Community policing - VU-DARE Home - Vrije Universiteit Amsterdam

3 Community policing in Nederland
die tijd, namelijk tussen de eigen organisatie en het publiek. Hun geïsoleerde positie
en de heersende politiecultuur, gericht op boeven vangen, maakte het moeilijk zowel
ten dienste te staan van het publiek als van de eigen organisatie (Van der Vijver &
Zoomer, 2004: 261).
Wijkagenten werden niet serieus genomen door hun collegae, vooral door de collegae
van de uniformdienst en van de criminele inlichtingen eenheid. Hun werk werd
beschouwd als onbelangrijk, als bijzaak van ‘echt politiewerk’. Wijkagenten kregen
denigrerende bijnamen zoals ‘wijkzuster’, ‘sociaal werker’ en ‘koffiedrinker’, het belang
van hun werk werd niet erkend en ze werden hoogstens goed genoeg bevonden om
die problemen op te lossen, waar verder niemand zin in had. Deze vroege wijkagenten
legden zich dan ook voornamelijk toe op het sociale deel van hun taken, raakten daardoor
nauw betrokken bij de wijk en deden niet of nauwelijks aan wetshandhaving in
de wijk (Van der Vijver & Zoomer, 2004: 261; Punch et al., 2007: 67).
De negatieve houding van de eigen collegae ten opzichte van wijkagenten en weerstand
van deze wijkagenten tegen het uitvoeren van repressieve taken versterkte hun
isolement ten opzichte van de politieorganisatie. De wijkagenten wilden de moeizaam
opgebouwde vertrouwensband met de bevolking van hun wijk niet beschadigen door
repressief optreden of door het doorgeven van vertrouwelijke en substantiële informatie
uit de wijk aan de criminele inlichtingendienst. Dit botste met de destijds heersende
politiecultuur; de algemene norm was dat politiemensen solidair met elkaar behoorden
te zijn en niet met het publiek (Van der Vijver & Zoomer, 2004: 262; Punch et
al., 2007: 67). Daarbovenop beoordeelden ook burgers de wijkagenten niet onverdeeld
positief. Ze waren weliswaar blij met de zichtbare, benaderbare en vertrouwde wijkagenten
in hun wijk, maar uitten ook kritiek over het feit dat het typische eenlingen
waren, die ‘veel beloofden, maar weinig realiseerden’ (Bastiaenen & Vriesema, 1980:
73-76; Van der Vijver & Zoomer, 2004: 262).
3.4 Wijkteams in de jaren tachtig
Het systeem van wijkagenten kan gezien worden als een voorloper van community
policing, omdat het community policing aspect beperkt bleef tot de specifieke functie
van wijkagent, terwijl de rest van de politieorganisatie onveranderd bleef. Dit was
volstrekt anders bij de introductie van de wijkteams in de jaren tachtig. Deze volgde
de paradigmawisseling, die in 1977 werd voorgesteld in het baanbrekende rapport
Politie in Verandering van de Projectgroep Organisatie Structuren (Van der Vijver &
Zoomer, 2004: 255). Drie jonge politieofficieren hadden opdracht gekregen van het
ministerie van Binnenlandse Zaken om de sterkte en formatie van de gemeentelijke
politiekorpsen te berekenen. De vraag naar politiediensten was namelijk inmiddels
veel groter dan het aanbod (Van Dijk & Hoogewoning, 2007: 777-778, Punch et al.,
2007).
53