01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />

word <strong>in</strong> <strong>die</strong> klassifikasie van vokale soos <strong>hier</strong><strong>die</strong>, voldoende kragtig is <strong>om</strong> hulle as sodanig<br />

korrek <strong>te</strong> klassifiseer. Dit is verder <strong>in</strong><strong>te</strong>ressant <strong>om</strong> ook <strong>te</strong> bepaal of, en <strong>in</strong><strong>die</strong>n wel, <strong>in</strong> wat<strong>te</strong>r<br />

ma<strong>te</strong>, ’n s<strong>te</strong>l bestaande uit tien 36 hoofparame<strong>te</strong>rs van Tabel 2 be<strong>te</strong>r tussen <strong>hier</strong><strong>die</strong> twee vokale<br />

kan diskrim<strong>in</strong>eer as net F1 + F2, en dus ook hoe suksesvol dié vokale geklassifiseer kan word<br />

as hoog-ag<strong>te</strong>r (/u/) en middelhoog-ag<strong>te</strong>r (/o/).<br />

Hou <strong>in</strong> gedag<strong>te</strong> dat F1 en F2 <strong>in</strong>gesluit is <strong>in</strong> <strong>die</strong> <strong>volledige</strong> s<strong>te</strong>l. Tabel 3 gee <strong>die</strong> resulta<strong>te</strong> van ’n<br />

diskrim<strong>in</strong>antfunksie-analise.<br />

PARAMETERSTELLE<br />

VOKAALPAAR F1+F2 ALMAL<br />

/u/ 56% 94%<br />

/o/ 75% 95%<br />

Tabel 3. Persentasie vokale korrek geklassifiseer; F1+F2 en al tien parame<strong>te</strong>rs saam<br />

(ALMAL) is as twee s<strong>te</strong>lle is gebruik (Kol<strong>om</strong> 2 en 3).<br />

Tabel 3 se resulta<strong>te</strong> wys baie duidelik dat <strong>die</strong> s<strong>te</strong>l van tien parame<strong>te</strong>rs baie s<strong>te</strong>rker figureer<br />

wat betref <strong>die</strong> klassifikasie van <strong>die</strong> twee vokale as wat slegs F1 en F2 dit kan doen. Die feit<br />

dat beide vokale so goed korrek geklassifiseer kan word, dui <strong>te</strong>rselfdertyd op ’n baie goeie<br />

diskrim<strong>in</strong>asievermoë.<br />

Dit sal duidelik blyk dat <strong>die</strong> vokaals<strong>te</strong>lsels wat <strong>hier</strong> <strong>te</strong>r sprake was, op nog veel meer maniere<br />

ontleed en beskryf kan word. Hier<strong>die</strong> was maar ’n dwarsdeursnit van ’n baie <strong>in</strong>trigerende<br />

“organisme”, <strong>die</strong> vokaalsis<strong>te</strong>em. Afrikaans k<strong>om</strong> <strong>in</strong> <strong>die</strong> volgende artikels spesifiek aan <strong>die</strong><br />

orde.<br />

Samevatt<strong>in</strong>g<br />

Die hoofdoel van <strong>hier</strong><strong>die</strong> artikel was <strong>om</strong> ’n raamwerk <strong>te</strong> ontwikkel vir <strong>die</strong> beskryw<strong>in</strong>g,<br />

ontled<strong>in</strong>g en <strong>in</strong><strong>te</strong>rpre<strong>te</strong>r<strong>in</strong>g van <strong>die</strong> vokale, natuurlike klasse vokale, soos byvoorbeeld <strong>die</strong><br />

gemerk<strong>te</strong> geronde vokale, asook <strong>volledige</strong> vokaalsis<strong>te</strong>me, van enige taal, <strong>in</strong> ons geval<br />

hoofsaaklik Afrikaans. Vokale word beskryf <strong>in</strong> <strong>te</strong>rme van <strong>die</strong> manier waarop hulle<br />

geproduseer word, dit is <strong>in</strong> <strong>die</strong> artikulatoriese fonetiek. Daarvan bestaan daar etlike goeie<br />

voorbeelde wat betref Afrikaans, maar geen <strong>om</strong>vat<strong>te</strong>nde voorbeeld van <strong>die</strong> akoestiese<br />

eienskappe van Afrikaanse vokale nie; wel van Nederlands, wat baie kan bydra tot <strong>die</strong><br />

ontwikkel<strong>in</strong>g van sodanige <strong>om</strong>skryw<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>die</strong> akoestiese fonetiek. In <strong>hier</strong><strong>die</strong> bydrae probeer<br />

ek <strong>om</strong> <strong>hier</strong><strong>die</strong> gap<strong>in</strong>gs <strong>te</strong> vul. Kyk ook spesifiek <strong>hier</strong> na <strong>die</strong> <strong>in</strong><strong>te</strong>raktiewe vokaalkaart deur op<br />

http://www.nwu.ac.za/<strong>af</strong>/con<strong>te</strong>nt/c<strong>te</strong>xt-vokaalkaart <strong>te</strong> klik en <strong>die</strong> aanduid<strong>in</strong>gs daar <strong>te</strong> volg.<br />

736

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!