01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />

sorg-eenheid-<strong>om</strong>gew<strong>in</strong>g verval <strong>hier</strong><strong>die</strong> ouderd<strong>om</strong>sverspreid<strong>in</strong>g en gepaardgaande hiërargiese<br />

orde, wat rolbevredig<strong>in</strong>g moontlik kan <strong>in</strong>perk.<br />

Die respek<strong>te</strong>r<strong>in</strong>g van <strong>in</strong>dividuali<strong>te</strong>it b<strong>in</strong>ne <strong>die</strong> kulturele kon<strong>te</strong>ks van <strong>die</strong> <strong>in</strong>woner as deel van<br />

<strong>die</strong> gemeenskap <strong>in</strong> <strong>die</strong> residensiële-sorg-eenheid kan <strong>die</strong> moontlike negatiewe effek<strong>te</strong> van<br />

<strong>in</strong>stitusionaliser<strong>in</strong>g <strong>te</strong>ëwerk. Volgens Wilcock (2007:18) is <strong>die</strong> bemagtig<strong>in</strong>g van <strong>die</strong> persoon<br />

<strong>om</strong> <strong>in</strong>dividuele plesier en uitdrukk<strong>in</strong>g <strong>te</strong> ervaar van belang <strong>om</strong> <strong>die</strong> spirituele behoef<strong>te</strong>s van <strong>die</strong><br />

persoon aan <strong>te</strong> spreek. Dit impliseer dat <strong>die</strong> kern van menswees erken word en behou<br />

sodoende <strong>die</strong> menswaardigheid van <strong>die</strong> <strong>in</strong>dividu b<strong>in</strong>ne <strong>die</strong> massa van <strong>in</strong>woners <strong>in</strong> <strong>die</strong><br />

residensiële-sorg-eenheid. Die erkenn<strong>in</strong>g van <strong>in</strong>dividuali<strong>te</strong>it sluit ook by <strong>die</strong><br />

kliëntgesentreerde benader<strong>in</strong>g <strong>in</strong> arbeids<strong>te</strong>rapie aan, aangesien <strong>die</strong> unieke behoef<strong>te</strong>s van <strong>die</strong><br />

<strong>in</strong>dividu <strong>in</strong> ag geneem word.<br />

Die skep van ’n veilige residensiële-sorg-eenheid <strong>om</strong>gew<strong>in</strong>g behels veel meer as fisiese<br />

sekuri<strong>te</strong>it soos ’n veiligheidshek. Kane en Kane (<strong>in</strong> Cutler en Kane:2004:6) beskryf ‘n<br />

situasie van sekuri<strong>te</strong>it en orde as ’n <strong>om</strong>gew<strong>in</strong>g waar <strong>die</strong> <strong>in</strong>woner veilig en selfversekerd voel<br />

oor <strong>die</strong> sekuri<strong>te</strong>it van <strong>die</strong> self en besitt<strong>in</strong>gs, vermoë <strong>om</strong> vrylik rond <strong>te</strong> beweeg, en <strong>die</strong> goeie en<br />

opreg<strong>te</strong> bedoel<strong>in</strong>gs van <strong>die</strong> personeel. Personeelopleid<strong>in</strong>g is dus <strong>in</strong> <strong>hier</strong><strong>die</strong> opsig van belang,<br />

waar <strong>die</strong> klem op respek en begrip vir <strong>die</strong> bejaarde persoon se wense en gevoelens geplaas<br />

word.<br />

Menswaardigheid is <strong>die</strong> sleu<strong>te</strong>l tot optimale lewensgehal<strong>te</strong> vir <strong>die</strong> <strong>in</strong>dividu. Betrokkenheid <strong>in</strong><br />

aktiwi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> wat vir <strong>die</strong> Sesotho/Setswana-bejaarde s<strong>in</strong> en be<strong>te</strong>kenis <strong>in</strong>hou, erken<br />

menswaardigheid en dra dus tot lewensgehal<strong>te</strong> <strong>in</strong> <strong>die</strong> residensiële-sorg-eenheid by. Die<br />

geïdentifiseerde lewensgehal<strong>te</strong>-<strong>te</strong>mas hou eg<strong>te</strong>r nou verband met <strong>die</strong> skep van ’n toepaslike<br />

milieu. Lewensgehal<strong>te</strong> kan dus geoptimaliseer word deur aktiwi<strong>te</strong>itsverrigt<strong>in</strong>gsgeregtigheid <strong>te</strong><br />

laat geskied <strong>in</strong> <strong>die</strong> daars<strong>te</strong>ll<strong>in</strong>g van ’n milieu waar <strong>die</strong> <strong>in</strong>woner vry voel <strong>om</strong> aan aktiwi<strong>te</strong>i<strong>te</strong><br />

van eie keuse deel <strong>te</strong> neem.<br />

5. Samevatt<strong>in</strong>g en aanbevel<strong>in</strong>gs<br />

5.1 Getrouheid aan <strong>die</strong> ontluikende aard van kwalitatiewe navors<strong>in</strong>g<br />

Dit is duidelik dat <strong>die</strong> milieu waar<strong>in</strong> <strong>die</strong> <strong>in</strong>dividu h<strong>om</strong>/haar bev<strong>in</strong>d, nie van <strong>die</strong> aktiwi<strong>te</strong>it<br />

waar<strong>in</strong> <strong>die</strong> <strong>in</strong>dividu betrokke is, geskei kan word nie. S<strong>in</strong> en be<strong>te</strong>kenis word eerder ontg<strong>in</strong> uit<br />

<strong>die</strong> erkenn<strong>in</strong>g van menswaardigheid deur <strong>die</strong> totale ervar<strong>in</strong>g van ’n toepaslike milieu. Die<br />

erkenn<strong>in</strong>g van menswaardigheid deur <strong>die</strong> milieu <strong>die</strong>n as ’n basis vir <strong>die</strong> bevorder<strong>in</strong>g van<br />

lewensgehal<strong>te</strong> van <strong>die</strong> <strong>in</strong>dividu. Die be<strong>te</strong>kenis van “kultuurtoepaslike aktiwi<strong>te</strong>i<strong>te</strong>” en ander<br />

moontlike faktore <strong>in</strong> <strong>die</strong> skep van ’n toepaslike kulturele ervar<strong>in</strong>g <strong>in</strong> residensiële-sorgeenhede<br />

het ’n breër be<strong>te</strong>kenis gekry, aangesien <strong>die</strong> fokus eerder op <strong>die</strong> menswaardigheid en<br />

<strong>die</strong> optimaliser<strong>in</strong>g van lewensgehal<strong>te</strong> van <strong>die</strong> <strong>in</strong>woners geval het as bloot net op <strong>die</strong><br />

aanbied<strong>in</strong>g van kultuurtoepaslike aktiwi<strong>te</strong>i<strong>te</strong>. Hier<strong>die</strong> veelseggendheid van bev<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g kan<br />

spesifiek <strong>in</strong> verband gebr<strong>in</strong>g word met <strong>die</strong> residuele effek van historiese onderdrukk<strong>in</strong>g.<br />

603

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!