Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012
In omvattende navorsing oor politieke partye in Afrika het Salih en Nordlund (2007) bevind
dat partye regoor die vasteland broos (fragile) is en dat die vooruitsigte vir ware demokratiese
konsolidasie van staat tot staat wissel (2007:21–2). Hulle voer die volgende redes aan ter
motivering van hul proposisie:
• Die meeste politieke partye is steeds direk of indirek afhanklik van die gebruik of
misbruik van staatsbronne.
• Die partye aan bewind is nie outonoom nie en dit is onmoontlik om te bepaal waar
die grense van die party eindig en waar die grense van die staat begin. (Hierdie
aspek word hier onder verder bespreek.)
• Die privaatsektor in Afrika is te onbeduidend om die totstandbrenging van ’n
lewenskragtige burgerlike samelewing en ’n nie-politiese middelklas wat
outonoom van die staat kan funksioneer, te ondersteun.
• Die swakheid van die privaatsektor dra ook daartoe by dat koalisievorming tussen
die instellings in die burgerlike samelewing en politieke partye nie kan plaasvind
nie.
• Politieke partye beskou die oorname van die staat (state capture) ten einde die
bronne en personeel daarvan te bekom en te beheer as ’n manier om die elite te
verryk. Die partypolitiek word dus ’n middel tot ’n doel en nie ’n proses om die
openbare belang te dien nie.
• Politieke partye is volhoubaar slegs op elite-vlak, aangesien die elite daarsonder
nie toegang tot die hulpbronne van die staat het nie.
• Politieke partye se beleidsrigtings is meestal gebaseer op etniese en
streekslojaliteite en nie op ideologie en deurdagte programme nie.
• Die swakheid van opposisiepartye en die onvermoë van hul leiers verhoed dat
hulle ’n behoorlike toesigrol oor die regering vervul. Hierdie partye is grootliks
daarvoor te blameer dat politici en amptenare wat hulle aan wanbestuur en
korrupsie skuldig maak, skotvry daarvan afkom en bydra tot ’n toestand waar
“demokrasieë sonder demokrate” gevestig word.
Teen die agtergrond van bostaande is dit duidelik dat die meerderheid politieke partye in
Afrika tot dusver nie daarin kon slaag om as effektiewe agente in die demokratiseringsproses
op te tree nie. In die lig van die negatiewe uitwerking wat neopatrimonialisme boonop op die
effektiewe funksionering van partye het, tesame met die wydverspreide intimidasie en geweld
waaraan die meeste partye hul tydens verkiesingsveldtogte skuldig maak, wil dit voorkom
asof politieke partye in Afrika, ook wat die afsienbare toekoms betref, nie hul primêre
demokratiese funksies doeltreffend sal uitvoer nie. Die onvermoë van politieke partye in
Afrika om as demokratiseringsagente op te tree word hier onder verder bespreek wanneer die
gebrek aan skeiding tussen staat en regerende party aan die orde gestel word.
2.3 Die begrensing van mediavryheid deur die politieke elite onder die dekmantel van
veiligheid, ontwikkeling of openbare belang
Die kwaliteit en beskikbaarheid van inligting in ’n samelewing word allerweë as van kritieke
belang vir die suksesvolle funksionering van ’n demokratiese politieke bestel beskou. Die
vrye media wat hieraan beslag moet gee, word inderdaad as die suurstof van ’n demokrasie
beskou. In postkoloniale Afrika het hierdie oortuiging egter nie altyd by die politieke
563