01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />

Die numerer<strong>in</strong>g <strong>in</strong> bostaande kwadran<strong>te</strong> k<strong>om</strong> ooreen met <strong>die</strong> volgorde waar<strong>in</strong> take uitgevoer<br />

moet word. Take wat <strong>in</strong> kwadrant 1 voork<strong>om</strong>, sal eers<strong>te</strong> uitgevoer word – voor take wat <strong>in</strong> <strong>die</strong><br />

ander kwadran<strong>te</strong> voork<strong>om</strong>. Rob<strong>in</strong>son (2005:26–7) s<strong>te</strong>l voor dat <strong>die</strong> performatiewe<br />

/uitvoerende kenmerke (1–2) eers georden moet word <strong>om</strong> verhoogde k<strong>om</strong>pleksi<strong>te</strong>it <strong>te</strong> kry.<br />

Daarna word <strong>die</strong> ontwikkel<strong>in</strong>gskenmerke (3–4) georden <strong>om</strong> sodoende toegang tot <strong>die</strong> huidige<br />

<strong>in</strong><strong>te</strong>rtaal <strong>te</strong> verkry, wat gefasili<strong>te</strong>er, geoefen en gekonsolideer moet word voordat nuwe<br />

konseptuele en l<strong>in</strong>guistiese eise ges<strong>te</strong>l word. Verhoog dus eers <strong>die</strong> hulpbronverspreidende<br />

eise (horisontale dimensies van 1 na 2) en daarna <strong>die</strong> hulpbrongerig<strong>te</strong> eise (vertikale<br />

dimensies van 3 na 4). In ’n Powerpo<strong>in</strong>t-aanbied<strong>in</strong>g op 8 Februarie 2009 plaas Rob<strong>in</strong>son<br />

(2009b) Cumm<strong>in</strong>s se basiese <strong>in</strong><strong>te</strong>rpersoonlike k<strong>om</strong>munikatiewe vaardighede (BIKV) 10 langs<br />

kwadrant 1 en <strong>die</strong> kognitiewe akademiese taalvaardighede (KATV) 11 langs kwadrant 4. Daar<br />

kan dus <strong>af</strong>gelei word dat take <strong>in</strong> kwadrant 1 <strong>die</strong> BIKV is en dat daar deur taakorden<strong>in</strong>g<br />

gepoog moet word <strong>om</strong> by <strong>die</strong> KATV <strong>in</strong> kwadrant 4 uit <strong>te</strong> k<strong>om</strong>.<br />

Die orden<strong>in</strong>gsvolgorde van eenvoudig na k<strong>om</strong>plekse take lyk so (Gilabert 2008) (my<br />

aanpass<strong>in</strong>g en vertal<strong>in</strong>g):<br />

Figuur 4. Orden<strong>in</strong>gsvolgorde vir take<br />

Veronders<strong>te</strong>l <strong>die</strong> <strong>te</strong>ikentaak is dat ’n passasier roe<strong>te</strong>-aanduid<strong>in</strong>gs aan ’n bestuurder moet gee<br />

<strong>om</strong> ’n plek <strong>te</strong> v<strong>in</strong>d deur <strong>die</strong> gebruik van ’n kaart <strong>te</strong>rwyl hulle deur ’n onbekende gebied ry.<br />

Die eers<strong>te</strong> weergawe is eenvoudig <strong>te</strong>n opsig<strong>te</strong> van al <strong>die</strong> kenmerke. Die leerders word ’n kaart<br />

gegee met <strong>die</strong> roe<strong>te</strong> daarop aangedui en hulle kry tyd <strong>om</strong> <strong>te</strong> beplan hoe <strong>om</strong> <strong>die</strong> roe<strong>te</strong> aan hul<br />

maat <strong>te</strong> verduidelik. Dan word <strong>die</strong> hulpbronverspreidende kenmerke eers verhoog <strong>in</strong><br />

k<strong>om</strong>pleksi<strong>te</strong>it en daarna <strong>die</strong> hulpbrongerig<strong>te</strong> kenmerke. Meer progressiewe k<strong>om</strong>plekse<br />

weergawes kan geoefen word, byvoorbeeld deur <strong>die</strong> beplann<strong>in</strong>gstyd weg <strong>te</strong> neem, daarna <strong>die</strong><br />

roe<strong>te</strong> nie <strong>te</strong> merk op <strong>die</strong> kaart nie, daarna ’n kaart van ’n onbekende gebied <strong>te</strong> gebruik, en dan<br />

laas<strong>te</strong>ns <strong>die</strong> kaart <strong>te</strong> vergroot. Die mees k<strong>om</strong>plekse werklikewêreld-weergawe sal wees<br />

wanneer ’n passasier aan ’n motoris moet verduidelik hoe <strong>om</strong> ’n ho<strong>te</strong>l <strong>te</strong> v<strong>in</strong>d, wat onbekend<br />

aan hulle is, <strong>in</strong> ’n stad wat hulle nie ken nie. Op dié manier word take verhoog <strong>in</strong><br />

k<strong>om</strong>pleksi<strong>te</strong>it en ou<strong>te</strong>ntisi<strong>te</strong>it, wat geleidelik nader k<strong>om</strong> aan <strong>die</strong> eis van werklikewêreld<strong>te</strong>ikentake.<br />

633

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!