SOSIALE WETENSKAPPE EKSTERNE ASSESSERING Graad 9 ...

Punte: 80
Aantal bladsye: 7
SOSIALE WETENSKAPPE
EKSTERNE ASSESSERING
Graad 9
2009
NASIENRIGLYNE
SOSIALE WETENSKPPE GRAAD 9 EKSTERNE ASSESSERING 2009: NASIENRIGLYNE

VRAAG 1
1.1 A – ’n nedersetting genaamd Stokkiesdraai a (1)
2
B- ’n plaasopstal of gebou in die middel van ’n vrugteplaas a (1)
C- ’n dam a (1)
1.2 1420 meter. a (1) (Enige antwoord tussen 1420 en 1440 meter).
1.3 E – Ontspanningsterrein a (1)
1.4 F het ’n hoër bevolkingsdigtheid a / Huise in die omgewing van F is
kleiner en nader aan mekaar as by I. By F is daar veel meer huise op
’n klein stukkie grond in vergelyking met I. a (1)
1.5 G – Oopmyn a (1)/ H - diggings. a (1)
1.6 P-Q is ’n vallei. aa (2)
1.7 Gradiënt is 1: 30. Neem kennis: die berekeninge word gebruik om die
antwoord te illustreer
VI
Gradiënt: 1: 30 aa (2) G=
HE
VT=40 m [1410-1370]
HE= 1200 meter. [12cm x 30 000/ (skaal)/100]
G= 40/1200
1.8 14/ 4 / 1977/ 14 April 1977 a (1)
1.9 Die heersende winde is NW en SW a / noordwes en suidwes a (1)
1.10 Wes van Diepsloot a (1)
1.11 130 0 (1) a
1.12 Mielies. (1) a
1.13 Die gekarteerde gebied is in die Gauteng-provinsie, wat ’n
somerreënvalgebied is, geleë a (1) Mielies word in
somerreënvalgebiede soos Gauteng verbou. a (1))/ Koring word meer
algemeen in winterreënvalgebiede verbou. (Enige antwoord met die
strekking. Ken 2 punte vir ’n volledige beskrywing toe).
1.14 ’n gholfbaan. a (1) / die straatpatroon is reëlmatig beplan.
[Subtotaal: 20]
SOSIALE WENTENSKAPPE GRAAD 9 EKSTERNE ASSESSERING 2009: NASIENRIGLYN

VRAAG 2
2.1 Afval/ rommel/ grondbesoedeling a (1)
2.2 Rommelstrooiing/ storting van soliede afval in oop ruimtes. a a (2)
2.3.1 Lewe in ’n onaangename omgewing/ slegte reuke/ afval sal insekte,
rotte, wat tot siektes aanleiding kan gee, lok/ lae lewensgehalte. a (1)
2.3.2 Omgewingsverval/ sommige van die afval bv. blikkies, plastiese
houers, ens. Is nie biologies-afbreekbaar nie.a (1)
2.4.1 Hersirkulering dui op die hergebruik van materiaal wat reeds gebruik
was sodat dit weer gebruik kan word. a a (2)
2.4.2 a) groente afval – kompos vir tuine, a (1)
b) blikkies – hersirkuleer (behandel) gebruik weer as blikkies, a (1)
c) glas – word behandel en weer gebruik. a (1)
2.5 Armoedea (2)
2.6 Kommersiële boerdery. Oeste (spinasie) word verkoop (aan Pick ‘n
Pay) om wins te maak. a (1)
2.7 Die inwoners van Diepsloot het werk en kan hul families versorg met
die geld wat hul verdien a a (2) / die koste verbonde aan die
besproeiingstelsel is laag/ bekostigbaar.
2.8 Doelwit 1 Beëindig uiterste armoede en hongersnood a (1)
Doelwit 7 Moedig vennootskappe tussen die regering, besighede
en ander organisasies aan om saam te werk om te
ontwikkel. a (1)
2.9 100 besproeiingstelsels aa (2)
[subtotaal: 20]
SOSIALE WENTENSKAPPE GRAAD 9 EKSTERNE ASSESSERING 2009: NASIENRIGLYN 3

VRAAG 3
3.1.1 Politieke regte – mense het die reg om aan die regering van hul land
4
deel te neem. a (1)
3.1.2 Sosiale regte – volwasse mans en vroue het die reg om te trou. Mans
en vroue het aanspraak op gelyke regte binne die huwelik/ Alle mense
het die reg om vrylik binne hul eie land te beweeg a(1)
3.1.3 Ekonomiese regte – Alle mense het die reg om eiendom te besit/ alle
mense het die reg om te werk en gelyke betaling vir gelyke werk te
ontvang. a (1)
3.1.4 Wettiese regte – Alle mense is voor die reg gelyk/ Alle menslike
wesens, ongeag ras, kleur, geslag of geloof, is vry gebore en het
dieselfde regte. a(1)
3.2 Ja. (1) a Kwessies, soos vryheid van marteling, wat deur die
Universele Verklaring van Menseregte aangespreek word het die lewens
van baie mense in verskillende kulture en lande oor die wêreld
beïnvloed/ Dit vorm die basis vir Internasionale Menseregte. a (1)
3.3 Ban Ki –Moon a (1)
3.4 Geen mens mag sonder ’n verhoor aangehou of in ’n tronk opgesluit
word nie. a (1)
Wette is billik en regverdig en almal is voor die wet gelyk. a (1)
Daar is vryheid van geloof en vryheid van spraak. a (1)
Mense het die reg om teen die regering te betoog. a (1)
Die regering word deur volwasse burgers verkies. a (1)
3.5.1 ’n Vlugteling is ’n persoon wat gedwing word om uit sy/ haar eie land te
vlug omdat hy/ sy vir sy/ haar lewe vrees. aa (2)
3.5.2 Om aan te toon dat vlugtelinge belangrike mense in die gemeenskap
kan wees.Alhoewel Einstein ’n vlugteling was, het hy ’n buitengewone
bydrae in die gemeenskap gelewer/ gemeenskappe se kulturele en
intellektuele ontwikkeling. aa (2)
3.5.3 Ja a (1) – Einstein is ’n wêreldberoemde wetenskaplike wie se
teorieë vandag nog gebruik word. OF,
SOSIALE WENTENSKAPPE GRAAD 9 EKSTERNE ASSESSERING 2009: NASIENRIGLYN

Nee – die boodskap sê niks oor die wrewel teen vreemdelinge nie/ nie
almal weet wie Einstein was nie. a (1) (Enige soortgelyke
antwoord)
3.5.4 Xenofobie is ’n misdaad/ Stop die haat/ Vreemdelinge is ook mense
a a (2) (Enige soortgelyke antwoord).
VRAAG 4
4.1 ’n Tydlyn van datum en gebeure in bron 4A
Datums Gebeure
[subtotaal: 20]
1650 Hollandse setlaars kom in Suid-Afrika
aan. a
1902 Brittanje neem beheer in Suid-Afrika
oor/ Brittanje verslaan Hollandse
setlaars en Zoeloes. a
1910 Suid-Afrika word ’n Britse kolonie. a
1948 Die Nasionale Party word deur blanke
kiesers ingestem. a
SOSIALE WENTENSKAPPE GRAAD 9 EKSTERNE ASSESSERING 2009: NASIENRIGLYN 5
(4)

4.2 ’n Rubriek vir die assessering van die opstel:
Assesserings-
6
kriteria
Inhoud (4)
Ontwikkeling
van idees (4)
Organisasie (4)
4 3 2 1
Respons op
die vraag is
goed
omskryf;
opinies word
goed deur
feite
ondersteun.
Voorbeelde
en detail
word
uitstekend
aangewend
om idees en
opinies te
ondersoek en
te ontwikkel.
Baie logies
georganiseer;
bevat
inleiding,
ontwikkeling
van
hoofidees of
idees en ’n
slot.
Taalgebruik (4) Spelling en
punktuasie is
foutloos.
Respons op die
vraag is redelik
goed omskryf;
meerderheid
opinies word
deur feite
ondersteun.
Steun goed op
voorbeelde en
detail om idees
en opinies te
illustreer en te
ontwikkel.
Bevat inleiding,
’n mate van
ontwikkeling van
idees en ’n slot.
Enkele of geen
spelfoute;
enkele
punktuasiefoute.
Respons spreek
sekere aspekte
van die
onderwerp
bevredigend
aan; opinies
word soms op
vals inligting
gebaseer.
Onvolledige
ontwikkeling van
idees; detail en
voorbeelde is
nie altyd
relevant nie.
Onderwerpe en
idees word
onlogies
bespreek;
duidelikomskryfde
inleiding en slot
ontbreek.
Verskeie spel-
en
punktuasiefoute
SOSIALE WENTENSKAPPE GRAAD 9 EKSTERNE ASSESSERING 2009: NASIENRIGLYN
Respons op vrae
bestaan uit
ongegronde
opinies wat
minimaal met die
onderwerp
verband hou.
Idees word nie
duidelik gestel of
goed ontwikkel
nie
Die opstel is
ongestruktureerd.
Veelvuldige spel-
en
punktuasiefoute.
(16)
[subtotaal: 20]