,586) - -<br />
Die lening dra rente teen 6.5% en het geen terugbetalingsvoorwaardes nie.<br />
Bedryfsbates - - 27,026,302 4,400,000<br />
Bedryfslaste (1,027,501) (509,586) (15,300,185) (142,346)<br />
(1,027,501) (509,586) 11,726,117 4,257,654<br />
58
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
50. Verkryging van addisionele belang in CMW Operations (Edms) Bpk<br />
Gedurende die 2011 finansiële jaar het <strong>OVK</strong> Bedryf Beperk sy belang in CMW Operations (Edms) Bpk van 34% verhoog<br />
met 46.1% na 80.1%. Hierdie addisionele belang is verkry deur 'n regte uitgifte waarvolgens <strong>OVK</strong> Bedryf Beperk 83 178<br />
gewone aandele teen R480.90 per aandeel opgeneem het teen 'n totale vergoeding van R40 000 300, wat in kontant<br />
vereffen is. Die effektiewe datum van verkryging was 14 Januarie 2011. Die regte uitgifte was ingevolge 'n spesiale besluit<br />
van die aandeelhouers van CMW Operations (Edms) Bpk aan alle aandeelhouers van CMW Operations (Edms) Bpk in<br />
verhouding tot hul aandeelhouding aangebied, met dien verstande dat indien een aandeelhouer nie sy gedeelte opneem<br />
nie, dit aan die ander aandeelhouer aangebied kan word om dit op te neem. <strong>OVK</strong> Bedryf Beperk het sy gedeelte van die<br />
regte uitgifte asook die van die ander aandeelhouer opgeneem.<br />
Handels- en ander debiteure op verkrygingsdatum bestaan uit die volgende:<br />
Handelsdebiteure<br />
Bruto kontraktuele bedrae ontvangbaar - 93,517,223 - -<br />
Beste raming van kontraktuele kontantvloeie<br />
wat nie gekollekteer gaan word nie<br />
- (10,590,751) - -<br />
Billike waarde - 82,926,472 - -<br />
Ander debiteure<br />
Bruto kontraktuele bedrae ontvangbaar - 3,997,782 - -<br />
Billike waarde - 3,997,782 - -<br />
Bates erken met verkryging<br />
Eiendom, aanleg en toerusting - 87,967,122 - -<br />
Ontasbare bates - 12,962,533 - -<br />
Uitgestelde belasting - 3,112,769 - -<br />
Voorraad - 3,151,207 - -<br />
Handels- en ander debiteure - 86,924,254 - -<br />
- 194,117,885 - -<br />
Laste erken met verkrying<br />
Ander finansiële laste - 9,549,139 - -<br />
Afbetalings verkoopsooreenkomste - 7,8<strong>29</strong>,359 - -<br />
Uitgestelde belasting - 14,909,712 - -<br />
Lenings - 585,045 - -<br />
Lopende belasting betaalbaar - 1,166,610 - -<br />
Handels- en ander krediteure - 68,939,763 - -<br />
Voorsienings - 1,544,576 - -<br />
Bankoortrekking - 37,303,693 - -<br />
- 141,827,897 - -<br />
Die verkryging van die addisionele belang het gely tot 'n "Wins met 'n winskoop aankoop" van R14 938 198 in terme van die<br />
bepalings van IFRS 3 (Besigheidskombinasies). Hierdie wins is erken in die lynitem "Ander Inkomste" in die staat van<br />
omvattende inkomste (Sien ook aantekening 27). Die rede vir die wins is as gevolg van die feit dat die billike waarde van die<br />
netto bates op verkrygingsdatum (insluitend die R40m kontant betaling vir die regte uitgifte), die totale vergoeding oorskry.<br />
Aangesien <strong>OVK</strong> nie 100% van CMW besit nie, is daar 'n nie-beherende belang van R18 332 752 op verkrygingsdatum<br />
erken, wat die nie-beherende aandeelhouers se belang in die netto bates verteenwoordig.<br />
59
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Aantekeninge by die <strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong><br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
50. Verkryging van addisionele belang in CMW Operations (Edms) Bpk (vervolg)<br />
In terme van die bepalings van IFRS 3 moes die oorspronklike belang hermeet word teen billike waarde. Die billike waarde<br />
op verkrygingsdatum van <strong>OVK</strong> se oorspronklike belang in CMW onmiddelik voor die verkryging van die addisionele belang,<br />
het R18 853 151 beloop. As gevolg van die hermeting, is 'n wins met hermeting van R5 186 520 in die Staat van<br />
omvattende inkomste erken, in die lynitem Ander Inkomste (Sien ook aantekening 27).<br />
Die volgende omset en wins/(verlies) van CMW, sedert verkryging van beheer, is ingesluit in die gekonsolideerde Staat van<br />
omvattende inkomste:<br />
Omset - 26,378,088 - -<br />
Wins / (Verlies) - 3,306,769 - -<br />
Indien die besigheidsamevoeging plaasgevind het aan die begin van die huidige verslagdoening periode, sou die<br />
gekonsolideerde omset en wins/ (verlies) soos volg gelyk het:<br />
Omset - 2,421,<strong>29</strong>0,904 - -<br />
Wins / (Verlies) - 93,546,998 - -<br />
60
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Volledige Inkomstestaat<br />
Aantekeninge<br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
Inkomste<br />
Verkoop van goedere 2,883,265,431 2,374,056,831 2,578,957,005 2,231,974,256<br />
Koste van verkope<br />
Beginvoorraad (<strong>29</strong>2,334,944) (322,581,076) (288,674,972) (319,186,998)<br />
Verkrygings (2,424,796,980) (1,993,304,416) (2,267,416,190) (1,883,768,013)<br />
Eindvoorraad 246,289,895 <strong>29</strong>2,334,944 241,812,744 288,674,972<br />
(2,470,842,0<strong>29</strong>) (2,023,550,548) (2,314,278,418) (1,914,280,039)<br />
Bruto wins 412,423,402 350,506,283 264,678,587 317,694,217<br />
Ander inkomste<br />
Administratiewe en bestuursfooie ontvang 3,466,320 2,878,804 3,396,948 2,8<strong>29</strong>,436<br />
Fooie verdien - 2,065 - -<br />
Kommissie ontvang 4,014,954 3,902,178 3,963,459 3,896,963<br />
Voorkeurdividend ontvang - 982,873 979,042 982,873<br />
Huurinkomste 2,996,775 1,842,564 1,903,492 1,835,964<br />
Korting ontvang 45 - - -<br />
Verhalings 628,143 121,241 480,275 75,794<br />
Graan inkomste 26,881,638 32,794,774 26,881,638 33,178,357<br />
Dividende ontvang 138,965 (585,636) 161,750 67,698<br />
Skikking koringeis - 1,199,632 - 1,199,632<br />
Ander inkomste 18,319,386 13,895,240 16,374,125 15,317,267<br />
Wins met winskoop aankoop - 14,938,198 - -<br />
Wins met herwaardasie van belang - 5,186,520 - -<br />
Rebat 30,236 - - -<br />
Opleidings inkomste 13,847 13,703 - -<br />
Slagfooi inkomste 3,536 - - -<br />
Rente ontvang <strong>29</strong> 104,437,533 85,925,659 99,686,599 83,977,501<br />
Wins met verkoop van bates 644,053 824,931 586,356 788,203<br />
Billikewaardeaanpassing van afgeleide<br />
instrument - Safex<br />
30 21,850,888 9,<strong>29</strong>0,837 21,850,888 9,<strong>29</strong>0,837<br />
Inkomste uit ekwiteitsverantwoorde<br />
beleggings<br />
495,271 - - -<br />
183,921,590 173,213,583 176,264,572 153,440,525<br />
Uitgawes (Sien bladsy 62) (377,124,039) (243,695,100) (243,199,736) (216,655,289)<br />
Bedryfswins 28 219,220,953 280,024,766 197,743,423 254,479,453<br />
Rente betaal 31 (45,4<strong>29</strong>,428) (42,809,897) (43,<strong>29</strong>4,243) (41,026,392)<br />
Billikewaardeaanpassing van afgeleide<br />
instrument - Safex<br />
30 (48,755,2<strong>29</strong>) (109,379,211) (48,755,2<strong>29</strong>) (109,180,489)<br />
Inkomste uit ekwiteitsverantwoorde<br />
beleggings<br />
- (514,531) - -<br />
(94,184,657) (152,703,639) (92,049,472) (150,206,881)<br />
Wins voor belasting 125,036,<strong>29</strong>6 127,321,127 105,693,951 104,272,572<br />
Belasting 32 36,845,158 28,990,776 30,179,630 30,000,048<br />
Wins vir die jaar 88,191,138 98,330,351 75,514,321 74,272,524<br />
61
Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk<br />
(Registrasienommer 1999/004069/06)<br />
<strong>Gekonsolideerde</strong> <strong>Finansiële</strong> <strong>Jaarstate</strong> vir die jaar geëindig <strong>29</strong> <strong>Februarie</strong> <strong>2012</strong><br />
Volledige Inkomstestaat<br />
Aantekeninge<br />
Groep Maatskappy<br />
<strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong> 2011<br />
R R R R<br />
Bedryfskoste<br />
Advertensies 4,823,664 3,498,598 1,950,099 2,321,632<br />
Stoor uitgawes 111,854 - - -<br />
Depresiasie, amortisasie en waardedaling 27,119,607 22,485,078 20,763,130 15,042,626<br />
Herstelwerk en instandhouding 18,773,001 14,060,896 14,076,542 13,806,141<br />
Huurgeld op bedryfsbruikhure 734,771 415,064 - -<br />
Ouditeursvergoeding 36 1,928,009 1,354,000 1,375,000 1,354,000<br />
Skenkings 27,465 34,109 26,965 33,609<br />
Opleiding 115,177 - - -<br />
Administratiewe uitgawes 12,894,871 7,036,525 9,146,901 7,036,525<br />
Verspreidingskoste 13,774,252 12,020,075 13,748,535 12,017,304<br />
Ander uitgawes 277,788 (14,324,709) - -<br />
Vraggeld 1,477,434 (686,888) 1,807 (11,822)<br />
Huuruitgawe 2,566,641 698,301 433,458 696,551<br />
Bedryfskoste 66,670,819 35,000,448 30,169,513 27,360,897<br />
Verbandkoste 148,806 - 50,659 -<br />
Verbruiksgoedere 515,773 226,231 - -<br />
Verlies met verkoop van bates 377,776 - - -<br />
Versekering 8,819,438 5,258,888 6,802,160 5,077,943<br />
Werknemerkoste 215,966,893 156,618,484 144,654,967 131,919,883<br />
377,124,039 243,695,100 243,199,736 216,655,289<br />
62
Change language