KADJAREN-KLEDIJ UIT IRAN - Museum Volkenkunde

3 Mannenkleding
KADJAREN-KLEDIJ UIT IRAN IN HET RIJKSMUSEUM VOOR VOLKENKUNDE © GILLIAN VOGELSANG-EASTWOOD
Digitale publicatie van het Rijksmuseum voor Volkenkunde
Er bestaan maar enkele kledingcollecties uit de Kadjaren-periode buiten Iran. 10 De Hotz-collectie is vooral
zo opmerkelijk omdat zij een groot aantal kledingstukken voor mannen bevat. Wat haar extra bijzonder
maakt is dat er mannenkleding bijzit uit verschillende geledingen van de bevolking: van klerken, mullahs
(islamitische religieuze leiders) en derwisjen (rondtrekkende religieuze bedelaars) tot kooplui en boeren.
Laat-negentiende-eeuwse mannenkleding
Rond 1883 begon mannenkleding te veranderen. Dit kwam voornamelijk door de groeiende westerse
invloeden in die tijd. De Kadjaren-vorst Nasir al-Din Sjah (1848-1896) hield van westerse kleding. Zijn
voorbeeld werd eerst gevolgd door zijn hofhouding en later door de lagere geledingen van de Iraanse
samenleving. Grote delen van de Iraanse samenleving namen de westerse kledingstijl maar langzaam
over; dit gold onder andere ook voor kooplui, boeren en de plattelandsbevolking. De kledingcollectie van
Hotz weerspiegelt deze ontwikkeling en omvat zowel veel traditionele kledingstukken als kledingstukken
in westerse stijl. Ze zijn als volgt gegroepeerd:
Broeken (zir-e djoemah en sjalvar) 11
Er bestonden twee soorten broeken. De eerste, het meer traditionele model, was een wijd model en werd
meestal gemaakt van witte (b.v. 503-279) of blauwe katoen (b.v. 503-281). Ze werden zir-e djoemah of
heel soms sjalvar genoemd. Het tweede soort was de Europese broek in militaire stijl die men meestal
sjalvar noemde en die voornamelijk gedragen werd door mannen in een stedelijke omgeving, hogere
posities bekleedden en door leden van de hofhouding. Ze werden gemaakt van witte, blauwe of rode stof
en hadden vaak een passement (bies van sierband) langs de buitenkant van de broekspijpen.
De wijdere traditionele broeken waren meer geschikt om op de grond te zitten, terwijl de strakkere
Europese broeken ontworpen waren om mee op stoelen te zitten. 12 Het bezit van dergelijke meubelen en
bijbehorende broeken bepaalde destijds iemands rijkdom, status en 'mate van modernisering'.
RMV 503-279 RMV 503-281
8