Community policing - VU-DARE Home - Vrije Universiteit Amsterdam

5 Regisseren van veiligheid en leefbaarheid
is gebaseerd op risico, anticiperen en preventie. Beide mentaliteiten komen tegenwoordig
naast elkaar voor en raken steeds meer met elkaar verweven in de governance van
veiligheid (Johnston & Shearing: 14-20).
Johnston en Shearing concluderen dat het risicoparadigma sterk aan betekenis gewonnen
heeft. Dit speelt vooral als dit vorm krijgt via actuarial justice (Feeley & Simon,
1994). Daarbij verschuift de aandacht naar het beheersen van toekomstig crimineel
gedrag: het opsporen van personen die toekomstige schade teweegbrengen en personen
met een risicoreputatie op grond van eerdere misdaad of schade. Mensen worden
dan niet langer benaderd als verantwoordelijke personen, maar als potentieel gevaar
(Van Stokkom & Van den Brink, 2009: 4). Te sterke nadruk op het risicoparadigma
leidt er dan toe dat veiligheid voorrang krijgt boven rechtvaardigheid. Met andere
woorden, als gerichtheid op het voorkomen van risico’s obsessief wordt, dan kan dit
leiden tot de opkomst van een zeer interveniërende vorm van veiligheid met als schrikbeeld
een ‘Big brother is watching you’ (Orwell, 1949) maatschappij.
Aan de overgang van governing naar governance kleven volgens auteurs nog meer problemen.
De grote hoeveelheid en diversiteit van partijen die betrokken zijn bij de veiligheidszorg
zou kunnen leiden tot te grote fragmentatie met als mogelijke uitkomsten
ineffectiviteit door gebrek aan coördinatie en onrechtvaardigheid doordat veiligheidszorg
ongelijk verdeeld wordt. Het nieuwe streven naar veiligheid zet rechtvaardigheid
dus onder druk.
Veiligheid en rechtvaardigheid zijn echter wederzijds afhankelijk, zonder rechtvaardigheid
geen veiligheid. In andere woorden, wie zich onrechtvaardig behandeld voelt, voelt
zich al snel niet meer veilig. Daarom zullen degenen die het bestuur van veiligheid op
zich willen nemen veel nadrukkelijker moeten streven naar rechtvaardigheid. Johnston
en Shearing zoeken de oplossing voor het bereiken van een eerlijk en democratisch
veiligheidsprogramma in een risicogeoriënteerde aanpak die gebaseerd is op het mobiliseren
van lokale kennis en vaardigheden (Johnston & Shearing, 2003: 139-141).
Vanuit het zojuist beschreven gedachtegoed over de governance van veiligheid hebben
Johnston, Shearing en Stenning (2003) de veranderingen in het veiligheidsveld beschreven
vanuit acht door hen onderscheiden dimensies. Deze worden hierna beschreven
en zullen later gebruikt worden als basis voor een model van nabijheid en distantie.
5.2.3 Acht dimensies van governance
1. Wie bepaalt de regels?
Deze dimensie gaat over wie bepaalt hoe de orde in een samenleving eruit zou moeten
zien. Van belang is wie of beter welke groep de capaciteiten of het gezag bezit om de
regels te bepalen die zullen gelden als maatschappelijke norm. Vanouds was dit een
monopolie van de staat. Maar het vaststellen van regels is bijna altijd een omstreden
kwestie. Bepalen wat wel of niet mag wordt zowel beïnvloed door veranderende
politieke en sociale verhoudingen binnen een bepaalde groep, als door haar verhouding
105