01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />

Figuur 2. Let<strong>te</strong>rs van <strong>die</strong> alfabet en oggendgesang <strong>in</strong> Smies<strong>in</strong>g se aan<strong>te</strong>ken<strong>in</strong>gboek<br />

Bron: Wes-Kaapse Prov<strong>in</strong>siale Argief en Rekord<strong>die</strong>ns, Kaapstad. Met vergunn<strong>in</strong>g van Robert<br />

Shell.<br />

4.1.1.2 Oggendgesang<br />

Die psalms van Dawid is vir gods<strong>die</strong>nstige doele<strong>in</strong>des en vir taalleer ges<strong>in</strong>g. Hier<strong>die</strong> psalms<br />

is berym deur Petrus Dathenus (c. 1531–1588) en is ges<strong>in</strong>g op Franse wysies uit <strong>die</strong> Geneefse<br />

psalmboek van 1562 (Cillié 1982:34; Du Toit 1971:27–8). Dit is van Nederduitse<br />

Gereformeerde skoolmees<strong>te</strong>rs aan <strong>die</strong> Kaap verwag <strong>om</strong> k<strong>in</strong>ders <strong>te</strong> leer <strong>om</strong> <strong>hier</strong><strong>die</strong> psalms <strong>te</strong><br />

s<strong>in</strong>g (Du Toit 1937:47; De Bruyn 1884:481; Moorrees 1937:49). Daar was eg<strong>te</strong>r ’n beweg<strong>in</strong>g<br />

<strong>in</strong> <strong>die</strong> Gereformeerde kerke <strong>in</strong> <strong>die</strong> vroeë 17de eeu <strong>om</strong> meer lofsange <strong>in</strong> s<strong>te</strong>de van berymde<br />

psalms <strong>te</strong> s<strong>in</strong>g. Die oggendgesang <strong>in</strong> Jan se aan<strong>te</strong>ken<strong>in</strong>gboek was nie ’n psalm nie en mag ’n<br />

aanduid<strong>in</strong>g van ’n al<strong>te</strong>rnatiewe Chris<strong>te</strong>like uitkyk onder <strong>die</strong> slawe wees.<br />

Ek het <strong>die</strong> oggendgesang <strong>in</strong> Jan se aan<strong>te</strong>ken<strong>in</strong>gboek opgespoor <strong>in</strong> ’n gesangeboek wat <strong>in</strong><br />

1648 <strong>in</strong> Ams<strong>te</strong>rdam gepubliseer is (Pers 1648:214). 8 Dit mag wel van sy straatkontak<strong>te</strong><br />

gek<strong>om</strong> het, of hy kon dit <strong>in</strong> <strong>die</strong> kerk gehoor het. Dit is een van verskeie gesange wat op <strong>die</strong><br />

wysie van <strong>die</strong> Duitse Lutherse gesang “Auss me<strong>in</strong>es Hertzen Grunde”ges<strong>in</strong>g is. Die musiek is<br />

’n fuguet<strong>te</strong> gek<strong>om</strong>poneer deur Johann Christoph Bach (1642–1703), wat ’n kle<strong>in</strong>neef van<br />

Johann Sebastian Bach (1685–1750) was. Die wysie kan op YouTube gehoor word en dit is<br />

nou vir <strong>die</strong> eers<strong>te</strong> keer moontlik <strong>om</strong> <strong>te</strong> hoor hoe <strong>hier</strong><strong>die</strong> oggendgesang <strong>in</strong> <strong>die</strong> slawelosie-skool<br />

<strong>in</strong> <strong>die</strong> vroeë 18de eeu gekl<strong>in</strong>k het. Die eers<strong>te</strong> en tweede frases word <strong>in</strong> <strong>die</strong> derde en vierde<br />

frases herhaal, en hulle keer <strong>in</strong> <strong>die</strong> sewende en agts<strong>te</strong> frases <strong>te</strong>rug. Hier<strong>die</strong> struktuur was<br />

tipies van vroeë postreformatoriese gesange wat melo<strong>die</strong>ë eenvoudig gehou het <strong>te</strong>n e<strong>in</strong>de<br />

gemeen<strong>te</strong>like sang aan <strong>te</strong> moedig deur <strong>die</strong> aanleer en memoriser<strong>in</strong>g <strong>te</strong> vergemaklik.<br />

663

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!