Community policing - VU-DARE Home - Vrije Universiteit Amsterdam

Buurtregie met mate
Cachet en Ringeling concluderen in elk geval in 2004 dat integraal veiligheidsbeleid
zeker effect heeft gehad, omdat duidelijk sprake is van meer aandacht voor veiligheid.
Veel pretenties van dit beleid zijn echter niet waargemaakt. Het gaat nog steeds om een
beperkte opvatting van veiligheid, reactief optreden op acute veiligheidsvraagstukken
is dominant, de samenwerking publiek-privaat is nogal vrijblijvend en er is slecht zicht
op daadwerkelijke uitvoering en resultaten. De politiek lijkt terug te grijpen op smal
gedefinieerd repressief ingrijpen, met nadruk op toezicht en handhaving in plaats van
proactief beleid (Cachet & Ringeling, 2004: 655-661).
Veiligheidsnetwerken
De socioloog Garland (1996) onderscheidde al eerder een tweetal reactievormen van
Westerse overheden op de ontstane incongruentie tussen wat de samenleving aan veiligheid
verlangde en wat politie en justitie konden leveren. Hij constateert dat een
relatief hoog criminaliteitsniveau op een bepaald moment normaal werd, wat leidde
tot grote kritiek op het gehele strafrechtssysteem, dat beticht werd van falen. Voor
de staat is dit een acuut en terugkerend probleem omdat zij dit probleem zal moeten
erkennen, wat leidde tot nadruk op repressieve strategieën.
Garland (2000) beschrijft daarnaast de opkomst van de strategie van ‘preventief partnerschap’.
Het gaat daarbij om gelijkwaardige samenwerking met andere publieke en
private partijen en burgers en proactieve preventie in plaats van reactief optreden. Dit
soort aanpassingen behoeft echter een heel nieuw stelsel van arrangementen, waarin
publieke en private partijen samenwerken om de gelegenheid tot het plegen van criminaliteit
en overlast te verminderen en het algemene bewustzijn daarover te bevorderen.
Daardoor vereist preventief partnerschap nogal drastische institutionele wijzigingen
en is de houding van de autoriteiten daarover vaak zeer ambivalent. Gaat samenwerken
te moeilijk of te langzaam, dan grijpen overheden vaak terug op de ‘mythe’ van de
soevereine staat en zoeken zij toevlucht tot duurdere en intensievere politietechnieken
en straffen om maar te laten zien dat de staat de situatie nog steeds onder controle
heeft (Garland, 2000: 347-349).
Onderdeel van preventief partnerschap is de door Garland geïntroduceerde term responsibiliseren
(Garland, 1996). Daarbij spreekt de overheid burgers en instellingen
aan op hun eigen verantwoordelijkheid in het bestrijden en voorkomen van criminaliteit.
Dit leidt tot ‘sturen-op-afstand’, de overheid blijft zich weliswaar bezighouden
met veiligheid, maar voortaan uitsluitend in de sturende rol als regievoerder en niet
langer in de uitvoerende rol. De lokale hybride veiligheidsnetwerken ontstonden volgens
Terpstra en Kouwenhoven (2004: 39-40) echter niet alleen door responsibilisering
vanuit de overheid, maar ook doordat burgers en bedrijven bij gebrek aan ervaren
veiligheid op eigen initiatief gingen voorzien in veiligheidsmaatregelen of gingen participeren
in veiligheidsnetwerken.
64