Download als pdf-bestand - Maatschappijwetenschappen ...

Distributieplanologen hebben van de ‘consuminder’-aanbevelingen kennis genomen,
maar de behandeling daarvan beschouwd als liggend buiten hun vakgebied
en verwezen naar het domein van de ethiek. Terecht? Wij zijn en blijven tenslotte
een volk van kodinees: enerzijds winst- en nut-maximaliserende koopman; anderzijds
tegelijkertijd d o m inee met moraliserend geheven gidsvingertje.
Kwaliteit ontstaat door aandacht, aandacht, áándacht!
ONGEWISHEID (1975 - 1990 en later)
De verhouding tussen onderzoek en beleid vertoont leerrijke actie-reactie-wisselingen
tijdens de tweede helft van de 20 e eeuw.
Aanvankelijk was - zeker in relatie tot het ruimtelijk ontwerp - aan het onderzoek
het houthakkers- en waterdragerswerk toebedeeld. Ontwerpers claimden
als primi inter pares het alleenrecht op creativiteit onder het motto:
De verbeelding aan de macht!
Maar in de praktijk bleek het om meer te gaan, namelijk: De verbeelding aan de
macht en zònder verbeelding aan de slag.
Met het tweede voorstel maakten onderzoekers meer dan ruimtelijke ontwerpers
ernst en brachten daarmede een veel vruchtbaarder kruisbestuiving dan vroeger
tot stand met het beleid 21 .
Beleidsmakers (bestuurders) worden tot hun onvrede in hun praktijk steeds weer
geconfronteerd met ongewisheid omtrent de uiteindelijke resultaten van hun
beleid, hoe goed dat ook is voorbereid. Zij (moeten) blijven worstelen met
de aloude planners- en beleidsvraag: zijn samenleving en toekomst kenbaar en
maakbaar?
Omtrent die vraag ontstonden nieuwe inzichten door de stapsgewijze naoorlogse
ontwikkeling van de systeemtheorie. ‘Systeem’ dient hierbij opgevat te worden als
een geheel van elementen in doelgerichte interactie, zoals bijvoorbeeld een verzameling
winkelcentra in een bepaald gebied. Procesdenken ging prevaleren boven
structuurdenken; de vroegere starre lineair-statische (denk)modellen bleken te
moeten worden vervangen door niet-lineaire dynamische modellen.
Aldus ontwikkelde de wetenschap - zeer kort door de bocht geformuleerd - de
theorie van de niet-lineaire complexe dynamische systemen, in de wandeling
aangeduid als chaostheorie, maar beter te benoemen als zelfordeningtheorie 22 .
Focus van de theorie is de beleidsmatige essentiële notie ‘ongewisheid’, te onderscheiden
naar
· Risicodomein
en
· Onzekerheidsdomein.
63