Community policing - VU-DARE Home - Vrije Universiteit Amsterdam

Buurtregie met mate
2.6 Samenvatting
In de jaren zestig van de vorige eeuw ontstond onder invloed van veranderende maatschappelijke
omstandigheden kritiek op het functioneren van de staat en in haar
verlengde, de politie. Amerikaans sociaalwetenschappelijk onderzoek naar de politie
leverde vervolgens een drietal belangrijke inzichten op. Ten eerste dat politieagenten
gebruikmaakten van een grote mate van discretionaire ruimte in hun optreden en dat
deze een essentieel onderdeel vormde van goed politiewerk. Ten tweede dat de politie
slechts voor een zeer gering deel van haar tijd bezig was met ‘boeven vangen’. De
hoofdmoot van het politiewerk bestond in werkelijkheid uit vrede bewaren. Ten derde
de erkenning van de afstandelijke relatie van de politie tot de bevolking en dat het zaak
was aan te sturen op betere banden tussen politie en burgers. Die geringe verbondenheid
van de politie met de omgeving zou veel te maken hebben met de politiecultuur,
die gekenmerkt werd door een sterk wij-zijperspectief met een overwegend negatief
beeld van burgers.
De meest dominante en populaire politie-innovatie gericht op meer verbondenheid
van de politie met burgers, bestaat uit het concept community policing. Dit concept
is van oorsprong Amerikaans, maar werd vanaf de jaren zeventig in vrijwel alle Westerse
landen overgenomen en doorgevoerd. Het nieuwe community policing model kan
gecontrasteerd worden met het oudere lawful policing model. Het lawful policing model
gaat over wetshandhaving en criminaliteitsbestrijding met grote afstand tot burgers.
De politie is er voor de staat. Het community policing model daarentegen gaat over
samenwerken met burgers en lokale partners aan leefbaarheid en veiligheid in nabijheid
van burgers. De politie is er voor de burgers.
Community policing beoogt het volgende: de discretionaire bevoegdheid van politieagenten
is een waardevol en onmisbaar bestanddeel van goed politiewerk. Toepassing
van de wet is geen doel op zich, maar een van vele middelen die de politie kan kiezen
om de vrede te bewaren. Een goede politie legt verantwoording af over haar functioneren
aan de maatschappij, beschouwt burgers als volwaardig partner en werkt met
burgers en maatschappelijke partijen samen. Om professioneel politiewerk te leveren
legt de politie zich toe op het verkrijgen van een gedegen maatschappijkennis en haar
legitimiteit zoekt zij in democratisering, de burger krijgt vooraf inspraak en achteraf
tekst en uitleg over wat de politie doet. De politie richt zich op het voorkomen van
overlast en criminaliteit en concentreert zich samen met maatschappelijke partners en
burgers op preventie. Dat doet zij onder andere door risicofactoren te onderkennen
en samen met maatschappelijke partners en burgers aan te pakken door middel van
proactief optreden en beleid.
Community policing heeft drie kernelementen die onlosmakelijk met elkaar verbonden
zijn, namelijk betrokkenheid van burgers, probleemaanpak en decentralisatie. Betrokkenheid
van burgers doelt op het ontdekken van en reageren op de problemen van
burgers en het betrekken van burgers in de probleemaanpak. Een probleemgerichte
46