Mei 2010 - KLK Landbou Limited

Landbou Landbou Beperk Beperk •• Mei Maart 2010
KLK KLK 2008
van van
Amptelike Amptelike nuusblad nuusblad
1/2008 2/2010 •• Vol Vol
Wie maak geld in die
skaapvleisketting?
Die vraag waaroor wyd bespiegel word en waaroor verskillende menings bestaan, is wie nou eintlik geld maak in die komplekse skaapvleisketting.
Deon Heyns (bestuurder: KLK Vleis) beantwoord die vraag in dié artikel en verduidelik ook die ketting so volledig moontlik.
Daar bestaan verskillende kettings, waarvan sommige langer as
ander en meer kompleks is. In hierdie artikel kyk ons spesifiek na
die skaapvleisketting in sy kortste vorm.
Die ketting begin by die produsent op die plaas (sien Diagram 1)
wat lammers produseer en dit verkoop om beloning te ontvang vir
sy kapitale belegging, risiko en harde werk. Die ketting eindig by
die eindverbruiker van die vleis en ander produkte. Vir die eindverbruiker
om die vleis en neweprodukte gerieflik en gemaklik te kan
koop in die mees gerieflike vorm en vir die produsent om betaling
vir sy produk te ontvang, is daar sekere stappe nodig wat nie vir die
produsent of die eindverbruiker moontlik is om self te verrig nie.
Vanaf die plaas is daar vervoer nodig na ‘n abattoir wat die diere
ontvang en volgens die nuutste regulasies, wat vleisveiligheid,
Diagram 1: Skaapvleisketting
Plaas
KOMPETISIE
– bl 5
Voerkraal
Abattoir
Werwing, Verslagting,
Bemarking, Vervoer
PROFIEL
higiëne en dierewelsyn waarborg, verslag en die vleis dan in ‘n
karkasvorm verhandel. In droogtetye is voerkraalgeriewe vir die
afronding van lammers ook nodig. Vanaf die abattoir word die
karkasse bemark en met koelvervoer gelewer aan die groothandelaar,
wat hoofsaaklik in die stedelike gebiede is en wat die infrastruktuur
het om die verspreiding van kleiner hoeveelhede
karkasse na kleinhandelaars te doen.
Die infrastruktuur vir versnitting en verpakking van snitte vir supermarkte
en kleinhandelaars, wat klaar-verpakte en produkte verkies,
word hoofsaaklik deur vleisverwerkers – groothandelaars gedoen,
maar word ook deur die kleinhandelaar self gedoen. Die kleinhandelaar
is die slaghuis op die hoek asook slaghuise in groot supermarkte
en kettingwinkels. Abattoirs verkoop ook direk aan die
kleinhandel, waar dit logisties moontlik is.
Groothandel/Vleisverwerkers/Kleinhandel Verbruiker
Verspreiding van karkasse
Versnitting en verpakking
– bl 8
VERVOLG OP BLADSY 2

Waarde- en kosteketting van skaap- en lamkarkasse
VERVOLG VAN BLADSY 1
Agtergrond
Daar is variasies wat in die ketting voorkom wat die waarde en
koste kan beïnvloed. Die resultate sal nie baie afwyk van die
gegewens in Diagram 2 nie, aangesien mededinging in die ketting
dit nie vir ‘n spesifieke rolspeler moontlik maak om af te
wyk van die struktuur nie. Dit beteken dat die rolspelers volgens
die reëls en norme, wat deur die vleisstruktuur bepaal
word, moet optree en daarvolgens marges en prysvasstelling
doen om kompeterend te bly.
Die onderstaande teks word skematies in Diagram 2 voorgestel.
Waardeketting (Blou)
Die produsenteprys in die waardeketting is die gemiddelde prys
per kop (BTW ingesluit). Hou in gedagte dat pryse aan die produsent
gewoonlik sonder BTW gekwoteer word en die prys aan
die verbruiker sluit BTW in. Dit is soos volg saamgestel: ‘n
Gemiddelde gewig van 17,93 kg met ‘n gemiddelde prys van
R30,52 = R547,23 + 14% BTW = R624 per karkas vir alle grade.
Die abattoirprys is die prys wat aan die produsent betaal word
+ R18 vleiswins + R78 vir die vel en afval (vyfde kwart) wat
R720 per karkas beloop. Hou in gedagte dat alle pryse BTW
insluit. Dit gee aan die abattoir ‘n bruto wins van 13%.
Die abattoir verkoop dan die karkas aan die groothandelaar vir
R642 (R624+R18). Die groothandelaar se bruto wins persentasie
kan wissel tussen 5% en 7%. As ons 6% as die norm neem, ver -
koop die groothandelaar die karkas aan die kleinhandel vir R683.
Die kleinhandelaar se bruto wins wissel tussen 25% (platteland)
en 35% in supermarkte. Hou in gedagte dat die huur van
vloerruimte dramaties tussen die platteland en stad verskil. Die
kleinhandelaar verkoop die karkas aan die verbruiker vir R949
indien die bruto wins teen 28% bereken word.
Diagram 2: Waarde- en kosteketting
Waardeketting
R624
Kosteketting
Netto wins/(Verlies)
LEWENDEHAWE
Totale netto wins van die ketting
R624 + R18 vleiswins = R642 +
R78 vyfde kwart = R720
Die prys wat die verbruiker in hierdie geval betaal is die gemiddelde
prys tussen ‘n heel karkas en ‘n versnitte karkas. Sodra
‘n karkas in geheel versnit, verpak en gedeeltelik ontbeen
word, styg die koste en is daar opsnyverliese sowel as lae
waardesnitte wat in berekening gebring word. Dit beteken dat
die bruto wins van die kleinhandelaar wissel tussen 20% vir ’n
heel karkas tot 44% op ’n versnitte karkas wat verpak is.
Kosteketting (Rooi)
Abattoirkoste sluit alle kostes in, behalwe finansiering vir die
tyd wat verloop tussen die betaling aan die produsent, wat
tussen een en drie dae gebeur, en die tyd wat verloop voor die
abattoir betaling vanaf die handelaar ontvang. Die koste ter
sprake verteenwoordig uitgawes soos salarisse en lone, koel -
vervoer, werwingskoste, bemarkingskoste, verpakking (afval),
water en krag, skoonmaak en verbranding. Die groothan -
delkoste blyk laag te wees, maar hou in gedagte dat hierdie
persele in minder netjiese industriële gebiede geleë is en die in -
frastruktuur net koelkamers, trokke en kantore en personeel -
koste verteenwoordig.
Nadat die kleinhandel se direkte bokoste in ag geneem is, laat dit
ongeveer 20% bruto wins marge voordat die huurkomponent vir
werklik netjiese fasiliteite, veral in stede, in berekening gebring is
waarna ‘n netto wins persentasie van ongeveer 4% behaal word.
Netto wins (Groen)
Abattoirs se marges is negatief. Dit is hoofsaaklik as gevolg van
‘n totale ooraanbod van abattoirkapasiteit in die land. Nasionaal
is daar tans 547 geregistreerde abattoirs en in die Noord-Kaap
56. Die kapasiteitsbenuttingsyfer is nasionaal 64% en in die
Noord-Kaap 57%. Die vaste kostekomponent in abattoirs is
hoog omdat dit aan al die nuutste higiëne en voedselveilig -
heids regulasies moet voldoen. Omdat abattoirs, soos reeds
genoem, nie vol slag nie, was daar verlede jaar ‘n beraamde verlies
van R8 per eenheid in die abattoir-industrie gerealiseer.
Produsent Abattoir Groothandelaar Kleinhandelaar Verbruiker
R642 + R41 = R683 R683 + R266 = R949 R949
Bruto wins 13% = R96 6% = R41 28% = R266
R104 R32 R228
2 – Mei 2010 www.klk.co.za
(R8)
R9 R38
R36

LEWENDEHAWE
Versnitting van ‘n karkas
Bloktoets
Die bloktoets illustreer hoe die kleinhandelprys na versnitting en verpakking bereken
word. Dié toets is bereken op die nuutste pryse van April 2010 vir ‘n 18 kg A2 lam,
geneem van ‘n korporatiewe kleinhandelaar wat nasionaal sake doen.
Die prys van ‘n A2 lam in hierdie tyd was tussen R34 en R35/kg (BTW uitgesluit). Vir ‘n
18 kg lam sou die produsent R718 (BTW ingesluit) gekry het. Opgesaag en verpak sou
die verbruiker R1 398 vir dieselfde lam betaal het.
Uit bogenoemde kan u aflei dat ‘n lendetjop teen nagenoeg R90/kg in die kleinhandel
verkoop word nadat die koste- en waardeketting, soos in hierdie artikel voorgestel,
gebruik is.
Boud
18,40%
R79,95
Bloktoets: 18 kg A2 lam – korporatiewe kleinhandelaar
Prys/kg/snit (BTW ingesluit)
Chumptjop
7,60%
R88,95
Lies
3,40%
R49,95
Lendetjop
8,30%
R89,95
Bors
8,20%
R79,95
Niertjie @ 0,50% R32,98
Niertjievet @ 0,30% R5,00
Opsnyverlies @ 2,80%
Ribtjop
7,70%
R89,95
Dikrib
20,20%
R75,95
Blad
14,30%
R79,95
www.klk.co.za
Nek
8,3%
R79,95
Gevolgtrekking
Die huidige vleisketting is kompleks en gefragmenteer en daar is min geleenthede vir
die rolspelers om marges te verhoog. Elke skakel van die ketting is uiters gespesialiseerd
en dit is moeilik vir rolspelers om volhoubaar en kompeterend in ander dele
van die ketting betrokke te raak indien slegs lam/skaap as spesie gebruik word.
Vleisprodusente kry meer as 50% van die verbruiker se rand, wat van die hoogste
bydraes binne die landboubedrywe is. Die feit dat boerderywins net so onder druk is,
laat rooi ligte flikker as ons na die res van die ketting kyk en vir mekaar sê dat dele
van die ketting ook nie langtermyn volhoubaar is nie.
Topgehalte
ramme en ooie
by Moller-veiling
KLK Landbou Bpk het ’n baie suksesvolle
produksieveiling van Johan
Moller en Skilpad Boerdery op Upington
skougronde gehou. “Die diere was van
uitstaande gehalte en dit het baie kara -
koelkopers van Suid-Afrika en Namibië
na die veiling gelok,” het Francois
Theron (bestuurder: Spesialisdienste,
KLK Lewendehawe) gesê.
Mnr P Steenkamp van Keetmanshoop,
Namibië, het die hoogste prys van
R17 000 vir ’n karakoelram betaal. Die
tweede hoogste prys van R16 000 is
betaal deur mnr CF Vermeulen van
Maltahöe, Namibië.
Die hoogste prys van R2 500 is betaal vir
twee karakoelooie, onderskeidelik deur
mnre Hansie Pretorius van Olifantshoek
en Pieter Moller van Postmasburg.
Altesaam 36 ramme en 23 ooie is op die
veiling verkoop. Ters Marais van KLK
was die afslaer. Die omset op die veiling
was R292 900.
Duurste ram op die veiling. Van links is Johan
Moller (verkoper van Postmasburg), Ters Marais
(afslaer van KLK), Willem Steenkamp (hanteerder
van KLK) en Pieter Hugo, wat namens P Steen -
kamp gekoop het.
Duurste ooi op die veiling. Van links is Johan
Moller (verkoper van Olifantshoek) met JD,
Hansie Pretorius (koper van Olifants hoek) met
Pierre, Willem Steenkamp (hanteerder van KLK)
en Ters Marais (afslaer van KLK).
Mei 2010 – 3

AAN DIE
WOORD
STEPHEN VAN HUYSSTEEN
– BESTURENDE DIREKTEUR VAN KLK
Dinamika van
lam/skaap voorsieningsketting
In ons soeke om ‘n volhoubare vleismodel vir
KLK te skep, is daar interessante feite binne
die rooivleis-voorsieningsketting, wat insigge -
wend is.
In hierdie uitgawe poog ons om die komplekse
voorsieningsketting van die rooivleisbedryf
beter te verstaan en die winsgewendheid van
die segmente te verduidelik. Ons wil insig gee
oor waar in die ketting word die geld gemaak,
wat is die waarde en koste van ‘n lam en hoe
is dit moontlik dat ‘n lendetjop teen R90/kg op
die kleinhandelrak geprys word.
Die ekonomiese eienskappe van lam- en
skaapvleis asook die verbruiker se persepsie
rakende prys en bekostigbaarheid van lam- en
skaapvleis as ‘n proteiënbron in vergely king
met hoender, vark- en beesvleis, is faktore wat
die verbruik van lam en skaap regstreeks beïnvloed.
Lam en skaap verteenwoordig by voorbeeld
net 10% - 18% van die verkoopsmandjie
in die kleinhandel-afsetpunt. Hoen der en
beesvleis verteenwoordig onderskeidelik 45%
en 35% van die omset van die kleinhandel
vleismandjie.
Daaruit is dit duidelik dat die volume/omset
lam en skaap, wat deur die verbruiker gekoop
word, klein is in verhouding tot die ander vervangende
proteïenbronne. Redes wat deur
die handel aangevoer word vir die kleiner
markaandeel en verbruik van lam, is dat lam
‘n duur kommoditeit is; die produk (lam) hom
nie leen tot waardetoevoeging soos ontbe -
ning en veroudering nie en net in karkasvorm
of versnit aangebied word; en die produksieseisoene
van lam en skaap is siklies en
gevolglik bemoeilik dit konstante volume -
voor siening aan die kleinhandel/verbruiker.
Die rolspelers aan die produksiekant van die
ketting naamlik werwing, abattoir-eienaars en
groothandel, het min of geen geleenthede om
marges te verbeter nie en sal na markgeleent -
hede en oplossings moet soek wat aan die
verbruikerskant geleë is.
Die onderbenutting van die abattoirs en die
klein marges wat in die ketting beskikbaar is,
plaas die lam- en skaapvoorsieningstrukture
op risiko as daar na volhoubare besigheids -
modelle gekyk word. Daarteenoor is die
hoender-, vark- en beesvoorsieningstrukture
meer in balans, beter gefokus op die markplek
en meer volhoubaar.
Die oplossing vir ‘n volhoubare vleismodel sal
slegs gevind word nadat die strukturele industrie
probleme aangespreek en opgelos is.
TEGNIES
Kritiese aspekte
en indikators
vir die veeboer
Die afgelope somerseisoen is gekenmerk deur een van die “natste” El Niño-seisoene op
rekord. Alhoewel daar steeds kolle is wat ondergemiddelde reënval gekry het, was reënval
oor groot gebiede ver bo-normaal.
In baie gebiede van die land was dit egter die natste seisoen sedert die middel 1970’s.
Die nat toestande was dan ook verantwoordelik vir die eerste ernstige uitbraak van
slenkdalkoors sedert 1975/1976. Alhoewel daar getalle deurgegee is van veevrektes,
is die werklike omvang in terme van die invloed op reproduksie onbekend.
Groot verliese as gevolg van geaborteerde fetusse (die meeste produsente is nie
eers bewus daarvan nie) het onder veral skaapkuddes in die Vrystaat, Oos-Kaap,
oostelike gedeeltes van die Noord-Kaap en gedeeltes van die Noordwes Provinsie
voorgekom. Dit kan nogal ’n wesentlike uitwerking hê op die voorsiening van lammers
aan voerkrale asook vir slagdoeleindes later in die jaar.
Uit ’n klimaatsoogpunt was die afgelope seisoen nogal iets om in gedagte te hou.
Voorspellings bly net voorspellings en voorspellings kan gebruik word om kleiner
aanpassings in bestuur te doen. Besluitneming vir produsente is baie moeilik sonder
werklike konkrete hulpmiddels en die produsent is alleen verantwoordelik vir sy
eie lot. Daarom is dit van kritiese belang om wetenskaplik te boer en hulpbronne reg
te bestuur.
Om dus te probeer beplan vir die winter en volgende somer, waarna moet of kan
ons kyk?
• Wat is die huidige toestand van weiding met min groeityd oor voor die winter? Pas
my veegetalle (ingesluit wild, perde, beeste, ens.) by my beskikbare weiding wat
moet hou tot ten minste Desember wanneer die eerste werklike groei en produksie
weer moontlik is (onthou dat meer as 60% van die totale veldproduksie vanaf
Februarie tot April plaasvind).
• Hoe beskikbaar is voer en wat is die koste indien ek moet voer? Tans is lusern
baie duur, terwyl mielies nog redelik goedkoop aangekoop kan word.
• Hoe lyk die weer? Daar is aanduidings dat die huidige El Niño-verskynsel besig is
om oor te gaan na neutrale tot selfs La Niña-toestande vir 2010/2011. Dit kan
veroorsaak dat die winter, lente en eerste deel van die somer redelik droog kan
wees, maar tradisioneel is die middel- tot laatsomermaande redelik nat.
• Wat gaan die effek van swak lampersentasies elders in die land wees op die voorsiening
van skaapvleis later in die seisoen?
• Hoe lyk die kwaliteit van weiding, veral in grasveldgebiede waar baie reën
voorgekom het?
Toestande is oor die algemeen redelik goed. Daar is aanduidings dat die
2010/2011-seisoen dalk ook redelike goeie reënvaltoestande kan ervaar, alhoewel
die eerste deel van die seisoen dalk swakker kan wees.
Dit sal interessant wees om te sien of die uitbraak van slenkdalkoors ’n wesentlike
invloed op lampersentasies asook die voorsiening van lammers aan die mark later
in die jaar, sal uitoefen. Dit kan dalk positief wees in terme van vleispryse. Aan die
ander kant kan ’n tweede nat seisoen verdere probleme skep en produsente moet
maar vroegtydig inentingsprogramme volg.
ARTIKEL GESKRYF DEUR JOHAN VAN DEN BERG (BESTUURDER: PRODUKONTWIKKELING, SANTAM
LANDBOU).
4 – Mei 2010 www.klk.co.za

TEGNIES
Watertandlekker speserye
vir jou jagvleis
Sedert sy beginjare, in die vroeë 1980's, het GR Agencies gegroei tot een van die be -
kendste handelsmerke in die Noord-Kaap.
Met ‘n kliëntebasis wat strek vanaf slaghuise en kettingwinkels, tot jagters en
huisvroue, lewer dié verskaffer speserye en ander produkte wat almal se smaak
én sak sal pas.
Met die jagseisoen op ons voorstoep is ‘n besoek aan GR Agencies of KLK se
handelstakke ‘n absolute moet! GR Agencies sal jou kan voorsien van enige iets
wat jy na die jagseisoen sal benodig, vanaf derms en biltonghakkies tot messe,
worcestersous of asyn. Vir diegene wat nie Ouma se boereworsresep in die
hande kan kry nie – met maklike aanwysings op alle pakke, sal jou vrieskas in
‘n oogwink vol watertand lekkernye wees.
‘n Wye verskeidenheid speserye word aangebied, vir die maak van boerewors
en biltong, tot die alledaagse speserye wat in alle koskaste ‘n móét is. Daar is
ook ‘n wye reeks marinades en souse – perfek vir ‘n vleisie op die kole of vir ‘n
hoendertjie in die oond.
Vir diegene wat moet reg staan vir honger magies, probeer gerus die kombuisreeks
– heerlike masala’s, soppe en souse en produkte om van vis tot vleis ‘n
gun steling in jou huis te maak.
Vir meer besonderhede oor GR Agencies se produkte skakel hulle by (021) 556-
6666 of besoek jou naaste KLK handelstak.
• Staan ‘n kans om ‘n geskenkpak van GR Agencies in dié uitgawe los te slaan.
Sien die KLK Gesprek Kompetisie vir meer besonderhede.
‘n Gelukkige leser kan dié jagseisoengeskenkpak
van KLK en GR Agencies
wen. Dit sluit in:
• ‘n Biltongkerwer (van KLK);
• 1 kg Kalahari biltongspeserye;
• 1,1 kg Kalahari boerewors-speserye;
• 1 kg Prima droëwors-speserye;
• 1 x Mundial ontbeenmes;
• 1 x Accu Sharp messluiper;
• 1 x 5 liter Steakhouse sous;
• 1 kg GR Grill speserye;
• 1 kg BBQ speserye;
• 1 kg hoenderspeserye;
• 1 kg Flavomate;
• 1 x 5 liter Thai Sweet Chili marinade;
• 1 kg heelkorrels swartpeper;
• 1 kg kerriepoeier (medium);
• 6 x Mundial steakmesse;
• 1 x GR Agencies hoedjie;
• 1 x GR Agencies gholfhemp; en
• 1 x GR Agencies voorskoot.
Al wat jy hoef te doen is om die volgende
meningspeilingvraag te beantwoord:
Lees jy die klimaatverslag op KLK se
webtuiste by www.klk.co.za?
KLK Gesprek Kompetisie
Inskrywings
Stuur die inskrywingsvorm agter op ‘n
toegeplakte koevert aan: Ilse van Zyl, KLK
Landbou Beperk, Posbus 86, Upington
8800 of stuur ‘n faks na 086 5500 224 of
e-pos ilse@klk.co.za. Inskrywings moet
haar voor of op 28 Junie bereik.
Baie geluk aan Rassie Erasmus van Post -
masburg wat in die Maart 2010-uitgawe
500 ml Ivotan van Intervet gewen het.
Reëls
Alle KLK Gesprek lesers mag aan die kompetisie
deelneem • Slegs een inskrywing per persoon
• Die wenner sal telefonies in kennis gestel word
en sy/haar naam sal in die volgende uitgawe van
KLK Gesprek verskyn • Die prys sal na die naaste
KLK handelstak gestuur word en kan daar afgehaal
word • Die prys kan nie vir kontant verruil
word nie • Die prystrekking word deur Infoworks
Media Publishing in Klerksdorp behartig.
Inskrywingsvorm
Naam en van: .......................................
..............................................................
Adres: ....................................................
................................................................
Tel: ........................................................
Antwoord: Ja Nee
Mei 2010 – 5
#

Lees: 1 Petrus 2:18 - 25
PITKOS
VIR DIE SIEL
WIEHAHN MARITZ
“Practice what
you preach”
Daar is die bekende storietjie van ’n jong
meisie wat by haar vriendin se huis eet.
Dié se ma vra haar of sy van Brusselse
spruite hou. “Ja, natuurlik,” het die meisie
geantwoord. “Ek hou sommer baie van
Brusselse spruite.” Na ete kom die vriendin
se ma agter dat die meisie nie aan haar
Brusselse spruite geraak het nie. “Maar ek
het dan gedink jy hou van Brusselse
spruite,” vra die ma die meisie. Die meisie
antwoord: “Ja, verseker, maar nie regtig
genoeg om hulle te eet nie!”
Christene sê ook ons hou sommer baie van
goed soos vrede, harmonie, liefde…maar
nie regtig genoeg om iets daaromtrent te
doen nie.
Ek en jy word weer met die vraag gekonfronteer:
Gee ons regtig genoeg om om
werklik Jesus se voorbeeld te volg en in
Jesus se voetspore te loop (vers 21)? Dit is
‘n geweldige uitdaging – “onderwerp julle
met die nodige ontsag…of hulle nou goedhartig
en vriendelik is of onredelik” óf
“maar om lyding te verdra, wanneer julle
goed doen, dit is genade van God”.
‘n Mens kan eintlik sê ons kort ’n tweede
reformasie, volgens Brian McLaren. Die
eerste reformasie het gegaan oor reg glo –
wat ons goed doen. Die tweede reformasie
gaan oor reg doen en reg leef (om
integriteit aan die “reg glo” te gee) – dis
waaroor die Koninkryk van God gaan, maar
op die gebied van reg doen en reg leef,
vaar sommige Christene nie te goed nie.
Tog is daar gelukkig sommige wat wel die
genade ontvang het om integriteit te gee
aan wat hulle gesê het hulle glo. Op Martin
Luther King se begrafnis het sy dogtertjie
aan sy vrou gevra: “Mommy, must we hate
the man that killed Daddy?” Sy vrou het
haar geantwoord: “No, your Father wouldn’t
want it”. Ek dink nogal ons praat van albei
pa’s – ons Hemelse en aardse Pa.
Iemand het eendag gesê: “There is no
revenge so complete as forgiveness”. Dit is
hoe ons as gelowiges lewe...dit is wanneer
ons genoeg omgee om Sy voorbeeld te
volg. Ons het ‘n keuse – mag ons die
genade daartoe kry.
MAATSKAPPYNUUS
Onthou jou
wapenlisensie
Dit is weer tyd om jou geweer af te stof en seker te maak dat jou wapenlisensie in plek is,
want die jagseisoen het aangebreek.
Dié magasynafdeling by die KLK Handelswinkel op Upington verkoop ‘n verskeidenheid
van jagtoebehore – vanaf nuwe vuurwapens (nie tweedehandse nie), kruit,
patrone, messe, verkykers, flits- en jagligte tot teleskope.
“Wanneer ‘n kliënt wapen- of ammunisie-aankope by dié afdeling doen moet hy/sy ‘n
bewys van sy/haar wapenlisensie toon. ‘n Bewys van ‘n bevoegdheidsertifikaat is
opsioneel,” het Arie van Wyk (magasynbeheerbeampte: Uping ton Handel) gesê. Arie
sê verder dat kliënte nog hul ou wapenlisensies as bewys mag toon.
“Om agter die magasyntoonbank te kan werk, beskik ons oor ‘n handelaarslisensie
asook ‘n bevoegdheidsertifikaat,” aldus Renier Swanepoel (assistentbestuurder:
Upington Handel).
Dit is nie aldag dat kliënte met die personeel
in die werkswinkel van ‘n motor -
handelaar te doen kry nie. Dit is juis
waarom KLK Gesprek besluit het om dié
personeel van Oranje Nissan aan u voor
te stel.
Buiten Oranje Nissan fabrikate diens ons
ook alle ander fabrikate by ons werks -
winkel op Upington. Vir meer inligting
skakel gerus vir Sarel Vorster of Marguerite
Laurence-Van Zyl by (054) 338-8000.
Die werkswinkelspan is voor van links: Johan
Hanekom, Tom Esau, Hendrik Cooper, Stoffel
Padmaker en Samson Silo. Agter is Frans
Groenewald, Marguerite Laurence-Van Zyl, Alwyn
du Preez, Sarel Vorster en Hennie Rich.
6 – Mei 2010 www.klk.co.za
Renier Swanepoel (links) en
Arie van Wyk voor sommige
van die gewere wat verkoop
word, asook gewere wat nog
deur die polisie gelisensieer
moet word.
Die personeel agter
Oranje Nissan se skerm
Die verkopespan sien jy met die intrapslag by
Oranje Nissan. Van links is Piet van Rooi, Lorita
Olivier, Sophia Botha, Marlene Lourence en
Kobus Louw.
Die administrasiepersoneel is van links: Vonnie
Deyer, Rona Rykheer, Hennie de Witt en Matty
Hanekom.

MAATSKAPPYNUUS
Die basis van ons denke
en optrede (Deel 3)
In die vorige twee uitgawes was die fokus op persepsies en hoe dit ons denke en optrede beïnvloed. In hierdie uitgawe kyk ons na die
gedragsnorme wat vereis word vir doeltreffende verhoudinge.
1. Vertroue
Dit stel jou in staat om:
• Mekaar te aanvaar sonder om die bona fides van mekaar se
aksies te bevraagteken;
• Eenvoudige ooreenkomste aan te gaan en daarby te hou;
• ‘n Openlike, duidelike en eerlike wyse van kommunikasie te
ontwikkel;
• Mekaar se belange en doelwitte te beskerm en te ondersteun;
• Werklike begrip vir mekaar te ontwikkel.
2. Aanvaarding van individuele verskille
Die spesifieke gedrag wat beklemtoon word, is:
• Die bereidwilligheid om na ander se sienings te luister, sonder
om dit te verwerp;
• Die bereidwilligheid om eie menings en behoeftes op ‘n selfgeldende
wyse bekend te maak;
• Die bereidwilligheid om “oop” te maak en individuele verde -
digende posisies te laat vaar;
• Die erkenning van foute en aanvaarding van die reg om foute
te begaan.
3. Terugvoering
Dit word gebruik om te bepaal in hoe ‘n mate:
• My gedrag ander mense beïnvloed;
www.klk.co.za
• Ek bereid is om na ander se siening van my eie gedrag te
luister, sonder om verdedigend te wees;
• Ek verdedigende emosies, wat deur kritiek ontlok word, op ‘n
gesonde manier hanteer.
4. Probleemoplossing
Wees daarop ingestel om:
• Op feite te konsentreer en persepsies te toets vir akkuraatheid;
• Eerder vir oplossings te soek as om tekortkominge te aanvaar;
• Die betekenisvolheid van feite te toets en krities te wees
teenoor irrelevante inligting;
• Oplossings effektief te implementeer.
5. Laat vaar die verlede
• Moenie tyd verspil op kwade gevoelens, spyt en ‘n verlies
aan selfvertroue nie;
• Betreur foute en mislukkings, maar hanteer dit begrypend en
positief;
• Vergewe ander se foute, gebrek aan diplomatiese optrede en
onregverdigheid;
• Leer uit jou eie en ander se foute.
ARTIKEL GESKRYF DEUR COBUS BOOYSEN (BESTUURDER: MENSLIKE
HULPBRONNE, KLK).
Fakture nie meer by maandstate aangeheg nie
KLK Landbou Beperk het elke maand ‘n afskrif van al die krediet -
belastingfakture, wat die transaksies verteenwoordig vir daardie
maand, by die maandstaat aangeheg. Dié praktyk sal vanaf
Junie opgeskort word.
“KLK Landbou poog om verantwoordelik op te tree teenoor die
natuur en dit is maar een van die inisiatiewe om papier en ink
te bespaar. Dit sal ook die tyd waarteen die maandstaat uitge -
stuur word bespoedig en die doelwit is dat die maandstate nie
later as die vyfde van die maand gepos word nie,” verduidelik
Juan van der Merwe (bestuurder: IT).
Juan sê verder dat die nuwe rekenaarstelsel dit moontlik maak
om spoedig afskrifte van fakture te voorsien as dit deur ‘n kliënt
benodig word. “Daar word gepoog om alle kontantfakture slegs
op kasregisterformaat te druk, wat ‘n groot kostebesparing sal
wees,” het Juan gesê.
Kliënte is welkom om verlore fakture aan te vra. Die KLK ITafdeling
is ook besig met ‘n proses om die laaste twee maande
se fakture op die Internet beskikbaar te stel. U kan ‘n e-pos
stuur aan admin@klk.co.za of vir Wilna Esterhuizen kontak by
(054) 337-6200. Alternatiewelik kan u op die KLK webtuiste by
www.klk.co.za registreer en die verlangde dokumente herdruk,
sodra dit beskikbaar is.
Kliënte word versoek om toe te sien dat hulle (of hul verteen -
woordiger) die oorspronklike belastingfaktuur wat by die handelspunt
uitgereik word teken en behou met ontvangs van die
aankope. Fakture waarvan u nie ‘n afskrif ontvang het nie, soos
versekeringsfakture, sal steeds by u staat aangeheg word.
Mei 2010 – 7
Veilingdatums
ook per sms
Buiten die sms wat jy van KLK se spesiale
aanbiedinge by al ons Handel- en Build ittakke
kan ontvang, kan jy nou ook op die web
by www.klk.co.za registreer om die datums
van Upington veilings per sms te ontvang. Jy
hoef nie in besit van ‘n KLK lidnommer te
wees om vir dié gratis diens te registreer nie.

KLK Gesprek is 'n nuusblad wat vier keer per jaar namens
KLK deur Infoworks saamgestel en uitgegee word.
NAMENS KLK LANDBOU BPK
Ilse van Zyl * (054) 337-6202 • ilse@klk.co.za
8 – Mei 2010
In gesprek met... Charl Viljoen
Van produksie tot bemarking
– dit doen Charl self
Groot deel van sy welslae kan toegeskryf word aan sy uitstekende menseverhoudinge en die motivering van sy plaaswerkers. Só beskryf Charl
’NViljoen van Postmasburg se vrou, Nelia, haar man se sukses.
Ruth Davies van Infoworks het meer oor
sy uitgebreide boerdery, wat sy eie
voerkrale, abattoir en slaghuis insluit,
gaan uitvind.
Charl en sy vrou, Nelia, woon op Olien -
fontein, net buite Postmasburg, op die
Witsandpad. Charl bedryf ‘n uitge breide
boerdery op verskeie plase, onder andere,
Geelbult wat hy by sy oorlede pa, Boet,
geërf het. Hy boer hoofsaaklik met bees-,
skaap- en boerbokke.
Boerdery en slaghuis
Charl het ‘n voerkraal op Olienfontein,
waar daar deurentyd 400 lammers gevoer
word. “Buite die lamseisoen koop ek lammers
aan en al die voer vir die voerkraal
produseer ek self,” sê Charl. Hy het sy eie
slagpale (wat aan al die standaarde van ‘n
abattoir voldoen) op die plaas. Dit kom
baie handig te pas, aangesien hy en sy
vrou die eienaars van die Sentrale Slag -
huis op die dorp is.
Om in die behoefte van die voerkraal te
voorsien, boer Charl – in samewerking
met sy swaer, Pieter van Niekerk – met
lusern, grondbone en hawer op die
Vaalharts-besproeiingskema.
Hy glo dat die oog van die boer sy bees
vet maak. Naas sy gesin, is sy diere baie
belangrik. Om dié rede, hou hy sy weiding
in ‘n goeie toestand, “want dit sorg weer
dat my diere in ‘n goeie kondisie is,” sê
hy. Koos Grobler, sy plaasbestuurder, en
sy getroue plaaswerkers, staan hom by in
sy vele boerdery-verpligtinge.
Om die middelman uit te skakel, begin hy
en Nelia in 1991 hul eie slaghuis op die
plaas. Toe hulle die Sentrale Slaghuis op
Postmasburg in 1994 koop, het hulle die
plaasslaghuis toegemaak.
Vrye tyd
“Gesinstyd is vir ons baie kosbaar. As die
kinders by die huis is, braai ons elke
aand,” vertel Charl. Charl en Nelia het drie
pragtige kinders: Tarien (26), werk in die
Menslike Hulpbronne departement by
Anglo American. Liesl (23) is besig met
haar meestersgraad in Bemarking aan die
Universiteit van die Vrystaat en Altus (19)
is ‘n ingenieurstudent aan die Universiteit
van Stellenbosch. As daar dalk nog êrens
‘n tydjie afgeknyp kan word, speel Charl
‘n potjie gholf en hou hy van jag en visvang.
Trivia oor Charl
• In 1976 matrikuleer hy aan die Hoër
Landbouskool op Jan Kempdorp.
• In 1982 verwerf hy sy B.Sc Land bou -
graad aan die Universiteit van die
Vrystaat.
• In 1983 trou hy en Nelia en begin boer
onder sy pa, Boet, se wakende oog.
• Hy is sedert 1983 ‘n kliënt van TOK
(later KLK).
• Vanaf 1986 tot 1988 boer hy op Umub in
die suide van Namibië met Dorpers en
Karakoelskape.
• Hy dien al vir drie jaar op die RPO se
uitvoerende bestuur.
• Sy gunstelingkos is braaivleis, afval en
ingelegde perskes.
www.klk.co.za
REDAKSIE
Ruth Davies (018) 468-2716 • 083 583 5243 • ruth@infoworks.biz
Johan Smit (018) 468-2716 • 082 553 7806 • johan@infoworks.biz
BLADUITLEG EN DRUK
Infoworks (018) 468-2716 • www.infoworks.biz
* Vir navrae oor die verspreiding van KLK Gesprek,
kontak vir Ilse van Zyl.
Charl by sy Dorpers op Olienfontein, met sy lusern
op die agtergrond.
Charl se vrou, Nelia, bestuur die Sentrale Slaghuis
op Postmas burg en behartig ook die boeke van die
boerdery.