01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />

toneelstuk genaamd Galiema, wat handel oor ’n slawevrou wat <strong>te</strong>enstand <strong>te</strong>en haar eienaar se<br />

eise bied, <strong>te</strong>en 1740 snags <strong>in</strong> <strong>die</strong> slawelosie opgevoer is. 13<br />

7. Gewone leeskulture<br />

In <strong>die</strong> leeskulture van <strong>die</strong> vroeë 19de-eeuse werkersklasse <strong>in</strong> <strong>die</strong> Kaapkolonie het s<strong>om</strong>mige<br />

leesverenig<strong>in</strong>gs <strong>in</strong> <strong>die</strong> oop veld en <strong>in</strong> klaskamers bymekaargek<strong>om</strong>, was s<strong>om</strong>mige lede<br />

ongelet<strong>te</strong>rde luis<strong>te</strong>raars, was daar aan<strong>te</strong>kenaars <strong>te</strong>enwoordig, het<br />

gemeenskapsver<strong>te</strong>enwoordigers van kle<strong>in</strong> dorpies gehoor hoe koeran<strong>te</strong> hardop gelees en<br />

<strong>te</strong>ruggegee word <strong>om</strong> <strong>die</strong> nuus <strong>te</strong> sirkuleer, en is <strong>die</strong> kos<strong>te</strong> van <strong>die</strong> koeran<strong>te</strong> deur almal<br />

gedeel. 14 Daar is getuienis dat sulke gemeenskapsleesverenig<strong>in</strong>gs <strong>in</strong> eenvoudige<br />

verblyfplekke <strong>in</strong> Philippolis, <strong>die</strong> Katriviernedersett<strong>in</strong>g en Ui<strong>te</strong>nhage gefunksioneer het (Van<br />

der Merwe 1983).<br />

Figuur 4. Lees <strong>in</strong> <strong>die</strong> veld<br />

Met vergunn<strong>in</strong>g van <strong>die</strong> Nasionale Biblio<strong>te</strong>ek van Suid-Afrika, Kaapstad.<br />

Soortgelyke eienskappe het leeskulture <strong>in</strong> beide plat<strong>te</strong>landse en s<strong>te</strong>delike gebiede gekenmerk.<br />

Leesverenig<strong>in</strong>gs het <strong>in</strong>ge<strong>te</strong>ken op Engelse en Nederlandse koeran<strong>te</strong> en tydskrif<strong>te</strong>, wat <strong>die</strong><br />

“biblio<strong>te</strong>ke” vir gewone lesers was. Joseph de Lima se De Verzamelaar (1826–1848) was <strong>die</strong><br />

eers<strong>te</strong> Nederlandse koerant <strong>in</strong> Suid-Afrika. Afgesien van <strong>in</strong><strong>te</strong>rnasionale nuus en algemenekennis-i<strong>te</strong>ms<br />

het dit fabels, legendes en liedere <strong>in</strong>gesluit <strong>om</strong> lees en skryf onder gewone<br />

669

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!