01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />

e<strong>in</strong>dresultaat (Graham en Carley 2008:9). Hier word <strong>die</strong> navorser gekonfron<strong>te</strong>er met data<strong>in</strong><strong>te</strong>grasie,<br />

hetsy as <strong>in</strong>dividu of as span, wanneer ’n wye verskeidenheid <strong>in</strong>ligt<strong>in</strong>g as ’n<br />

s<strong>in</strong>volle geheel oorsig<strong>te</strong>lik beskou moet word sodat patrone geïdentifiseer kan word. In<br />

<strong>hier</strong><strong>die</strong> fase word <strong>in</strong>ligt<strong>in</strong>g <strong>om</strong>skep <strong>in</strong> <strong>in</strong><strong>te</strong>lligensie:<br />

Analysis enc<strong>om</strong>passes a sys<strong>te</strong>matic exam<strong>in</strong>ation of relevant data, <strong>in</strong>formation, and<br />

knowledge collec<strong>te</strong>d, for applicability or significance, and the transformation of the<br />

results <strong>in</strong>to actionable <strong>in</strong><strong>te</strong>lligence that will improve plann<strong>in</strong>g and decision mak<strong>in</strong>g or<br />

will enable the development of stra<strong>te</strong>gies that offer a susta<strong>in</strong>able c<strong>om</strong>petitive<br />

advantage. (Bose 2008:513)<br />

Militêre <strong>in</strong><strong>te</strong>lligensie staan <strong>in</strong> <strong>hier</strong><strong>die</strong> opsig weer eens aan <strong>die</strong> voorpunt van <strong>te</strong>gnologiese<br />

ontwikkel<strong>in</strong>g. Science Applications In<strong>te</strong>rnational Corporation se Pathf<strong>in</strong>der<strong>te</strong>ksontled<strong>in</strong>gsag<strong>te</strong>ware<br />

(http://www.saic.c<strong>om</strong>/contractcen<strong>te</strong>r/gsa-it/pathf<strong>in</strong>der.html), soos<br />

gebruik deur <strong>die</strong> VSA se Army National Ground In<strong>te</strong>lligence Cen<strong>te</strong>r, kan byvoorbeeld glo<br />

b<strong>in</strong>ne slegs ’n paar m<strong>in</strong>u<strong>te</strong> deur meer as 500 000 dokumen<strong>te</strong> sor<strong>te</strong>er en patrone identifiseer<br />

(Roberts 2011:8). Programmatuur soos Starlight VIS het soortgelyke vermoëns, en alhoewel<br />

daar geen vervang<strong>in</strong>g is vir <strong>die</strong> lees van bronma<strong>te</strong>rial deur ’n navorser nie, bestaan daar<br />

heelwat ander <strong>te</strong>gnologiese hulpmiddele <strong>om</strong> gro<strong>te</strong>r s<strong>te</strong>lle dokumen<strong>te</strong> onder <strong>die</strong> loep <strong>te</strong> neem,<br />

onder andere deur middel van data-ontg<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g en visualisasie, soos vervolgens <strong>in</strong> meer<br />

besonderhede verduidelik word. Selfs programmatuur wat <strong>die</strong> bestuur van bronma<strong>te</strong>riaal<br />

bespoedig, soos Zo<strong>te</strong>ro (http://www.zo<strong>te</strong>ro.org/) en Qiqqa (http://www.qiqqa.c<strong>om</strong>/), kan ‘n<br />

beduidende impak op <strong>die</strong> navors<strong>in</strong>gsproses hê deur <strong>die</strong> versamel<strong>in</strong>g en ontled<strong>in</strong>g van<br />

brondokumen<strong>te</strong> rekenaarmatig <strong>te</strong> bespoedig.<br />

5.1 Data-ontg<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g en visualisasie<br />

Volgens <strong>die</strong> VK se National Centre for Text M<strong>in</strong><strong>in</strong>g (aangehaal <strong>in</strong> Borgman 2010:8) is dataontg<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g<br />

“the process of identify<strong>in</strong>g pat<strong>te</strong>rns <strong>in</strong> large sets of data [...] to uncover previously<br />

unknown, useful knowledge” (sien ook Ceruti en McCarthy 2000:174). Bose (2008:523)<br />

skryf:<br />

Text m<strong>in</strong><strong>in</strong>g looks for th<strong>in</strong>gs like word proximity and sen<strong>te</strong>nce structure, sift<strong>in</strong>g<br />

through billions of <strong>te</strong>xt (sic), plac<strong>in</strong>g it <strong>in</strong>to s<strong>om</strong>e c<strong>om</strong>mon format (referred to as<br />

normalization), and fil<strong>te</strong>r<strong>in</strong>g or rank<strong>in</strong>g the <strong>te</strong>xt us<strong>in</strong>g statistical methods. Text m<strong>in</strong><strong>in</strong>g<br />

is not the same th<strong>in</strong>g as a search eng<strong>in</strong>e on the web. In a search, one tries to f<strong>in</strong>d what<br />

others have prepared. With <strong>te</strong>xt m<strong>in</strong><strong>in</strong>g, one wants to discover new pat<strong>te</strong>rns, nuggets<br />

of knowledge that may not be obvious or known.<br />

Visuele ontled<strong>in</strong>g word gedef<strong>in</strong>ieer as “the science of analytical reason<strong>in</strong>g facilita<strong>te</strong>d by<br />

<strong>in</strong><strong>te</strong>ractive visual <strong>in</strong><strong>te</strong>rfaces” (NVAC 2005:4). Wanneer ons iets verstaan, sê ons <strong>in</strong> Afrikaans<br />

of Engels: “Ek sien wat jy bedoel” of “Do you see what I mean?” Dit is verwoord<strong>in</strong>gs van <strong>die</strong><br />

<strong>in</strong>gebore verband wat ons lê tussen visie, visualisasie en ons redenasie-prosesse (NVAC<br />

2005:33). Programmatuur wat <strong>in</strong> visualisasie spesialiseer, poog dus <strong>om</strong> bestaande<br />

denkprosesse <strong>te</strong> onders<strong>te</strong>un:<br />

481

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!