december - Meet- en Regeltechniek

ALGEMEEN MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER
adreswijzigingen : VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem
jaargang 38 • nummer 12 • december 2000
verschijnt niet in juli en augustus
afgiftekantoor Overpelt 1
T EN GELEIDE GELEIDE •• 3 3
G RAAD RAAD EN DIPLOMA DIPLOMA •• 44
V ERENIGINGSNIEUWS ERENIGINGSNIEUWS •28 •28
II NGENIEURSCARRIERE NGENIEURSCARRIERE •30 •30
II NGENIEUR NGENIEUR EN MAATSCHAPPIJ MAATSCHAPPIJ •• 32
II NGENIEUR NGENIEUR EN BEROEP BEROEP •40 •40
II NGENIEUR NGENIEUR EN VORMING VORMING •• 41
A CTUEEL CTUEEL •45 •45
SS TUDIEGROEPEN TUDIEGROEPEN •46 •46
N IEUWS IEUWS VAN VAN DE AFDELINGEN AFDELINGEN •52
•52

TELINDUS ACCESS PRODUCTS
OPERATORS
ENTERPRISE NETWORKING:
NETWORKING
REMOTE & MOBILE
SECURITY
VOICE & VIDEO
E-NETWORKING SOLUTIONS:
UNIFIED MESSAGING
WAP & WEB APPLICATION
INTEGRATION
SERVICES:
CREATE SERVICES
OPERATE SERVICES
www.telindus.com
As a one stop solution provider
and manufacturer, Telindus is
the European leader in data
communications and network
integration.
Through its experience in both
national and international WAN
and LAN, intranet and extranet,
mobile and multimedia enabled
networks, Telindus is your
shortcut to leading edge
technology and best of breed
products and services.
Carriers, service providers,
enterprises, governments and
financial institutions rely on
Telindus' know-how.
Through its strong presence
on the European market and
territory, Telindus has the ability
to offer customized services
that suit your local operations
and specific business needs in
most European countries.
Check out www.telindus.com for
more information and contact
details for your country.
Full connectivity & mobility
INGENIEURS
MEDEDELINGEN
•
Algemeen maandblad van de VIK,
Vlaamse Ingenieurskamer
Jaargang 38 - nummer 12
december 2000
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Ing. Etienne Beernaerts
E. Claeslaan 29, 9051 St. Denijs-Westrem
HOOFDREDACTEUR
Ing. Ivan Born
REDACTIERAAD
Ing. E. Aelbrecht
Ing. E. Beernaerts
Ing. I. Born
Ing. B. Demol
Ing. H. Derycke
Ing. N. Lagast
Ing. G. Roymans
Ing. L. Van Bouwel
REDACTIESECRETARIAAT
Francine Demaret
Eddy De Winter
SECRETARIAAT VIK
Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem
Tel. (+32)03-259 11 00 - Fax (+32)03-259 11 01
URL : http://www.vik.be
E-mail : ing@vik.be
Doorlopend open van 08.30u tot 17.00u
U kan lid worden door betaling op
rekening 406-0098501-56
van de VIK te Antwerpen
50,00 € (2.017 BEF)
voor technisch en industrieel ingenieurs,
die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn;
voor geassocieerde leden
25,00 € (1.008 BEF)
voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar
gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid
(1 e lidmaatschap tegen 50,00 €) of
voor gepensioneerden
12,50 € (504 BEF)
voor studenten-industrieel ingenieur
65,00 € (2.622 BEF)
voor leden woonachtig in het buitenland
350,00 € (14.119 BEF)
voor bedrijven, scholen, instellingen, enz.
met meer dan 250 werknemers
200,00 € (8.068 BEF)
voor bedrijven, scholen, instellingen, enz.
met minder dan 250 werknemers
DRUKKERIJ & LAY-OUT
Drukkerij SLEURS nv, Overpelt
Tel (+32)011-80 90 90 - Fax (+32)011-80 90 95
Lid van de Unie van de Uitgevers van de
Periodieke Pers (U.U.P.P.)
Voor de ondertekende artikels
zijn alleen de auteurs aansprakelijk.
17 38
52
3
T EN GELEIDE
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

G RAAD EN DIPLOMA G RAAD EN DIPLOMA
VIK-CONGRES 2000: DE VLAAMSE INGENIEUR IN EEN
EUROPEES PERSPECTIEF
In het Vlaams Parlement vond op
zaterdag 18 november het driejaarlijks
congres plaats van de
Vlaamse Ingenieurskamer met als
thema “de Vlaamse ingenieur in
een Europees Perspectief”. Er
was een grote opkomst, met een
sterke delegatie van de Waalse
tegenhanger van de VIK, UFIIB,
een vertegenwoordiging van de
K VIV, vertegenwoordigers van
het hoger onderwijs, verschillende
vooraanstaande politici en industriëlen,
en...heel veel studenten
industrieel ingenieur.
De Vlaamse Ingenieurskamer pleit
sinds jaren voor de toekenning van een
academische graad aan de industrieel
ingenieur. Volgens het decreet op de
hogescholen van 1994 is hun opleiding
van academisch niveau, maar het ontbreekt
de industrieel ingenieur aan de
academische graad waarmee wereldwijd
het onderwijs van academisch
niveau wordt afgesloten. Daardoor
wordt het diploma, vooral in de open
Europese markt, niet naar waarde
geschat en krijgen de studies interna-
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
4
Vicky Van De Sompel
G. Van Wichelen
N. Lagast
tionaal niet de erkenning waar ze recht
op hebben.
Na de verwelkoming door VIK-
Voorzitter van de Raad van Beheer Ing.
Gustaaf Van Wichelen vergeleek VIK erevoorzitter
Ing. Noël Lagast in een doorwrochte
presentatie de studies van de
Vlaamse industrieel ingenieur met de
ingenieursopleidingen in Nederland,
Frankrijk, Duitsland en Engeland. Zijn
besluit is ondubbelzinnig: de opleiding
van industrieel ingenieur is gelijkwaardig
aan die van het hoogste ingenieursniveau
uit de buurlanden.
Rector André Oosterlinck van de
KULeuven behandelde in zijn gelegenheidstoespraak
de invloed van Europa
op het hoger onderwijs in Vlaanderen.
Volgens Oosterlinck is de erkenning en
de academische graad van de industrieel
ingenieur in de kennismaatschappij
waarin wij vandaag leven, en in
het kader van de Bolognaverklaring,
een logische stap. De accreditatie van
het diploma op universitair niveau kan
zijn inziens best gebeuren door een
internationale accreditatiecommissie.
Hij benadrukte daarbij wel dat dit alles
niet direct hoeft te gebeuren door een
5-de jaar toe te voegen aan de studies.
De mogelijke stap die Europa vraagt
Vergelijking opleiding industrieel ingenieur met de opleiding van ingenieur
van de omringende landen
BELGIE NEDERLAND DUITSLAND FRANKRIJK VK
Ing. ir. HBO-Ing. ir. Dipl.-Ing. Dipl. -Ing. Diplme Ma”tre BSc MSc
dÕIngenieu Ingenieur B Eng
M Eng
Aantal 4 5 4 5 4 5 5 4 3 (of 4) 4 (of 5)
studiejaren
Studieniveau - Hoger Lager Ongeveer Lager Ongeveer Ongeveer Lager Lager Ongeveer
gelijk gelijk gelijk gelijk
Onderwijs Hogeschool Universiteit Hogeschool Technische Fachhoch Technische Grande Universiteit Universiteit Universiteit
instelling Universiteit schule Universiteit Ecole
Graad Academisch Academisch Niet- Academisch NA A A A A A
niveau Academisch (A)
(NA)
HOGER ONDERWIJS VAN NIET-ACADEMISCH NIVEAU (NAN) en van
ACADEMISCH NIVEAU (AN)
ACADEMISCH ONDERWIJS (AO)
LAND HOGESCHOOL UNIVERSITEIT of
TU/TH
H.O. van NAN H.O. van AN AO
Belgi‘ 1 cyclus opleiding industrieel ir. (U)
(graduaat) ingenieur
(2 cycli
opleidingen)
Nederland HBO - Ing. ir. (TU)
Duitsland Dipl. - Ing. (FH) Dipl. - Ing. (TU/TH)
Frankrijk Diploma van ingenieur of
Ma”tre-IngŽnieur
VK BSc
B Eng C Eng
MSc
Samenvattende slides PP-presentatie N. Lagast
G. Aelterman
5
om elke 4-jarige opleiding op 5 jaar te
brengen is financieel niet haalbaar,
aldus rector Oosterlinck maar... de kwaliteit
van onze vierjarige ingenieursopleiding
is gelijk aan die van de meeste
vijfjarige opleidingen.
VLHORA (Vlaamse Hogescholenraad)
voorzitter Guy Aelterman lichtte de toekomst
toe van de Vlaamse hogescholen
in een nieuwe Europese context.
Volgens Aelterman dienen universiteiten
en hogescholen op termijn een
nauwere samenwerking te ontwikkelen.
Daarbij moeten zij zoeken naar complementariteit.
Hij wees op het toenemende
belang van de hogescholen,
waarbij de kwaliteit centraal staat.
Bologna moet volgens Aelterman
gezien worden als een politiek signaal,
een katalysator, waarbij men niet direct
➱ ➱
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

G RAAD EN DIPLOMA
de bestaande structuren in vraag moet
stellen.
Volgens Aelterman is het logisch dat de
afgestudeerden uit de 1-cyclus opleidingen
(de huidige graduaatsopledingen)
recht hebben op een nieuwe
Europese “Bachelor” graad, terwijl de
afgestudeerden uit de 02-cycli-opleidingen
(de opleidingen van academisch
niveau, o.a. deze van industrieel ingenieur)
in een nauwe samenwerking
met de universiteit de “Master” graad
moeten kunnen bekomen. Algemeen
bevestigde de VLHORA-voorzitter het
hoge opleidingsniveau van de hogescholen.
Universiteiten en hogescholen
moeten zich omvormen tot socio-economische
entiteiten in samenwerking
met de industrie.
Namens het VEV nam ondervoorzitter
Urbain Vandeurzen het woord. Hij schetste
de verwachtingen van de industrie
naar de universitaire- en hogeschoolopleidingen.
Daarbij ligt het accent vooral
op de noodzaak tot veranderingen,
innovatie, en op het nieuwe profiel van
de ingenieur in het kader van een nieuwe
economische realiteit. Volgens
Vandeurzen is de ingenieur de spil van
duurzaam ondernemen, de integrale
innovator en de permanent lerende
multidisciplinaire kenniswerker. Volgens
het VEV moet het complementaire
karakter tussen de opleidingen tot
burgerlijk ingenieur en industrieel
ingenieur behouden blijven, maar beiden
hebben recht op de “Master
Degree” die voorzien wordt in de
Bologna verklaring. Evenals doctor
Aelterman pleitte doctor Vandeurzen
voor samenwerking tussen hogescholen,
universiteiten en industrie.
Het VEV pleit voor een 5-jarige mastergraad
voor zowel de burgerlijk- als de
industrieel ingenieur. Het VEV stelt
daarabij twee belangrijke voorwaarden.
Enerzijds e accreditatie van de graad en
het diploma van industrieel ingenieur
door de universiteiten en anderzijds
een integratie van de 2-cycli-opleidingen
van de hogescholen binnen de universiteiten.
Als laatste spreker voerde VIK algemeen
voorzitter Ing. Leo Wezenbeek het
woord. Hij legde het eisenpakket van
de Vlaamse Ingenieurskamer voor. Dat
komt neer op de invoering van de mas-
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
ter graad voor de industrieel ingenieur,
met eventueel de introductie van een
5e jaar indien de Europese context dit
vereist. Gezien deze universitaire graad
op dit ogenblik slechts uitgereikt kan
worden door de universiteiten, betekent
dit voor de VIK-voorzitter de integratie
van de 2-cycli opleidingen in de
universiteit met de accreditatie van de
graad door een internationaal erkende
accreditatiecommissie. Volgens Leo
Wezenbeek betekent dit niet automatisch
de fysieke verhuis vanuit de hogescholen
naar de universitaire campus
toe. Ook pleitte hij sterk voor het
6
L. Wezenbeek
G. Roymans
behoud van beide ingenieursopleidingen
die Vlaanderen kent, en die door
de industrie gewaardeerd worden voor
hun eigenheid en complementariteit.
Daarbij deed de VIK-voorzitter een
oproep tot zijn collega’s burgerlijk
ingenieur om tot een constructief
gesprek en oplossing te komen. Verder
benadrukte hij de noodzaak om in
nauwe samenwerking met de industrie
de ingenieursstudies uit te bouwen en
aan te passen aan de noden van de
industrie.
Ere-Voorzitter Ing. Guy Roymans modereerde
een geanimeerd panelgesprek
waarbij alle sprekers de vele vragen uit
de zaal beantwoordden.
Tot slot formuleerde Ing.Wezenbeek
de volgende congresbesluiten:
1.Als finaliteit voor de algemeen aanvaarde
hoogwaardige opleiding van
de Industrieel Ingenieur eist de
Vlaamse Ingenieurskamer een academische
graad. Daardoor krijgen de
huidige studenten en afgestudeerden
Industrieel Ingenieurs de internationale
erkenning en herkenning waarop
zij reeds lang recht hebben en
geven we hen een eerlijke en volwaardige
concurrentiële kans in de
open Europese en internationale
markt van vandaag. Dit probleem kan
op korte termijn worden opgelost.
2.Op termijn eist de VIK een correcte
inschaling van de opleiding tot industrieel
ingenieur in de toekomstige
Europese structuren van het hoger
onderwijs. De finaliteit van een
“Master degree” uitgereikt door een
universiteit is, in vergelijking met wat
er in andere landen gebeurt en rekening
houdend met het hoge niveau
van de opleiding, de enige graad die
daarbij aanvaardbaar is.
Ing. Guy Roymans
■
➱
Gaat u oplossingen
integreren of
zoekt u een
geïntegreerde
oplossing ?
Database
Marketing
Sales
Support
Webstore
Procurement
Manufacturing
Supply Chain Mgmt
Financials
Human Resources
Oracle e-business Suite
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
© 2000 Oracle Corporation. All rights reserved. Oracle is a registered trademark, and Software Powers the Internet is a
trademark or registered trademark of Oracle Corporation. Other names may be trademarks of their respective owners.
Een volledige E-business
oplossing van Oracle of
stukken van een oplossing bij
verschillende leveranciers.
U kiest maar.
www.oracle.com

Europa is niet meer weg te denken
uit ons onderwijslandschap.
De onderwijsruimte Vlaanderen
maakt plaats voor een onderwijsruimte
Europa. De laatste jaren is
er zich zelfs een overduidelijke
stroomversnelling aan het aftekenen.
De politieke eenwording van
Europa is weliswaar nog niet voor
morgen, maar de economische
eenheid is zo goed als gerealiseerd.
Het is in die economische
context dat we de toegenomen
belangstelling voor het onderwijs
moeten situeren. Door meer eenheid
op onderwijsvlak na te streven,
wordt het vrije verkeer van
werknemers immers bevorderd -
en dat is een sleutelfactor voor en
van de economische eenheid.
DE BELOFTE VAN BOLOGNA
De toverwoorden voor wie het over
onderwijs in een Europese context
heeft, zijn natuurlijk Sorbonne en
Bologna. De teksten die uit die bijeenkomsten
ontstaan zijn, hebben een
nieuw kader geschapen, dat verregaande
wijzigingen met zich meebrengt.
Deze teksten passen in een gewijzigd
toekomstbeeld over ons onderwijs. Dat
toekomstige onderwijs zal gekenmerkt
worden door termen als internationalisering,
harmonisering, netwerking en
onderlinge vergelijkbaarheid. Het zal
zijn vorm krijgen in een nauwere
samenspraak met de arbeidswereld.
Het zal veel meer een levenslang proces
zijn dan zich te beperken tot een
welbepaalde periode uit ons leven. Het
zal intensief gebruik maken van de
nieuwe media. Enzovoort. Aan kenmerken
is er geen tekort, dus.
Als onderdeel van de voorbereiding
van dat nieuwe onderwijs werden intussen
de nodige beginselverklaringen
afgelegd. Hoe belangrijk die ook zijn,
toch wil ik vooraf al even waarschuwen
tegen te hooggespannen verwachtingen.
We vergeten veel te vaak dat
Europa werk in uitvoering is, en géén
volledig uitgetekend kader, dat we
alleen nog maar even moeten invullen.
Dat geldt ook voor het Europa van het
onderwijs. De Bologna-verklaring moet
beschouwd worden als een ideaal, niet
als een volledig uitgeschreven draaiboek
dat we blindelings te volgen hebben.
De Bologna-verklaring van 19 juli 1999
werd ondertekend door de ministers
van Onderwijs van de Europese Unie
en van een aantal Oosteuropese landen.
Dat laatste feit is niet onbelangrijk.
Voor Oost-Europa was de Bolognaverklaring
immers niet zozeer op
onderwijsvlak relevant. De ondertekening
gold voor hen veel meer als een
politiek feit - namelijk het (willen)
behoren tot de Europese gemeenschap
- dan als een intentieverklaring om op
onderwijsgebied naar meer eenheid te
streven. En ook voor de landen van de
Europese Unie werd de ondertekening
nogal verschillend geïnterpreteerd.
Voor de grote landen was het een gelegenheid
om zich internationaal te positioneren.
Voor anderen was de tekst
dan weer een verteerbare verwoording
van besparingsplannen - namelijk door
te streven naar een verkorting van de
doorlooptijd van studenten. Voor sommige
belangengroepen was het dan
weer een goede aanleiding om jarenlange
verzuchtingen, bijvoorbeeld
rond de academisering van diploma’s,
een extra zetje te geven. Samengevat:
de Bologna-tekst bevat zéér veel verborgen
agenda’s en doelstellingen. Daar
moeten we rekening mee houden bij
onze interpretatie van de toekomst van
Bologna. Zonder pessimistisch te willen
klinken, zal het intussen wel duidelijk
zijn dat een dergelijke hoeveelheid verschillende
opvattingen en bedoelingen
9
G RAAD EN DIPLOMA
INVLOED VAN EUROPA OP HET HOGER ONDERWIJS
IN VLAANDEREN
TOESPRAAK DOOR PROF. A. OOSTERLINCK
een vlotte implementatie van de tekst
in de weg staat. En bovendien scheppen
deze verschillende visies op dezelfde
tekst ruimte voor een verschillend
gebruik - moet ik zeggen: misbruik?
De Bologna-tekst had als titel: The
European Higher Education Area. De
basis van de Bologna-verklaring ligt de
zogenaamde Sorbonne-verklaring van
een viertal van die ministers, daterend
uit 1998. Het creëren van één hogeronderwijs-ruimte
wordt beschouwd als
een belangrijk middel voor het bevorderen
van – ik citeer - citizen’s mobility
and employability, and the
Continent’s overall development.
DOELSTELLINGEN VAN BOLOGNA
Om haar ambitieuze einddoel te realiseren,
formuleert de Bologna-verklaring
6 doelstellingen, die in het jaar
2010 gerealiseerd zouden moeten zijn.
Het gaat hier om zeer uiteenlopende
doelstellingen, waarvan momenteel
vooral de tweede het voorwerp is van
verhitte discussies.
• Die tweede doelstelling heeft te
maken met de invoering over de hele
Unie van het bachelor’s-master’s-model.
De andere doelstellingen zijn,
heel in het kort:
• de ontwikkeling van vlot begrijpelijke
en vooral vergelijkbare kwoteringen;
• de invoering van het zogenaamde
credit-systeem, waardoor een éénmaal
behaald examenpunt voor altijd
verworven blijft, ook in het buitenland;
• het bevorderen van samenwerking in
quality assurance en dus internationale
accrediteringssystemen;
• het bevorderen van European dimensions
in higher education;
• en ten zesde het wegnemen van
belemmeringen voor studentenmobiliteit.
Dit is natuurlijk de sfeer
van de Erasmus- en Socrates-programma’s.
Het zijn doelstellingen van een duide-
➱
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

G RAAD EN DIPLOMA
lijk verschillend gewicht. Wie spreekt
over het bevorderen van European
dimensions in higher education, houdt
zich redelijk op de vlakte en blijft vrij
theoretisch. Ik geloof niet dat over dié
doelstelling ooit verhitte discussies zullen
ontstaan. Over andere daarentegen
wel.
Verder zijn er in de Bologna-verklaring
ook een aantal opvallend afwezige
zaken, die nochtans van evident belang
zijn met het oog op het algemene doel
van de grote Europese onderwijsruimte.
Ik wijs bijvoorbeeld op het ontbreken
van een gemeenschappelijke
onderwijs-taal. In onze onderwijsruimte
worden meer dan 20 talen gebruikt.
Ik vraag mij sterk af of er sprake kan
zijn van een werkelijk gemeenschappelijke
ruimte indien er geen gemeenschappelijke
taal is.
DE TWEEDE DOELSTELLING:
BACHELORS-MASTERS
Over de tweede doelstelling van
Bologna wordt intensief gedebatteerd.
Nochtans is de nagestreefde structurele
gelijkschakeling – of moet ik zeggen:
terminologische gelijkschakeling –
eigenlijk een doelstelling van ondergeschikte
orde, die relatief weinig bij te
dragen heeft tot het grote doel, namelijk
de bevordering van het vrij verkeer
van personen en de algemene ontwikkeling
van Europa. Veel méér moet
daarentegen verwacht worden van de
andere doelstellingen, de samenwerking
rond kwaliteitsbewaking, de gelijkschakeling
van kwoteringen enzovoort.
Pas dàn, als die meer ambitieuze doelstellingen
gerealiseerd zijn, is een zinvolle
structurele gelijkschakeling mogelijk.
Begrijp mij goed: de invoering van
een bachelor’s-master’s-structuur heeft
wel degelijk belang, maar dan slechts
als onderdeel van een veel groter streefdoel,
namelijk de verbetering van onze
onderwijs-kwaliteit.
Dergelijke bedenkingen doen echter
niets af van het feit dat de eenheidsstructuur
wel degelijk op komst is, en
dat we er het nodige voor moeten
doen, ook in ons Vlaamse onderwijslandschap.
Grosso modo komt de nieuwe
structuur neer op het volgende:
• alle landen van de Europese Unie
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
voeren in hun hoger onderwijs een
systeem van twee cycli in, een undergraduate
en een graduate, waarvan
de eerste minimaal drie jaar duurt;
• de eerste cyclus leidt tot de graad van
bachelor –en de tweede cyclus leidt
tot de graad van master;
• de eerste cyclus moet zo ingericht
worden dat ze een finaliteit heeft. Dat
betekent dat het bachelor’s diploma
een waarde op de arbeidsmarkt moet
hebben.
10
EVALUATIE VAN DE
NIEUWE STRUCTUUR
Als u er mij intussen van zou verdenken
dat ik een beetje kritisch sta tegenover
de mooie woorden van de Bologna-ver-
klaring, dan hebt u gelijk. Als u er mij
echter van verdenkt dat ik deze idealen
niet zou delen, dan vergist u zich. Ik
schaar mij wél en ten volle achter het
grote doel, namelijk een verbetering
van onze toekomstkansen door een
beter onderwijs. Dat beter onderwijs
wordt dan gekenmerkt door de idee
van harmonisering en op-elkaar-afstemming
van de Europese opleidingen,
mobiliteit, transparantie enzovoort.
Wie daar kritiek op heeft, geeft blijk
van kortzichtigheid.
Toch zijn er wel degelijk punten van
kritiek op de Bologna-verklaring, en
dus ook op de tweede doelstelling. Ik
noem bijvoorbeeld het té grote automatisme
met betrekking tot de overgang
van bachelor- naar master-niveau.
Op dit ogenblik is er een té groot verschil
in de verschillende onderwijsniveau’s
van de verschillende lidstaten
om die overgang zómaar toe te laten.
Het is niet omdat men in Griekenland
een bachelor’s behaald heeft dat men
alléén daardoor automatisch het recht
zou moeten verwerven om in Frankrijk
of België tot een master’s toegelaten te
worden. Gaandeweg zal daar allicht
meer stroomlijning in komen, maar
voorlopig moet deze overgang nog
individueel bekeken worden. Ik acht de
automatische doorstroming alleen
haalbaar binnen de eigen instelling of
binnen hetzelfde onderwijssysteem.
Wél is het natuurlijk zo dat, indien de
A. Oosterlinck
kwoteringssystemen meer gestroomlijnd
worden, indien de kwaliteitszorg
vergelijkbaar wordt en indien er op
curriculum-vlak een groei naar elkaar
toe waar te nemen valt, dat dàn een
overstap vlotter gerealiseerd kan worden.
Een tweede punt van kritiek vind ik in
het onvoldoende verwoorden van verschillen
tussen bachelor-diploma’s,
naargelang ze door verschillende
onderwijsniveau’s toegekend worden.
Zo is een bachelor-graad die door een
universiteit wordt toegekend, essentieel
een doorstroomgraad. De Bologna-ver-
➱
klaring kent er in te algemene mate
een finaliteit aan toe.
Dat is natuurlijk heel anders in de
hogescholen. De facto verlaat meer dan
de helft van alle studenten in ons hoger
onderwijs – dus universiteit en hogescholen
sàmen – de schoolbanken na
één cyclus van drie jaar. Dat is boven
het Europees gemiddelde. Voor de studenten
uit de hogeschoolrichtingen
heeft een bachelor’s-diploma ook op
dit ogenblik al wel degelijk een uitstroomwaarde,
een eigen finaliteit. In
die zin is onze Vlaamse situatie dus al
volledig in de geest van de Bologna-verklaring.
Een geforceerde finaliteitstoekenning
op universitair niveau lijkt me
echter niet te verantwoorden – tenzij
de arbeidsmarkt zich grondig zou wijzigen.
Mag u mij er nu van verdenken dat ik
de verschillen tussen universiteit en
hogeschool wil verscherpen? Integendeel,
dat mag u niét. Ik pleit zelfs voor
veel méér toenadering tussen beiden,
specifiek op dit bachelor-niveau. Meer
onderlinge afspraken en samenwerkingsvormen
tussen hogescholen en
universiteiten kunnen leiden tot een
veel productiever studieverloop. Men
zou bijvoorbeeld kunnen denken aan
de uitbouw van een betere overstapregeling,
waardoor studenten van beide
vormen van hoger onderwijs naar het
andere niveau zouden kunnen overstappen
op een veel beter begeleide en
beter omkaderde manier dan nu het
geval is. Dat impliceert een bepaald
A. Oosterlinck
niveau van netwerkvorming, waarvan ik
een overtuigd voorstander ben. De tijd
dat hogescholen en vooral universiteiten
ieder hun eigen koers volgden, zonder
om zich heen te kijken, is voorbij.
Als de europeanisering van ons onderwijs
ons dààr al wat meer bewust van
zou kunnen maken, bereiken we al
heel wat.
Maar laten we de terugkeren naar ons
Bologna-verhaal. Ik hoor in dat verband
wel eens het ergerlijke misverstand
dat de Bologna-verklaring zou
aansturen op een éénvormig Europees
onderwijs. Dat is natuurlijk niét het
geval. Het zou trouwens getuigen van
uiterste domheid om de eigen sterkten
op te geven omdat die toevallig verschillen
van die van de buurlanden.
Nog een ander misverstand is dat de
Bologna-verklaring zou streven naar
een opheffing van de binaire structuur
die ons onderwijs al zovele jaren kenmerkt,
en die ook in de toekomst van
zeer groot belang blijft. Het feit dat ook
de hogescholen in de toekomst deel
uitmaken van de bachelor-master-structuur,
doet aan die binaire structuur
niets af. De universiteiten hebben er
geen probleem mee dat ook hogescholen
een master’s-diploma afleveren,
met dien verstande dat de hogescholen
hun kwaliteitsbewaking met even veel
zorgvuldigheid in acht nemen als de
universiteiten – iets waar ik overigens
niet aan twijfel. Ik heb het hier echter
niét over hogeschool-opleidingen met
één cyclus. Dààr een master’s-bovenbouw
in voorzien lijkt me niet opportuun.
Dat zou, omwille van het specifiek
beroepsgerichte karakter van de
één-cyclus-opleiding, leiden tot de
creatie van twee soorten master’s-diploma’s.
En dat zou op zijn beurt indruisen
tegen de geest van de Bologna-verklaring,
die toch gericht is op een vereenvoudiging
van het Europese onderwijs.
In de plaats daarvan lijkt het me
veel zinvoller dat er gewerkt wordt aan
betere doorstromings- en overstapmogelijkheden
voor de beste afgestudeerden
van deze één-cyclus-opleidingen
naar bepaalde universitaire opleidingen.
Deze overstap moet echter,
gezien de zeer verschillende finaliteit
van universiteit en één-cyclus-opleidingen,
geval per geval bekeken worden.
11
G RAAD EN DIPLOMA
DE INGENIEURSOPLEIDING
IN HET NIEUWE EUROPA
Het spreekt vanzelf dat de europeanisering
van ons onderwijs ook gevolgen
zal hebben voor de opleiding van onze
ingenieurs. In het Europa van morgen
zal ook de ingenieurs-opleiding ingepast
worden in de bachelor-masterstructuur.
Het VIK opteert in zijn resoluties
voor een inschakeling van de
industrieel-ingenieurs-opleiding in het
3-5-8 model. Daar zijn argumenten
voor te bedenken, maar in de huidige
context opteer ik eerder voor een 3-4+structuur.
Ik bedoel daarmee dat het
mogelijk moet blijven om op 4 jaar tijd
een sterk diploma van industrieel ingenieur
- of over enkele jaren: een master’s
diploma - te verwerven. Eventueel
kan dat, met een jaar extra, aangevuld
worden tot een specialisatie-diploma.
Ik pleit voor een model dat te vergelijken
is met de studie in de Toegepaste
Economische Wetenschappen, waar
men na 4 jaar licentiaat TEW wordt, en
na 5 jaar Handelsingenieur. Het gaat
dus om verschillende diploma’s. Het
lijkt me onverstandig om op dit ogenblik
te streven naar een soort Italiaans
systeem, waar alle studierichtingen op 5
jaar gebracht worden, maar waar de
financiering op 4 jaar gebaseerd blijft.
Laten we ook duidelijk stellen dat het
niet alleen het aantal jaren studie is dat
telt, maar het niveau van de opleiding.
Op dat vlak scoort Vlaanderen zéér
goed. Onze industrieel ingenieurs kunnen
de vergelijking met Nederland of
Duitsland prima doorstaan. Ik kan mij
dan ook goed vinden in het plan om
het diploma voortaan master’s te noemen,
omdat daarmee de realiteit geen
geweld aangedaan wordt, en omdat die
aanduiding in het buitenland beter
begrepen wordt dan onze huidige terminologie.
“Niet-universitaire studies
van universitair niveau” is inderdaad
geen toonbeeld van efficiënte verwoording.
Waar het voor onze Vlaamse ingenieurs
op aankomt, is een zinvolle
“inschaling”, namelijk op master’sniveau,
eerder dan op de organisatie
van een veralgemeend vijfde jaar.
In de resoluties lees ik ook dat de
bachelor-master-opleiding tot industrieel
ingenieur in principe door de
universiteit georganiseerd wordt. Dat
betekent ofwel de integratie of opslor-
➱
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

G RAAD EN DIPLOMA
ping van de bestaande opleidingen in
de universiteiten, ofwel, wat ik veel
haalbaarder acht, het opzetten van
samenwerkingsverbanden. Dat zou
impliceren dat er gezamenlijke accreditatie-commissies
met binnen- en buitenlandse
experten opgericht worden.
Zeker op korte en middellange termijn
voorzie ik eerder een evolutie in die
laatste richting. Dat zou perfect toelaten
de eigenheid van de twee types
ingenieurs te respecteren, en tegelijkertijd
gebruik te maken van onderlinge
know-how, infrastructuur en kwaliteitszorg.
Dat past ook mooi in het pleidooi
van het VIK voor het behoud van
onze twee ingenieurstypes. Ik geloof
trouwens niet dat er iémand zit te wachten
op een gelijkschakeling, die ook
door de arbeidswereld zo mooi gewaardeerd
wordt. Dat zou neerkomen op
het schrappen van één van beide types
ingenieurs, en daar vraagt niemand
naar. Persoonlijk denk ik dat het VIK
een belangrijke rol te spelen heeft in
de realisatie van die nieuwe structuur.
Het zijn immers de afgestudeerden,
dus u allemaal, de leden van het VIK,
die moeten ijveren voor de toenadering
tussen universiteit en hogescho-
VISIE VAN DE INDUSTRIE
Mijnheer de voorzitter, beste collega’s
ingenieurs, dames en heren,
Het is me een bijzondere eer en een
groot genoegen u hier vandaag op dit
VIK-congres te mogen toespreken, als
VEV-ondervoorzitter, maar ook als
overtuigd ingenieur, begaan met ons
beroep. Ik apprecieer bovendien dat
dit congres in het teken staat van de
toekomst van de ingenieur en van het
belang van de ingenieursvorming in
Europees perspectief. Maar dit VIKcongres
biedt dan ook een uitstekend
forum om over deze onderwerpen het
debat ten gronde te voeren. En de vorige
sprekers hebben reeds duidelijk
gemaakt dat het hier gaat over een
belangrijk, maar ook complex dossier.
Onze Vlaamse ondernemingen en hun
ingenieurs opereren vandaag in een
snel evoluerende omgeving. Een omge-
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
len, zeker als de instellingen zelf in
onvoldoende snel zouden handelen. U
hebt een belangrijke rol te spelen in de
uitbouw van netwerken, bijvoorbeeld
met het oog op een gezamenlijke kwaliteitsbewaking
of de uitwerking van
een gemeenschappelijks personeelsbeleid.
12
CONCLUSIES
Onze Europese onderwijsruimte gaat
grote ontwikkelingen tegemoet. Die
ontwikkelingen zullen er voor Vlaanderen
niét op neerkomen dat we het
niveau van onze opleidingen moeten
verhogen, maar wel de kwaliteit. Dat is
een subtiel verschil, maar een heel
belangrijk. We moeten de eigenheid
van de twee opleidingen en de twee
beroepen blijven cultiveren. Tegelijkertijd
moeten we streven naar een optimale
inzet van de beschikbare middelen.
Dat kan, als we de idee van netwerkvorming
voortdurend voor ogen
houden. Soms zullen daarbij corporatistische
reflexen overwonnen moeten
worden, maar zonder inspanningen
lukt niéts. Het spreekt ook vanzelf dat
ving die gekenmerkt wordt door globalisering
en radicale innovatie. De transformatie
van een productie-economie
naar een kennis- en netwerkeconomie
heeft een dramatische impact op de rol
van de ingenieur. Deze wordt steeds
meer aangesproken in de rol van integrale
innovator en katalysator van verandering.
Als gevolg hiervan stelt het
bedrijfsleven dan ook een ganse reeks
van nieuwe verwachtingen ten aanzien
van de kennis, de vaardigheden en de
attitudes van de ingenieur van morgen.
Deze uitdaging alleen verplicht ons
reeds het debat aan te gaan over een
toekomstgerichte opleiding van industrieel
en burgerlijk ingenieurs. Maar
ook internationale afspraken zoals de
Bologna-verklaring - die o.m. de convergentie
van de academische graden
binnen Europa beoogt - noodzaken ons
om de toekomstgerichte opties uit te
die ingrijpende reorganisaties, netwerking
enz. niét zullen slagen wanneer de
financiële omkadering van de onderwijs-instellingen
in ademnood gebracht
wordt. Reorganisatie is dus prima, maar
het mag géén excuus zijn voor financiële
beknibbeling.
Als het Bologna-ideaal gerealiseerd
wordt, zal dat een vereenvoudiging en
een kwaliteitsverbetering van ons
onderwijs betekenen. Als het echter
niét lukt, en die mogelijkheid kan niet
uitgesloten worden, hypothekeren we
niet zozeer onze eigen toekomst - voor
onze generatie hoeft het eigenlijk niet
zozeer - maar wel de toekomst van onze
kinderen. Elke onderwijspolitieke overweging
die teveel gebaseerd is op andere
motieven dan de zorg voor de toekomst,
valt af te keuren. Ik hoop dan
ook van harte dat Bologna realiteit
wordt, ook al besef ik dat de weg nog
zéér lang is.
Prof.A. Oosterlinck
rector K.U.Leuven
TOESPRAAK DOOR DR. U. VANDEURZEN
werken. Bij de gevolgen van de
Bologna-verklaring voor de ingenieursopleiding
in Vlaanderen en de mening
daaromtrent van het VEV zal ik straks
een reeks kanttekeningen plaatsen.
Sta me eerst toe om het debat open te
trekken en samen met u enkele trends
aan te duiden die een belangrijke
impact hebben op de functie van de
ingenieur. Ik merk in onze omgeving
vier belangrijke tendensen op die onze
manier van leven en werken in het algemeen,
en de rol van de ingenieur in het
bijzonder ten gronde beïnvloeden.
Een eerste tendens is de globalisering
en de snelheid van verandering. Je kan
haast spreken over een versnelling van
de versnelling. Economische verschuivingen
hebben vandaag al snel een
mondiale impact, waardoor onderne-
➱
■
mingen geconfronteerd worden met
een enorme schaalvergroting. Ze kunnen
steeds gemakkelijker internationaliseren
en nieuwe markten opzoeken,
maar krijgen ook sneller en gemakkelijker
te maken met harde concurrentie
op hun thuismarkt. Concurrenten opereren
voortaan immers wereldwijd en
spelen in op de specifieke vereisten van
de lokale markten, daarbij geholpen
door de quasi onbegrensde mogelijkheden
van nieuwe media en ICT. De
concurrentie in de ondernemingsomgeving
evolueert inhoudelijk ook
steeds sneller. Klanten vragen én de
beste producten én de beste service
tegen de beste voorwaarden.
Het overgaan van de oude economie in
een zich op zijn beurt steeds sneller vernieuwende
kenniseconomie, stelt
ondernemingen dus voor een enorme
uitdaging. Ondernemingen moeten
niet alleen bijblijven, ze moeten zelfs
voorop lopen en voorop blijven lopen.
Daarvoor dienen ze continu nieuwe
product-marktcombinaties op te zetten,
en blijvend te innoveren zowel in
hun technologie, in markten als in
businessmodellen en in businessstrategieën.
De ingenieur van morgen - die in
dit alles een spilfunctie vervult - is dus
meer dan ooit een globetrotter, een
innovator die multidisciplinair kan denken
en handelen.
Dit brengt mij bij een tweede tendens.
U. Vandeurzen
In de nieuwe kenniseconomie winnen
immateriële activa steeds meer aan
belang.
De groeikracht van een onderneming
zal steeds meer bepaald worden door
het vermogen om snel kennis te verwerven,
deze kennis toe te passen in
innoverende projecten en zo pro-actief
in te spelen op allerlei opportuniteiten.
Voor de onderneming vormt het permanent
ontwikkelen van de kennis van
haar medewerkers dan ook een kritische
succesfactor.
Daarmee bedoel ik niet alleen het kennisniveau
van de individuele medewerkers,
maar ook van de organisatie als
geheel. Het staat buiten kijf dat kennis
vandaag de klassieke productiefactoren
arbeid en kapitaal in de schaduw stelt.
De beschikbaarheid van kennis en de
toepassing van deze kennis in innoverende
projecten hangt samen met de
kwaliteit en de motivatie van de kenniswerkers,
waarvan de ‘ingenieur’ een
prototype is. Dit ‘met blijvend succes
goed doen’ impliceert persoonlijke
vaardigheden zoals leervermogen,
creativiteit en inventiviteit.
Organisaties die een sterke innovatiecultuur
koppelen aan intern ondernemerschap
en een grote vaardigheid in
veranderingsmanagement, hebben de
beste kansen op succes. Een attitude
van kunnen omgaan met continue verandering
is immers cruciaal om permanent
te kunnen inspelen op opportuniteiten.
Van de ‘ingenieur’ wordt hierbij
een voortrekkersrol verwacht. En de
communicatievaardigheden van de
ingenieur spelen hierbij een cruciale
rol. Als men niet kan overtuigen, kan
men geen verandering creëren en echt
overtuigen betekent overtuigen zowel
op het rationele als ook op het emotionele
vlak.
Een derde belangrijke dimensie voor
verandering en vernieuwing die ik wil
benadrukken, is de evolutie van relaties
tussen ondernemingen in de kenniseconomie
naar netwerken van samenwerkende
bedrijven.
Eigenlijk doet de ‘nieuwe netwerkeconomie’
de traditionele waardeketens
uiteenvallen. Ondernemingen concen-
13
G RAAD EN DIPLOMA
treren zich daardoor op hun kernactiviteiten
en besteden de rest steeds
vaker uit aan een netwerk van partners.
Waardeketens worden zo uitgebouwd
tot waardenetwerken. Van de ingenieur
wordt steeds vaker verwacht dat hij of
zij zich als een ‘spin’ gedraagt in zo’n
netwerk.
Hij of zij moet dan zeer vaardig zijn in
het onderhouden en ontwikkelen van
partnerrelaties en in het managen van
virtuele organisaties.
De vierde en laatste tendens die ik wil
benadrukken, is dat de globalisering,
de versnelling van de veranderingen en
de toegenomen economische druk niet
kritiekloos aanvaard worden door de
samenleving.
De samenleving van vandaag stelt vragen,
confronteert ondernemingen met
hun gedrag. De samenleving vraagt
respect voor ‘nieuwe waarden’.
Zo vraagt ze enerzijds meer ruimte
voor eigen, persoonlijke keuzevrijheid,
en hecht ze anderzijds een steeds groter
belang aan duurzame ontwikkeling
en duurzaam ondernemen, aan meer
evenwicht tussen de economie en de
kwaliteit van het leven, tussen het economische,
het sociale en het ecologische.
Het Europees waardenonderzoek
- waarvan de resultaten een drietal
weken geleden publiek werden
gemaakt - illustreert deze ontwikkeling,
wanneer blijkt dat arbeid steeds meer
gemotiveerd wordt vanuit de individuele
wens tot zelfontplooiing. Mensen
kiezen steeds vaker voor interessant
werk, dat initiatief en verantwoordelijkheid
toelaat. Meer geld wordt relatief
minder belangrijk.
De ‘ingenieur van morgen’ moet zich
van deze maatschappelijke evolutie
bewust zijn. Want het is aan de ingenieur
om ontwikkelingskansen voor
zijn of haar medewerkers te organiseren,
verantwoordelijkheden te delegeren
en op te treden als coach en motivator.
De ‘ingenieur van morgen’ moet
zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid
opnemen en staat open voor de
ethische en ecologische bekommernissen
die steeds meer aan belang winnen.
Binnen het VEV zijn we ervan overtuigd
dat het succes van een onderne-
➱
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

G RAAD EN DIPLOMA
ming in de toekomst steeds meer zal
afhangen van de mate waarin de onderneming
duurzaam onderneemt. VEVvoorzitter
Jef Roos heeft van de ontwikkeling
van een visie over duurzaam
ondernemen het kernpunt gemaakt
van zijn voorzitterschap.
We omschrijven duurzaam ondernemen
als de evenwichtige ontwikkeling
en groei van een onderneming op vlak
van economie, milieu en socio-ethiek,
en dit zonder de toekomst van één van
de drie dimensies in het gedrang te
brengen.
Dit kan door doelbewust te streven
naar resultaten in én de economische,
én de sociale én de milieusfeer. De
aandacht voor deze triple bottom line
zal bepalend zijn voor het ondernemingssucces
op lange termijn.
Dit is het nieuwe referentiekader voor
de “ingenieur van morgen”. Evenwichtsoefeningen
waarbij tegelijk rekening
gehouden moet worden met verschillende
eisen en beperkingen zijn
voor ingenieurs niet nieuw. Het is de
essentie van hun zoektocht naar optimale
oplossingen binnen de grenzen
van een opgelegd en vaak snel veranderend
kader.
Ondernemingen die duurzaam ondernemen
als een kans zien, zullen hun
kijk op strategie, technologie en de
markt wellicht moeten aanpassen. Een
kernpunt in het concept van Duurzaam
Ondernemen is dan ook een radicale
strategie gericht op innovatie – integrale
innovatie – het permanent vernieuwen
van producten /diensten, van processen,
maar ook van organisatie en
van management.
Meer innovatie impliceert ook een
sterk engagement naar Onderzoek en
Ontwikkeling. De Vlaamse regering
ambieert voor Vlaanderen een koploperspositie
in Europa. Dit kan niet zonder
een grotere aandacht voor wetenschappen
en technologie, voor ondernemerschap
en innovatie, en last but
not least voor onderwijs en permanente
vorming.
Om Vlaanderen tot de koplopers te
maken in het Europa van de kenniseconomie,
moet het innovatie- en
onderwijsbeleid dringend bijgestuurd
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
worden. Universiteiten en hogescholen
zelf staan voor de taak om meer aandacht
te schenken aan het ontwikkelen
van toekomstgerichte houdingen, zoals
creativiteit, leergierigheid, flexibiliteit
en openheid. Er moet ook meer
gestructureerde samenwerking komen
tussen universitaire labo’s en onderzoekscentra
en de labo’s en de ondernemingen,
partnerships tussen ondernemingen,
universiteiten en hogescholen.
Ook het gebrek aan een brede cultuur
van ondernemerschap in het
onderwijscurriculum blijft een drempel
om de aanwezige knowhow economisch
te valoriseren.
De opbouw van een sterke kennisinfrastructuur
is noodzakelijk, maar niet
voldoende. We moeten deze infrastructuur
en de knowhow die aanwezig is
ook voldoende benutten en valoriseren.
Vlaanderen staat hier voor de uitdaging
om de zogenaamde innovatieparadox
op te lossen: de paradox tussen veel
goede wetenschap en te weinig industriële
realisaties. Het bedrijfsleven is
vragende partij voor een dringende
versterking van het innovatiebeleid in
Vlaanderen door het beter afstemmen
op de behoeften van het bedrijfsleven.
Wij menen dat op korte termijn een
reeks initiatieven nodig zijn om belangrijke
instrumenten zoals het VRWB en
het IWT bij te sturen.
Het is duidelijk dat de ‘ingenieur’ op
het terrein en binnen de onderneming
een spilfunctie vervult in de zoektocht
naar duurzame ontwikkeling, in het uittekenen
en uitvoeren van de innovatiestrategie
van de onderneming en meer
algemeen in veranderingsmanagement.
De innovatiecapaciteit, waarin de
ingenieur dus een cruciale rol speelt,
zal mee bepalend zijn voor de welvaart
en het welzijn van deze en de volgende
generaties.
Hierbij stelt zich zowel een grote kwantitatieve
als een kwalitatieve uitdaging.
Kwantitatief: we kunnen in Vlaanderen
over te weinig – veel te weinig – ingenieurs
beschikken. Dit tekort is structureel.
Laten we daarover duidelijk
zijn. Begin 2000 telde de VDAB een
duizendtal openstaande vacatures. Het
aantal afgestudeerde ingenieurs zakt
14
echter sinds 1994.
Kwalitatief: De competentie en het
opleidingsprofiel van de ingenieurs is
vandaag onvoldoende gericht op het
profiel van de integrale innovator met
aandacht voor duurzame langetermijnontwikkeling,
zoals we het hier
geschetst hebben.
Dit is dan meteen ook het kader waarin
wij de discussie over de Vlaamse ingenieur
en de Europese harmonisering
van het onderwijssysteem moeten situeren.
Vandaag kennen we een exponentiële
toename van de hoeveelheid informatie
en kennis. Deze kennisexplosie
heeft als gevolg dat de marktintroductie
van nieuwe producten, diensten en
combinaties ervan steeds sneller en
sneller verloopt.
Dit betekent ook dat het onmogelijk is
geworden voor een welbepaalde specialisatie
alle kennis te inventariseren en
trachten te onderwijzen, laat staan alle
kennis op één ogenblik voor immer en
altijd te verwerven.
In de kenniseconomie moet ons onderwijssysteem
daarom gericht zijn op het
leren leren. Dit betekent minder
teaching en meer learning. Een toekomstgericht
onderwijssysteem tracht
een sterke basiskennis te ontwikkelen,
samen met een uitgebouwd programma
om het leervermogen - het ‘leren
leren’ - te ontwikkelen.
Het aanscherpen van het leervermogen
start bij het opwekken van een blijvende
leergierigheid en het stimuleren
van zelfstudie en permanente ontwikkeling.
Deze vaardigheden moeten in
het onderwijs zo vroeg mogelijk ontwikkeld
worden.
Om het noodzakelijke leervermogen te
kunnen ontwikkelen moet Vlaanderen
zijn onderwijs innoveren. Niet alleen
ondernemingen, ook onderwijsorganisaties
moeten getransformeerd worden
tot ‘lerende organisaties’.
De implementatie van de Bologna-verklaring,
die hier vandaag reeds vaak
vernoemd is, betekent veel meer dan
een harmonisatie van de curricula op
Europees vlak.
➱
Het momentum van de Bologna-verklaring
reikt tevens de opportuniteit aan
voor een grondige innovatie van het
ingenieurscurriculum in functie van
een toekomstgericht profiel van de
ingenieur. Eenvoudig gesteld: een
nieuw ingenieurscurriculum moet leiden
tot meer en betere ingenieurs met
een gedifferentieerd profiel: academisch
georiënteerd of praktijkgericht
maar steeds excellent in innovatie en
veranderingsmanagement.
Inhoudelijk ambieert de transformatie
een vorming tot ingenieur, als globetrotter
die internationaal georiënteerd
is, multidisciplinair met een groot leervermogen,
creatief en innovatief; een
integrale innovator en een katalysator
van verandering.
De ingenieur van morgen is zeer mensgericht
met grote humane vaardigheden,
emotionele intelligentie naast
technologische intelligentie, is maatschappelijk
georiënteerd en heeft oog
voor ethische en ecologische bekommernissen.
Dit is de inhoudelijke transformatie
waar het bedrijfsleven naar
uitkijkt.
Wat betekent onderwijsinnovatie en de
Bologna-verklaring nu specifiek voor
de opleiding tot industrieel en burgerlijk
ingenieur?
De Bologna-verklaring wenst de undergraduate-graduate-structuur
in de
diverse Europese landen te veralgemenen.
In Vlaanderen kennen we echter
een tertiaire onderwijsstructuur, met
universiteiten, hogescholen met één
cyclus en hogescholen met twee cycli.
Indien het Europese opleidingsmodel
grosso modo evolueert naar een 3-5-8model,
waaraan nog weinigen twijfelen,
dan dient Vlaanderen hierop een specifiek
en liefst pro-actief antwoord te
geven dat vertrekt van de huidige sterktes
van de aangeboden opleidingen.
Voor Vlaanderen stelt het VEV voor dat
de opleidingen bij hogescholen met
één cyclus voldoen aan de bachelors
degree en dat opleidingen aan universiteiten
en hogescholen met twee cycli
voldoen aan de voorwaarden voor een
masters degree.
In het kader van de ingenieursopleiding
van zowel de industrieel als de
burgerlijk ingenieur opteert het VEV
voor het master degree, een twee-cyclussysteem
van in principe 5 jaar of 10
semesters. De erkenning van een master
degree is in de nieuwe Europese
context voor beide opleidingen noodzakelijk.
Daarom is een accreditatie
van het diploma van industrieel ingenieur
door de universiteit nodig. Dit
betekent dat in principe deze opleiding
van het lange type in de tweede cyclus
binnen de universiteiten zal moeten
georganiseerd worden en dat bijgevolg
de tweede cyclus van de hogescholen
binnen de universiteiten zo sterk mogelijk
dient geïntegreerd te worden.
Het is duidelijk dat daarvoor nieuwe
afspraken tussen universiteiten en
hogescholen noodzakelijk zullen zijn.
Dit heeft als bijkomend voordeel dat de
universiteiten meer kritische massa
winnen en zo beter geplaatst zijn om
tot de Europese top te behoren.
Het VEV blijft echter ook belang hechten
aan differentiatie in eigenheid aan
profiel en inhoud tussen de opleiding
voor burgerlijk en industrieel ingenieur,
de ene meer wetenschappelijk,
de andere meer beroepsgericht. Dit
onderscheid vormt immers een troef
voor de ondernemingen in Vlaanderen.
Deze complementariteit dient
in een Europees kader behouden te
blijven. Dit kan enkel gerealiseerd worden
door in het Europees kader vanuit
Vlaanderen proactiever op te treden.
Maar wat baat een innoverende opleiding
als het ons aan kandidaten ontbreekt.
Vandaar dat het ook zo belang-
15
G RAAD EN DIPLOMA
rijk is voor onze toekomstige welvaart
en welzijn dat in ons secundair onderwijs
voldoende stappen gezet worden
om de totale instroom naar technologisch
georiënteerde richtingen en naar
de ingenieursstudie in het bijzonder –
en daarmee bedoel ik zowel de academisch
georiënteerde en de praktijkgerichte
‘master’ - niet verminderd, maar
integendeel versterkt wordt.
Ingenieurs liggen aan de basis van
nieuwe en efficiëntere productiemethoden,
van nieuwe diensten, van technologie
die meer kan met minder.
Door de jaren heen zijn bedrijven er
daardoor in geslaagd steeds meer te
produceren met minder, een betere
dienstverlening te organiseren en voorsprong
te nemen op concurrenten.
Vandaag wordt van dezelfde ingenieur
innovaties verwacht die de onderneming
toelaat in te spelen op de maatschappelijke
vraag naar meer duurzaamheid.
Het is aan de ingenieurs om
de voortrekkers te zijn bij het uitvoeren
van de grote innovatieve projecten die
toekomstbepalend zullen zijn. Morgen
zullen ingenieurs immers meer dan
ooit ingenieus en innovatief moeten
zijn, met verstand, met humane vaardigheden,
met leervermogen én creatief
ondernemend talent.
Urbain Vandeurzen
VEV-ondervoorzitter
■
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

Join the Mobile
Information Society.
www.nokia.be
©Nokia 2000. Nokia and Nokia Connecting People are registered trademarks of Nokia Corporation. All rights reserved.
de studenten arriveren eerst
ook vrouwen op het congres :
l:Gerda Thibaut (departementshoofd HL) en r:Ilse Vanderstukken (docente HL)
17
G RAAD EN DIPLOMA
wie hangt daar tegen het plafond?
de ontvangsthal stroomt vol
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

G RAAD EN DIPLOMA
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
18
aanmelden bij de balie
dr. G. Aelterman, Rector A. Oosterlinck, Voorzitter L. Wezenbeek,
volksvertegenwoordiger P. Ceyssens en doctor A. Vandeurzen
gastvrouw Vicky Van De Sompel
een helder forum
de volle zaal
L. Wezenbeek en A. Oosterlinck
19
G RAAD EN DIPLOMA
aandacht voor de toespraak van voorzitter Wezenbeek
Ing. G. Van Wichelen en volksvertegenwoordiger P. Ceyssens
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

G RAAD EN DIPLOMA
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
L. Wezenbeek
20
alle sprekers, samen het panel
N. Lagast en G. Aelterman
panelgesprek o.l.v. G. Roymans (midden)

E. De Winter, J. Van Opstal, A. Oosterlinck
Congresvoorzitter G. Roymans en R. Mortier,
Voorzitter Afdeling Brussel-Halle-Vilvoorde
VIK-bestuursleden J. Wouters, E. Aelbrecht, L. Verhegghe en P. Vanderbiesen
21
G RAAD EN DIPLOMA
Chris Ribus, Ilse Vanderstukken,
Raymond Froidmont en Francine Demaret
Leo Wezenbeek, John Thielemans en Kris Van Esbroeck
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

G RAAD EN DIPLOMA
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
V I K - C O N G R E S 2 0 0 0
22
GESLAAGD MEDE DANKZIJ:

G RAAD EN DIPLOMA
DE GESCHIEDENIS VAN DE INGENIEUR (DEEL 20)
DE EUROPESE EENMAKING VAN 1957 LAG IN 1969 AAN DE BASIS VAN HET EERSTE
WETGEVEND INITIATIEF IN VERBAND MET DE STUDIES VAN TECHNISCH INGENIEUR
VERENIGDE STATEN VAN EUROPA:
EEN IDEE VAN INGENIEUR HENRI
DE SAINT-SIMON (1760-1825)
Met de ondertekening van het Verdrag
van Rome op 25 maart 1957 werd een
nieuw Europees tijdperk ingeleid. Eén
van de aandachtspunten van het
Verdrag was de problematiek van de
wederzijdse erkenning van diploma’s,
zoals deze van de ingenieurs. In 1969
was dit de aanleiding om een eerste
wetgevend initiatief in verband met de
studies van technisch ingenieur te
nemen. Het kwam 36 jaar na het in
voege treden van de wet op de bescherming
van de titel van technisch ingenieur.
Zoveel is duidelijk geduld wordt
beloond.
Voor de eenmaking van Europa was het
niet anders. In de loop van vele eeuwen
werden immers heel wat ideeën voor
een verenigd Europa op papier gezet.
De oudste plannen gaan zelfs terug tot
het begin van de 14de eeuw. Als reactie
op de voortschrijdende vorming van
dynastieën ontstond immers heimwee
naar de verloren eenheid.
Dante Allighieri (1265-1321) staat
bekend als de voorloper van de eenheidsgedachte.
Zijn beroemd werk “De
Monarchia” uit 1308, was een pleidooi
voor een federaal verbond van volken
onder Europees patronaat... Dante
zette hiervoor het federalistisch principe
van de eenheid in verscheidenheid
voorop. Ook de Catalaanse humanist
Jean Louis Vives (1492-1540), wiens
borstbeeld in de nabijheid van het
Europacollege in Brugge staat, bepleitte
een “algemene reconstructie van
Europa”. De 17de eeuw leverde vier
grootse plannen op. Ze hadden de
ordening van de Europese samenleving
en van een federaal Europa op het oog.
Niet alleen humanisten en filosofen
(zoals Emmanuel Kant 1724-1804) hebben
in hun werken voor de eenheid
van Europa gepleit, ook ingenieur
Henri De Saint-Simon-Sandricourt
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
(1760-1825) deed dit. Saint-Simon was
een Franse militaire ingenieur en een
voormalige gevangene van de terreur.
In 1815,het jaar waarin Napoleon naar
Sint-Helena werd verbannen, publiceerde
hij een opmerkelijk werk waarin
hij een plan beschreef voor de vorming
van de Verenigde Staten van Europa.
Saint-Simon baseerde zijn plan op de
ontwikkeling van de economie die volgens
hem in vele landen gemeenschappelijke
belangen had. Mensen, zo stelde
Saint-Simon, moeten vertrouwd worden
met zaken die niet tot hun eigen
land beperkt blijven. Zij moeten een
ruime algemene visie hebben en over
hun eigen grenzen heen het gemeenschappelijk
Europees belang betrachten.
Hij meende dat deze mensen het
best te vinden waren in een viertal
beroepscategorieën: de ondernemers,
waaronder de ingenieurs, de geleerden,
de magistraten en de administrateurs.
Ingenieur Saint-Simon was daarmee
een voortrekker van de stromingen
uit de 20ste eeuw, die de Europese
Economische Gemeenschap en de
Organisatie van Economische Samenwerking
en Ontwikkeling (OESO) hebben
voortgebracht.
24
1957: HET BEGIN VAN EEN
NIEUW EUROPEES TIJDPERK
Het Verdrag van Rome dat door 6
ministers van buitenlandse zaken op 25
maart 1957 werd ondertekend, bepaalde
de oprichting van de Europese
Economische Gemeenschap (EEG) en
de Gemeenschap voor Atoomenergie
(EGA of Euratom). Tot de zes lidstaten
die het Verdrag ondertekenden
behoorden België, Frankrijk, Italië,
Luxemburg, Nederland en West-
Duitsland. Oorspronkelijk was de
samenwerking alleen gericht op economische
belangen. In het Verdrag van
Rome wordt er immers niets over
onderwijs vermeld. Men vond dat
onderwijs en cultuur enkel tot de
bevoegdheden van de lidstaten behoorden.
In de loop van het daaropvolgend
kwarteeuw nam men afstand van deze
eenzijdige benadering. Onderwijs en
vorming werden immers hoe langer
hoe meer belangrijke hulpmiddelen
voor de ontwikkeling van de Europese
economie. De ideeën die ingenieur
Saint-Simon bijna twee eeuwen voordien
had gepubliceerd kregen opnieuw
aandacht. Meteen het zoveelste bewijs
dat vooruitgang gebouwd is op het verleden
en dat kennis over dit verleden
altijd belangrijk zal blijven.
Over eigen grenzen gaan kijken en er
vaardigheden opdoen, werd midden in
de jaren 1980 overigens één van de
belangrijke actiepunten van de
Europese Gemeenschap. Om de mobiliteit
te bevorderen creëerde de EG
allerlei financieel ondersteunde uitwisselingsprogramma’s
voor studenten en
voor het onderwijzend personeel. Het
mobiliteitsprincipe werd reeds vastgelegd
in het Verdrag van Rome zelf. Het
waarborgde immers het vrij verkeer van
personen en goederen.
HET RECHT VAN VRIJE
VESTIGING IN EUROPA
Het principe van het vrij verkeer van
personen had onmiddellijk gevolgen
voor degene die hun beroep in een
ander land wilden uitoefenen. Voor
beroepen die een nauw omschreven
academische of professionele kwalificatie
vereisten, lag de zaak echter moeilijker.
De grote verscheidenheid van de
opleidingen in de verschillende landen,
bemoeilijkte immers de wederzijdse
erkenning van de diploma’s. Vooral
de wederzijdse erkenning van de diploma’s
van de ingenieurs vormde een
probleem, wanneer men zich in een
ander land wilde vestigen. In het
hoofdstuk “Recht van vestiging” van het
artikel 57-1 van het Verdrag van Rome
➱
beschouwt men nochtans de onderlinge
erkenning van diploma’s als een
middel is voor het verwezenlijken van
het recht van vestiging. In ruimere zin
is het één van de voornaamste doelstellingen
van de Europese Unie.
“ONDERLINGE ERKENNING” IS
GEEN “GELIJKSTELLING”
Het Verdrag van Rome gaat er vanuit
dat een onderlinge erkenning van de
diploma’s geen voorwaarde is voor het
verwezenlijken van vestiging. Wel
draagt het daartoe belangrijk bij.
Overigens spreekt het Verdrag van
Rome alleen over onderlinge erkenning
van diploma’s en niet over de
gelijkstelling ervan. De onderlinge
erkenning heeft betrekking op alle,
door de wet van de eigen lidstaat vereiste
voorwaarden om toegang te krijgen
tot bepaalde werkzaamheden.
‘WERKZAAMHEDEN’ ZIJN
GEEN ‘BEROEPEN’
Het Artikel 57-1 van het Verdrag van
Rome heef het over “werkzaamheden”
en niet over “beroepen”. De opstellers
van de tekst gingen er van uit dat het
beroepsbeeld van land tot land merkelijk
kan verschillen. Het beroepsbeeld
vormt immers het geheel van werkzaamheden
of activiteiten die nodig is
om een bepaald beroep uit te oefenen.
1961: EEN EERSTE
“ALGEMEEN PROGRAMMA”
VAN DE EUROPESE RAAD
Al spoedig bleek dat men het niet eens
kon geraken over de wederzijdse erkenning
van diploma’s. Protectionisme en
persoonlijke belangen dwarsboomden
het algemeen belang. De Europese
Commissie (het dagelijks bestuur) nam
dan maar zelf een initiatief dat gericht
was op het algemeen belang. Op basis
van het principe van de vrije vestiging
vroeg ze aan de Raad van Europa (de
ministers van de lidstaten, ieder
bevoegd voor deze materie) om richtlijnen
inzake de wederzijdse erkenning
van diploma’s vast te leggen.
Op 18 december 1961 bekrachtigde de
Europese Raad het zogenaamd
“Algemeen Programma”. Het omvatte
onder meer een belangrijke overgangsmaatregel.
In afwachting van het verschijnen
van definitieve richtlijnen
dienden degenen die in het buitenland
hun beroep wilden uitoefenen, een
schriftelijke verklaring voor te leggen.
Met deze verklaring diende men de
wettige en effectieve uitvoering van de
werkzaamheid in het land van herkomst
aan te tonen. Uiteraard ging het
hier alleen over de vestiging voor het
uitoefenen van een beroep dat niet tot
de categorie van de loondiensten
behoorde. Juiste getallen in verband
met het aantal personen die hebben
gebruik gemaakt van deze maatregel,
die overigens alleen gold voor de zes
landen van de EG, zijn mij niet bekend.
Met het invoeren van deze overgangsmaatregel
werd een eerste stap gezet
naar een Europese richtlijn voor de
onderlinge erkenning van diploma’s.
1966: HOGE RAAD VOOR HET
T.O. OPTEERT VOOR HET UNIVER-
SITAIR NIVEAU VAN DE STUDIES
De overgangsmaatregel zoals gestipuleerd
in het Algemeen Programma van
de Raad van Europa (1961) was een
belangrijk “testcase” in verband met de
al of niet noodzaak om verder te werken
aan het opstellen van richtlijnen
inzake de wederzijdse erkenning van
diploma’s. De ministers van de zes landen
hadden begrepen dat er geen
terugweg meer was. Onze regering
vroeg het advies aan de Hoge Raad
voor het Technisch Onderwijs
(HRTO). In haar besluiten, die in 1966
bij de regering werden ingediend stond
gestipuleerd dat in het kader van de
akkoorden van de EG de studies van
technisch ingenieur dienden erkend te
worden als zijnde van universitair
niveau. Bovendien bepaalden de
besluiten van de HRTO dat de technisch
ingenieurs dienden te worden
geklasseerd op het hoogste niveau van
de classificatie van de Europese instellingen.
25
G RAAD EN DIPLOMA
DE SCHOOLPACTWET VAN 1957
ZORGDE VOOR EEN ENORME
PROLIFERATIE VAN HET
AANTAL SCHOLEN
De problemen in verband met de eventuele
erkenning van de studies van
technisch ingenieur op het hoogste
Europees niveau waren niet van de
minste. De Schoolpactwet van 29 mei
1959 (la Pacte Scolaire) had immers
voor een gevoelige proliferatie van het
aantal scholen voor technisch ingenieur
en voor een ongebreidelde toename
van het aantal studierichtingen
gezorgd.
Het schoolpact was een akkoord dat
werd afgesloten onder drie politieke
partijen: de Christelijke Volkspartij, de
Belgische Socialistische Partij en de
Liberale Partij. Het doel was, zo lezen
we in de toelichting bij de wet: “bij te
dragen tot de bevordering van het cultureel
en materieel welzijn van het land
door een uitbreiding van het onderwijs
en het vestigen van de schoolvrede”. En
stipuleerde deze wet onder het hoofdstuk
“democratische uitbreiding van
het onderwijs”, wij citeren: “Een ruime
en gedurfde politiek van uitbreiding
van het onderwijs moet één der hoofdobjectieven
zijn van elke regering in de
komende jaren”.
Voor de Christelijke Volkspartij tekenden
Theo Lefevre (voorzitter), P.
Harmel, R. Houben en M. Van
Hemelryck. Voor de Belgische
Socialistische Partij waren de ondertekenaars:
M. Buset (voorzitter), Leo
Collard, Antoon Spinoy en J. Bracops.
De Liberale Partij liet het akkoord
ondertekenen door M. Desteney (voorzitter),
R. Motz, Ch. Janssens en Omer
Vanaudenhove.
Het lag voor de hand dat er na de
ondertekening in 1959 veel zou
gebouwd en verbouwd worden. Dit was
het geval voor het bewaarschoolonderwijs
en het lager onderwijs, voor het
middelbaar, normaal, technisch, kunsten
buitengewoon onderwijs.
Tussen 1958 en 1968 was het aantal
scholen voor technisch ingenieurs
opgelopen van 15 tot 30 in het
Nederlandstalig gedeelte van het land
en van 17 tot 23 in het Franstalig
➱
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

G RAAD EN DIPLOMA G RAAD EN DIPLOMA
gedeelte. Alleen al voor het vrij onderwijs
steeg het aantal instellingen over
het ganse land van 9 in 1958 tot 22 in
1968.
1966: DE COMMISSIE DE WITTE
OPTEERT VOOR HET
UNIVERSITAIR NIVEAU…
De enorme toename van het aantal
scholen en studierichtingen voor technisch
ingenieur deed meteen een aantal
vragen rijzen over de kwaliteit van
de opleiding. Sommige scholen hadden
niet eens honderd studenten.
Hierdoor kwam de internationale
onderlinge erkenning van de diploma’s
in het gedrang. De eis vanwege de technisch
ingenieurs om te worden opgenomen
op het hoogste niveau van de
classificaties van Europese instellingen
kreeg meteen een flinke deuk. De fout
lag niet bij de afgestudeerden, wel bij
degene die voor de proliferatie hadden
gezorgd.
Als voorbereiding van de Belgische
inbreng in de komende bijeenkomst
van de Raad van Europa, stelde de regering
voor om een inventaris te maken
in verband met de “toestand van de
technisch ingenieurs”. Dit werd het
werk van de Commissie De Witte. Ze
werd door de voormalige minister voor
Nationale Opvoeding, Frans Grootjans
en de minister-staatsecretaris Michel
Toussaint op 6 juli 1966 geïnstalleerd.
Haar voornaamste opdracht was het
bestuderen en vergelijken van de opleiding
van technisch ingenieur met
gelijkaardige opleidingen in de E.G.
Toen was er reeds sprake om de E.G.
uit te breiden met drie lidstaten. Op 1
januari 1973 was de eerste uitbreiding
met Denemarken, Ierland en het
Verenigd Koninkrijk een feit. In de
optiek van de uitbreiding van de E.G.
kwam de problematiek van de wederzijdse
erkenning van graden en diploma’s
opnieuw in de belangstelling.
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
In het verslag dat op 2 juli 1967 door de
Commissie De Witte aan de bevoegde
Belgische ministers werd overhandigd,
werd een belangrijk besluit opgenomen.
De commissie stelde immers dat
de studies van technisch ingenieur
dienden te worden gerangschikt op het
universitair niveau in de Europese context.
De voorzitter van de commissie was de
toen 57-jarige Kortrijkenaar Yvan De
Witte, een burgerlijk ingenieur bouwkunde
die later beheerder werd van de
N.V. Bekaert, één van de grootste
metaalverwerkende sectoren van ons
land. De Witte was overigens goed
geplaatst om de bijzonder hoge waarde
van de opleiding van de technisch ingenieurs
in te schatten. Bekaert had toen
ruim 200 technisch ingenieurs in
dienst en veel onder hen bekleedden
een kaderfunctie. Yvan De Witte was bij
Bekaert bijna 40 jaar productieingenieur
geweest (van 1938 tot 1977). Hij
werd ook beheerder van het Vlaams
Economisch Verbond (VEV), van
Fabrimetal, het IWONL en de CRIF,
twee belangrijke onderzoekscentra.
De besluiten van de Commissie De
Witte zouden slechts leiden tot een
“schets van wetsontwerp”. Door de val
van de regering en de ontbinding van
de kamers, werd deze “schets van wetsontwerp”
voorlopig in de koelkast
opgeborgen.
26
1967: EEN EERSTE VOORSTEL
VOOR EEN HERVORMING VAN
DE STRUCTUUR VAN HET H.O.
DE COMMISSIE RENS
Regeringswisselingen waren destijds
een gewone zaak. Telkens na de vorming
van een nieuwe regering deden
de beroepsverenigingen voor technisch
ingenieurs voorstellen om tot een
oplossing te komen van hun problematiek
die reeds sinds 1933 aansleepte. De
aanslepende problematiek zorgde
overigens voor naambekendheid van
bepaalde politici. Onder de toenmalige
Eerste Minister en Minister van
Wetenschapsbeleid, Paul Vanden
Boeynants, werd het dossier van de
technisch ingenieurs weer opgerakeld.
Vanden Boeynants installeerde hiervoor
op 18 juli 1967 een gemengde
werkgroep die, naar de naam van haar
voorzitter, die tevens voorzitter was van
de Nationale Raad voor Wetenschapsbeleid,
de geschiedenis inging als de
Commissie Rens.
De Commissie kreeg het predikaat
“gemengd” omdat ze was samengesteld
uit enerzijds afgevaardigden van de
Nationale Raad voor Wetenschapsbeleid
en anderzijds, ook voor de helft,
uit afgevaardigden van de Hoge Raad
van het Technisch Hoger Onderwijs.
Op 15 november 1968 diende ze haar
besluiten bij de regering in. Om tegemoet
te komen aan de internationale
voorschriften en het reeds in omloop
zijnde ontwerpvoorstel van richtlijnen
van de E.G. inzake wederzijdse erkenning
van diploma’s, opteerde de
Commissie Rens voor een drastische
hervorming van de opleidingsstructuur
van technisch ingenieurs. Er werden
ook nieuwe titels voorgesteld, met
name deze van industrieel ingenieur en
van industrieel conducteur. Een aantal
voorstellen leidden op 6 maart 1969 tot
het indienen van het wetsontwerp 609
van de ministers Vermeylen en Dubois.
De meeste voorstellen werden echter
door de beroepsverenigingen van technisch
ingenieurs verworpen. Het jaar
1968 staat in de annalen van het hoger
onderwijs geboekstaafd als een onrustige
periode.
EEN FEEST VAN KORTE DUUR
De geschiedenis van de hervorming
van het hoger onderwijs is steeds nauw
verweven met het sociaal en economisch
klimaat van een land. Dit gold
ook voor ons land. Een bondig overzicht.
Vanaf 1960 was de levensstandaard in
ons land spectaculair gestegen. Deze
periode staat bekend als de “golden sixties”.
Goedkopere machines zorgden
➱
voor massaproductie en spectaculaire
prijsdalingen van de goederen. In 1970
behaalde de reële loonstijging een
hoogtepunt (+ 9,4 %). Het feest eindigde
echter in 1975.
De stijging van de levensstandaard tussen
1960 en 1970 was in menig opzicht
een breuk met de naoorlogse periode.
In tien jaar tijd werd het betonnen lint
dat ons land doorkruiste steeds langer.
Het aantal auto’s was gevoelig toegenomen.
Was in 1960 een reis naar de
Middellandse Zee of naar Rome slechts
voor enkelen weggelegd, vanaf 1965
begonnen de eerste massale volksverhuizingen
naar het zuiden, de
Belgische kust of de Ardennen. Wat
onbereikbaar was of onbereikbaar leek
bracht de zwart-wit televisie in huis. Het
dagelijks journaal leerde dat er een
volk bestond tussen Lommel en
Oostende. Vóór 1960 was voor een
Antwerpenaar iemand uit “de
Vlaanderen” iemand aan de andere
zijde van de stroom. Na 1960 werd de
Nederlandssprekende Belg een
Vlaming. Stilaan werd Vlaanderen een
staatsbegrip.
De Nederlandse TV-zuilen irriteerden
de Belgen niet langer met hun uitspraak
over de “Pelgen”. Onze noorderburen
ontdekten dat “Pelgië” in
feite “België” was. Het volk van het destijds
onder koning Willem I verenigd
noorden en zuiden, leerde de standaardtaal
van het “Algemeen
Beschaafd Nederlands”. Dank zij de
nieuwe mogelijkheden die het onderwijs
op alle niveaus aanreikte werd men
wijzer en meer geletterd. Daarvoor had
in ons land ook de Schoolpactwet van
mei 1957 zijn steentje bijgedragen. Het
Schoolpact zwaaide niet alleen kwistig
met geld, het zorgde ook voor een uitbouw
van het onderwijs en een gevoelige
verbetering van de kwaliteit.
De versoepeling van de voorwaarden
om van een studiebeurs te kunnen
genieten, betekende bovendien de
start van de democratisering van het
hoger onderwijs. Ze maakte het hoger
onderwijs voor een brede laag van de
jongeren betaalbaar, hetgeen vóór
1960 niet het geval was. Toen het systeem
van studiebeurzen voor het eerst
bij Koninklijk Besluit van 16 juli 1953 in
ons land werd ingevoerd, dienden
degene die wensten in aanmerking te
komen voor een beurs voor de studies
van technisch ingenieur bij hun laatste
examens ten minste een onderscheiding
hebben behaald. Bovendien
moesten ze ook geslaagd zijn in een
schriftelijke of mondelinge proef.
Vóór 1957 bestond alleen het “Fonds
der Meestbegaafden”. Het werd in 1948
opgericht. De gemeenten of arrondissementen
gaven toen studieleningen
aan “buitengewoon begaafde en door
de fortuin minst begunstigde studenten”.
De lening (alles moest terugbetaald
worden) werd pas toegekend na
geslaagd te zijn in “schiftingsproeven
over de wiskundige wetenschappen en
vooral in het “opstel in de moedertaal”.
MEI 1968: EEN BITSIG KLIMAAT
Met de snel gestegen materiële welvaart
uit de jaren zestig brokkelde het
voorheen, weliswaar vaak kunstmatig,
opgebouwd gezag af. Het respect voor
de moeizaam opgebouwde naoorlogse
maatschappelijke waarden ging midden
de zestiger jaren achteruit. De eerste
tekens van ontevredenheid staken
ook in Frankrijk en Duitsland de kop
op.
In Frankrijk begon onder het laatste
bewind van Charles de Gaulle één en
ander in 1967 uit de hand te lopen.
Met de openbare diensten, de post, het
openbaar vervoer, enz… liep het flink
mis. De studenten aan de universiteiten
eisten een grondige verandering van
het onderwijssysteem en van de maatschappelijke
waarden. De ‘meerdere’
beschouwden ze niet langer als ‘goddelijk’.
Ze eisten dat de “meerderen” ook
maar eens gecontroleerd moesten worden
op hun echte waarde en niet op
hun naam, rang of stand. Aan de al of
niet vermeende saaiheid van het leven
diende een einde te komen. De grimmige
sfeer sloeg over naar Duitsland.
Massale betogingen volgden elkaar op.
De gebeurtenissen van mei 1968 lieten
zowel in Duitsland als in Frankrijk
diepe sporen na. Dit laatste is ook wel
letterlijk te nemen. In massale betogingen
stapten de ontevreden arbeiders
op. Onder leiding van de Franse studentenleider
Cohn-Bendit (het latere
Europa Parlementslid) werden in de
27
D. Cohn-Bendit
omgeving van de Sorbonne in Parijs
massale veldslagen met de Franse
oproerpolitie gevoerd. In de omgeving
van de universiteit werden de
Boulevard Saint-Gemain en de
Boulevard Saint-Michel herschapen tot
een puinhoop. In Frankfurt deden zich
dezelfde taferelen voor. Frankrijk stond
aan de grens van een burgeroorlog. De
Gaulle trad af en werd opgevolgd door
Pompidou.
Gelijkaardige toestanden, maar heel
wat minder gewelddadig, kende men
ook in Leuven. In de universiteitsstad
was reeds in 1961 de verhouding tussen
de Franstalige en Vlaamse studenten
vertroebeld. In 1963 werd de eis van de
Vlaamse studenten voor een verhuis
van hun Franstalige collega’s al luidruchtiger.
Het hek was helemaal van de
dam toen ze,einde 1967, vernamen dat
de regering en de academische overheid
hadden besloten om de Franse
afdeling in Leuven te behouden. Op 15
november 1968 gooiden de Vlaamse
studenten de inboedel van het rectoraat
op straat en staken het in brand.
Op 16 februari 1968 nam de regering
P. Vanden Boeynants ontslag. Uit de
helden van de toenmalige studentenleiders,
die zich Vlaams links noemden,
werden talrijke nieuwe leiders van de
maatschappij, regeringsleiders of parlementairen
geboren. Na de strijd om
Leuven Vlaams ruilden velen het “linkse
cachet” voor een “rechtse signe”.
➱
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

G RAAD EN DIPLOMA
Al bij al viel er van de ‘strijd van mei
1968’ weinig te bespeuren in de overige
steden van Vlaanderen. Was de strijd
om Leuven Vlaams een belangrijke
reden van de uitbarstingen, in essentie
had de onrustige periode te maken met
een verlangen naar de uitbouw van de
democratisering van het hoger onderwijs.
In de regeringsverklaring van de
nieuw aangetreden regering stond het
thema van de universitaire expansie
dan ook centraal. Ze zou de universiteiten
op wetenschappelijk en financieel
gebied de mogelijkheid geven om het
hoofd te bieden aan het stijgend aantal
studenten.
De volgende bijdrage handelt over de
V ERENIGINGSNIEUWS
ZELFKLEVERSLAG
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
Europese Richtlijnen die vanaf 1970
beschermende maatregelen invoerde
voor de ingenieurs in Nederland,
Frankrijk, Duitsland en het Verenigd
Koninkrijk.
28
Ing. Noël Lagast
■
Geraadpleegde bronnen:
De geschiedenis van de Europese gedachte (1960).
Voorlichtingsdienst van de Europese Gemeenschap.
Publicatiebladen van de EG, jaargangen 1968,
1969, 1970.
Eigen archief in verband met de werkzaamheden van
de Commissie De Witte en Rens (1968-1969).
Voorstellen van Richtlijnen van de Raad van
Europa. Publicatieblad van de E.G. van 30 juli
1969.
Verslagen van de Nationale Raad voor
Wetenschapsbeleid (1965-1966).
Maandelijks delen we met de stickeractie een aantal prijzen uit. Kleef uw VIK-sticker op een leuke plaats (auto,
fiets, brievenbus, enz.) neem een foto en stuur hem op. De beste foto wordt beloond. Zonder foto’s gaat het
ook: u kan in de prijzen vallen als een attente collega uw sticker opmerkt en ons dat meldt. Werd uw nummerplaat
gepubliceerd in een vorige uitgave van de Ingenieursmededelingen dan kan u nog steeds reageren.
Uit de nummerplaten die onze fulltime speurploeg doorseinde, lootten we de volgende nummers:
AFJ 614 BJY 814 JYF 957 RGC 290 ZC 784
Als een van deze nummerplaten de uwe is, stuur dan een kopie van het inschrijvingsbewijs en van uw VIK-lidkaart
(een fotootje mag ook altijd !) op naar het VIK-secretariaat, t.a.v. Francine Demaret, Herentalsebaan 643
Wommelgem.
Succes!
BELANGRIJKE BIJEENKOMSTEN
NIEUWJAARSRECEPTIE EN UITREIKING EGEMINPRIJS
29
V ERENIGINGSNIEUWS
De jaarlijkse VIK-Nieuwjaarsreceptie en uitreiking van de Egeminprijs 2000 heeft dit jaar plaats op vrijdag 19 januari 2001.
Plaats: KBC-toren, Schoenmarkt 35, Antwerpen. Ontvangst vanaf 19.00 u. Inschrijvingen kunnen gebeuren op het VIK-secretariaat,
Francine Demaret, tel. 03-259 11 09, e-mail: francine.demaret@vik.be.
MIS OVERLEDEN COLLEGA’S
Zoals dit ook in het verleden reeds het geval was, zal ook dit jaar een Mis voor de overleden collega’s georganiseerd worden.
Deze heeft plaats op zaterdag 27 januari 2001. Inlichtingen over de juiste plaats en uur zijn te bekomen op het VIK-secretariaat,
Francine Demaret, tel. 03-259 11 09, e-mail: francine.demaret@vik.be.
CENTRUM INDUSTRIE
Op donderdag 22 februari 2001 richt het VIK-Centrum Industrie in het VIK-secretariaat te Wommelgem een eerste voordracht
in met als spreker de heer Jan De Schepper, Vice-President, Telindus. Aanvang: 20.00 u.
Deze spreekbeurt vormt de eerste in de reeks spreekbeurten die door het Centrum Industrie ingericht worden op elke laatste
donderdag van de maand. Elke spreekbeurt wordt gevolgd door een receptie, waar gelegenheid is tot contact met andere
collega’s. Aanmelden is noodzakelijk bij Vicky Van de Sompel, tel. 03-259 11 08, e-mail: vicky.vandesompel@vik.be.
CENTRUM ONDERWIJS
Op zaterdag 10 februari 2001 heeft in het VIK-secretariaat te Wommelgem een voorstelling plaats van de Sorbonne-Bolognaverklaringen.
Deze voorstelling is speciaal gericht naar collega’s industrieel ingenieurs die tewerkgesteld zijn in de twee-cycli
afdelingen van de hogescholen. Aanvang: 10.00 u. Gelegenheid tot napraten bij de daaropvolgende receptie.
Aanmelden is noodzakelijk bij Vicky Van de Sompel, tel. 03-259 11 08, e-mail: vicky.vandesompel@vik.be.
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

I NGENIEURSCARRIERE
JE EIGEN WEDDE EVALUEREN
Geld is niet het enige criterium om
je goed te voelen in een job. Bijna
niemand wil zoveel mogelijk verdienen
ten koste van andere
belangrijke welzijnsfactoren binnen
en buiten het werk. Toch is het
voor iedereen uiterst belangrijk
een duidelijk zicht te hebben op
wat men betaald krijgt voor het
werk dat men doet. Wij geven
hier een manier om, met cijfergegevens
in de hand, een valabele
beoordeling te maken van de
eigen verloning.
1. Basisgegevens
Alle cijfers die we hier hanteren komen
uit de twee wedde-enquetes de enquête
die de Vlaamse Ingenieurskamer deze
zomer organiseerde bij de leden en bij
een voldoende groot staal van bedrijven
die industrieel ingenieurs tewerk
stellen.
Eens te meer bleek uit de ontvangen
cijfergegevens hoe gevarieerd de verloning
is voor schijnbaar vergelijkbare
functies van industrieel ingenieurs in
de privé-bedrijven. Dit wil zeggen dat
ook onze cijfers niet anders kunnen
zijn dan gemiddelden van een voldoende
groot staal deelnemers aan de
wedde-enquete. Wij zijn er wel van
overtuigd dat de resultaten van onze
enquetes een betrouwbare weergave
zijn van de realiteit voor alle industrieel
ingenieurs in privé-dienst in
Vlaanderen.
De cijfers die we geven zijn uiteraard
bruto-salarissen en uitsluitend geldend
in privé-ondernemingen in Vlaanderen.
Het is nodig er hier nog eens aan
te herinneren dat er in de privé-bedrijven
geen wettelijk voorgeschreven
wedde-barema’s bestaan voor de functies
waar we het over hebben.
2. Wanneer gebruiken?
De methode om je eigen wedde te evalueren
kan gebruikt worden in volgende
gevallen:
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
1° bij de vraag waar de eigen wedde ligt
in verhouding tot wat gebruikelijk is
voor industrieel ingenieurs die in een
vergelijkbare arbeidssituatie tewerkgesteld
zijn;
2° Bij het jaarlijks evaluatiegesprek met
je chef over je prestaties. Zulk gesprek
resulteert meestal in een loonaanpassing.
Waaraan kan ik me verwachten?
Denk eraan dat de wedde altijd geleidelijk
evolueert volgens een in het
bedrijf intern gebruikelijk systeem.
Maak je dus geen illusies over ongebruikelijke
sprongen naar boven;
3° Bij een gesprek met de chefs of de
directie in het vooruitzicht op een promotie.
Ook hier zijn grote sprongen
zeldzaam. De kurve kan wel steiler gaan
stijgen in de toekomst maar ze maakt
geen pieken;
4° Bij de besprekingen met een nieuwe
werkgever. Hier moet je je zeker vooraf
informeren of het bedrijf gekend is als
een hoge of een lage betaler.
3. Wedde-verschillen
De wedde wordt in de eerste plaats
bepaald door het gebruik in elk
bepaald bedrijf. Het is wel de gewoonte
dat bedrijven zich richten naar de
lonen die in hun sector gebruikelijk
zijn, maar er blijven, ook in dezelfde
omgevingsfactoren, nog verschillen van
plus en minus 5%.
De regionale verschillen worden steeds
minder markant. Men kan stellen dat
de regionale loonverschillen volledig
verdwijnen in de verschillen volgens
andere criteria. In een streek waar een
bepaalde bedrijvigheid zich concentreert
heeft dat meestal hogere (ca4%)
lonen voor die activiteit tot gevolg. Er is
op dit ogenblik geen reden meer om in
onze evaluaties rekening te houden
met de regionale verschillen.
De bedrijfsgrootte speelt een duidelijke
rol. Grote internationale bedrijven
met meer dan 1000 werknemers (eventueel
verspreid) of middelgrote bedrijven
in de high-tech sectoren betalen ca
5 à 8% meer dan kleinere lokale bedrijven.
We merken wel dat anderzijds de
kleine bedrijven tegenwoordig hogere
30
beginweddes betalen dan vroeger.
Het loonverschil tussen de bedrijfssectoren
houdt nog wel stand. Dit is geen
zuiver Belgisch verschijnsel. Wel moeten
we wijzen op een specifieke eigenaardigheid
voor onze beroepsgroep. In
sectoren waar vroeger weinig industrieel
ingenieurs werkzaam waren is
men zich er nog niet van bewust dat
onze studies op academisch niveau te
plaatsen zijn. Zo betalen de sectoren
“diensten” en “financies” opmerkelijk
minder dan de klassieke technische
sectoren.
4. Wat is de echte wedde?
Op het eerste gezicht lijkt het eenvoudig
om de bruto maandwedde vast te
stellen. Sinds de werkgevers meer en
meer overgaan tot het aanbieden van
diverse loongedeelten buiten de
maandwedde is het feitelijk onmogelijk
om de reële maandwedde vast te stellen.
Een vergelijking tussen de salarissen
en voordelen van verschillende
bedrijven en zelfs van werknemers van
eenzelfde bedrijf kan dus nooit correct
gemaakt worden. Altijd blijft er een factor
die gevoelsmatig moet worden
benaderd.
Om enige bruikbare vorm van vergelijking
mogelijk te maken hanteren wij
een “herrekende maandwedde”. Deze
bestaat uit:
1° de overeengekomen bruto wedde
die maandelijks wordt uitbetaald;
2° het maandgemiddelde van het overeengekomen
commissieloon (over de
laatste 6 maanden);
3° 80% van de waarde van het privégebruik
van een firma-wagen met een
maximum van 10.000 BEF. Dwz gemiddeld
aantal gereden Km x 12 BEF. We
rekenen de schone schijn en de onzekerheid
niet als vast loon;
4° 50% van de maandelijks uitgekeerde
forfaitaire kostenvergoeding met maximum
5000 BEF.
Indien de werkelijk gemaakte kosten
hoger liggen dan 50% moet men ze
aftrekken.
➱
Alle andere uitkeringen en voordelen
hebben zeker hun waarde en men
moet rekening houden met hun
bestaan. Ze vormen echter geen vast en
vrij besteedbaar loon dat beschikbaar is
als gezinsinkomen.
5. Niveau van de functie
De belangrijkste factor in het toekennen
van de wedde voor een bepaalde
functie is het niveau van die functie.
Dat niveau wordt in de eerste plaats
bepaald door het belang dat de werkgever
aan die taak hecht. Er bestaan
internationaal erkende methodes om
het relatief niveau van functies vast te
stellen. Deze systemen werken echter
alleen in de structuur van dat bepaald
bedrijf. Alhoewel dit uitermate belangrijk
is voor een juiste loon-evaluatie is
het in onze situatie uitgesloten aan
individuele niveau-bepalingen te doen.
Bij onze laatste enquete hebben we
vastgesteld dat de leden ook niet in
staat zijn om een bruikbare inschatting
van hun niveau te maken. Dit is het
zwakste punt in de hele techniek van
wedde-evaluatie. Vaste definities van
functie-niveaus met enige vorm van
hiërarchische structuur worden meer
en meer vervangen door algemene
waarderings-niveaus.
Wij houden ons aan de pragmatische
indeling in drie niveaus. Deze indeling
is in elk geval een realiteit, zelfs als ze in
een bedrijf niet als dusdanig wordt
gehanteerd. Voor jongere ingenieurs
beneden 30 à 33 jaar oud houden wij
nog geen rekening mat niveau-verschillen.
Voor de anderen is een juiste en
realistische plaatsing in één van die
drie niveaus wel noodzakelijk.
6. Leeftijd
Het is evident dat de wedde geen lineaire
functie is van de ouderdom. Dit zal
in de toekomst steeds minder het geval
zijn. Toch blijkt uit alle enquêtes die
worden gepubliceerd dat grafieken in
functie van de leeftijd de enige hanteerbare
zijn. Hoezeer de bedrijven
ook zouden willen afstappen van de
gewoonte van jaarlijkse loonsverhogingen
blijken alle gemiddelden nog altijd
te stijgen met de leeftijd (of de anciënniteit).
7. Rekenfactoren
Volgens de sector van bedrijvigheid
moet de totale maandwedde nog worden
aangepast met een factor Fc.
Fc = 0.95 voor Diensten, Financiële
Instellingen, Voeding,
Textiel, Bouw en toelevering
31
I NGENIEURSCARRIERE
Fc = 1.00 voor Metaalbouw, Hout
Papier Glas en Kunststoffen,
Transport, Grafisch,
Milieu en Veiligheid
Fc = 1.06 voor Chemie, Petrochemie,
Metalurgie, Telecommunicatie,Informatica,
Energie
Voor grote internationale bedrijven of
Belgische bedrijven met meer dan 500
werknemers moet Fc worden verhoogd
met 0.04.
8. Wedde-evaluatie
Op het wedde-diagram bepaalt men de
gemiddelde maandwedde volgens de
leeftijd of het aantal jaren dat men als
jonge ingenieur gewerkt heeft en volgens
het niveau 1, 2 of 3. Men vermenigvuldigt
dit gemiddelde met de factor
Fc. Dit is de wedde die men zou
mogen verwachten. Bepaal de herrekende
wedde aan de hand van §4.
Vergelijk deze met de te verwachten
wedde en trek je conclusie.
Ing. Leo Van Bouwel
■
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

I NGENIEUR EN MAATSCHAPPIJ
EEN COLLEGA IN DE KIJKER
EEN GESPREK MET ING. ARTHUR VANHOUTTE,
ALGEMEEN DIRECTEUR VAN MUTOH EUROPE N.V.
“Niets heeft zoveel succes als succes. Wel is
succes afhankelijk van vele factoren”.
Wie op de A10 naar Oostende rijdt
wordt even voor het binnenrijden van
de badstad geconfronteerd met enkele
modern ogende bedrijfsgebouwen
zoals de Japanse vestigingen Daikin
Europe N.V. en Mutoh Europe N.V.
Daikin Europe vestigde zich in 1973 in
Oostende, Mutoh Europe in 1992.
Beide Japanse bedrijven kozen
Oostende als vestigingsplaats om reden
van de talrijke faciliteiten, maar vooral
voor de aanwezigheid van goed
geschoold technisch personeel en de
nabijheid van een hogeschool voor
industrieel ingenieurs. De wereldleider
voor airconditioning apparatuur stelt
momenteel zo’n 1.200 mensen te werk.
Bij Mutoh, de producent en ontwikkelaar
van snijplotters en digitale kleurenprinters
voor groot formaat, groeit
het aantal medewerkers in een versneld
tempo. Na de zomervakantie werd
reeds de 120ste werknemer aangeworven.
Mutoh Europe wordt autonoom en
onafhankelijk van het Japans moederbedrijf
in Tokio geleid door industrieel
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
ingenieur Arthur Vanhoutte. Een
Vlaming die een topfunctie bekleedt in
een Japanse buitenlandse vestiging is
eerder een uitzondering dan een algemene
regel. Wat bepaalt dan het succes
van Mutoh Europe? Op een snikhete
dag gingen we in de Royal North Sea
Yachtclub van Oostende praten met
collega Ing. Arthur Vanhoutte. Daarna
leidde hij ons rond in het bedrijf.
32
EEN VROEGE TECHNEUT
Collega Arthur Vanhoutte (°1949)
werd in Oostende geboren. Zijn vader
was in deze badstad hoofd van de stedelijke
werkhuizen. Zijn moeder gaf er
aan het stedelijk middelbaar onderwijs
les in boekhouden en handel. De
belangstelling voor de techniek kreeg
hij al heel vroeg te pakken. Toen hij 10
jaar was knutselde hij wat met radio’s,
destijds nog gebouwd met lampen. “Als
knaap beschouwde ik zo een radio als
een technisch wonder” zegt hij. “Op
mijn twaalfde kreeg ik mijn eerste elektrische
trein. De techniek werd mijn
hobby. Later bouwde ik elektronisch
gestuurde zendapparatuur. Enkele
jaren was ik ook zendamateur.”
Zijn moeder raadde hem aan om voor
onderwijzer te studeren, maar tegen
haar zin koos hij voor een technische
opleiding. Eerst volgde hij in Oostende
een A2-opleiding elektronica, daarna
studeerde hij voor technisch ingenieur
elektronica (1970). “Ik ben nooit een
gemakkelijke teenager geweest” typeert
hij zichzelf. “Ik hield eraan om zelfstandig
te mogen beslissen. Dat was ook het
geval toen ik op mijn veertiende voor
de A2-richting koos. Ik had er wel een
verblijf op een internaat voor over. Ik
heb er nooit spijt van gehad. Stel je
voor, je kiest voor een verblijf van drie
jaar in een internaat in een stad waar je
ouders wonen. In deze comfortabele
tijden klinkt dit misschien ongewoon,
misschien een beetje gek, maar goed zo
ging dat nu eenmaal. Ik wilde vooral
zelfstandig leren beslissen, mijn plan
leren trekken. Het was niet altijd leuk
om je vrienden ’s avonds naar huis te
zien trekken, terwijl je op kostschool
achterbleef. Maar dat was mijn vrije
beslissing. Ja, het heeft me een beetje
gesterkt”.
EEN PORTRET
Zijn spontane vertelstijl doet vergeten
dat de hitte van de dag (aan zee
bedroeg de temperatuur 32° !) onze
energie langzaam wegzuigt. Door zijn
gevarieerde levenservaring blijft hij het
hele interview boeien. Hij straalt
levenslust uit en zegt wat hij bedoelt.
“Weet je dat ik je reeds sinds 1969 ken?”
parafrasseert hij tussendoor. “Jullie
hebben toen met de VVTI (Vereniging
van Vlaamse Technisch Ingenieurs)
heel wat werk verzet voor de waardering
van de technisch ingenieurs. Ik
meen me te herinneren dat ik als student
toen lid was van de VVTI”.
Blijkbaar heeft hij een goed geheugen.
Jaren later kruisten onze wegen elkaar
opnieuw, deze keer als beheerder van
de Kamer voor Handel en Nijverheid
van Kortrijk-Oostende-Tielt-Roeselare.
In dit kader laten de vele ontmoetingen
ons toe om hem te kenmerken als
➱
iemand met een “joie de vivre”, met
een milde humor en met een groot
talent voor het “analyseren van situaties”,
zoals men dit in de Kamer voor
Handel en Nijverheid wel eens pleegt
te noemen. Met het hart op de tong
ventileert hij vriendelijk en hartelijk
zijn mening, soms met een tomeloze
energie. Zijn gevoel voor relativering
maakt hem nooit tot de gevangene van
zijn eigen denkwereld. Deze “lichtjes
enfant terrible”, zoals hij zichzelf
noemt, kreeg van zijn ouders de waarden
mee die zijn later handelen zouden
bepalen. Plichtsbesef en een sterk
gevoel voor verantwoordelijkheid
lopen immers als een rode draad door
heel zijn professionele loopbaan. Het
maakte van hem het type van de ambitieuze
bouwer en leider, de werker,
organisator en plannenmaker. Ideeën
creëren, visies tot ontwikkeling laten
komen en nieuwe mogelijkheden uittesten
kenschetsen deze collega industrieel
ingenieur, die echter als “praktisch”
mens, met zijn twee voeten op de
aarde blijft staan.
Meegetrokken in de wervelwind van
een wisselend bedrijfsleven, gaven zijn
opeenvolgende werkgevers hem daarvoor
de vrije ruimte. Ze maakten hem
duidelijk dat het in hoofdzaak steeds
om het resultaat ging, een verwachting
die hij niet onbetuigd liet. Met een aangeboren
neiging om grenzen te verleggen
en terreinen te betreden, die voor
hem vaak terra incognito waren, toetste
hij de wereld van het haalbare. Zo veel
werd na dit interview bevestigd. Als
algemeen directeur van een dynamisch
bedrijf houdt hij van zijn beroep.
Wellicht heeft het allemaal te maken
met een betrachting die hij reeds in
zijn jeugdjaren koesterde: het vorm
geven aan iets, maar dan wel met een
planmatige aanpak.
PLEIDOOI VOOR EEN WAT
MEER PRAKTISCHE OPLEIDING
Wat denkt hij over de huidige opleiding
van industrieel ingenieur? “Bij het
aanwerven van pas afgestudeerde
industrieel ingenieurs, zegt hij, stellen
we vast dat ze weliswaar heel goed theoretisch
zijn opgeleid, maar ze hebben,
in tegenstelling tot de opleiding van de
vroegere technisch ingenieurs, te weinig
praktische onderbouw. Bovendien
moeten we vaststellen dat in de loop
van de voorbije jaren het opleidingsniveau
van de A2-afgestudeerden er flink
op achteruit is gegaan. Dit heeft voor
gevolg dat er te weinig A2-ers de studierichting
voor industrieel ingenieur
durven kiezen. Als je een korte rondvraag
doet bij A2-afgestudeerden geven
ze je te kennen dat ze vooral schrik
hebben voor de te theoretische studies
van industrieel ingenieur. Vooral het
pakket wiskunde blijkt hen af te schrikken.
Hoeft de opleiding nu absoluut zo
theoretisch te zijn? Het hoger onderwijs
zal daar zeker iets moeten aan
doen willen we niet dat we waardevolle
krachten voor de industrie laten verloren
gaan. Ik pleit met mijn collega’s
ook voor een behoorlijke praktische
stage voor de industrieel ingenieurs.
Dit zou bijvoorbeeld kunnen ingelast
worden in het voorlaatste jaar van de
opleiding. Een stage van enkele maanden,
naar het voorbeeld van Nederland
en Duitsland, lijkt me noodzakelijk”.
Is de industrie bereid om naar het
voorbeeld van deze landen de stagiair
daarvoor een financiële vergoeding te
geven? “Het gaat natuurlijk niet op dat
de industrie over het probleem blijft
klagen. Ik ben de eerste om te zeggen
dat niemand gratis hoeft te werken.
Niemand doet dat, ik evenmin. Als
bedrijfsleider sta ik ten volle achter het
toekennen van een financiële vergoeding
voor de stagiair. Dit is volgens mij
de enige manier om de jongeren die
voor industrieel ingenieur wensen te
studeren opnieuw daarvoor te motiveren,
hem een nog betere vorming te
geven en zijn opleiding meer af te stemmen
op de noden van de industrie. Je
hoort me niet zeggen dat de opleiding
niet hoogstaand is. Ze is wel te theoretisch
en onvoldoende op de praktijk
afgestemd. Ik vermoed dat dit te
maken heeft met de bekwaamheidsdiploma’s
van de lesgevers die op het
doctoraal niveau liggen. De belangstelling
voor de studies van industrieel en
burgerlijk ingenieur nam de jongste
jaren overal af. Dat is een feitelijk gegeven
waar men niet naast kan kijken.
Het probleem is alle bedrijfsleiders
bekend. We moeten er een oplossing
aan geven. Mijn voorstel is dan ook om
tijdens de studies een langere periode
in te bouwen, waarbij de student tegen
verloning kennis maakt met de praktijk”.
I NGENIEUR EN MAATSCHAPPIJ
33
EERSTE BEDRIJFSERVARING
Toen Ing. Arthur Vanhoutte in 1970 als
technisch ingenieur elektronica afstudeerde
lagen de vacante betrekkingen
in de regio Oostende niet voor het
rapen. Hij solliciteerde eerst in de
streek van Brussel, meer bepaald voor
de richting van de instrumentatie.
Spoedig vond hij als productmanager
werk bij een verdeler van meetapparatuur.
Twee jaar lang pendelde hij elke
dag van Oostende naar Brussel.
“Als Oostendenaar lag de zee me zo
nauw aan het hart”, zegt hij, “dat ik
toen reeds zocht naar werk in mijn
geboortestreek, wat me ook is gelukt”.
In 1973 kon hij aan de slag in een
bedrijf te Gistel bij Oostende. Het
Amerikaans bedrijf Bausch & Lomb
richtte er immers een vestiging op voor
de productie van meetapparatuur,
spectrofotometrie en analoge registreertoestellen.
“Dat was toevallig een
tak van de techniek waarmee ik reeds
voeling en wat ervaring had” zegt hij.
Met een drietal medewerkers kon hij in
Gistel als productiesupervisor beginnen
met het opstarten van de productie.
Het Amerikaanse Bausch & Lomb was
oorspronkelijk een fabrikant van brillen
en contactlenzen. In de loop der
jaren had het bedrijf wereldwijd een 20tal
spin-offs opgezet, allerlei afdelingen,
onder meer voor spectofotometrie
➱
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

I NGENIEUR EN MAATSCHAPPIJ
en meetapparatuur voor werktuigmachines.
Het moederbedrijf voor brillen
en contactlenzen, dat destijds circa
8.000 mensen tewerkstelde, was in
Rochester gevestigd. Met een vestiging
in Gistel wilde men vaste voet in
Europa krijgen. “Als verantwoordelijke
voor het opzetten van de nieuwe productielijnen
was dit voor mij een hele
uitdaging” zegt collega Vanhoutte. De
nieuwe vestiging in Gistel ging van start
met en 40-tal medewerkers. Meerdere
keren vloog hij naar Amerika waar hij
telkens voor korte perioden verbleef
om het opstarten van de productielijnen
aan te leren. Later verkocht de
Gistelse afdeling analoge recorders aan
het Amerikaanse Ametek, een bedrijf
dat zich had toegespitst op de markt
van printers en plotters.
ONDERZOEK EN ONTWIKKELING
Kort na zijn indiensttreding bij Bausch
& Lomb te Gistel begon Ing. Vanhoutte
zich vragen te stellen over de opportuniteit
van de delokalisatie van een multinational.
Is het voor een internationale
firma, die louter op productie is afgestemd,
wel interessant om een vestiging
op te zetten in een land als België.
De loonkost ligt hier immers hoog, hetgeen
ook reeds het geval was in de
jaren zeventig, zo redeneerde hij. Wat
is de waarde van een bedrijf dat alleen
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
34
Ing. Arthur Vanhoutte
is afgestemd op productie tegen een
hoge loonkost, vroeg hij zich af. “In
feite niet veel, want multinationals kunnen
van de ene dag op de andere hun
productie-eenheid verplaatsen naar
een ander continent, waar de loonkost
veel lager ligt. Ik voelde dat we in Gistel
zeer kwetsbaar waren. Als we niet alleen
eigen producten fabriceren maar ook
instaan voor de ontwikkeling ervan dan
had volgens mij het bedrijf ook meer
waarde. Dan waren we onafhankelijk
van de moedermaatschappij in
Amerika. Dat idee liet me niet meer
los”.
Met een vijftal industrieel ingenieurs
startte Bausch & Lomb Gistel zijn eigen
afdeling voor onderzoek en ontwikkeling.
Het team concentreerde zich op
de ontwikkeling van nieuwe producten
en op de oprichting van een eigen marketingafdeling.
“Zoiets gebeurt natuurlijk
niet in een handomdraai”, zegt
onze gesprekspartner. “Er gingen enkel
jaren overheen. Je moet eerst proberen
zelf ideeën voor nieuwe producten bij
elkaar te brengen. Je moet ook durven
naar anderen toestappen. Je kan
immers niet alles zelf doen.
Aanvankelijk ging het goed. Spijtig
genoeg begon het moederhuis zijn
belangstelling te verliezen voor die kleine
spin-offs die in de loop der jaren
gediversifieerd waren in allerlei technologieën.
In feite zag men de bomen
niet meer door het bos. De nieuwe
manager in Amerika besliste om te specialiseren
in het product waarin het
bedrijf zijn sporen had verdiend. De
kernactiviteit van Bausch & Lomb was
immers de fabricage van brillen en contactlenzen.
Alle afdelingen die met de
core-business niets te maken hadden
werden wereldwijd afgestoten en verkocht.
Op dat ogenblik stelden we in
Gistel circa 120 mensen te werk. Het
was voor ons een moeilijke periode”.
EEN NIEUWE UITDAGING:
MUTOH EUROPE N.V.
Het toeval speelt vaak een grote rol in
het leven. Collega Vanhoutte, die na
het behalen van zijn graad en diploma
van technisch ingenieur bijna alle
bedrijfsfuncties had doorlopen en het
bij Bausch & Lomb gebracht had tot
marketingmanager voor Europa, kan
er van meespreken. Toen hij in deze
functie in 1989 in Oostenrijk een uiteenzetting
gaf over de producten die in
Gistel werden ontwikkeld en gefabriceerd
kwam hij in contact met de
Japanse producent Mutoh.
Reeds in 1948 had de Japanner een eerste
mechanische tekentafel ontwikkeld.
Na enkele jaren werden ze in grote aantallen
geproduceerd. Met een 1.000-tal
werknemers stond het bedrijf in Japan
bekend als de nummer één op het vlak
van de productie en de ontwikkeling
van tekenapparatuur.
In de jaren zestig schakelde het bedrijf
in Japan over op de productie en ontwikkeling
van penplotters. Ongeveer 98
% van de productie was voor het eigen
continent bestemd, de rest voerde men
uit. In Europa stond Mutoh betrekkelijk
zwak. Grote baas Mutoh zag Europa
als een belangrijk afzetgebied.
Tijdens de bijeenkomst in Oostenrijk
werden ook de Mutoh-producten voorgesteld.
Een ontmoeting met Mutoh
gaf een nieuwe wending aan de loopbaan
van Ing. Vanhoutte. “Het
MUTOH management wisselde met
mij ideeën over de mogelijkheden om
hun marktaandeel in Europa te vergroten”
zegt onze gesprekspartner. “Zij
namen zich voor om in Europa eigen
producten te fabriceren. Weliswaar
hadden ze, zoals de meeste Japanse
ondernemingen, in Düsseldorf een ver-
➱
koopskantoor met een vijftal verkopers,
een paar magazijniers en enkele technici
om herstellingen te doen. Het
grootste probleem was echter de niet
compatibiliteit van de Japanse normen
met deze voor de Europese markt. Een
Japans bedrijf dat hier wil groeien moet
ter plaatste produceren en als het kan
ook het product lokaal ontwikkelen. In
Japan had men de noodzaak daarvan
vlug ingezien en mijnheer Mutoh vroeg
me op de man af of ik de leiding voor
een nieuwe vestiging in Europa op me
wilde nemen. Het voorstel kwam op het
gepaste moment. Ik gaf mijn principieel
akkoord. Het klikte tussen ons
beide. Ik kreeg wat bedenktijd”.
ONAFHANKELIJK EN AUTONOOM
“Japanners”, merkt Ing. Vanhoutte op,
“staan bekend voor hun ietwat complexe
persoonlijkheid. Ze hechten ook
een zeer grote waarde aan de hiërarchie
in een bedrijf. Ik was een open
Amerikaanse bedrijfsmentaliteit gewoon
en aanvankelijk vreesde ik in een
keurslijf te worden gedrongen. In de
meeste Japanse vestigingen in Europa
worden de touwtjes in handen gehouden
door een Japanner. Ik zag dit niet
zitten. Als projectleider wilde ik immers
onafhankelijk en autonoom werken. Ik
wilde dus zelf algemeen directeur van
de Mutoh vestiging in Europa zijn.
Mijnheer Mutoh stemde in met mijn
voorstel. De vrees die ik aanvankelijk
had was dus voorbarig geweest. Ze vroegen
me om een businessplan op te stellen
en om uit te kijken naar een
geschikte lokalisatie in Europa. Ik stelde
de Benelux voorop. Daarna werd de
inplanting gefocusseerd op België, vervolgens
werd West-Vlaanderen vooropgesteld.
Met de medewerking van de
GOM gingen we in Veurne en
Oostende op zoek naar een aangepast
stuk grond. Uiteindelijk werd beslist
om de vestiging in Oostende in te planten.
Daarvoor had ik een aantal goede
argumenten. In Oostende konden we
immers beschikken over een voldoend
groot terrein langs de A10, aan de rand
van de badstad. De Japanners hechten
overigens veel belang aan de uitstraling
en het imago van hun bedrijven. Het
gebouw moet voor de buitenwereld
goed zichtbaar zijn. Aan een inplanting
ergens in een verloren hoek, geïsoleerd
van de buitenwereld, hebben ze geen
boodschap.
De nabijheid van een lucht- en zeehaven
was een belangrijke troef. Een
belangrijke rol speelde ook de beschikbaarheid
over goed opgeleid technisch
personeel en de nabijheid van een
hogeschool voor industrieel ingenieurs.
Het succes van de Japanse
gebuur Daikin was ook een pluspunt.
Van de grote baas kreeg ik dus “carte
blanche”. De hoofdopdracht was duidelijk
gesteld: Mutoh wilde zijn marktaandeel
in Europa vergroten. De winst
diende opnieuw in het bedrijf te worden
geïnvesteerd. Na zes maanden konden
we aan de realisatie van het nieuw
gebouw beginnen. Naar Japanse normen
vond ik dat het allemaal vrij snel
was verlopen. Japanners beslissen
immers niet vlug”.
1993: DE START VAN
MUTOH EUROPE N.V.
In een goed jaar werd het nieuw
bedrijfsgebouw opgetrokken. In 1993
kon men met de productie van penplotters
in monokleur voor CAD-toepassingen
van start gaan. Het bedrijf
nam een 50-tal werknemers, waaronder
een paar industrieel ingenieurs, in
dienst. Het eerste werkjaar werd afgesloten
met een omzet van ongeveer 400
miljoen BEF. “Dat was behoorlijk goed”
I NGENIEUR EN MAATSCHAPPIJ
35
zegt Ing. Vanhoutte. “Maar na een paar
jaar daagde er een concurrent op die
de inktjettechnologie toepaste. Voor de
productie van deze nieuwe technologie
waren we nog toen nog niet gereed. In
Japan werd beslist om gedurende drie
jaar te investeren in de opleiding van
een 100-tal Japanse ingenieurs. Hun
know-how pasten we daarna toe in ons
bedrijf. In 1994 werden er een 4-tal
industrieel ingenieurs in dienst genomen.
Met de basistechnologie die we
reeds in huis hadden konden we in 6
maanden een snijplotter ontwikkelen
voor groot formaat. De ontwikkeling
van dit nieuw marktsegment was onze
redding”.
OP ZOEK NAAR
DISTRIBUTIEKANALEN
Ing. Arthur Vanhoutte: “Om een nieuw
ontwikkeld product wereldwijd te kunnen
verkopen heb je bekendheid
nodig. We misten dit. Wat doe je dan?
Je kan het wagen om tegen een grote
concurrent te vechten. Als kleine firma
delf je dan je eigen graf. Je kan ook
eens bij de concurrent nagaan wat je
samen kan doen. Dat laatste heb ik
gedaan. Ik trok naar de grootste concurrent
in de Verenigde Staten en stelde
hen voor om ons product als een
toegevoegde waarde onder hun naam
te fabriceren en te verkopen.
Aanvankelijk gaf mijnheer Mutoh me
➱
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

I NGENIEUR EN MAATSCHAPPIJ
geen kans van slagen. Maar met mijn
West-Vlaamse ingesteldheid hield ik
vol. Op een dag kregen we van het
Amerikaans bedrijf een bestellingsorder
voor de productie van enkele honderden
toestellen. De overeenkomsten
werden correct nageleefd en we verkochten
de apparaten onder hun
naam. Inmiddels bouwden we als leverancier
voor een wereldfirma een stevige
reputatie op. Parallel bouwden we
ook een nieuw distributiekanaal op”.
Uit de verschillende technieken opteerde
Mutoh Europe N.V. inmiddels voor
de piëzo-elektrische technologie, hetgeen
toeliet om een 6-kleuren inktjetprinter
van groot formaat te produceren.
Met deze printer kunnen fotografische
reproducties van het A0-formaat
worden gemaakt. Onder de belangrijke
klanten treft men vandaag namen aan
als Agfa Gevaert en Kodak. Weliswaar
worden de toestellen onder hun merknaam
geproduceerd.
NEEM STEEDS EEN BESLISSING
Dat collega Vanhoutte een pionier is
blijkt voldoende uit het voorgaande.
Hij baant zich voortdurend een weg,
houdt altijd hoop en reikt naar het
hoogst haalbare. De trigger voor dat
alles is ongetwijfeld zijn analytische
geest en zijn verbeelding. Alles wat
vorm krijgt bestaat immers eerst in de
verbeelding. Met zijn ondernemende
geest laat een beslissing zelden lang op
zich wachten.
“Als bedrijfsleider moet je elke dag
beslissingen nemen. Dit vraagt soms
moed. Een vroegere baas van mij, een
Amerikaan van het “generaal-type”, zei
me ooit “it’s better to make a bad decision
than no decision”. Eerst dacht ik,
wat zegt die nu voor iets stoms. Later
heb ik geleerd dat door niet te beslissen
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
je de zaak veel erger maakt. Je wordt
dan passief en bovendien heb je ook
niets geleerd. Wat heb je immers aan
iemand die niet beslist, alleen maar
omdat hij meent gelijk te moeten krijgen
terwijl hij fout zit. Degene die niet
beslissen gaan ervan uit dat er alleen
een voor henzelf passende waarheid
bestaat”.
36
UITLAATKLEPPEN
Of hij naast zijn werk als algemeen
directeur ook nog tijd vindt voor wat
anders? Arthur Vanhoutte: “Ach, ik ben
altijd wel met iets bezig. Mijn geest
werkt soms superactief. Ik heb dit waarschijnlijk
van mijn moeder geërfd.
Misschien is dit de algemene aard van
een kustbewoner, ze zijn gewoon om
zich steeds opnieuw aan te passen. Ja,
wat doe ik zo allemaal buiten het intens
bezig zijn met het bedrijf? Dat is een
goede vraag. Ik heb er nooit bij stil
gestaan. A propos vergeet niet, ik heb
ook nog een gezin. Ik ben gehuwd en
we hebben drie kinderen. De oudste
zoon (28) is piloot bij Sabena. Hij vliegt
met de 737 op Istanbul en binnenkort
op Tenerife. Hij wilde niet weten van
techniek. De oorzaak ligt wellicht een
beetje bij mijzelf. De smaak om later
piloot te worden moet hij gekregen
hebben toen ik 28 jaar geleden voor
het eerst naar Amerika vloog. Papa zat
voor hem voor de zoveelste keer in de
“vlieger”. Ik bracht voor hem vaak allerlei
documentatie over vliegtuigen mee
en ook wel eens schaalmodellen. Vele
jaren geleden kocht ik in Amerika de
eerste CD-roms waarmee je op een PC
simultaan kan leren vliegen.
Nu is vliegen voor hem werkelijkheid
en niet meer virtueel Weer een verloren
industrieel ingenieur, denk ik
soms. Met zijn keuze voor piloot ben ik
nochtans heel blij en ook fier. Als
ouder moet je nooit een beroep aan je
kinderen willen opdringen. Dwang kan
alleen maar leiden tot emotionele crisissen.
Als knaap was ik ook steeds op
zoek naar mijn eigen identiteit. De
tweede zoon (25) volgde een medische
opleiding en vestigde zich als zelfstandige
osteopaat. Toen mijn dochter 8
was (inmiddels is ze 13) vroeg ze zich af
wat er met Mutoh zal gebeuren eens ik
op pensioen ga. Een bedrijf zonder
algemeen directeur dat kon volgens
haar niet. Als ik haar jeugdige bezorgdheid
van destijds mag geloven, zit er
misschien een mogelijkheid in dat ze
later voor een of andere technische
richting zal kiezen. Laat ons toch maar
afwachten” lacht onze gesprekspartner.
Bevredigend werk mag voor collega
Vanhoutte dan wel heel belangrijk zijn,
niet minder belangrijk vindt hij de ontspanning.
Het geeft hem een nieuwe
dosis energie of een verfrissende “chi”
zoals de Japanners plegen te zeggen.
“Op een kalme zondag, of andere dag,
haal ik mijn motorfiets van stal. Ik
maak dan een flinke tocht, zij het tegen
een gezapige snelheid. Op de motorfiets
voel ik me een heel ander mens. Ik
heb het gevoel dat de motor alle stress
uit me wegzuigt. Heerlijk, zo’n flinke
luchtstroom over je hersenen, die alles
als het ware grondig schoonveegt”.
Een andere hobby weerspiegelt
opnieuw zijn belangstelling voor de
techniek. Jaren geleden liet hij immers
een oldtimer bouwen, een Engelse
Morgan. Een wagen die volledig handgemaakt
is. “De enige wagen waarop je
na bestelling zeven jaar dient te wachten.
Begrijpelijk want die auto werd
gebouwd met een 3.000-tal verschillende
opties. Voor je geduld word je door
de firma beloond. Tijdens de samenstelling
mag je immers regelmatig een
kijkje gaan nemen. Je leert hierdoor de
techniek beter waarderen”. Al voor de
Eerste Wereldoorlog bouwde Harry
Morgan zijn eerste automobielen. Het
ontwerp was in die tijd al vrij modern,
maar wie kon vermoeden dat het
model, vrijwel onveranderd, ook tegenwoordig
zou worden geproduceerd. De
auto’s zijn altijd volledig met de hand
gebouwd. Harry werd opgevolgd door
zijn zoon Peter, die op zijn beurt het
bedrijf weer overdeed aan zijn zoon
Charles. Tegenwoordig worden zo’n
400 Morgans per jaar gebouwd en moet
de klant rekenen op lange wachttijden”.
Zelf schrikt hij niet terug om de handen
uit de mouwen te steken.
Karweitjes opknappen in zijn eigen
woning of in die van zijn kinderen. Hij
beschouwt het allemaal als een “nuttige
en noodzakelijk middel om zich te ontspannen”.
Van zijn inmiddels overleden
populaire grootvader, een gewezen
➱
gemeenteraadslid en provincieraadslid,
erfde hij de belangstelling voor de
lokale geschiedenis. Al speelt hij niet
zelf basket, als beheerder van de
Oostendse basketbalploeg Telindus
meent hij dat meer ondernemers deze
sport zouden moeten ondersteunen en
ook helpen uitbouwen.
EEN JAPANSE AWARD
Voor het eerst in een halve eeuw
geschiedenis van het Japanse moederbedrijf
Mutoh werd aan een Vlaamse
bedrijfsleider een onderscheiding toegekend.
Heel recent ontving Ing.
Vanhoutte de President Award for
Performance. “Een mooi diploma”
voegt hij er aan toe, “dat niet alleen aan
mij toekomt. Deze erkentelijkheid wens
ik te delen met alle medewerkers in
Oostende”.
UITBREIDEN
Vooraleer we in het bedrijf door onze
collega worden rondgeleid krijgen we
wat uitleg over het gamma producten
die worden gefabriceerd. Mutoh
Europe is een modern bedrijf. De
Japanse binnentuin en enkele foto’s
aan de wanden in de ontvangstzaal
geven de affiniteit met Japan weer.
Buiten de enige Japanse medewerkster,
zijn alle andere medewerkers
Vlamingen. Overigens kent Japan weinig
vrouwelijke managers. Vrouwelijke
ingenieurs vormen eerder een uitzondering.
Dit typisch Japans verschijnsel
viel ons overigens ook op bij het bekijken
van een groepsfoto dat discreet aan
een wand van de ontvangstzaal hangt.
De afbeelding is een mannelijk gezelschap,
met onder meer de Belgische
ambassadeur in Japan, de heer
Nothomb in gezelschap van mijnheer
Mutoh, onze collega en een groep
andere mannen.
Terugblikkend op haar verblijf in Japan
begin der jaren negentig schreef de
dochter van de Belgische ambassadeur
in Japan, Amélie, een boek. In “Met
angst en beven” beschrijft ze ee hilarische
hiërarchie in het Japanse bedrijfsleven.
Ze had het allemaal van heel
dicht meegemaakt toen ze in 1990 een
baan als tolk had gevonden bij
Yumimoto, een firma in Tokia die er
een onwrikbare hiërarchie op nahield.
Het nichtje van de gewezen Belgische
minister Ferdinand Nothomb kon zich
niet plooien naar de regels van het
Japans bedrijfsleven. Haar loopbaan in
Tokio eindigde na twaalf maanden als
toiletjuffrouw.
Het boek, dat in feite een lucide en
humoristisch verhaal is over het onbegrip
tussen twee culturen werd een
absolute bestseller. Het werd door
Manteau uitgegeven in maar liefst 18
talen. Maar een bedrijf in Japan is daarom
nog niet een Japans bedrijf in
Vlaanderen.
“Japanners” zegt Ing. Vanhoutte, “hebben
inmiddels van ons geleerd dat er
geen verschil bestaat tussen mannelijke
en vrouwelijke intelligentie. Beide zijn
I NGENIEUR EN MAATSCHAPPIJ
37
gelijkwaardig”. Bij de rondgang valt het
ons op dat de productie als een trein
loopt. Aan de ontwikkeling van nieuwe
producten wordt koortsachtig gewerkt.
Het lukt Motoh Europe om voor te blijven
op de bikkelharde concurrentie.
De motivatie van de in hoofdzaak jonge
medewerkers is erg groot en de cashflow
is behoorlijk positief. Elke vierkante
meter is vandaag nog ingenomen.
Maar dat is niet meer voor lang. Voor
productie, opslag, onderzoek en ontwikkeling,
en voor een trainingscentrum
voor verdelers komen er 5.000 m?
bij. De dag van ons bezoek werd de
grond waarop een nieuwe produktiehal
komt aangekocht.
We wensen onze collega en zijn medewerkers
veel succes.
Tekst: Ing. Noël Lagast
Foto’s: Ing. Hilaire Derycke
Mutoh Europe N.V. ontwikkelt en produceert in Oostende snijplotters, groot formaat digitale printers en computerrandapparatuur
voor grafisch werk.
Het bedrijf biedt zowel inkten, bedrukbare media, software en technische ondersteuning. Voor de klant wordt bij
betrouwbare partners gezocht naar compatibele producten.
Het paradepaardje is de zes kleuren piëzo elektrische inktjetprint voor groot formaat reproducties met afmetingen van
1 m op 1,6 m. Deze technologie laat toe om zonder temperatuurverschillen aan een zeer grote snelheid afdrukken te
maken op verschillende ondergronden. De inkten die worden gebruikt zijn samengesteld op basis van een solvent in
plaats van water. Hierdoor kan ook rechtstreeks worden gedrukt op niet-gecoate materialen voor buitengebruik. Tot
de OEM’s (Original Equipment Manufactures) behoren Agfa Gevaert in Mortsel en de Duitse afdeling in Stuttgart van
het Amerikaanse Kodak. Eind 2000 verwacht men een omzet van 1,5 miljard frank.
Het bedrijf heeft ruimte voor een brede waaier van functies. De bottleneck blijft de A2-technici en de industrieel ingenieurs.
Voor productie is er voorlopig geen tekort aan mensen.
Mutoh Europe N.V. stelt 120 medewerkers te werk, waaronder 18 industrieel ingenieurs en technisch gegradueerden.
Het bedrijf is gelegen aan de Archimedesstraat 13 in Oostende. E-mail: avanhoutte@mutoh.be.
N.L.
■
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

I NGENIEUR EN MAATSCHAPPIJ
JAARLIJKSE PRIJS-VDVHB
PreBes heeft als algemene doelstelling
het bevorderen van alle
activiteiten die de zorg voor de
fysische integriteit en de gezondheid
van de werknemer nastreven.
De voortdurende technologische
evolutie veronderstelt een
continu aanpassing inzake preventie
aan nieuwe werkomstandigheden
met andere risico’s.
Daarom juist worden de prijzen
toegewezen aan die studieresultaten
met een vernieuwende preventieve
inslag. De realisatie met
algemeen praktisch toepasbare
methoden genieten de voorkeur.
Reglement van de prijs
Art. 1 Doel
De prijs-VDVHB (Preventie en
Bescherming) heeft tot doel studies in
de vorm van eindwerken te belonen in
zoverre die een essentiële bijdrage leveren
tot het verbeteren en of het stimuleren
van de arbeidsveiligheid en
–hygiëne in het werkmilieu.
Art. 2 Prijzen
Er worden 2 prijzen toegekend ten
bedrage van elk 25.000 BEF (618,97
EURO). De jury maakt haar keuze
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
onder de voorgelegde inzendingen. De
jury kan beslissen de prijzen geheel of
gedeeltelijk niet toe te kennen als blijkt
dat de inzendingen niet voldoen aan
de gestelde voorwaarden. De prijzen
zullen aan de laureaten worden overhandigd
tijdens een openbare plechtigheid.
Art. 3 Deelneming
De deelneming aan de wedstrijd is kosteloos.
De prijs is ingesteld tot beloning
van de auteur van een eindwerk dat is
ingediend voor het behalen van het
getuigschrift van bijkomende vorming
niveau 2, niveau 1 en overgangsniveau
(alle erkende opleidingscursussen).
Art. 4 In te zenden documenten aan het
adres van het PreBes secretariaat:
• inschrijvingsformulier,
• 3 exemplaren van het eindwerk,
• een samenvattende tekst van 3 à 5
bladzijden voor eventuele publicatie
in het tijdschrift “Veiligheidsnieuws”.
Art. 5 Taal
De officiële taal is het Nederlands.
Art. 6 Termijn
De eindwerken kunnen ingestuurd
worden aansluitend aan het kalenderjaar
waarin ze verdedigd werden en dit
voor 15.01.2001.
Art.7 Eigendom
De ingestuurde documenten worden
slechts op aanvraag terugbezorgd. De
andere werken blijven op het secretariaat
bewaard gedurende 1 jaar.
Door hun deelneming aan de wedstrijd
aanvaarden de deelnemers dat hun
documenten worden tentoongesteld,
beoordeeld, gepubliceerd, als verkorte
publicaties gebruikt zonder vergoeding.
Art. 8
De jury wordt voor de duur van 1 jaar
samengesteld door de Raad van Beheer
van PreBes en kan zowel leden van
PreBes als niet-leden omvatten.
Art.9
Door deelname aanvaardt elke deelnemer
de reglementen van de wedstrijd.
38
Art. 10
De jury is bevoegd om geldig te delibereren
wanneer tenminste drie van haar
leden aanwezig zijn of geldig vertegenwoordigd
zijn. De jury maakt haar
keuze uit de voorgelegde projecten.
Teneinde in de grootst mogelijke mate
te voldoen aan het door de prijs beoogde
doel, maakt de jury een keuze en
een beoordeling van een overzicht van
de voorgelegde werken. De jury neemt
haar beslissingen na beraadslaging,
met gewone meerderheid van stemmen.
Bij staking van stemmen is de
stem van de voorzitter doorslaggevend.
Over de in onderhavig reglement niet
voorziene gevallen zal door de jury
worden beslist na het inwinnen van de
adviezen die ze nodig acht. De beslissingen
van de jury zijn onherroepelijk.
Voor inlichtingen en inschrijvingen
kan men zich wenden tot PreBes,
Gouverneur Roppesingel 81 A, 3500
Hasselt, tel. 011-28 83 40.
■
PUZZELAAR NR. 56
HET KWADRATENVRAAGSTUK
Bewijs dat driemaal de som van drie kwadraten gelijk is aan
de som van vier kwadraten.
Bijvraag: hoeveel juiste inzendingen zullen we ontvangen.
We verwachten uw juiste oplossing voor 1 februari 2001 bij
Ing. Roland Mebis, Tabaartstraat 23, 3740 Bilzen.
I NGENIEUR EN MAATSCHAPPIJ
OPLOSSING PUZZELAAR NR. 54: ZONDAARS
ONDER DE PATERS
Veronderstel dat er 1 zondaar is. Bij de eerste vespers zal de pater geen enkele collega zien met een stip, dus
weet hij dat hij de zondaar moet zijn en zal vertrekken. Dus als er slechts 1 zondaar is, is hij na 1 dag verdwenen.
Veronderstel dat er 2 zondaars zijn. Bij de eerste vespers zien de paters die geen zondaars zijn twee collega’s
met een stip, de zondaars zelf zien er 1 met een stip. Doordat iedere pater dus minstens 1 zondaar ziet zal
na de eerste dag niemand vertrekken. Bij de tweede vespers is niemand verdwenen. De zondaars weten dus
dat iedere pater een pater met stip heeft gezien op de eerste vespers. Aangezien een zondaar maar 1 pater
met stip ziet, die op zijn beurt ook een pater met stip ziet, weten de zondaars dat ze zondaar zijn. Dus na
twee dagen zijn de twee zondaars verdwenen.
Veronderstel dat er drie zondaars zijn. Idem als bij twee, echter de tweede dag weten ze nog niets zeker. Als
bij de derde vespers nog niemand verdwenen is, moeten er dus 3 zondaars zijn (zie bewijs hierboven) en
aangezien een zondaar zelf maar 2 paters ziet met een stip moet hij zelf ook zondaar zijn. Dus als er 3 zondaars
zijn, zijn ze na drie dagen verdwenen. Het aantal dagen is dus steeds gelijk aan het aantal zondaars,
dus na 13 dagen zijn de 13 zondaars verdwenen.
We ontvingen een goede oplossing van T.Demets, Evergem; L.Hautekeete, Ooigem; B.Laeremans, Rumst en
van de winnaars Van Eemeren Ivo, Armand Segerslei 83 bus 1, 2640 Mortsel en Steven Vanmaercke,
Lindelaan 78, 8850 Zwevegem. Proficiat!
39
Ing. Roland Mebis
■
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

I NGENIEUR EN BEROEP
ONTWIKKELEN VAN ONDERNEMERSCHAP
OPROEP VOOR PROJECTEN
Het Vlaams Instituut voor het
Zelfstandig Ondernemen (VIZO)
lanceert als regisseur voor zwaartepunt
3 een oproep voor projecten
gericht op het versterken van
ondernemerschap in Vlaanderen
voor de periode 2000-2006.
Het Europees Sociaal Fonds (ESF) is
het belangrijkste Structuurfonds van
de Europese Unie, belast met steun aan
de tewerkstellingsmaatregelen voor de
lidstaten. Het beleid is toegespitst op 3
doelstellingen, waarvan doelstelling 3
omschreven is als “Ontwikkeling van
menselijke hulpbronnen”. Voor
Vlaanderen wordt deze doelstelling vertaald
naar 6 zwaartepunten.
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
Zwaartepunt 3 is gericht op het
“Ontwikkelen van ondernemerschap”.
De taak van het VIZO als regisseur
bestaat uit het ondersteunen van promotoren,
centraliseren van de projectaanvragen,
begeleiden van projecten,
…In concreto betekent dit dat het
VIZO, in overleg met de Strategische
Werkgroep, in de periode 2000-2006
zo’n half miljard BEF aan ESF-middelen
kan verdelen via het selecteren en
ondersteunen van projecten.
Om in aanmerking te komen voor ESFsubsidies,
dienen de voorgestelde projecten
onder een van de volgende
maatregelen te vallen:
• Stimuleren en ondersteunen van
potentiële starters en verantwoord
ondernemerschap;
40
De volgende doelstellingen worden
beoogd:
- kwaliteitsverbetering van de leertijd;
- hoogstaande opleiding en begeleiding
voor starters;
- bevorderen van verantwoord ondernemerschap;
Het aanbod wordt hierbij onder meer
gericht op groeisectoren, sociale economie
en nieuwe doelgroepen.
• Ontwikkeling van een één-loket
(zoweel reëel als virtueel);
In deze maatregel wordt de ontwikkeling
van een één-loket (zowel virtueel
als reëel) en de sensibilisering van
KMO’s hierover beoogd, ondermeer
om de administratieve doolhof te ontwarren.
• Bevordering van de kenniseconomie.
Kennisoverdracht binnen en tussen
ondernemingen dient bevorderd te
worden teneinde het volledige endogene
potentieel te benutten. De nieuwe
mogelijkheden die het ICT-netwerk
biedt, dienen hierbij ten volle aangegrepen
te worden.
Risicogroepen dienen bijzondere aandacht
te krijgen vermits zij geconfronteerd
worden met verscheidene hindernissen
bij de opstart en uitbouw van
een zaak. Horizontaal, over alle doelstellingen
heen, vormt de aandacht
voor gelijke kansen een rode
draad.Projectaanvragen moeten het
VIZO bereiken voor 31/01/2001.
Ing. Ivan Born
ESF 2000-2006
European Social Fund
“Bijdragen tot de ontwikkeling van de werkgelegenheid door inzetbaarheid, ondernemingsgeest, aanpassingsvermogen
en gelijke kansen te bevorderen en door te investeren in menselijke hulpbronnen.”
Voor verdere informatie kan u terecht bij VIZO, Ben Bruyndonckx of Bart Meysmans, Coördinator internationale
betrekkingen Adjunct van de directeur Kanselarijstraat 19, 1000 Brussel, tel. 02-0227 49 40, fax: 02-227 49 34,
e-mail: Ben.Bruyndonckx@vizo.be; Bart.Meysmans@vizo.be
■

CURSUSOVERZICHT VOORJAAR 2001
= nieuw START aantal SESSIES
* PLAATS
TECHNOLOGIE
Bouwkunde
Regelen van geschillen in
de bouwsector 1N*A 12.02
Veiligheidscoördinatie bouw 3A*A 14.03
Bouwputten : berekening 3A*A 13.03
Bouwputten : uitvoeringen 3A*A 06.02
Bouwputten: grondwaterbeheersing
4A*A 05.06
Bouwgebreken 3N*A 15.03
Paalfunderingen 3A*D 19.04
Grondmechanica en
funderingstechniek 6A*D 01.02
CAFCA: calculatie en
projectopvolging 4N*A 04.05
Veiligheidspreventie voor
architecten/ontwerpers 5A*G 01.03
Elektriciteit- Elektronica
Management van elektromechanische
projecten 2N*A 19.03
Aardingssystemen (TT,TN,IT) in
industriële elektrische installaties 3A*G 19.04
Elektronisch sturen van motoren 7A*G 06.02
Transmissie en omzetting van
energie in de elektrotechniek 2N*A 19.04
Energie - Koeltechnieken
Toepassingen van zonne-energie
in Noord-Europa 3A*A 05.03
Energie: audit, balans en
besparingen 1D*A 17.05
Kunststoffen
Workshop: spuitgieten van
kunststoffen 4D*AGe 07.02
PVC-compounds en
verwerkingstechnieken 6N*A 09.02
Basiscursus kunststoffen 9N*A 07.03
Basiscursus spuitgieten voor commerciële
en administratieve werknemers 1D*G 09.05
Extruderen 6N*A 20.04
Gasinjectie 3A*A 20.04
Rubber: soorten, additieve en
verwerking tot eindartikel 3V*A 21.04
Mechanica
Piping & engineering 8A*G 01.02
Hydrauliek: Componenten en
basisschakelingen 6V*A 10.02
41
VANAF JANUARI 2001
START aantal SESSIES
* PLAATS
Hydrauliek: proportionele en
servosturingen 3V*A 07.04
Inleidng tot de eindige
elementenmethode 3A*G 07.02
Begrippen van sterkteleer 9A*G 08.02
Scheikunde
Chemische procesengineering 6V*A 03.02
Verbindingstechnieken
Schroefdraadverbindingen 3V*A 09.06
Lijmen 7A*A 17.04
Voeding
Cleaning in Place 2N*A 20.03
BEDRIJFSKUNDE
I NGENIEUR EN VORMING
Arbeidsanalyse
6 SIGMA: gestructureerd en fundamenteel
problemen aanpakken 4A*A 31.01
Arbeidsanalyse
Werkmethodeverbetering in
productieomgeving 5A*G 06.02
Tijdstudie en normstelling 2D*A 19.04
Omsteltijdreductie met de
SMED-methode 2D*A 07.06
FMEA (Failure Mode and
Effects Analysis) 2A*A 09.05
Het ontwerpen en implementeren
van effectieve performance
Measurement Systemen 1D*A 17.05
Facility Management
Facility Management 5A*A 15.05
Kwaliteit
De nieuwe ISO 9001 1D*A 23.04
Interne auditor 1D*A 20.04
Het meten van klantentevredenheid
4N*A 01.02
Logistiek
Magazijnbeheer 8N*A 11.05
Business Process Reorientation 4A*A 08.03
Productie en logistiek beleid 4D*A 06.03
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

I NGENIEUR EN VORMING
Milieu
Regenwatergebruik: omdat
drinkwater een schaars goed is ... 1N*A 07.05
EMAS/ISO 14001 Milieuzorg
ook uw zorg ?...! 2D*A 29.05
Basisprincipes, regeling en troubleshooting
in industriële biologische
afvalwaterzuiveringsstations 7A*A 05.02
Ontwerp van fysico-chemische en
biologische industriële
afvalwaterzuiveringstations 9A*A 23.04
Bodemsanering 8AV*W 12.01
Ecotoxiciteit 1V*W 10.03
Luchtverontreiniging en gaszuivering
4AV*W 23.03
Reukhinder 8AV*W 21.04
Gevaarlijke stoffen 2AV*W 04.05
Informatiebronnen voor
milieucoördinatoren 1A*W 11.05
Onderhoud
Technische documentatie: een
noodzaak voor optimale bediening
en onderhoud 1D*A 20.02
De Werkvoorbereider als
kostenbespaarder 3D*A 20.04
Naar een efficiënt MRO-beheer 2A*A 14.05
Computerondersteund
onderhoudsbeheer 1D*A 27.03
Total Productive Maintenance 2D*A 23.03
Projecting
Projectplanning en
projectmanagement 3D*A 22.05
Projectbeheersing en
projectmatig werken 4D*A 13.03
07.03
10.03
MS Project 2D*A 05.02
Veiligheid
De veiligheidsadviseur voor het vervoer
van gevaarlijke stoffen 5D*A 05.02
Veiligheidsmanagement voor
leidinggevenden 1D*A 20.04
INFORMATICA &
COMMUNICATIE TECHNOLOGIE
Algemeen
Hoe gebruiksvriendelijke
interfaces bouwen 2D*A 16.05
Internet
Hoe gebruiksvriendelijke
websites bouwen 2D*A 30.05
Inleiding tot de XML standaard 1D*A 08.01
XML voor gevorderden 1D*A 15.01
XLST en Xpath 1D*A 22.01
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
42
Netwerken & telecommunicatie
Networking Technologies 8A*A 05.03
TCP/IP hands on 4D*A 23.04
Information and Communication
Technologies 9A*A 31.01
Voice over IP 2A*A 09.05
TCP/IP: spoedcursus 2A*A 25.04
Telemetrie 4V*A 10.03
PC-Trainingen
Programmeren met Visual Basic 3D*A 09.02
Database programmatie met
Visual Basic (for applications) 3D*A 20.04
Microsofts Visual C++ 8A*A 15.03
AutoCAD training 6A*A 07.02
3D*A 31.01
AutoCAD voor gevorderden 5A*A 18.04
Windows NT 6A*A 06.03
Acces for Windows 5A*A 01.02
Werken met Outlook 2V*A 03.02
Access voor gevorderden 2D*A 15.03
Basisopleiding Mechanical
Desktop 8A*A 08.01
4D*A 19.02
Basiscursus programmeren in
JAVA 10V*A 20.01
Windows applicaties in Borland
Delphi 5A*A 21.04
Software ontwikkeling en toepassingen
LabView : Hands on 5A*Ge 05.02
SQL en zijn implementatie in
Oracle en SQL server 7 4V*A 03.02
PC gebaseerde Vision Systemen 5A*Ge 06.02
MANAGEMENT
Algemeen
Knowledge management d.m.v. de
TINK methodologie 1D*A 14.03
Bedrijfsvoering
Business Building 2D*A 13.03
Financieel
Basis in het balanslezen 2D*A 08.05
Basis in het financieel beleid 4D*A 06.03
4D*G 29.05
Businessplanning 4A*A 03.05
Financieel management voor
niet-financiëlen 14A*A 12.02
Human Resources
People Management 4A*A 01.02
Werken met mensen 4D*B 07.03
4D*A 30.05
Houden van functionerings- en
beoordelingsgesprekken 2D*A 22.03
SOCIALE EN PERSOONLIJKE
VAARDIGHEDEN
Communicatie
De winnende presentatie 1D*A 21.03
Presentaties in Powerpoint 1D*B 22.03
14.06
Leidinggeven
Effectief leidinggeven 8A*A 30.01
Persoonlijke Effectiviteit
Brainmapping 1D*A 06.03
Invloed uitoefenen door
persoonlijke kracht 2D*B 22.05
Assertiviteitstraining 3D*A 13.03
Ontwikkelen van Emotionele Intelligentie
en positieve stresshantering 4V*G 26.04
Tijdsbeheer 2D*A 14.03
Omgaan met groepsdynamiek 3D*A 15.05
Team
Coachen van medewerkers 5A*A 17.04
Team management 4A*A 08.03
Verkoop
Verkopen voor ingenieurs 6A*A 07.02
Workshop : De winnende offerte! 1D*A 21.02
Commerciële onderhandelingstechnieken
5A*A 01.02
Efficient inkoopbeleid 7A*A 19.03
Commercieel denken en
handelen van binnendiensten 1D*A 10.05
Offertes voor aanbestedingen en
prijsvragen 1N*A 12.03
Legende
A = avond (19.00 u tot 22.00 u)
V = voormiddag (09.00 u tot 12.00 u)
N = namiddag (verschillend per cursus)
D = dag (09.00 u tot 17.00 u)
*A = Antwerpen; *G = Gent; *Ge = Geel; *B = Brussel;
*D = Diest; *W = Sint-Katelijne-Waver
Meer informatie over ons opleidingsprogramma kan men
vinden op de VIK-website: http://www.vik.be of in de Gids
Permanente Vorming najaar 2000.
Contact: VIK-secretariaat, Noël Aelbrecht, Herentalsebaan
643, 2160 Wommelgem, tel. 03-259 11 05, fax: 03-259 11 01,
e-mail: noel.aelbrecht@vik.be.
STUDIEDAG “PLATDAK”
Een organisatie van de VIK in samenwerking met Bevad en
W.T.C.B.
PROGRAMMA
Voormidddagthema: TV 215
08.30 u : Onthaal met koffie
09.00 u : Opening door de voormiddagvoorzitter, door
ir. F. Louwers, Voorzitter T.C. “dichtingswerken”
WTCB
09.15 u : Eisen aan het oppervlak van de dakvloer in
correlatie met het afdichtingssysteem, door
de heer M. Buvé, BEVAD
09.50 u : Thermische isolatie en vochtbeheersing in
platte daken, dr. ir. arch. A. Janssens,
Universiteit Gent, ir. L. Lassoie, WTCB
10.25 u : Koffiepauze
10.50 u : Afdichtingen : (Ver)nieuw(d)e producten –
gebruiksvriendelijke plaatsingstechnieken,
door ir. J. Coumans, Voorzitter BEVAD
11.25 u : Windbelasting, door ir. P. Spehl, SECO en
ir. D. Raymaekers, WTCB
Discussie en vragen gevolgd door lunch
Namiddagthema: wet en praktijk
13.45 u : Opening door de namiddagvoorzitter, door
ir. J. Coumans,Voorzitter BEVAD
14.00 u : Pathologie van platte daken en renovatie,
door Ing. W. Van de Sande, WTCB en
43
I NGENIEUR EN VORMING
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

I NGENIEUR EN VORMING
Ing. M. Wagneur, WTCB
14.30 u : Kwaliteits- en conformiteitsverklaringen van
dakproducten en –systemen (ATG-labels,
Benor-merk, CE-markeringen), door ir. arch.
P. Vitse, WTCB en Ing. M. Wagneur, WTCB
15.00 u : Koffiepauze
15.30 u : Duurzaam bouwen door dr. B. Simons,
Centrum Duurzaam Bouwen
15.55 u : Recyclage bitumineus restafval Ing. J.
Biesmans, beheerder BEVAD en
ir. T. De Jonghe, Benelux Bitume
1615 u : De architect op een platdak, door Arch.
Daniëls, Stadsbouwmeester Stad Antwerpen en
arch. Derde, Katholieke Universiteit Leuven
16.45 u : Discussie en vragen
17.15 u: Receptie
PRAKTISCH
Plaats: Ter Elst, Ter Elststraat 310, Edegem
Datum: dinsdag 20 februari 2001
Kosten voor deelneming: 8.900 BEF voor leden VIK/
NIRIA/NUTI/WTCB; 9.900 BEF voor niet-leden; 4.450 BEF
voor leraars studenten lid VIK/NIRIA/NUTI/WTCB
Inschrijving: VIK-secretariaat, Ria Brughmans, tel. 03-259 11 06,
fax: 03-259 11 01, e-mail: ria.brughmans@vik.be
OPLEIDINGSPAKKETTEN “MILIEU”
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
De Vlaamse Ingenieurskamer (VIK) biedt in samenwerking
met het De Nayer instituut en WEL de mogelijkheid deel te
nemen aan een aantal opleidingspakketten “MILIEU”. Deze
pakketten richten zich tot iedereen die enige interesse heeft
voor deze modules, KMO-bedrijfsleiders, juristen, milieucoördinatoren,
enz
Deze opleiding komt in aanmerking voor het 30-uren pakket
voor de milieucoördinatoren. De lessen gaan steeds door in
het De Nayer Instituut in Sint-Katelijne Waver op vrijdagnamiddag
(14.30 u – 20.00 u) en/of op zaterdagvoormiddag
(09.00 u- 12.00 u).
Hierbij ons aanbod:
• Bodemsanering: vrijdag en zaterdag: 12 - 13 - 19 - 20 - 26 -
27 januari 2001 en 2 - 3 februari 2001
Kosten voor deelname: 8.000 BEF voor leden VIK/
WEL/NUTI/NIRIA/Afgestudeerden De Nayer instituut;
10.400 BEF voor niet-leden.
• Ecotoxiciteit: zaterdag 10 maart 2001
Kosten voor deelname: 1.200 BEF voor leden VIK/
WEL/NUTI/NIRIA/Afgestudeerden De Nayer instituut;
1.560 BEF voor niet-leden.
• Luchtverontreiniging en gaszuivering: vrijdag en zaterdag
23 - 24 - 30 - 31 maart 2001
Kosten voor deelname: 4.000 BEF voor leden VIK/
WEL/NUTI/NIRIA/Afgestudeerden De Nayer instituut;
5.200 BEF voor niet-leden.
• Reukhinder: zaterdag 21 april 2001
Kosten voor deelname: 750 BEF voor leden VIK/
WEL/NUTI/NIRIA/Afgestudeerden De Nayer instituut;1.000
BEF voor niet-leden.
• Gevaarlijke stoffen: vrijdag en zaterdag 4 - 5 mei 2001
Kosten voor deelname: 2.000 BEF voor leden VIK/
WEL/NUTI/NIRIA/Afgestudeerden De Nayer instituut;
2.600 BEF voor niet-leden.
• Informatiebronnen voor de milieucoördinator: vrijdag 11
mei 2001
Kosten voor deelname: 1.500 BEF voor leden VIK/
WEL/NUTI/NIRIA/Afgestudeerden De Nayer instituut;
1.950 BEF voor niet-leden.
Bijkomende inlichtingen zijn steeds te bekomen bij Ria
Brughmans, VIK-secretariaat, Herentalsebaan 643, 2160
Wommelgem, tel. 03-259 11 06, e-mail: ria.brughmans@vik.be.
44
INGENIEURS BIEDEN HUN DIENSTEN AAN
20038: Ing. (Chemie, 1999).
Bijkomende opleiding: G.A.S. Milieuwetenschappen
(2000).
Vrij: onmiddellijk.
Talen: N,E,F.
Ervaring: vakantiewerk; stage.
Computerkennis: MS-Word, Excel, Powerpoint;
DOS; Autocad v.13; Labview; Aspen.Maxx;
Windows.
20039: Ing. (Chemie, 2000).
Vrij: onmiddellijk.
Talen: N,E.
Belangstelling: milieu; chemische industrie.
Verkiest: Limburg, Antwerpen (regio Geel).
20040: Ing. (Chemie, 1999).
Vrij: 2 à 3 weken na opzeg.
Talen: N,E.
Ervaring: hoofd afdeling oppervlaktebehandeling;
sterke interesse in financieel management;
algemeen management; produktie management.
Belangstelling: management.
Verkiest: Limburg.
20041: Ing. (Elektromechanica, 1992).
Vrij: na opzeg.
Talen: N,F,E,D.
Ervaring: processing; project-management; investeringsanalyse;
postgraduaat + MBA.
Belangstelling: interdisciplinaire contacten; productiemanagement;
afdelingsverantwoordelijke.
20042: Ing. (Biochemie, 2000).
Vrij: onmiddellijk. Talen: N,E.
Ervaring: stage (Biotek).
Belangstelling: R & D; labo-analyses.
Verkiest: Antwerpen, Vlaams-Brabant.
20043: Ing. (Elektronica, 1986).
Vrij: Na 2 à 3 weken.
Talen: N,E,F,D.
Ervaring: real-time ingebedde software op diverse
microprocessoren en microcontrollers; technische
software op PC in Visual Basic en C++; diverse
communicatieprojecten (radio, modern,
RS232, CAN).
Belangstelling: technische software/hardware op
ingebedde systemen op PC.
45
A CTUEEL
20044: Ing. (Chemie, 1976).
Vrij: onmiddellijk.
Talen: N,F,E,D.
Ervaring: proces; productie; projecten; bedrijfsorganisatie.
Verkiest: Antwerpen.
Werkgevers die in verbinding wensen te komen met één of
meer van deze ingenieurs, kunnen zich wenden tot het
VIK - secretariaat, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem,
tel.: 03-259 11 00, fax: 03-259 11 01.
Leden die een dienstaanbieding willen laten opnemen in
de ingenieursmededelingen sturen het inschrijvingsformulier
(zie achteraan in tijdschrift) naar het VIK-secretariaat,
Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, fax: 03-259 11 01,
e-mail: ing.@vik.be
Dit is een gratis dienst van uw
Vereniging. Maak er gebruik van.
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

S TUDIEGROEPEN
TECHNISCH-COMMERCIEEL
LEZING: “INNOVATIEVE MARKETING STRATEGIEËN”
REALISEER EEN EXTRA NETTOWINST VAN 20 TOT 50%, OF MEER !!
Ontdek in deze snelcursus het verborgen
fortuin en de gemiste kansen voor
uw bedrijf.
Tijdens deze unieke avondlezing, zelfs
voor twijfelaars, leert u:
• Hoe u eenvoudig en snel meer klanten
krijgt.
• Hoe u een unieke positie in de markt
inneemt.
• Hoe uw klanten bij u kopen en niet
bij uw concurrent.
• Welke winstgevende mogelijkheden
u nu over het hoofd ziet.
• Hoe u met reclame geld weggooit –
en hoe u er geld mee verdient.
• Hoe u effectief aan marketing doet
met een klein budget.
• Hoe u winst boekt met internet.
• En nog veel meer …
Wie is Imed Baatout ?
Imed Batout heeft al met honderden
bedrijven gewerkt. Hij weet uit ervaring
Ieder die iets wil verkopen probeert
eerst te achterhalen wat de wensen van
de klant zijn en probeert deze behoefte
optimaal bevredigen. Maar er is ook
het product zelf dat we willen slijten om
te overleven en te groeien.
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
dat vrijwel elke zaak een potentiële
goudmijn is. Alleen, u moet weten waar
het goud zit om het te kunnen bovenhalen.
PRAKTISCH
Plaats: Hotel Mercure Diamant,
Desguinlei, Antwerpen
Datum: dinsdag 27 maart 2001 om
20.00u
Spreker: Imed Batout, Baatout
Training Center
Kosten voor inschrijving: 300 BEF voor
de leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart,
niet-leden betalen 500
BEF
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
LEZING: “PROFESSIONEEL VERKOPEN IS ASSERTIEF
VERKOPEN”
DINSDAG 30 JANUARI 2001
46
■
Het opsporen van behoeften en de
invulling ervan is een vrij passief proces
– als we geluk hebben slaat het product
aan en voorziet het in een behoefte.
Doet het dat niet dan kunnen we twee
dingen doen. We kunnen proberen ons
product of aanbod dermate aan te passen
dat het wèl aanslaat...een kostelijke
onderneming en een eerder passieve
verkoopbenadering. Of we kunnen de
wensen en de behoeften van de klant
zo beïnvloeden dat deze juist gaat vragen
wat wij te bieden hebben. Deze
benadering is actiever, dynamischer en
directiever. Bovendien kunnen we ze
ook gebruiken bij potentiële klanten
die helemaal geen behoefte hebben of
geen behoefte denken te hebben aan
ons product. Door deze manier van
aanpakken kunnen we behoeften
scheppen.
Om dat klaar te krijgen moeten we niet
alleen het product zeer goed kennen,
we moeten ook een sterke assertiviteit
aan de dag leggen en de nodige overtuigingskracht
ontwikkelen om beslist
en met vertrouwen het prospect tegemoet
te treden.
Dit overstijgt de verkoopstechniek
omdat deze manier van verkopen nooit
met louter techniek kan verworven
worden. Je moet het ‘hebben’ en aanvoelen.
Je moet het uit het hart toepassen.
Dit is verkopen voor gevorderden.
Dit is...assertief verkopen.
PRAKTISCH
Plaats: Hotel Mercure Diamant,
Desguinlei, Antwerpen
Datum: dinsdag 30 januari 2001 om
20.00u
Spreker: Theo De Gelaen, docent
sociale -en humane vaardigheden, specialist
toegepaste psychologie, bedrijfsadviseur
met meer dan 15 jaar ervaring,
auteur van diverse boeken over
sociale vaardigheden.
MILIEU
WERKING STUDIEGROEP MILIEU
Het doel van deze milieugroep is alle
VIK-leden op de hoogte brengen van
een zo breed mogelijke waaier van actuele
milieu-items en aan de praktijk
gebonden ervaringen, zodat onze
leden actief in industrie en overheid,
toch nog een ruime milieuvisie kunnen
behouden of verkrijgen.
Op deze manier krijgt de ingenieur,
geïnteresseerd in de milieuproblematiek,
nuttige achtergrondinformatie en
ontwikkelt hij nieuwe relaties die hem
mogelijk van nut kunnen zijn.
In samenwerking met het laboratorium
voor microbiologische ecologie van de
Universiteit Gent ontwikkelde Kelma
de Nitrox 2000. Het is on line toxiciteitsanalyser.
Hij meet snel en uiterst
nauwkeurig de activiteit van de nitrificerende
bacteriën in het actieve slib.
De werking van deze bacteriën wordt
bijzonder snel onderdrukt wanneer
geconcentreerde toxische ladingen via
het influent in de installatie stromen.
In alle industriële en huishoudelijke
waterzuiveringsinstallaties nitrificatieproces
dan ook de meest kwetsbare
stap, die nu met behulp van de Nitrox
2000 beter kan worden gecontroleerd
en beschermd.
Kosten voor inschrijving: 300 BEF voor
de leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart,
niet-leden betalen 500
BEF.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
De Studiegroep Milieu vergadert maandelijks
op de tweede donderdagavond
om 19.30 u in het VIK-huis in een
gemoedelijke sfeer, waarbij een door
de leden verkozen thema aan bod
komt. Indien besproken items dermate
boeiend zijn, kunnen er studiedagen
uit voortvloeien evenals cursussen, etc.
Als lid van de VIK kan men deze bijeenkomsten
gratis bijwonen.
THEMAVERGADERING: “NITOX 2000”
ON-LINE TOXICITEITSANALYSE OP AFVALVALWATER
Om de activiteit van de nutrificerende
bacteriën te meten, gaat de Nitrox analyser
het zuurstofverbruik van deze bacteriën
bepalen. Eerst wordt de reactor
gevuld met afvalwater, vervolgens wordt
het nutrificerende slib er aan toegevoegd
en tenslotte wordt het zuurstofverbruik
van de bacteriën gemeten.
Weinig activiteit duidt op de aanwezigheid
van toxische componenten in het
afvalwater. Indien de toxiciteitsalarmdrempel
wordt overschreden, kan de
operator van de waterzuivering tijdig
maatregelen treffen. Het halen van de
normen komt dus niet meer in het
gedrang en het kostenplaatje blijft
beperkt omdat het waterzuiveringsproces
sneller kan worden bijgestuurd dan
voorheen.
47
■
■
PRAKTISCH
S TUDIEGROEPEN
Plaats: VIK-Huis, Herentalsebaan 643,
2160 Wommelgem
Datum: donderdag 11 januari 2001 om
19.30 u
Kosten voor inschrijving: gratis
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
■
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

S TUDIEGROEPEN
REGELTECHNIEK
STUDIEDAG: “REGELVENTIELEN : WAT, WAAR,
WAAROM EN HOE?”
DONDERDAG 8 MAART 2001
Programma:
08.30 u: Ontvangst + uitdelen documenten
09.00 u: Inleiding (Studiegroep) door
de heer Eddy Van Hees, BASF
Antwerpen
09.10 u: Gebruik van kwart-draai ventielen
in regeltoepassingen,
door de heer Karel Coeneye,
Burkert Contromaticen en de
heer Cornelis Umberto,
Flow-serve
09.55 u : Draaikegelventielen, door de
heer W. De Beer, Masoneilan
10.15 u: Characteristic Features and
selection of globe values”
(Engelse lezing), door Dipl.
Ing. A. Muschet, Foxhoro
Control Values
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
10.45 u : Koffiepauze + tentoonstelling
11.15 u: Nieuwste evoluties voor de
sturing via intelligente positieregelaars,
door de heer
Holger Behnsen, ABB
Automation
12.00 u : Lunch
14.00 u : Proces –en energiemanagement
en geluidspreventie van
regelventielen (Engelse lezing),
door de heer H.
Siemers, Samson
14.45 u : Case study
15.20 u : Veiligheidscertificaat voor
regelventielen, door Dipl.
Ing. A. Muschet, Foxhoro
Central Values
16.05 u: Rondvraag
16.30 u: Einde symposium
48
PRAKTISCH
Plaats: Ter Delft, Laar 42, Ekeren
(Antwerpen)
Datum: donderdag 8 maart 2001
Kosten voor deelneming: 8.900 BEF
voor leden VIK/NIRIA/NUTI; 9.900
BEF voor niet-leden; 4.450 BEF voor
leraars/studenten lid VIK/NIRIA/
NUTI
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat,
Ria Brughmans, tel. 03-259 11 06,
e-mail: ria.brughmans@vik.be
KUNSTSTOFFEN
STUDIEDAG: “INDUSTRIAL VISION: BEELDVERWER-
KING VOOR PRODUCTIE- EN KWALITEITSCONTROLE”
Programma
08.30 u: Ontvangst en uitdelen van de
documenten
09.00 u: Eerst het licht, dan de rest
van de schepping, door Prof.
dr. ir. Luc Van Gool, KU
Leuven en ETH Zurich
09.15 u: Inleiding Industrial Vision,
door Harry Sterken, Vision
Engineer, Philips CFT
10.30 u: Case 1: kleurherkenning,
door Glenn Littlewood,
Industry Manager Goldrite,
Datacolor
11.15 u: Koffiepauze
11.30 u: Case 2: Injection mould
inspection system, Ing. Rob
Lemmens, Product Manager
FA Products, Matsushita
Electric Works Benelux B.V.
12.15 u: Case 3: Dimensionele controle
van kunststofonderdelen
bij massafabricage, door Ing.
Carel G.J. van de Beek, Sales
en Marketing Manager,
Simac Masic & TSS B.V.
13.00 u: Lunch
14.15 u: Case 4: High speed inspection,
door Walter Meyer,
RMV Machine Vision
15.00 u: Case 5: Checking the surface
quality in the plastics industry
with the help of vision systems
Implementation: the
booklet of rules, door Dr. Ing.
Gerd Fuhrmann, Geschäftsführender,
Intravis GmbH
15.45 u: Koffie
16.00 u: Trends
16.30 u: Afsluiting
PRAKTISCH
Plaats: Ter Delft, Laar 42, Ekeren
(Antwerpen)
Datum: maart 2001 (juiste datum in
onze volgene uitgave)
Kosten voor inschrijving: 8.900 BEF
voor leden VIK/NIRIA/NUTI; 9.900
BEF voor niet-leden; 4.450 BEF voor
leraars/studenten VIK/NIRIA/NUTI
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat,
Ria Brughmans, tel. 03-259 11 06,
e-mail: ria.brughmans@vik.be.
■
■
ONDERHOUD
LEZING: “INDUSTRIËLE FILTRATIE”
Managers die geconfronteerd worden
met industriële ontstoffing, rook en
olienevel- filtratie begeven zich in een
heel specifiek technisch vakgebied.
Deze tak van de industriële wetenschappen
behoort niet tot het algemene
opleidingspakket van de ingenieur
of hooggeschoolde.
De lezing industriële filtratie biedt de
mogelijkheid om kennis te maken met
dit vakgebied of zich verder te vervolmaken
en op de hoogte te blijven van
de laatste ontwikkelingen inzake wetgeving,
oplossingen t.b.v. specifieke problemen,
veilig en snel onderhoud,
moderne filtratietechnieken. Er worden
een aantal werkinstrumenten aangereikt
die u kunnen helpen bij het
begrijpen van de problematiek.
De huidige normen in de industrie
eisen dat steeds meer bout-moerverbindingen
gecontroleerd worden vastgezet.
• Welke eisen worden gesteld?
• Hoe aan deze eisen voldoen?
• Welke gereedschappen zijn hiervoor
nodig?
• Hoe kunnen de handelingen beperkt
worden?
• Ergonomie en rendement.
PRAKTISCH
Programma:
• Basis verbindingstechniek
• Koppelmetingen: statisch vs dynamisch
Al deze vragen worden behandeld vanuit
een praktijkgerichte benadering en
ervaring.
PRAKTISCH
Plaats: VIK-Huis, Herentalsebaan 643,
Wommelgem
Datum: dinsdag 30 januari 2001 om
20.00 u
Spreker: Johan Goossens, Torit DCE,
Donaldson Dust Collection Group
Kosten voor inschrijving: gratis voor de
leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart,
niet-leden betalen 300 BEF.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
LEZING:“MOERAANZETTERS”
• Tools:
- ontwikkeling van moeraanzetters
- juist gereedschap voor specifieke
verbinding
Plaats: VIK-Huis, Herentalsebaan 643,
2160 Wommelgem
Datum: donderdag 22 februari 2001
Spreker: Jan De Swert, Application
Engineer, Atlas Copco Tools Overijse
Kosten voor inschrijving: gratis voor de
leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart,
niet-leden betalen 300 BEF.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
49
■
■
S TUDIEGROEPEN
STOF, ROOK, OLIENEVEL
IS “VAST IS VAST” WEL VAST?
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

S TUDIEGROEPEN
PIJPLEIDINGEN
KOPPELEN VAN PIJPLEIDINGEN
THEMAVERGADERING: KOPPELEN VAN PIJPLEIDINGEN
De Flensverbinding is buiten het lassen
de meest toegepaste verbinding van
pijpleidingen. Toch bestaan verschillende
koppelingen welke telkens hun
specifieke voordelen bieden.
Een overzicht van de verschillende systemen
en de toepassingen, alsook een
voorstelling van een populaire koppeling
is de bedoeling van deze prestatie,
getoetst aan de geldende normen in
Europa.
Bart Tweelinckx, actief lid van de studiegroep
en werkzaam als verkoopsingenieur
bij Vitaulic Europe, is goed
geplaatst om ons een gedegen inwijding
te geven over “Koppelen van
Pijpleidingen”.
Voor inlichtingen en inschrijven kan men zich wenden tot het VIK-secretariaat, Katrien Van Vosselen, Herentalsebaan 643,
2160 Wommelgem, tel. 03-259 11 07, fax: 03-259 11 01, e-mail: katrien.vanvosselen@vik.be.
STUDIEGROEP TECHNISCH-COMMERCIEEL
• 30 januari 2001: Lezing: ”Assertiviteit in de verkoop”, Mercure Antwerpen, 20.00 u
• 27 februari 2001: Lezing, Mercure Antwerpen, 20.00 u
• 13 & 14 maart 2001: Studiedag: “Business Building”, Ter Delft, Ekeren, 09.00 u tot 16.30 u
• 27 maart 2001: Lezing: ”Innovatieve Marketing Strategieën”, Mercure Antwerpen, 20.00 u
• 24 april 2001: Lezing: “CMR-customer Relation Management”, Mercure Antwerpen, 20.00 u
• 29 mei 2001: Afsluiting van de activiteiten: bezoek Imax & etentje in Atomium
STUDIEGROEP REGELTECHNIEK
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
PRAKTISCH
Programma:
20.00 u: Inleiding
20.10 u Verbinden van pijpleidingen:
een overzicht
20.30 u: Koppelen van pijpleidingen
21.00 u: Videopresentatie Victaulic
21.30 u: Rondvraag en afronding
22.00 u: Einde
50
Plaats: VIK-Huis, Herentalsebaan 643,
2160 Wommelgem
Datum: dinsdag 23 januari 2001
Spreker: Ing. Bart Tweelinckx,
Victaulic Europe
Kosten voor inschrijving: gratis voor de
leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart,
niet-leden betalen 300 BEF
ter plaatse.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
AGENDA BIJEENKOMSTEN
STUDIEGROEPEN
• 2 januari 2001: Kernvergadering, VIK-Huis Wommelgem, 20.00 u
• 6 februari 2001: Kernvergadering, VIK-Huis Wommelgem, 20.00 u
• 8 februari 2001: Lezing: “Risico-analyse en zonering als bouwstenen van een oordeelkundige explosiebeveiliging”, in
samenwerking met de Regionale Afdeling Waasland, Karel De Grote Hogeschool Hoboken, 20.00 u
■
• 6 maart 2001: Kernvergadering, VIK-Huis Wommelgem, 20.00 u
• 8 maart 2001: Symposium: “Wat, waar, waarom …Regelventielen. Hoe? ”, Ter Delft Ekeren, 08.30 u tot 17.00 u
STUDIEGROEP MILIEU
• 11 januari 2001: Themavergadering: “One-line Toxiciteitsmetingen op afvalwater” ,
door Mevrouw Leen Luyten, directeur van firma Kelma, VIK-Huis Wommelgem, 19.30 u
• 08 februari 2001: Themavergadering: “Economische aspecten en methodologie van BBT (Best Beschikbare
Technieken) door Peter Vercaemst, VITO, VIK-Huis Wommelgem, 19.30 u
• 08 maart 2001: Themavergadering: “Praktische implicaties” door Aart Vandebroek, IBEVE-BE
STUDIEGROEP HAVENTECHNOLOGIE
• 15 februari 2001: Lezing: “Verwerking van afval”, Schipperswelzijn, Antwerpen, 20.00 u
STUDIEGROEP ONDERHOUD
• 22 januari 2001: Kernvergadering, VIK-Huis Wommelgem, 20.00u
• 30 januari 2001: Lezing: “Industriële Lucht-en gasfiltratie”, VIK-Huis, Wommelgem, 20.00 u
• 22 februari 2001: Lezing: “Moeraanzetters: is “vast is vast” steeds vast?, VIK-Huis, Wommelgem, 20.00 u
• 26 maart 2001: Kernvergadering, VIK-Huis Wommelgem, 20.00 u
• 24 april 2001: Lezing: “Thermografie in predictief onderhoud”, HIK- Geel, 19.30 u
STUDIEGROEP KUNSTSTOFFEN
• maart 2001: Symposium:“Industrial Vision: beeldverwerking voor productie en kwaliteitscontrole”, Ter Delft
Ekeren, 08.30 u tot 16.30 u
• 13 maart 2001: Lezing: “Metalocenen”, plaats nog nader te bepalen
• 10 april 2001: Lezing: “Ultrasnel drogen van kunststofgranulaat”, plaats nog nader te bepalen
STUDIEGROEP PIJPLEIDINGEN
• 23 januari 2001: Lezing: “Flensen en koppelingen van pijpleidingen”, VIK-Huis Wommelgem, 20.00 u
• 27 februari 2001: Feestelijke Avondlezing: “Oude Pijpen-Nieuwe pijpen”, Lillo, Antwerpen
• 27 maart 2001: Themavergadering: “Isoleren van pijpleidingen”
STUDIEGROEP ELEKTRICITEIT
• 5 februari 2001: Kernvergadering, VIK-Huis Wommelgem, 20.00 u
• 2 april 2001: Studiedag “Komt er nog een sinus uit mijn stopcontact”, Ter Delft Ekeren 09.30 u
• 4 juni 2001: Interne vergadering “Soorten frequentieregelaars” VIK-Huis, Wommelgem, 20.00 u
STUDIEGROEP VEILIGHEID
• 15 januari 2001: Kernvergadering VIK-Huis Wommelgem, 20.00 u
STUDIEGROEP BOUWKUNDE
• 31 januari 2001: Kernvergadering, VIK-Huis Wommelgem, 20 00 u
STUDIEGROEP VOEDING
• 25 januari 2001: Vergadering, VIK-Huis Wommelgem, 20.00 u
51
S TUDIEGROEPEN
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

N IEUWS VAN DE AFDELINGEN
• ANTWERPEN
21STE
NIEUWJAARSCONCERT EN
RECEPTIE
ZONDAG 21 JANUARI 2001
Op zondag 21 januari 2001 heeft in de
Singel te Antwerpen het 21ste nieuwjaarsconcert
en receptie plaats, georganiseerd
door het Antwerps Kultureel
Overleg (AKO), waar de Vlaamse
Ingenieurskamer deel van uitmaakt.
PRAKTISCH
Programma
11.00 u: Concert door het Euregio
Jeugdorkest voor Noord-
Brabant en het Vlaamse
Gewest onder leiding van
Edmond Saveniers.
• De Vlaamse Leeuw, Karel Miry
• Academische feestouverture,
Johannes Brahms
• Rapsodie voor altsaxofoon en
orkest, Eric Coates.
Solist: Andreas van Zoelen
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
52
a f d e l i n g
• Uit “Vier Oud-Vlaemsche liederen”,
Arthur De Greef:
- De eenzame roos
- Hoepsasa
- Het standbeeld van de
hertog van Alva
• Thema van “Schindler’s list” (filmmuziek),
John Williams.
Soliste: Eveline Tjon en Fa-viool
• Uit de symfonie nr. 8 in G op. 88,
Antonin Dvorak:
- Allegretto grazioso
- Allegro ma non troppo
12.15 u: Receptie
Plaats: De Singel, Desuinlei 25,
Antwerpen
Datum: zondag 21 januari 2001 om
11.00 u
Kosten voor deelneming: 850 BEF
per persoon te betalen op rek.nr.
406-0098501-56 van de Vlaamse
Ingenieurskamer Afdeling Antwerpen
met de vermelding “AKO-nieuwjaarsconcert”
Inschrijving vereist: VIK-Secretariaat.
Eerst telefonisch inschrijven, daarna
de betaling doen.
BEZOEK ACHTER DE
SCHERMEN VAN DE ZOO
IN ANTWERPEN
ZONDAG 25 MAART 2001
Het bezoek achter de schermen belicht
de hele infrastructuur van de ZOO.
Alle vragen worden beantwoord over
de dagelijkse werking van een dierentuin
waarin ca. 6.000 dieren van 750
verschillende soorten leven en huizen.
Wat eten die dieren, waar halen de verzorgers
al het voedsel vandaan, wat met
zieke dieren, wat is een stamboek en
hoe werkt dat ???
Wij kunnen een kijkje gaan nemen in
de dienstgangen, de keukens, de filterzalen,…
kortom overal waar de gewone
dierentuinbezoeker nooit toegang
heeft.
PRAKTISCH
Plaats: Zoo, Koningin Astridplein
26, Antwerpen. Samenkomst/verzamelen
te 13.00 u (binnen, juist voorbij
de ingang).
Datum: zondag 25 maart 2001 om
13.30 u. Het bezoek duurt ongeveer
2u15
Kosten voor deelneming: U betaalt
de gewone individuele toegangsprijs
van 490 BEF per persoon en 315 BEF
voor deelnemers 60-plus (gewoon
aan de kassa te betalen). Hiervoor
kan u voor en/of na uw Zoo-schermenrondleiding
ook nog (gewoon)
de hele dierentuin bezoeken.
Inschrijving vereist: VIK-Secretariaat.
Als u na inschrijven toch niet kan
komen, wil dan tijdig afmelden, het
aantal deelnemers is immers
beperkt!
Het bezoek is bestemd voor volwassenen
(vanaf 16 jaar) en eventueel
kinderen vanaf 12 jaar die hun
ouders vergezellen. Het aantal deelnemers
is beperkt tot max. 40 personen
(2 groepen).
BEZOEK AAN OPEL
BELGIUM
DINSDAG 30 JANUARI 2001
Opel Belgium behoort tot de General
Motors Corporation-groep en werd in
1924 te Antwerpen opgericht onder de
naam GM Continental. In 1953 werd
‘plant 1’ geopend en in 1967 startte de
productie in de huidige ‘fabriek 2’.
In 1982 werd de vijfmiljoenste auto
afgeleverd en in de loop van 1996 rolde
de tienmiljoenste personenwagen van
de lijn. In 1999 werden er 322.911 Opel
Astra’s geassembleerd en daarmee was
Opel Belgium de grootste autofabricant
van België. Inzake productiecapaciteit
is het één van de grootste
Europese Opel-fabrieken. Sinds 1998
rijden er alleen nog Astra’s (drie- en
vijfdeursversie en koffermodel) van de
assemblagelijn; elke 40 sec. wordt er
een nieuwe personenwagen afgeleverd.
Dat toont aan dat de auto-assemblage
wellicht de meest geautomatiseerde
sector is van de metaalverwerkende
ACTIVITEITENKALENDER 2001
industrie. Vermeldenswaardig is nog
het feit dat op 27 juni 2000 het
11.111.111de voertuig (nu dus Astra)
van de montagelijn rolde.
De productie van de Opel Astra
gebeurt in vier gesynchroniseerde afdelingen.
• In de perserij worden de koetswerkonderdelen
vervaardigd. Uit grote
rollen plaatstaal worden met volautomatische
snijmachines de stukken
gesneden die vervolgens door transferpersen
tot het gewenste koetswerkonderdeel
worden gevormd.
• In de koetswerkafdeling worden de
geperste onderdelen samengelast tot
een complete carrosserie; die taken
worden uitgevoerd door zo’n 1.200
robots die gegroepeerd zijn in volautomatische
lasstraten.
• In de verfspuitafdeling wordt de carrosserie
ontvet, gespoeld en in een
elektrolytisch dompelbad gefosfateerd
(behandeling tegen roest); de
onderkant krijgt een PVC-laag als
bescherming tegen steenslag. In de
stofvrije ruimte worden dan met
gesofisticeerde verstuivers de grondlaag
en de kleurlagen aangebracht.
• In de assemblage worden de bekabeling
en de volledige binneninrichting
voorzien; in de fase ‘huwelijk’ worden
de motor/transmissiestel, de
voor- en achteras en de uitlaat
gemonteerd. Finaal volgt nog het
plaatsen van de brandstoftank, bumpers,
wielen en deuren. De wagens
21.01.2001: Nieuwjaarsconcert, De Singel – Antwerpen
30.01.2001: Bedrijfsbezoek Opel
22.02.2001: Lezing NOKIA
25.03.2001: Bezoek achter de schermen van de Zoo, Antwerpen
29.03.2001: Bezoek brouwerij Duvel-Moortgat
7, 14, 21 en 28.04.2001: Filmmaand. Metropolis achter de bioscoopschermen, Antwerpen
27.05.2001: Bezoek museum Douane & Accijnzen, Antwerpen
N IEUWS VAN DE AFDELINGEN
53
zijn dan afgewerkt en klaar om strenge
testen en kwaliteitscontroles te
ondergaan.
De levering van zetels en bekleding is
uitbesteed aan de firma Johnson
Controls met just-in-time leveringen
om de 32 min. Voor de bevoorrading
van al de nodige onderdelen door de
toeleveranciers werd het SILS-center
opgericht (Supply In Line Sequence).
Van daaruit worden de materialen, in
de juiste volgorde en tijd, naar de
assemblagelijn vervoerd.
PRAKTISCH
Plaats: OPEL Belgium, Fabriek 2,
Noorderlaan 401, Haven 500 (nabij
het Churchilldok) te Antwerpen
(E19 Ring-Breda, afrit A12 Bergen-
Op-Zoom, uitrit 13; of volledig via de
Noorderlaan).
Datum: dinsdag 30 januari 2001 om
18.00u stipt, einde omstreeks 20.00u
Kosten voor deelneming: gratis voor
de leden (en eventuele partner) op
vertoon van hun lidmaatschapskaart,
niet-leden betalen 300 BEF
Inschrijving vereist: VIK-Secretariaat.
Als u nà inschrijven toch niet kan
komen wil dan direct het secretariaat
inlichten!
De praktische richtlijnen en voorwaarden
voor het fabrieksbezoek en
een situatieplan worden gezonden
aan de deelnemers.
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Antwerpen,
te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Vicky Van de Sompel, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem,
tel.: 03-259 11 08 - fax: 03-259 11 01 - e-mail: vicky.vandesompel@vik.be.
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

N IEUWS VAN DE AFDELINGEN
BRAND!
a f d e l i n g
• OOST-VLAANDEREN
BEZOEK AAN DE BRANDWEER-
KAZERNE VAN GENT
Gent is een stad met 350.000 inwoners,
omringd door vier industrieparken. De
belangrijkste industriezone bevindt
zich in het havengebied, met bedrijven
als Volvo, Honda, Euro Silo, Sidmar,
Ghent Cool Terminal, Vamomils...
Om bevolking en bedrijven te beschermen
heeft het brandweerkorps van
Gent 465 beroepsbrandweermannen,
officieren inbegrepen, verdeeld over
vijf hulpcentra: de hoofdkazerne en
vier buitenposten. Voor interventies
beschikt het korps over een wagenpark
van 58 voertuigen en 13 aanhangwagens.
De brandweer van Gent staat in
voor opdrachten van zeer uiteenlopende
aard: branden, verkeersongevallen,
hulp aan personen, ziekenvervoer, wespenverdelging
redden van dieren in
nood ...
Op 16 februari organiseert de Vlaamse
Ingenieurskamer, Afdeling Oost-
Vlaanderen, in de vroege avond een
familiebezoek aan de hoofdkazerne.
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
Iedereen is welkom, van groot tot klein,
want geef toe, toen jullie klein waren
droomden jullie er toch ook van om
met een brandweerwagen te rijden?
PRAKTISCH
Plaats: Brandweer Gent, Academiestraat
6, Gent
Datum: vrijdag 16 februari 2001 om
18.00u
Kosten voor inschrijving: gratis voor
leden en hun gezin op vertoon van
de lidmaatschapskaart, niet leden
betalen 300 BEF
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
NIEUWJAARSRECEPTIE
ZONDAG 21 JANUARI 2001
Halfweg het VIK werkjaar verzamelen
we traditiegetrouw in de 19e eeuwse
Aula van de RUG in de Volderstraat te
Gent om het nieuwe jaar met de nodige
wensen en beloftes verder te zetten.
Succes vraagt om herhaling,vandaar
dat we opnieuw beroep doen op het
sextet van salonorkest Panache om de
ochtend muzikaal te starten.
PRAKTISCH
Plaats: Aula Universiteit Gent,
Volderstraat, Gent
Datum: zondag 21 januari 2001.
Deuren open om 09.30u. Concert:
10.00 u.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
Afdeling Oost-Vlaanderen
54
DE GHENDTSCHE
CHRONYCKE
LIEVEN BAUWENS
178 jaar geleden overleed in Parijs de
grote Lieven Bauwens. Hij werd in 1769
geboren in de Waaistraat te Gent, in
een familie die sinds generaties in de
leerlooierij zat. De ondernemingsgeest
die hem heel zijn leven zou kenmerken
zat er van jongs af in. Als 13-jarige staat
hij reeds in een van de familie-ateliers
als verantwoordelijke voor de productie
en de tucht. Als hij 16 is stuurt zijn
vader hem naar Engeland om stage te
gaan doen bij de gekende leerlooiers
Undershell & Fox. Wanneer hij 3 jaar
later terugkomt reorganiseert hij het
familiebedrijf en verhuist het naar
Nieuwland. Met succes beconcurreert
hij de Engelsen op hun eigen markt.
Wij zullen het hier niet hebben over
het smokkelen van de Mule Jenny van
Engeland naar Gent in 1797. Dat heeft
iedereen op school geleerd. (vroeger
toch) Vermelden we enkel dat dit plan
uiterst grondig was voorbereid en dat
er 32 reizen naar Engeland aan voorafgingen.
Na het lukken van dit stoutmoedig
plan richt Lieven Bauwens een
eerste katoenspinnerij op in Passy,
nabij Parijs. Een tweede richt hij op in
het oud klooster van de Chartreusen in
Gent.
Weldra werken er 3.000 mannen, vrouwen
en kinderen. Hij opent ateliers in
het Rasphuis, richt met zijn schoonbroer
Bernard De Pauw een kaarderij
op in de Lange Violettestraat, met een
andere schoonbroer een fabriek op de
Groenen Briel. Hij begint nog een
katoenspinnerij in het gewezen
Norbertijnerklooster in Drongen.
Bauwens stelt nu 10.000 man te werk.
Men heeft Lieven Bauwens wel eens willen
voorstellen als het type van de rijke
katoenbaron die een onmetelijk fortuin
gemaakt had door het uitbuiten
van het werkvolk. Hoewel een deel van
ACTIVITEITENKALENDER 2001
21.01.2001: Nieuwjaarsconcert, Gent – 09.30 u
16.02.2001: Bezoek Brandweerkazerne, Gent – 18.00 u
31.03.2001: Banket, Kasteel van Zwijnaarde – 19.00 u
22.06.2001: Algemene Ledenvergadering
Gepland: Bezoek Callebaut, Wieze
Bezoek archeologische site, Ename
Bezoek Fostplus
die kritiek zeker gegrond is, zou het
onbillijk zijn Lieven Bauwens daarmee
af te doen. In die tijd werden dergelijke
toestanden door iedereen als normaal
beschouwd. De man had ook zijn positieve
kanten: Bauwens was een rijke
industrieel en hij hoefde echt zijn leven
niet te wagen - vergeten wij niet dat hij
nauwelijks aan de doodstraf ontsnapte -
om hier de katoenindustrie in te voeren.
Hij had het belang begrepen van
deze nieuwe ontwikkeling voor ons
land en het getuigt van idealisme dat
hij zijn technieken niet geheim hield,
maar ze met iedereen, zelfs aan zijn
concurrenten, wilde delen. Dergelijke
houding is vandaag niet gebruikelijk.
De bloei van zijn bedrijven hing echter
teveel af van de politieke situatie in
N IEUWS VAN DE AFDELINGEN
55
Europa. De val van het Franse
Keizerrijk werd hem noodlottig. Zeer
vlug volgt zijn totale ruïne. Hij wordt
straatarm. Bauwens wordt vernederd
en bespot. Hij gaat werken voor een
maandloon bij een nijveraar in Parijs.
Het is daar dat hij in 1822 plotseling
sterft. Hij wordt begraven op de Père
Lachaise. Van zijn graf is geen spoor
overgebleven.
In ons volgend kroniekje hebben we het over
.Peetje Kozak’.
De “Ghendtsche Chronycke” zijn regelmatig
te beluisteren op Radio 2 Omroep Oost-
Vlaanderen.
Ing. Hugo Collumbien
Vergeet niet je lidgeld 2001 te betalen!
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Oost-
Vlaanderen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Afdeling Oost-Vlaanderen, p/a Ing. Ludo Verhegghe,
Langenakkerlaan 36, 9080 Lochristi, tel. en fax: 09-355 19 40, e-mail: vik-ovl@village.uunet.be.
De activiteiten van de VIK-Afdeling Oost-Vlaanderen kan men steeds raadplegen op de VIK-website onder: URL:
http://gallery.uunet.be/vik-ovl.
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

N IEUWS VAN DE AFDELINGEN
• WAASLAND
BEDRIJFSBEZOEK AAN
GYPROC TE KALLO
DONDERDAG 22 MAART 2001
Gestart in 1957 vanuit de Eternit groep,
is Gyproc heden ten dage een
Europese topspeler geworden, mede
dankzij de nieuwste vestiging in Kallo.
Een investering van 3.2 miljard maakt
deze vestiging tot de snelste en
modernste binnen de groep. Enkele
cijfers die dit kunnen illustreren zijn
onder andere dat van de 21 hectare terreinoppervlakte
4.3 hectare bebouwd
zijn. De platenlijn zelf is 450 meter lang
in een gebouw van 480 meter en heeft
een bandsnelheid van 100 meter per
minuut. Hierdoor wordt een maximale
productiecapaciteit bereikt van 45 miljoen
vierkante meter per jaar of
160.000 per dag. Dit alles wordt geproduceerd
met slechts 2 basisproducten :
gips en karton.
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
56
a f d e l i n g
de VIK-afdeling Waasland nodigt u via
deze weg uit deze nieuwste Gyproc-vestiging
te bezoeken, die opnieuw een
verrijking betekend voor de Waaslandhaven.
PRAKTISCH
Plaats: Gyproc Kallo, Sint-Jansweg 9,
Haven 1602, 9130 Beveren-Kallo
Datum: donderdag 22 maart 2001 -
aanvang: 19u stipt
Kosten: gratis voor VIK-leden,
niet-leden betalen 300 BEF
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
Inschrijvingen (max. 40 personen)
tot en met maandag 19 maart 2001.
(Opgelet: gelieve werkgever en uitgeoefende
functie mee te delen.)
LEZING: “RISICO-ANALYSE
EN ZONERING ALS BOUW-
STENEN VAN EEN OOR-
DEELKUNDIGE EXPLOSIEBE-
VEILIGING”
DONDERDAG 8 FEBRUARI 2001
Naar jaarlijkse gewoonte, en dit reeds
voor de vierde maal, organiseert de
Vlaamse Ingenieurskamer Afdeling
Waasland een lezing, die in het teken
staat van de explosiebeveiliging in
industriële omgevingen.
Om deze thematiek op een nog professionelere
manier aan te pakken, heeft
de Afdeling Waasland voor deze uitgave
dan ook besloten tot de samenwerking
met de Studiegroep Regeltechniek, die
eveneens een zeer actieve rol binnen
de Vlaamse Ingenieurskamer vervult.
Aangezien op het gebied van de gevarenzone-classificatie,
en de hiermee
nauw samenhangende nieuwe ATEX-
118a normering, een verschuiving van
de nationale naar de Europese wetgeving
voor de deur staat, zijn wij er van
overtuigd dat een praktische benadering
van deze materie meer dan ooit op
zijn plaats is. Het is de bedoeling dat
met deze lezing een beter inzicht en
een eventuel antwoord kan worden
gegeven op de vragen en probleemstellingen
waarmee men in de dagelijkse
werkomgeving kan worden geconfronteerd.
Dat een goed inzicht van de risico-analyse
en de opbouw van een degelijk
zoneringsplan in de toekomst een nog
belangrijkere plaats zal innemen in de
explosiebeveiligingsstrategie van een
bedrijf, bewijst het feit dat de Europese
Commissie op 28 januari 2000 de goedgekeurde
tekst van de directive
1999/92/EC heeft gepubliceerd in het
‘Official Journal of the European
Commity’. Deze directive, die vanaf 30
juni 2003 in werking zal treden, stelt
dat alle explosiegevaarlijke zones die
vanaf deze datum operationeel worden,
volledig in overeenstemming dienen
te zijn met deze nieuwe voorschriften.
Meer nog, het explosieveilig materiaal
of de complete installatie die voor
deze datum werd geïnstalleerd volgens
de nu geldige reglementering, zal voor
30 juni 2006 dienen te worden herbekeken
en eventueel aangepast, zodat de
zonering en alle geïnstalleerde explosieveilige
apparatuur vanaf deze datum
volledig in overeenstemming is met
deze nieuwe Europese regelgeving.
Aangezien dit onderwerp een zeer
complex karakter heeft, is het zeer
belangrijk dat wij opnieuw beroep kunnen
doen op twee gastsprekers die
ACTIVITEITENKALENDER 2001
nauw verwant zijn
met deze problematiek.
Voor een diepgaande
toelichting van
de Europse richtlijnen
die in de nieuwe
directive zijn gespecifiëerd,
zal Prof.-
Dr.-Ing. S. Radandt
instaan. Dankzij de
uitstekende contacten
die de firma
Stuvex International, en meer bepaald
de heer Henri Janssens, heeft op het
vlak van de explosiebeveiliging, kunnen
wij u de meest actuele informatie
in deze lezing aanbieden. Aangezien
Prof.- Dr.- Ing. S. Radandt lid is van de
Europese werkgroep TC31, is hij dan
ook zeer nauw betrokken bij de ontwikkeling
van de Europese richtlijnen
in verband met explosiebeveiliging.
Daar deze nieuwe wetgeving ook in de
praktijk dient te worden gebracht, zal
ieder onder ons kunnen beamen dat er
een hemelsbreed verschil bestaat tussen
de theorie en de praktijk. Zoals
vorige editie kunnen wij opnieuw rekenen
op de medewerking van AIB/
Vinçotte, inspectiebureau Antwer-pen.
Als gastspreker zal de heer Van Den
Bergh niet alleen een duidelijke uiteenzetting
geven over de praktische
benadering van de risico-analyse en het
opstellen van een zoneringsplan volgens
de nieuwe Europese reglementering.
Tevens zal hij een vergelijking
N IEUWS VAN DE AFDELINGEN
57
maken tussen de huidige normering en
de nieuwe eisen die aan apparatuur en
documenten zullen worden gesteld.
Deze lezing, met uitgebreide mogelijkheid
tot het stellen van vragen, is aangewezen
voor personen die geconfronteerd
worden met situaties waarbij een
verhoogd risico op explosies bestaat.
Wij denken voornamelijk aan de chemische
en farmaceutische industrie.
Ook engineeringsbureaus en installatiebedrijven
zijn belangrijke doelgroepen.
Tevens nodigen wij iedere geïnteresseerde
uit om deze unieke uiteenzetting
bij te wonen.
PRAKTISCH
Plaats: Karel de Grote Hogeschool,
Campus Hoboken, Salesianenlaan
30, Hoboken
Datum: donderdag 8 februari 2001
om 20.00 u
Kosten voor deelneming: 200 BEF
(syllabuskosten) voor de leden op
vertoon van hun lidmaatschapskaart,
niet-leden betalen 500 BEF (toegang
+ syllabuskosten)
Organisatie: VIK-Afdeling Waasland
en Studiegroep Regeltechniek i.s.m.
AIB/Vinçotte, Stuvex International
N.V. en prof.dr.Ing. S.Radandt
Inschrijving vereist: VIK-
Secretariaat, tot en met vrijdag 2
februari 2001. Het aantal deelnemers
is beperkt tot max. 100 personen.
08.02.2001: Lezing: “Risico-analyse en zonering als bouwstenen van een oordeelkundige explosiebeveiliging”,
Hoboken – 20.00 u
22.03.2001: Bedrijfsbezoek Gyproc, Kallo
07.06.2001: Algemene Ledenvergadering, Sint-Niklaas – 20.00 u
Gepland:
April 2000: Lezing MES (Manufacturing Execution System) i.s.m. het bedrijf ThiS
Mei 2000: Natuurwandeling “Het Etbos” te Lokeren - Eksaarde
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Waasland,
te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Vicky Van de Sompel, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem,
tel.: 03-259 11 08 - fax: 03-259 11 01 - e-mail: vicky.vandesompel@vik.be.
De aankondigingen van activiteiten die de VIK-Afdeling Waasland haar leden aanbiedt, kan men ook steeds raadplegen
via de VIK-website of rechtstreeks via het adres: http://www.vikwsl.yucom.be.
Tevens kan men op bovenstaande website van de VIK-Afdeling Waasland een historiek van verslagen opvragen van de
reeds eerder georganiseerde activiteiten.
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

N IEUWS VAN DE AFDELINGEN
a f d e l i n g
• NOORD-WEST-VLAANDEREN
SWITCHED RELUCTANCE
TECHNOLOGIE TOEGEPAST
IN DE SUMO-MOTOR
SR-TECHNOLOGIE, EEN PERFECTE
TECHNOLOGIE VOOR HIGH-TECH
MECHATRONISCH ONTWERP –
LEZING EN BEDRIJFSBEZOEK
De VIK-Afdeling Noord-West-Vlaanderen
organiseert een lezing met daaraan
gekoppeld een bedrijfsbezoek en
nodigt u uit om kennis te maken met
een high tech ontwikkeling van eigen
bodem.
De firma PICANOL geeft met de ontwikkeling
van de SUMO-motor een
schoolvoorbeeld van integratie tussen
electronica en mechanica. De moderne
weefmachines hebben enkel nog de
schering en inslag gemeen met de
schietspoelgetouwen van weleer. De
vragen naar hogere productiviteit,
hogere flexibiliteit en de grote diversiteit
van inslag- en kettingmateriaal en
weefseltypes hebben aanleiding gegeven
tot een ware mechatronische revolutie
op deze industriele machines. Uit
de zoektocht naar prijsgunstige en performante
aandrijftechnologie is binnen
Picanol de ontwikkeling en toepassing
van de Switched Reluctance Motor
technologie gegroeid. Deze vanouds
bekende motor topologie is dank zij
het inzetten van moderne electronica
en sturings-software een volwaardige
speler geworden in het landschap van
aandrijftechnologieën. De verschillende
karakteristieken van de SR technologie
zoals toegepast binnen Picanol
komen tot uiting in de SUMO motor,
de Direct Drive hoofdaandrijving van
de huidige generatie weefmachines, en
worden in de uiteenzetting toegelicht.
Het integreren van deze motortechnologie
in de applicatie zelf blijkt wat
prijs/kwaliteit/performantie verhoudingen
betreft een dusdanige totaalop-
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
lossing te bieden dat ook voor andere
industriele machinebouwers deze technologie
heel aantrekkelijk wordt.
Vanuit deze vaststelling is het spin-off
bedrijf PSI-CONTROL gegroeid. Tot
slot van de uiteenzetting zal een rondleiding
in de demo-zaal duidelijk
maken welke evoluties de weefmachines
in de laatste decennia meegemaakt
hebben.
PRAKTISCH
Plaats: PICANOL, Polenlaan 3-7,
8900 Ieper
Datum: maandag 12 februari 2001.
Ontvangst vanaf 19.45 u, start stipt
20.00 u. Voorziene einde 22.00 u
Spreker: Walter Bilcke
Kosten voor inschrijving: gratis voor
leden en studenten, niet-leden betalen
300 BEF
Inschrijving vereist: VIK-Secretariaat
voor 1 februari 2001. Maximum 50
deelnemers: deelnemers worden
toegelaten op basis van hun inschrijvingsdatum.
LEZING: “MATERIALEN EN
MATERIAALTECHNOLOGIE
IN DE 21STE EEUW”
DONDERDAG 8 MAART 2001
Nieuwe materialen hebben steeds het
pad geëffend voor technologische
doorbraken. Voorbeelden zijn te vinden
in de ontwikkeling van de ruimtevaart,
van computers tot transportsystemen
en van medische apparatuur tot
sportartikelen. Ze laten toe producten
te maken die langer meegaan, minder
wegen, en met tal van bijkomende
functionele eigenschappen. Materialen
vertegenwoordigen in het algemeen 30
58
à 40% van de productkost. Materiaaltechnologie
speelt dan ook een sleutelrol
in duurzame economische ontwikkeling.
In deze presentatie worden enerzijds
nieuwe materialen en eraan verwante
technologieën toegelicht met toepassingspotentieel
op korte tot middellange
termijn, en anderzijds beloftevolle
materiaaltechnologieën die nog in de
kinderschoenen staan.
De eerste categorie omvat o.a. dunne
oppervlaktelagen, plasmatechnieken,
en materiaalgerichte lasertoepassingen.
Methodes worden ontwikkeld om
deze technologieën economisch meer
rendabel te maken. Dit moet de algemene
verspreiding van deze technologieën
versnellen, waardoor ieder van
ons er vroeg of laat mee wordt geconfronteerd.
De tweede categorie betreft
bijvoorbeeld nanotechnologie, biomimetische
processen en biomaterialen
die onze toekomst grondig zouden
kunnen veranderen.
Waar producten in klassieke processen
uit één solide geheel worden vervaardigd,
worden componenten nu op een
intelligente wijze opgebouwd uit op
maat gemaakte materialen, met de
gewenste eigenschappen op de juiste
plaats. Dit werkt rationeel materiaalgebruik
in de hand en maakt het toepassingsveld
van nieuwe materialen quasi
oneindig.
VITO is het grootste en best uitgeruste
kenniscentrum in Vlaanderen. Ze verricht
klantgericht contractonderzoek
en ontwikkelt innovatieve producten
en processen in de domeinen energie,
leefmilieu en materialen. VITO streeft
ernaar in al haar activiteiten optimaal
gebruik te maken van energie en
grondstoffen/materialen met vrijwaring
van het leefmilieu.
Sinds 1998 leidt ir. Jan Meneve het
expertisecentrum Materiaaltechnologie
van VITO. In die functie is hij verantwoordelijk
voor de activiteiten in
oppervlaktetechnologie, lasertoepassingen,
keramische materialen en poedermetallurgie,Aluminiumtechnologie
en gespecialiseerde metingen en
testen. Voordien was hij binnen VITO
vooral actief op het vlak van mechanische
en tribologische karakterisatie van
dunne deklaagsystemen.
ACTIVITEITENKALENDER 2001
PRAKTISCH
Plaats: KHBO, Zeedijk 101,
Oostende
Datum: donderdag 8 maart 2001 van
20.00 u tot 21.30 u
Spreker: J.Meneve, Hoofd Expertisecentrum
Materiaaltechnologie, VITO
Kosten voor deelneming: gratis voor
de leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart,
niet-leden betalen
300 BEF
Inschrijving vereist: VIK-Secretariaat
12.02.2001: Lezing “Toepassing SR-technologie+ bezoek aan Picanol, Ieper – 20.00 u
N IEUWS VAN DE AFDELINGEN
08.03.2001: Lezing: “Materialen en materiaaltechnologie in de 21ste eeuw”, Oostende – 20.00 u
21.04.2001: Bedrijfsbezoek plant GE Plastics, Bergen op Zoom (Nederland)
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Noord-West-
Vlaanderen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Vicky Van de Sompel, Herentalsebaan 643, 2160
Wommelgem, tel.: 03-259 11 08, fax: 03-259 11 01, e-mail: vicky.vandesompel@vik.be.
Het bestuur en het personeel van de
Vlaamse Ingenieurskamer wensen
u en uw familie
een vreugdevol Kerstfeest en
een gelukkig Nieuwjaar!
59
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

N IEUWS VAN DE AFDELINGEN
• LIMBURG
BEZOEK AAN ALZ TE GENK
VRIJDAG 16 FEBRUARI 2001
Op vrijdag 16 februari 2001 brengt de
VIK-Afdeling Limburg een bezoek aan
ALZ. ALZ is de in Genk gelegen producent
van roestvast staal onder de
vorm van plakken, banden, platen en
strips.
Over het algemeen beschouwt men als
roestvast staal elke ijzerlegering die
minimum ongeveer 12% chroom
bevat. De naam roestvast staal omvat
echter een hele reeks van verschillende
inox-kwaliteiten. De productie van al
deze types is zeer gelijklopend.
Ons bezoek voorziet na de verwelkoming
een korte introductie over ALZ,
roestvast staal en de “inox”-wereld,
gevolgd door een bedrijfsbezoek van
ongeveer anderhalf uur. Hierbij is er
plaats voorzien voor 50 personen.
Let wel: ALZ is een bedrijf uit de zware
industrie. Zorg dus voor gepaste kleding
en schoeisel.
PRAKTISCH
Plaats: ALZ, Genk-Zuid, Zone 6 A,
Genk
Datum: vrijdag 16 februari 2001 om
17.00u
Kosten voor deelneming: gratis
Inschrijving vereist: VIK-Secretariaat.
Het aantal deelnemers is beperkt tot
50 personen.
NIEUWJAARSRECEPTIE EN
UITREIKING PAUL
DONNERS PRIJS
UITNODIGING
De Voorzitter en het Bestuur van de
Vlaamse Ingenieurskamer, Afdeling
Limburg, nodigen u en uw partner uit
op de Nieuwjaarsreceptie en uitreiking
Paul Donners Prijs.
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
60
a f d e l i n g
PRAKTISCH
Programma
19.30 u: Ontvangst van de genodigden.
20.00 u: • Openingswoord door Dr.ir.
Ing. Kathleen Venderickx,
Voorzitter Afdeling Limburg.
• Paul Donners Prijs: Presentatie
van het bekroonde eindwerk:
“Ontwerp en realisatie van een
productie-opvolgingssysteem bij
een kernschietmachine”.
Uitreiking “Paul Donners Prijs”
aan Ing. Eef Jansen en Ing. Sofie
Knoops.
• Gastspreker.
21.30 u: Receptie.
ACTIVITEITENKALENDER 2001
Plaats: Landcommanderij Alden
Biesen, Kasteelstraat 6, Bilzen
(Rijkhoven). Alden Biesen is te
bereiken via de E313 (afrit 31)
Hoeselt-Bilzen-Tongeren. Vanaf daar
volgt men de wegwijzers
“Landcommanderij Alden Biesen”
Datum: zaterdag 13 januari 2001 om
19.30 u
Inschrijving vereist: VIK-Secretariaat
13.01.2001: Nieuwjaarsreceptie en uitreiking Paul Donnersprijs,
Alden Biesen, 19.00 u
16.02.2001: Bezoek aan ALZ, Genk - 17.00 u
06.03.2001: Bezoek aan Technum, Hasselt
24.03.2001: Algemene Ledenvergadering en
voordracht “Abdij van Herckenrode”, Hasselt – 19.00 u
24.06.2001: Fiets- en wandeldag, Diepenbeek
Gepland:
02.2001: Informatie-avond: Technologische opleiding in de kijker
03.2001: Bezoek aan de nieuwe drukkerij van Concentra
05.2001: Bezoek aan de firma Marmorith
06.2001: Bezoek aan de abdij van Herckenrode
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd
door de VIK-Afdeling Limburg, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat,
Vicky Van de Sompel, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem,
tel.: 03-259 11 08 - fax: 03-259 11 01 – e-mail: vicky.vandesompel@vik.be.
Ing. Chris Ribus, secretaris van de VIK-Afdeling Limburg, is tevens het aanspreekpunt
voor de Regio Limburg. U kan ook steeds bij hem terecht met uw
vragen. Zijn adres: Deurnestraat 102, 3583 Beringen, tel. en fax: 013-67 85 11,
e-mail: viklimburg@tijd.com
• KEMPEN
GEZELLIG SAMENZIJN
ZATERDAG 3 FEBRUARI 2001
Het bestuur van de VIK-Afdeling
Kempen nodigt alle leden uit op hun
jaarlijks gezellig samenzijn op zaterdag
3 februari 2001.
De details van het menu zijn nog niet
gekend, doch u krijgt alleszins een culinair
kwaliteitsmenu , bestaande uit aperitief,
voorgerecht, een hoofdgerecht,
dessert, koffie, aangepaste wijnen.
PRAKTISCH
Plaats: ’t Heelal, Grote Markt 17,
Turnhout. Parkeren kan achter het
restaurant
Datum: zaterdag 3 februari 2001 om
20.00 u
Kosten voor deelneming: 1.750 BEF
per persoon alles inbegrepen, te
betalen op rek.nr. 403-9501661-02
van de VIK-Afdeling Kempen
Inschrijving vereist: VIK-Secretariaat
ACTIVITEITENKALENDER 2001
REIS NAAR AKEN EN
KEULEN
OP 5 EN 6 MEI 2001
VIK-Afdeling Kempen gaat van 5 mei
tot 6 mei 2001 voor de 23ste keer op
reis, dit keer naar Aken en Keulen. De
deskundige leiding van vriend en gids
Dr.Litt. Fons Roeck is verzekerd. Op de
hem eigen charmante manier zal hij
onze cultuur wat bijschaven.
Het programmavoorstel ziet er uit als
volgt.
Zaterdag 5 mei 2001
Naar Aken: stadswandeling, bezoek
Dom en Schatkamer. Bezoek Couvenmuseum:
een rijk-bemeubeld herenhuis.
Korte middaglunch. Naar Monschau:
kort stadsbezoek. Via de voor-
Eifel en Zülpich naar Keulen. Overnachting.
3 februari 2001: Gezellig samenzijn, t’ Heelal Turnhout
7 maart 2001: Bezoek Sabena
april 2001: Voordracht (milieuvriendelijk bouwen)
5 en 6 mei 2001: Reis naar Aken en Keulen
4 juni 2001: Familiewandeling
N IEUWS VAN DE AFDELINGEN
a f d e l i n g
61
Zondag 6 mei 2001
Voormiddag: bezoek Römisch-
Germanisches Museum, voorafgegaan
of gevolgd (hangt af van de openingsuren)
door uitgebreid stadsbezoek:
Altstadt; Alter Markt met de Kallendresser,
der Rathaus (buiten: het is zondag),
Gürzenich (buiten: het is zondag),
Tönnes en Scheel, enz.
Namiddag: Keulen is vooral beroemd
door zijn Romaanse kerken (die ’s zondags
niet te lang open zijn). Bezoek
Dom. Dan Sankt-Kunibert, Sankt
Gereon, Gross Sankt Martin, Maria im
Kapitol. Vervolgens met de bus, omdat
de kerken te ver buiten het centrum
liggen, Sankt Maria in Lyskirchen,
Sankt Severin (buiten), Sant Pantaleon,
Sankt Aposteln. Tussen elke van de
negen kerken een pintje! Daarna terug
naar huis (aankomst een stuk in de
nacht).
Geïnteresseerde leden kunnen zich in
verbinding stellen met het VIKsecretariaat,
Vicky Van de Sompel,
tel. 03-259 11 08.
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Kempen, te gebeuren
op volgend adres: VIK-secretariaat, Vicky Van de Sompel, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03-259 11 08 -
fax: 03-259 11 01 - e-mail: vicky.vandesompel@vik.be.
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000

N IEUWS VAN DE AFDELINGEN
a f d e l i n g
• MECHELEN • LEUVEN • HAGELAND
TONEELAVOND:
“SCHAFTTIJD”
ZATERDAG 24 FEBRUARI 2001
“Schafttijd” (comedie) is geschreven
door Paul Coppens en op de planken
gezet door Gaston Kuyckx en Johan
Peeters.
Waar gaat het over? Gaston en Willy,
twee dikke vrienden, zijn reeds meer
dan twintig jaar samen. Samen op
school, samen bij het leger, samen pinten
gedronken, samen gewerkt. Het
enige waar ze niet gelijklopend zijn, is
ACTIVITEITENKALENDER 2001
24.02.2001: Toneel: “Schafftijd”, Mechelen – 20.15 u
INGENIEURSMEDEDELINGEN • NR 12 • DECEMBER 2000
dat de ene getrouwd is en dat de andere
vrijgezel gebleven is. En… de rest
van het verhaal is voor op de planken.
PRAKTISCH
Plaats: Kleine zaal MMT, Oude
Brusselstraat, Mechelen
Datum: zaterdag 24 februari 2001
om 20.15 u
Kosten voor deelneming: 300 BEF,
drankje tijdens de pauze of na de
voorstelling inbegrepen
Inschrijving vereist: VIK-Secretariaat
08.03.2001: 13de Algemene Ledenvergadering, Mechelen – 20.00 u
62
Afdeling Mechelen. Iedere inschrijving
dient geconcretiseerd te worden
door overschrijving van het corresponderend
bedrag van 300 BEF
per persoon op rek.nr. 405-0106331-
50 van de VIK-Afdeling Mechelen.
De inschrijvingen en de betalingen
moeten binnen zijn op 1 februari
2001. Er worden dus geen kaarten
gehaald en geen plaatsen gereserveerd
voor personen die niet betaald
hebben voor die datum.
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Mechelen, te
gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat Afdeling Mechelen, p/a Ing. Ivo Vanhalle, Lindelaan 29, 1730 Asse, tel. en
fax: 02-452 48 10, e-mail: ing@vik.be.
REGIONALE BESTUURSVERGADERINGEN
Afdeling Antwerpen
• 10.01.2001 •
• 14.02.2001 •
• 14.03.2001 •
• 11.04.2001 •
• 09.05.2001 •
• 13.06.2001 •
Afdeling Kempen
• 17.01.2001 •
• 21.02.2001 •
• 21.03.2001 •
• 18.04.2001 •
• 16.05.2001 •
• 20.06.2001 •
Afdeling Limburg
• 16.01.2001 •
• 20.02.2001 •
• 20.03.2001 •
• 17.04.2001 •
• 15.05.2001 •
• 19.06.2001 •
Afdeling Mechelen
• 11.01.2001 •
• 08.02.2001 •
• 08.03.2001 •
• 12.04.2001 •
• 10.05.2001 •
• 14.06.2001 •
• 13.09.2001 •
• 11.10.2001 •
• 08.11.2001 •
• 13.12.2001 •
Afdeling
Noord-West-Vlaanderen
• 09.01.2001 •
• 06.02.2001 •
• 06.03.2001 •
• 03.04.2001 •
• 08.05.2001 •
• 05.06.2001 •
Afdeling
Oost-Vlaanderen
• 22.01.2001 •
• 19.02.2001 •
• 19.03.2001 •
• 23.04.2001 •
• 21.05.2001 •
Afdeling Waasland
• 07.12.2000 •
• 11.01.2001 •
• 01.02.2001 •
• 01.03.2001 •
• 05.04.2001 •
• 03.05.2001 •
• 07.06.2001 •
Afdeling
Zuid-West-Vlaanderen
• 05.02.2001 •
• 05.03.2001 •
• 02.04.2001 •
• 07.05.2001 •
Voor meer informatie omtrent uur en plaats van deze vergaderingen
kan u terecht bij Vicky Van De Sompel op het VIK-secretariaat op het telefoonnummer 03-259 11 08.
INSCHRIJVING VIK-ACTIVITEIT
❍ Ik wens mij in te schrijven voor volgende activiteit:
Vul dit formulier in als uw adres of werkomgeving gewijzigd is, zo blijft
u op de hoogte van alle activiteiten die u als ingenieur interesseren. Fax
het naar 03-259 11 01 of stuur het naar de Vlaamse Ingenieurskamer,
Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel 03-259 11 00.
Aard van de activiteit: O bedrijfsbezoek O lezing O studiedag
O vergadering O socio-culturele activiteit O cursus
O andere activiteit (nader te specificeren):
Datum: Plaats: Aantal personen:
Georganiseerd door (Afdeling, Studiegroep, ...)
(art. 4 W.8/12/92:1. houder van het bestand : Vlaamse Ingenieurskamer VZW, Herentalsebaan 643
2160 Wommelgem. 2. doel: ledenadministratie 3. recht tot inzage en correctie cfr. arts. 10 en 12 :
Vlaamse Ingenieurskamer op adres van de zetel te Wommelgem)
AANVRAAG INFORMATIE
Ik zou graag informatie bekomen over volgend onderwerp:
I N L I C H T I N G E N - E N A A N V R A A G F O R M U L I E R
ENKEL IN TE VULLEN BIJ OPNAME IN DE “DIENSTAANBIEDINGEN”:
Nuttige ervaring:
❍ Opvragen informatie
❍ Inschrijving “Dienstaanbiedingen”
❍ Nieuw lidmaatschap : ❍ Bedrijf
❍ Persoonlijk
Kruis het gepaste aan:
❍ Adreswijziging
❍ Wijziging werkgegevens
❍ Inschrijving VIK-activiteit
Talenkennis: Tijdstip van mogelijke indiensttreding:
Belangstellingsgebieden:
Indien van toepassing, geef aan in welke omgeving of provincie u wenst werk te
vinden:
PRIVÉ GEGEVENS
Lidmaatschapsnummer: Geslacht: ❍ M / ❍ V
Geboortedatum:
Naam + voornaam :
Oud adres (enkel bij adreswijziging):
Handtekening: Datum:
ACTIVITEIT VAN HET BEDRIJF: NACE-CODE.
33 ❏ Vervaardiging van medische apparatuur,
van precisie- en optische
instrumenten en uurwerken
36 ❏ Vervaardiging van meubels;
overige industrie
45 ❏ Bouwnijverheid
51 ❏ Groothandel en handelsbemiddeling,
exclusief de handel in auto’s en
motorrijwielen
60 ❏ Vervoer te land
61 ❏ Vervoer over water
62 ❏ Luchtvaart
65 ❏ Financiële instellingen
66 ❏ Verzekeringswezen
72 ❏ Informatica en aanverwante activiteiten
74 ❏ Overige zakelijke dienstverlening
75 ❏ Openbaar bestuur, algemene collectieve
diensten en verplichte sociale
verzekering
80 ❏ Onderwijs
... ❏ Andere (te specificeren)
15 ❏ Vervaardiging van voedingsmiddelen
en dranken
17 ❏ Vervaardiging van textiel
20 ❏ Houtindustrie en vervaardiging van
artikelen van hout, kurk, riet en
vlechtwerk
22 ❏ Uitgeverijen, drukkerijen en reproductie
van opgenomen media
24 ❏ Chemische nijverheid
25 ❏ Rubber- en kunststofnijverheid
26 ❏ Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende
minerale producten
27 ❏ Metallurgie
28 ❏ Vervaardiging van producten van
metaal
29 ❏ Vervaardiging van machines,
apparaten en werktuigen
31 ❏ Vervaardiging van elektrische
machines en apparaten
32 ❏ Vervaardiging van audio-, video- en
telecommunicatieapparatuur
Privé adres (nieuw / huidig):
straat + huisnummer:
postnummer + gemeente:
tel.nr.: fax nr.:
e-mail adres:
Gevolgde specialiteit: Diplomajaar: School:
WERKGEGEVENS:
Naam bedrijf/school/instelling:
Straat + huisnummer:
Postnummer + gemeente:
Tel.nr.: algemeen: Rechtstreeks:
Fax nr.: algemeen: Rechtstreeks:
Sector tewerkstelling: ❍ industrie ❍ onderwijs ❍ openbare dienst ❍ zelfstandige
Activiteit van het bedrijf: invullen volgens bijgaand overzicht (NACE-code):
BTW-nummer:
Functie: Departement:
Aantal werknemers: ❍ 250
Omzet: ❍ 500 miljoen

www.siemens.be
Ideeën hebben ruimte nodig
Je onthoudt wat je ziet. Je onthoudt wat je denkt. Je onthoudt wat je meemaakt. Toch niet om het allemaal
voor jezelf te houden ? De 400.000 medewerkers van Siemens wisselen knowhow en ervaring
uit. Ze stimuleren en inspireren elkaar. Zo worden ideeën omgezet in creatieve oplossingen. Ontdek
ze op het Internet. Want we delen onze kennis met jou. Om samen succes te boeken. Siemens. We make
knowledge work for you.
Om andere ideeën te ontmoeten
Laat ze vrij