Community policing - VU-DARE Home - Vrije Universiteit Amsterdam

3 Community policing in Nederland
gold voor de toenmalige gemeentepolitie Amsterdam was vergelijkbaar met de situatie
in de rest van het land (Fijnaut, 2007b: 150-152).
Hieruit voortgekomen hervormingen van de politie waren in eerste instantie gericht
op veranderingen in de organisatie van de politie. Professionalisering werd gezocht in
een zekere mate van centralisering, die resulteerde in het opheffen en samenvoegen
van kleinere lokale politiebureaus tot grotere politiebureaus. Technologische vernieuwingen,
in het bijzonder invoering van het gebruik van de portofoon en het gebruik
van auto’s voor de surveillancedienst, maakten centraal aansturen en controleren van
surveillance-eenheden mogelijk. De politie concentreerde zich daarbij op efficiencyverhoging
door alle aandacht te richten op het verhogen van oplossingspercentages
van misdrijven, aanrijtijden en op reactie- en behandeltijden van assistentieverleningen.
De voet- en fietssurveillance maakten plaats voor gemotoriseerde surveillance
en aantallen, snelheid en technische deskundigheid werden maatstaf voor kwaliteit.
Deze efficiencyslag had een ongunstig effect op het directe contact met het publiek
en zicht op de behoeften van de burgerij was men grotendeels verloren (Bastiaenen &
Vriesema, 1981: 11; Gemeentepolitie Amsterdam, 1974).
3.3 Wijkagenten in de jaren zeventig
Politie ‘in blik’, de term waarmee al spoedig gerefereerd werd aan de gemotoriseerde
surveillance, had dus nadelige gevolgen. Contact met het publiek beperkte zich tot
assistentieverlening bij allerhande onprettige zaken, zoals aanrijdingen en ruzies en
berispingen in het verkeer. De politie onderkende dat ‘De door iedereen gekende en
aanspreekbare politieman die in rustig tempo in zijn wijk surveilleerde en daarbij aandacht
kon hebben voor de bevolking en voor de aangelegenheden die in de wijk onrust
of ergernis teweeg brachten, was verdwenen wat een ernstig manco veroorzaakte in
het contact tussen de politie en de bevolking’ (Gemeentepolitie Amsterdam, 1974: 1).
Ook landelijk ging het publiek dientengevolge steeds harder roepen om een aanspreekbare
politieagent, die de mensen kent en gekend wordt. Bovenstaande onpersoonlijke
aanpak leverde slechts tijdelijke oplossingen, het oplossingspercentage van misdrijven
daalde en langzaam kwam het besef dat medewerking van het publiek voor het oplossen
van misdrijven onontbeerlijk is. Het aantal klachten over politieoptreden nam toe,
het aantal vragen om hulpverlening door de politie steeg en binnen de politie wonnen
nieuwe taakopvattingen terrein, zoals het idee van de politie Projectgroep Organisatie
Structuren om welzijnsbevordering in plaats van wets- en ordehandhaving doel van de
politie te maken (Bastiaenen & Vriesema, 1981: 11).
In Amsterdam werd om deze manco’s te verhelpen al vanaf 1968 geëxperimenteerd
met de inzet van wijkagenten (Hoogewoning, 1993: 54) en gedurende de jaren zestig
en zeventig deden ook andere korpsen dat en verspreidde dit fenomeen zich over de
diverse gemeentepolitiekorpsen. In 1979 kenden zestig van de 139 gemeentepolitiekorpsen
een of andere vorm van wijksurveillance. Overigens werd de uiteindelijke
51