Download als pdf-bestand - Maatschappijwetenschappen ...

(sleutel)projecten op specifi eke locaties. Dáár balt de stedelijke vitaliteit zich
samen. Sturing van de ontwikkeling van steden krijgt vanwege hun onberekenbaarheid
een speculatief karakter. Toeval wordt een te aanvaarden en te waarderen
beleidsconditie. De overheid kan daarbij niet meer de traditioneel sturende,
maar slechts een faciliterende rol vervullen. In die gedachtengang bouwen nu
verschillende grote gemeenten hun planologische diensten om tot ‘ontwikkelingsbedrijven’,
vooral gericht op projectenplanologie.
LEIDEN, GELEIDEN EN BEGELEIDEN
Wat is de rode draad door vorenstaande distributie-planosofi sche bespiegelingen heen?
Als ik uitga van de overheidsrol bij ruimtelijke planning en ordening, is naar
mijn ervaring de ontwikkeling tijdens de tweede helft van de 20 e eeuw in essentie
weer te geven met drie vormen van de werkwoordstam >leid< namelijk:
leiden, geleiden, begeleiden.
Drie opeenvolgende fasen van planning- en sturing-denken met hun nadrukverschuiving:
van top down-ordening via verandering naar facilitering. In de termen
van distributieplanologisch onderzoek en -beleid: van de ‘christallografi e’ via PDV/
GDV- beleid binnen strakke voorwaarden naar de toernooiveld-fi losofi e.
En dan duikt de vraag weer op: wat leert ons de geschiedenis? Dit:
- Alles is al eens gedacht
- De geschiedenis herhaalt zich en zal dat blijven doen, maar steeds op een
onvoorspelbare manier.
De ervaring dat alles al eens eerder gedacht is, is ook in planologiecis niet onbekend.
Zo beklemtoonde de sociaal-geograaf G.J van den Berg in het ‘Woord vooraf’ bij zijn
magnum opus ‘Inleiding tot de planologie’ (1981) er geen aanspraak op te maken de
auteur te zijn van de daarin naar voren gebrachte ideeën. ‘Ik ben een verzameling van
andermans ideeën’ zegt ook de Amerikaanse fi losoof Rorty. Reeds eerder dichtte de
Nederlandse cultuurfi losoof K.L Poll in dezelfde geest:
‘Het verleden is mij vóór geweest.
Het hindert mij het meest
dat alles eerder is gezegd,
dat alle woorden, goed en slecht,
al zijn gezegd
door alle generaties
in vele intonaties’
Treffend voorbeeld van dit wetenschappelijk ‘herkauwen’ is het diepzinnige
onderscheid dat de Franse taal sinds mensenheugenis maakt in de toekomstbe-
65