Download als pdf-bestand - Maatschappijwetenschappen ...

44
aanzet voor onderzoek als inspraak.
Een ander relatief groot project uit de beginfase van de sociaal wetenschappelijke
afdeling van de VNG was het onderzoek in het Land van Heusden en Altena. Alle
elf toenmalige B & W’s en gemeenteraden in het gebied dienden de onderzoeker
tot klankbord in informele bijeenkomsten. Niet zelden werd dan eerst een offi ciële
gemeenteraadsvergadering geopend en direct daarna weer gesloten, opdat de aanwezigen
het presentiegeld konden innen. Ook moest ik de burgemeester dan wel eens
verzoeken zijn ambtsketen af te leggen, omdat de vergadering verder informeel was.
In de gemeenteraden waren vrijwel alle dorpen vertegenwoordigd, die informatie
moesten leveren. Zo is een maximum aan “onderzoek als inspraak” gehaald, zelfs
met betrekking tot de inwoners van de dorpen in dat gebied. Publiciteit door lokale
journalisten en andere persvertegenwoordigers zorgde voor verdere verspreiding van
de verworven inzichten. Ook het toenmalige Streekorgaan onder secretaris-directeur
H.D.W. Boven verleende veel medewerking, terwijl het bestuur van de Stichting
Streekorgaan als informele informant heeft deelgenomen. Het eindrapport is als discussienota
over de uitgangspunten van een structuurplan in een brede oplage door de
gemeenten verspreid, lang voordat een intergemeentelijk structuurplan werd opgesteld.
Hier werkte de formule “onderzoek als publieke voorronde” dus wel.
Een soortgelijke werkmethode heb ik nog in 1966/7 gevolgd op het eiland Tholen
bij het onderzoek ten behoeve van de gemeentelijke herindeling, waaraan de latere
professor J.G. Lambooy heeft meegewerkt. Wij waren ook betrokken bij een onderzoek
in Midden-Limburg, dat onder meer mede bedoeld was om meer ‘inspraak’
van de gemeenten in dit streekplangebied bij de provincie “af te dwingen”. De 31
gemeenten maakten zich sterk door onderlinge samenwerking. Ook hier hadden
we naast werkbijeenkomsten met gemeenteraden, vele gesprekken met bestuurders
van verenigingen en personen uit het geestelijk, economische, sociale en culturele
leven. En ook hier was er een nauwe samenwerking met een Stichting Streekbelangen
Midden- Limburg destijds onder directie van Th. H. de Loo.
Uit deze voorbeelden blijkt, dat het sociaal geografi sch onderzoek wel degelijk een zelfstandige
rol in de beleidsvorming kan hebben. Het directe contact met de bevolking en
de gemeenteraadsleden (inclusief Burgemeester en Wethouders) versterkte de positie en
de betekenis van het onderzoek in niet geringe, misschien wel doorslaggevende mate.
BESTUURSKUNDIG ONDERZOEK
Als sociaal geograaf bij de vakgroep bestuurskunde van de Universiteit van Amsterdam
waren mijn bijdragen aan onderwijs en onderzoek van bestuursgeografi sche
aard, dus betrokken op de territoriale aspecten van het openbaar bestuur. Zowel
theoretisch als toegepast, heb ik getracht, ‘administrative geography’ wat meer
gestalte te geven, nationaal en internationaal.
De hoogleraar prof. dr. Arne F. Leemans was bij bestuurskunde dè promotor
van derde geldstroom onderzoek en van internationale contacten. Deze activi-