Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012
analoogopnemers, maar die opnames moet dan omgeskakel word tot formate wat
rekenaarmatig verder hanteer kan word.
Voorafprosessering van opnames word in ons geval in Praat gedoen. Dit hou as eerste stap in
dat die golfvorme en die daarvan afgeleide spektrogramme van die gedigitaliseerde opnames
ouditief en visueel ondersoek kan word met die oog op die begrensing en benoeming van die
spraakelemente wat ondersoek word; in ons geval slegs individuele vokale. Laer af word
dieper hierop ingegaan.
Vokaalkwaliteit word in akoestiese terme veral uitgedruk ten opsigte van hulle frekwensieeienskappe.
Die formante F1 en F2 is hier die belangrikste; daar is reeds in die verbygang
hierna verwys. Dit is hierdie aspek waarop daar in hierdie afdeling ingegaan word.
As uitgangspunt vir die behandeling van die korrelasie tussen die artikulatoriese vorming van
vokale aan die een kant en die akoestiese eienskappe daarvan aan die ander kant is dit nodig
om die volgende in gedagte te hou. Hoë vokale op die vertikale dimensie van ’n
artikulatoriese vokaalkaart, soos wat dit in Figuur 3 aangetref word, word gekenmerk deur ’n
lae F1-waarde, en dan, natuurlik, ook andersom: lae vokale vertoon hoë F1-waardes. Wat F2
se korrelasie met artikulasie betref: lae F2-waardes gaan tipies gepaard met (meer)
gestulptheid van die lippe (die vokale is meer getuit). Sodanige stulping het as gevolg dat die
spraakkanaal ietwat verleng word vergeleke by dié van ’n andersins identiese vokaal. Die
effek hiervan is dan ’n ietwat laer F2. Vergelyk hiervoor Figuur 3 (wat ek herhaal vir
makliker vergelyking) met Figuur 10 hier onder. Ook hierdie kaart is hipoteties van aard.
Figuur 10 (Figuur 3 herhaal). ’n Hipotetiese artikulatoriese vokaalkaart, met
Afrikaanse vokale ingevoeg.
719