Community policing - VU-DARE Home - Vrije Universiteit Amsterdam

2 Community policing
politiewerk. Het tweede inzicht betrof het feit, dat de politie slechts voor een zeer
gering deel van haar tijd bezig was met ‘crime fighting’. De hoofdmoot van het politiewerk
bestond in werkelijkheid uit vrede bewaren of ordehandhaving. Het derde inzicht
kan begrepen worden als de erkenning van de afstandelijke relatie van de politie tot
de bevolking, in het bijzonder ten opzichte van minder bedeelden en minderheden
en het daaruit voortkomende besef, dat het zaak was aan te sturen op betere banden
tussen politie en burgers en een verbeterde integratie van de politie in de maatschappij
(Rumbaut & Bittner, 1979: 240-250).
De eerste hervormingen naar aanleiding van de ‘ontdekking’ van het bestaan van
discretionaire ruimte gingen nog volledig uit van de politie als uitvoerder van de
(straf)wet, als pure wetshandhaver. Daarom vestigde de aandacht zich op het onder
controle brengen van deze niet-gereguleerde beslissingsvrijheid van de politie. Vooral
het feit dat politieagenten konden besluiten tot het niet toepassen van de wet zonder
dat iemand daar ooit over in kennis gesteld zou worden, wekte verontwaardiging.
Men pleitte voor controle door het expliciteren van impliciete normen en beleid, wat
zou leiden tot een gevoel van zekerheid en duidelijkheid over toepassing van de wet
en daarmee zou ook de wetshandhaving een stabiel en voorspelbaar karakter krijgen
(Rumbaut & Bittner, 1979: 241-244).
De studie van Wilson (1968) was vervolgens een van de eerste pogingen om de relatie
tussen de politie en wetshandhaving te demystificeren. Zijn empirisch onderzoek
naar de rol van de politie in acht gemeenschappen in New York viel samen met de
landelijke toename van publieke protesten en civiele wanorde. Afgezien van verkeersovertredingen
kwamen surveillanceagenten volgens Wilson veel vaker in aanraking
met problemen van ordehandhaving dan incidenten geschikt voor wetshandhaving.
De politieagent zou in de eerste plaats op gebeurtenissen afgaan die de orde bedreigen,
niet om de wet te handhaven, maar om de situatie die de orde bedreigt te doen ophouden
(Rumbaut & Bittner, 1979: 257-258).
In 1974 stelde Bittner vervolgens vast dat wetshandhaving slechts een van de middelen
is die de politie kan gebruiken om een probleem op te lossen en geen doel op zich is
(Rumbaut & Bittner, 1979: 258). Bittner stelde dat de politie niets anders is dan een
middel voor de distributie van situationeel bepaalde gerechtvaardigde toepassing van
geweld in de maatschappij. Het ging daarbij volgens hem overigens niet noodzakelijkerwijs
om het daadwerkelijk toepassen van geweld, maar om de mogelijkheid dat te
doen (Rumbaut & Bittner, 1979: 259). Manning (1977: 19) constateerde nadien dat
de Amerikaanse politie zelf haar oorspronkelijke rol van het voorkomen van misdaad
en publieke wanorde had geherdefinieerd tot misdaadbestrijding. Daardoor hadden ze
zelf de strafwetshandhaving van een middel in een doel veranderd. Hij wees erop dat
de politie, door haar effectiviteit te verbinden aan misdaadcijfers, zich had verbonden
aan een sociaal bepaald probleem, waarover zij nauwelijks controle hadden.
In een analyse van de resultaten van politieonderzoek uit de jaren zeventig en tachtig
bevestigde Bayley (1994: 34-35) vervolgens, dat de politie geen misdaad kan
21