01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />

epigenetiese merke wat met siek<strong>te</strong>s geassosieer word, kan gebruik word as bi<strong>om</strong>erkers vir<br />

siek<strong>te</strong>-vatbaarheid <strong>in</strong><strong>die</strong>n dit <strong>te</strong>enwoordig is <strong>in</strong> <strong>die</strong> bestaande epigeno<strong>om</strong>, <strong>te</strong>rwyl siek<strong>te</strong>geïnduseerde<br />

epigenetiese verander<strong>in</strong>ge gebruik kan word <strong>om</strong> <strong>die</strong> erns en vorder<strong>in</strong>g van<br />

siek<strong>te</strong>, asook <strong>die</strong> effek van behandel<strong>in</strong>g, <strong>te</strong> monitor. Huidige stu<strong>die</strong>s toon ’n groeiende lys<br />

siek<strong>te</strong>toestande met onderliggende epigenetiese meganismes (Tabel 3). ’n Duidelike<br />

illustrasie van oorerflike epigenetiese meganismes en siek<strong>te</strong>s word gesien <strong>in</strong> kolonkanker,<br />

waar <strong>die</strong> DNA-wanpar<strong>in</strong>gshers<strong>te</strong>l-ensiem, gekodeer deur MLH1, onaktief is oor generasies<br />

heen van ge<strong>af</strong>fek<strong>te</strong>erde <strong>in</strong>dividue as gevolg van DNA-metiler<strong>in</strong>g (Hitch<strong>in</strong>s et al. 2007). Net<br />

soos reguler<strong>in</strong>g van geenuitdrukk<strong>in</strong>g deur epigenetiese meganismes van mekaar <strong>af</strong>hanklik is,<br />

is daar ook siek<strong>te</strong>toestande wat deur meer as een epigenetiese modifikasies beïnvloed word.<br />

Veelvuldige sklerose is een voorbeeld waar beide histoonmodifikasies en DNA-metiler<strong>in</strong>g ’n<br />

rol speel <strong>in</strong> <strong>die</strong> etiologie van <strong>die</strong> siek<strong>te</strong>. Chou et al. (2008) toon aan dat differensiële<br />

uitdrukk<strong>in</strong>g van HLA klas II-risiko-faktore vir veelvuldige sklerose deur verskeie<br />

histoonmodifikasies bewerk word. Huehn et al. (2009) wys weer op hulle beurt dat DNAmetiler<strong>in</strong>g<br />

FOXP3 geenuitdrukk<strong>in</strong>g demp en lei tot verlaagde uitdrukk<strong>in</strong>g van dié geen,<br />

verantwoordelik vir ’n pro<strong>te</strong>ïen betrokke by <strong>die</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g van regulatoriese T-selle. Die<br />

belang van <strong>die</strong> niekoderende geno<strong>om</strong> <strong>in</strong> siek<strong>te</strong> <strong>in</strong> <strong>die</strong> mens is grootliks bestudeer <strong>in</strong> <strong>die</strong><br />

kon<strong>te</strong>ks van wydverspreide wanuitdrukk<strong>in</strong>g en -funksie van miRNA <strong>in</strong> kanker. Dit is nou<br />

duidelik dat ander tipes ncRNA ook ’n rol <strong>in</strong> kanker speel. Net so speel verskillende tipes<br />

ncRNA’n rol <strong>in</strong> ’n verskeidenheid niekanker-siek<strong>te</strong>toestande van onder andere neurologiese,<br />

kardiovaskulêre en ontwikkel<strong>in</strong>gsaard. Es<strong>te</strong>ller (2011) gee ’n <strong>volledige</strong> oorsig van <strong>die</strong> rol van<br />

ncRNA <strong>in</strong> siek<strong>te</strong>s <strong>in</strong> <strong>die</strong> mens. Daar is groot belangs<strong>te</strong>ll<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>te</strong>rapeutiese stra<strong>te</strong>gieë <strong>om</strong> <strong>die</strong><br />

wanuitdrukk<strong>in</strong>g en -funksie van ncRNA reg <strong>te</strong> s<strong>te</strong>l.<br />

Tabel 3. Siek<strong>te</strong>toestande bewerk deur spesifieke epigenetiese meganismes<br />

Siek<strong>te</strong><br />

DNA-metiler<strong>in</strong>g<br />

Epigenetiese meganisme Verwys<strong>in</strong>g<br />

Beckwith-Wiedemann- Misluk<strong>te</strong> DNA-metiler<strong>in</strong>g op <strong>die</strong> ncRNA- Weksberg et al.<br />

s<strong>in</strong>dro<strong>om</strong>geen<br />

KCNQ1OT1.<br />

(2002)<br />

Outisme Differensiële uitdrukk<strong>in</strong>g van gene by<br />

chr<strong>om</strong>oso<strong>om</strong> 7q word beheer deur<br />

ma<strong>te</strong>rnale <strong>in</strong>prent<strong>in</strong>g deur epigenetiese<br />

meganismes.<br />

Shannen (2006)<br />

Major-psigose Differensiële uitdrukk<strong>in</strong>g van stresgeassosieerde<br />

gene en gene wat ’n rol<br />

speel <strong>in</strong> neurologiese ontwikkel<strong>in</strong>g a.g.v.<br />

abnormale DNA-metiler<strong>in</strong>g.<br />

Mill et al. (2008)<br />

Immuun-gebrek,<br />

Misluk<strong>te</strong> DNA-metiler<strong>in</strong>g by verskeie J<strong>in</strong> et al. (2008)<br />

sentr<strong>om</strong>eer-<br />

gene betrokke by ontwikkel<strong>in</strong>g en<br />

onstabili<strong>te</strong>it,<br />

immunologie a.g.v. ’n funksionele<br />

gesigs<strong>af</strong>wyk<strong>in</strong>g-<br />

(ICF-) s<strong>in</strong>dro<strong>om</strong><br />

mutasie <strong>in</strong> DNMT3b.<br />

Breekbare X-s<strong>in</strong>dro<strong>om</strong> Uitgebreide herhaalde CGG-volgordes <strong>in</strong> Oostra en Willemsen<br />

<strong>die</strong> FMR1 5’ UTR-pr<strong>om</strong>otor-area word<br />

deur DNA-metiler<strong>in</strong>g gedemp.<br />

(2002)<br />

60

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!