Community policing - VU-DARE Home - Vrije Universiteit Amsterdam

Buurtregie met mate
In dit onderzoek is de onderzoeker zowel voor als tijdens het onderzoek een aantal
keren geconfronteerd met ethische vraagstukken. De eerste kwestie betreft het feit
dat onderzoeker dubbele functies vervulde gedurende het onderzoek. Zij combineerde
actieve dienst bij de politie Amsterdam-Amstelland als beleidsmedewerker bij Bureau
Burgerinteractie met een detachering als onderzoeker aan de Vrije Universiteit. De
tweede kwestie betreft de mate van anonimiteit versus het belang van een gedetailleerd
en waarheidsgetrouw beeld van de relatie tussen politie en burgers, door de buurten
waarin het onderzoek plaatsvond als zodanig te benoemen en te beschrijven. Ten
derde het feit dat burgers die betrokken waren bij een politie-interventie vertelden
over een voor hen zeer enerverende en persoonlijke gebeurtenis waarbij het belangrijk
is geen details te publiceren waar zij zich later niet prettig bij zouden voelen of zelfs
schade door zouden kunnen oplopen.
Onafhankelijk onderzoek doen naar de praktijk van een organisatie waarvan men nog
steeds deel uitmaakt heeft het voordeel dat men gemakkelijk toegang krijgt en dat men
over een aanzienlijke voorkennis beschikt. Het nadeel is echter dat het onderzoeksbelang
kan conflicteren met loyaliteit naar de organisatie en dat de onafhankelijkheid
onder druk staat doordat de meningen, opinies en percepties van de onderzoeker mede
gevormd zijn door de organisatie. Bovendien heeft onderzoek veelvuldig aangetoond
dat juist de politiecultuur zich kenmerkt door een sterke onderlinge verbondenheid en
loyaliteit tussen collegae en zelfs een cultuur van ‘wij’, van de politie, versus ‘zij’, de
anderen (Van der Torre, 1999).
Naar politierespondenten toe waren respondenten deels wel en deels niet bij de onderzoeker
bekende collega’s. Toch werd de onderzoeker in eerste instantie benaderd als
collega en ondanks tekst en uitleg over doel en strekking van het onderzoek, pas in
tweede instantie als onderzoeker. Daardoor is het enkele keren gebeurd, dat politierespondenten
uitspraken deden tijdens de interviews, die wel relevant waren voor het
onderzoek, maar waarvan respondenten na lezing van het verslag zeiden dat ze deze
informatie niet gegeven hadden als ze met een vreemde onderzoeker gesproken hadden
en niet met een hen bekende collega. Na overleg is in alle gevallen besloten die
citaten uit het interviewverslag te halen en de verkregen kennis alleen te gebruiken als
deze bevestigd werd vanuit andere interviews en/of bronnen. De reden daarvoor was
dat het om informatie ging, die respondenten mogelijk zou kunnen schaden.
Tijdens de observaties is het verder een keer voorgekomen dat de opzet om als onafhankelijk
onderzoeker niet te interveniëren, conflicteerde met de ervaren plicht om als
politievrouw op te treden en de buurtregisseur te helpen bij het opsporen van daders
van een vernieling. Ondanks duidelijke afspraken en tekst en uitleg over mijn functie
als onderzoeker-observant verbrak een voorval dit wankele evenwicht. De onderzoeker
is op dat moment weer even politievrouw geworden. Het voorval is daarom niet meegenomen
in de onderzoeksanalyse.
De meeste buurtregisseurs hebben de door hen opgegeven burgerrespondenten eerst
zelf gevraagd of zij mee wilden werken aan het onderzoek, alvorens ze als respondent
140