01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />

Faktore wat kan bydra tot <strong>die</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g van ’n<br />

kultuurtoepaslike milieu vir Sesotho/Setswanabejaarde<br />

persone <strong>in</strong> residensiële-sorg-eenhede<br />

Ops<strong>om</strong>m<strong>in</strong>g<br />

Sanet du Toit, T. van der Merwe, W. Bön<strong>in</strong>g, R. van der Merwe, M. de Villiers, A.<br />

Higgo, A. Kruger, N. Olivier en G. Viljoen<br />

Sanet du Toit en T. van der Merwe: Depar<strong>te</strong>ment Arbeids<strong>te</strong>rapie, Universi<strong>te</strong>it van <strong>die</strong> Vrystaat<br />

W. Bön<strong>in</strong>g en R. van der Merwe, Gemeenskaps<strong>die</strong>ns<strong>te</strong>rapeu<strong>te</strong>, Depar<strong>te</strong>ment Gesondheid<br />

M. de Villiers, A. Higgo, A. Kruger, N. Olivier en G. Viljoen: Depar<strong>te</strong>ment Arbeids<strong>te</strong>rapie, Universi<strong>te</strong>it van <strong>die</strong> Vrystaat<br />

Die kliëntgesentreerde benader<strong>in</strong>g word b<strong>in</strong>ne arbeids<strong>te</strong>rapie aangewend <strong>om</strong> <strong>die</strong><br />

lewensgehal<strong>te</strong> van <strong>die</strong> <strong>in</strong>dividu <strong>te</strong> optimaliseer. Dit behels onder andere deelname aan en<br />

betrokkenheid <strong>in</strong> aktiwi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> wat ’n unieke be<strong>te</strong>kenis vir <strong>die</strong> persoon <strong>in</strong>hou en <strong>in</strong> samewerk<strong>in</strong>g<br />

met h<strong>om</strong>/haar gekies en aangebied word. Konsep<strong>te</strong> b<strong>in</strong>ne <strong>die</strong> we<strong>te</strong>nskap van<br />

aktiwi<strong>te</strong>itsdeelname 1 wat <strong>die</strong>n as grondslag van <strong>te</strong>rapeutiese en etiese praktykvoer<strong>in</strong>g, is<br />

s<strong>te</strong>eds grootliks op Wes<strong>te</strong>rse lewens- en wêreldbeskou<strong>in</strong>ge geskoei. Plaaslik asook<br />

<strong>in</strong><strong>te</strong>rnasionaal is li<strong>te</strong>ratuur aangaande kultuurtoepaslike aktiwi<strong>te</strong>it ui<strong>te</strong>rs beperk. Aangesien<br />

arbeids<strong>te</strong>rapeu<strong>te</strong> wat tans by verskeie <strong>in</strong>stansies <strong>in</strong> <strong>die</strong> Vrystaat praktiseer, oorwegend wit en<br />

vroulik is, maar hoofsaaklik ’n bevolk<strong>in</strong>g be<strong>die</strong>n wat van Sesotho/Setswana oorsprong is,<br />

bied <strong>die</strong> lewer<strong>in</strong>g van eiesoortige kliëntgesentreerde <strong>die</strong>ns<strong>te</strong> ’n uitdag<strong>in</strong>g. ’n Deel van <strong>hier</strong><strong>die</strong><br />

Sesotho/Setswana-bevolk<strong>in</strong>g is bejaarde persone wat as gevolg van modernisasie en<br />

vers<strong>te</strong>delik<strong>in</strong>g genoodsaak word <strong>om</strong> <strong>in</strong> <strong>die</strong> tradisioneel Wes<strong>te</strong>rse <strong>om</strong>gew<strong>in</strong>g van ’n<br />

residensiële-sorg-eenheid ’n tuis<strong>te</strong> <strong>te</strong> skep. Tydens <strong>hier</strong><strong>die</strong> stu<strong>die</strong> is daar van ’n kwalitatiewe<br />

navors<strong>in</strong>gsontwerp gebruik gemaak. N<strong>om</strong><strong>in</strong>alegroeps<strong>te</strong>gniek-onderhoude (NGT-onderhoude)<br />

met twee groepe professionele persone wat voorheen, of gedurende <strong>die</strong> stu<strong>die</strong>, met<br />

Sesotho/Setswana-bejaarde persone <strong>in</strong> ’n residensiële-sorg-eenheid werksaam was, is<br />

aangebied. Daar is gepoog <strong>om</strong> deur middel van NGT-onderhoude faktore <strong>te</strong> identifiseer wat<br />

kan bydra tot <strong>die</strong> skep van ’n kultuurtoepaslike milieu vir Sesotho/Setswana-bejaarde persone<br />

<strong>in</strong> residensiële-sorg-eenhede <strong>in</strong> <strong>die</strong> Vrystaat en derhalwe sodoende be<strong>te</strong>kenisvolle<br />

aktiwi<strong>te</strong>itsdeelname vir <strong>hier</strong><strong>die</strong> bejaarde persone moontlik sal maak. Die vyf belangriks<strong>te</strong><br />

response van albei groepe is geprioritiseer. Die universele kwessie van erkenn<strong>in</strong>g van<br />

menswaardigheid is deur dié response beklemtoon, eerder as voors<strong>te</strong>lle vir kulturele<br />

aanpass<strong>in</strong>gs b<strong>in</strong>ne <strong>die</strong> residensiële-sorg-eenheid. Na aanleid<strong>in</strong>g van <strong>te</strong>rugvoer deur <strong>hier</strong><strong>die</strong><br />

twee groepe het <strong>die</strong> navorsers se begrip van “aktiwi<strong>te</strong>it” en be<strong>te</strong>kenisvolle<br />

aktiwi<strong>te</strong>itsdeelname verbreed, aangesien dit duidelik na vore gek<strong>om</strong> het dat menswaardigheid<br />

<strong>die</strong> basis vir be<strong>te</strong>kenisvolle aktiwi<strong>te</strong>itsdeelname en lewensgehal<strong>te</strong> is.<br />

Trefwoorde: arbeids<strong>te</strong>rapie; kultuurtoepaslike aktiwi<strong>te</strong>i<strong>te</strong>; Sesotho/Setswana-bejaarde<br />

persone; menswaardigheid; lewensgehal<strong>te</strong><br />

583

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!