Community policing - VU-DARE Home - Vrije Universiteit Amsterdam

3 Community policing in Nederland
De veranderde bevolkingssamenstelling van West-Europa in het algemeen en Nederland
in het bijzonder maakt het veiligheidsveld extra complex. Vanaf de jaren zestig
van de vorige eeuw is een relatief homogene samenleving door immigratie vanuit
andere landen veranderd in een sterk multi-etnische samenleving, die zich vooral concentreert
in de grotere steden. Voor de politie in Amsterdam betekent dat bijvoorbeeld
dat zij te maken heeft met wel tweehonderd verschillende nationaliteiten. Een van
de gevolgen daarvan is dat een buurtregisseur binnen een bepaalde stadsbuurt niet
langer te maken heeft met een relatief homogene gemeenschap van bewoners, maar
geconfronteerd wordt met een veelheid van gemeenschappen, met grote onderlinge
verschillen in culturele achtergrond en afstamming. Het spreekt voor zich, dat burgernabijheid
en burgerbetrokkenheid ‘regisseren’ in een buurt met een veelheid van nietwesterse
bewoners veel moeilijkheden met zich meebrengt.
Het aandeel allochtone inwoners concentreert zich in Nederland in het bijzonder in
de vier grote steden en maakt daar op 1 januari 2005 32% uit van de bevolking (over
de totale Nederlandse bevolking is dat aandeel ruim 10%). Ruim de helft van alle
kinderen onder de vijftien jaar uit deze steden is allochtoon en de komende jaren zal
dit aandeel verder stijgen. Bovendien is het aandeel niet-westerse allochtonen hier het
hoogst en is de allochtone bevolking het enige deel van de Nederlandse bevolking dat
groeit (Gunther Moor, 2010: 27-28). Daarenboven is binnen de steden ook sprake van
een ongelijke verdeling van de allochtone bevolking, in probleem- en achterstandsbuurten
maken zij soms het merendeel van de bevolking uit. Op 1 januari 2010 is het
aandeel allochtone inwoners in Amsterdam 50%, waarvan 35% niet-westers allochtoon
(www.os.amsterdam.nl/feitenencijfers/buurten).
Tegelijkertijd veranderde met ingang van de nieuwe eeuw het klimaat van tolerantie
ten opzichte van de allochtone bevolking drastisch. De terroristische aanslagen,
gepleegd door allochtonen van eigen Europese bodem, en de opkomst van populistische
bewegingen hebben het maatschappelijk klimaat aanzienlijk gewijzigd. Angst en
onvrede onder de bevolking over islam, immigratie en integratie zijn politieke kwesties
geworden en een harde aanpak en het beperken van de toestroom van verdere kansarme
nieuwkomers voeren de boventoon. Toch blijft de hele multiculturele kwestie
een omstreden kwestie, waarover de meningen nogal uiteenlopen. Vermeende voordelen
van diversiteit staan daarin tegenover vermeende nadelen (Gunther Moor, 2010:
28-30).
In multi-etnische stadsbuurten is vaak sprake van polarisatie tussen bevolkingsgroepen
langs etnische lijnen en is de verhouding tussen politie en etnische minderheden
vaak moeizaam. De multi-etnische samenleving zorgt daarom voor extra druk
op community policing, maar doet tegelijkertijd de behoefte daaraan toenemen. Volgens
veel West-Europees empirisch onderzoek is vaak sprake van een verstoorde relatie
tussen politie en etnische minderheden die gekarakteriseerd wordt door wederzijds
wantrouwen. Aard en oorzaak van deze problematische verhouding zou liggen in de
wederzijdse negatieve beeldvorming. Dit zou leiden tot een vicieuze cirkel, waarin het
67