Download als pdf-bestand - Maatschappijwetenschappen ...

voorts vooral Studium Generale 2000: ‘Grijze wijzen; emeriti aan het woord’ op grond van de
overweging: ‘Wijsheid komt met de jaren, maar we sturen hoogleraren juist bij het bereiken van
de jaren des onderscheids met emeritaat; daarmee sturen wij de wijzen weg’.
5
Niet transversaal, hoewel ook die benaderingswijze interessante synchroniteiten (schijnbaar toevallige
gelijktijdigheden) oplevert in de zin van de ‘Metabletica’ (Leer der Veranderingen) van Prof.
dr. J.H. van den Berg. Maar zo’n aanpak vergt een afzonderlijk opstel over de metabletica van de
distributieplanologie.
6
W. Zonneveld: Conceptvorming in de ruimtelijke planning, I en II (Amsterdam, 1991).
7
Dit werpt een schril licht op de bij ruimtelijke planning vaak met klem benadrukte noodzaak
van lange termijnbeleid. Lange termijn duurt ten onzent in de praktijk blijkbaar niet langer dan
(max.) anderhalf decennium: ‘The unbearable lightness of long term policy’ geldt hier dan: ‘Short
term policy drives out long term policy’. Robuust lange termijn beleid zou tenminste een halve
eeuw moeten (durven) overzien. Dan zou bij het ruimtelijk beleid nu rekening gehouden moeten
worden met de waarschijnlijkheid van inwonertaldaling in Nederland tegen het midden dezer
eeuw. Dan zou ons land (Nederland is immers geen dichtbevolkt land, maar een dun bevolkte
stad) als geheel geconfronteerd worden met de problematieken, die onze direct naoorlogse wijken
aan het eind van de 20e eeuw teisterden.
8
Prof. dr. T. Pollmann: De wet van het uitdovend verleden (NRC Handelsblad 11 januari 1996).
Deze, zelfs in wiskundige formulevorm uitgedrukte wet geeft het wegebben van collectief historisch
bewustzijn aan: zoals voor een waarnemer de sterkte van een lichtbron afneemt met het kwadraat
van de afstand, zo doet de menselijke geest dat met betrekking tot verleden èn toekomst.
9
Met vergelijkbaar enthousiasme werden ongeveer twee decennia later in Nederland omarmd de
rapporten van de ‘Club van Rome’ .
10
Door ‘Centrale plaatsen’ uit de Christallografi e te interpreteren als ‘(winkel)centra’.
11 Hoewel kennissen soms machtiger zijn.
12
I. Prigogine/I. Stengers: Orde uit chaos (Amsterdam, 1985)
13
Dit lijkt mij ook te sporen met de in dit verband gedragswetenschappelijk interessante ‘structuratietheorie’
van de Britse sociaaltheoreticus Anthony Giddens: geen polariserend dualisme, maar
complementerende dualiteit (A. Giddens: Sociology, Londen, 1989).
14
Om welke ruimtelijke schaalgrootten het bij dergelijke ‘megattractieparken’ kan gaan, doen buitenlandse
voorbeelden zien: vloeroppervlakten (all-in) van 100.000-150.000 m2!
15
Zie bijvoorbeeld M. Jansen-Verbeke: Leisure, recreation and tourism in inner cities (Nijmegen,
1988); H. Mommaas: Moderniteit, Vrije tijd en de Stad (Utrecht, 1993).
16
Ik waag een vergelijking met de hedendaagse natuurkunde. Moderne fysica steunt op twee pijlers:
de relativiteitstheorie (de leer van het (zeer) grote) en de quantummechanica (de leer van
het (zeer) kleine). Beide theoriecomplexen hebben op hun gebied proefondervindelijk bewezen
onbetwistbaar juist te zijn. Maar toch zijn beide theorieën tot nu toe niet verenigbaar in één overkoepelende
conceptie. Fysici, de moed niet opgevend, blijven echter zoeken naar de ‘Great Unifying
Theory’, de Theorie van Alles, trachtend die te vinden in de nieuwste ‘(super)snarentheorie’.
Metaforisch lijkt mij dit transponeerbaar naar bovengenoemde ‘leisure’-theorieën. Of is ieder
wetenschappelijk inzicht zo contextgebonden dat (althans voor de niet-B-wetenschappen) overkoepeling
in een holistische ‘Great Unifying Theory’ illusoir is?
17
P. Lukkes: Geografi sche Theorie der Investeringen (NEPROM Vereniging van Nederlandse Pro-
67