01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />

ui<strong>te</strong><strong>in</strong>delik <strong>in</strong> ’n f<strong>in</strong>ale produk: ’n artikel of boek wat gereed is vir voorlegg<strong>in</strong>g vir<br />

publikasie. 5<br />

Twee kr<strong>in</strong>glope kan <strong>hier</strong>volgens onderskei word: ’n opspor<strong>in</strong>gskr<strong>in</strong>gloop wat hoofsaaklik<br />

gemoeid is met <strong>die</strong> opspoor en filtrer<strong>in</strong>g van bronne, en ’n s<strong>in</strong>mak<strong>in</strong>gskr<strong>in</strong>gloop wat<br />

hoofsaaklik <strong>die</strong> vormgew<strong>in</strong>g van <strong>die</strong> data behels. Pat<strong>te</strong>rson, Roth en Woods (2001) het<br />

waargeneem dat ontleders geneig is <strong>om</strong> <strong>te</strong> beg<strong>in</strong> met ’n breë s<strong>te</strong>l dokumen<strong>te</strong>, byvoorbeeld een<br />

wat deur ’n hoë-herroep<strong>in</strong>g- / lae-presisie-navraag opgespoor is (byvoorbeeld deur meer<br />

algemene soek<strong>te</strong>rme), en dan <strong>die</strong> bronne verm<strong>in</strong>der het tot kle<strong>in</strong>er, hoër-presisie-datas<strong>te</strong>lle,<br />

voordat <strong>die</strong> dokumen<strong>te</strong> gelees en ontleed is. Terugvoer<strong>in</strong>g is <strong>hier</strong> belangrik, aangesien <strong>die</strong><br />

ontleder/navorser <strong>in</strong> ’n voortdurende “dialoog” met sy <strong>in</strong>ligt<strong>in</strong>g verkeer (NVAC 2005:73):<br />

soos meer <strong>in</strong>ligt<strong>in</strong>g oor ’n onderwerp bekend word, kan be<strong>te</strong>r soek<strong>te</strong>rme gebruik word <strong>om</strong><br />

be<strong>te</strong>r resulta<strong>te</strong> op <strong>te</strong> lewer (lae herroep<strong>in</strong>g / hoë presisie).<br />

Pirolli en Card (2005:5) verwys na kos<strong>te</strong> – “the absolu<strong>te</strong> and relative time costs of<br />

<strong>in</strong>formation operations” – en <strong>in</strong> ’n vroeëre publikasie (1999:7) verwys <strong>die</strong> skrywers na twee<br />

vorme van kos<strong>te</strong> wat <strong>hier</strong> <strong>te</strong>r sake is: benewens hulpbronkos<strong>te</strong> (<strong>die</strong> tyds<strong>in</strong>set wat ’n<br />

<strong>in</strong>ligt<strong>in</strong>gsoektog verg) is daar ’n verdere “geleentheidskos<strong>te</strong>”: dit wat prysgegee word (ander<br />

geleenthede) deur <strong>die</strong> huidige aktiwi<strong>te</strong>it <strong>te</strong> voltooi. In eenvoudige <strong>te</strong>rme: hoe langer dit neem<br />

<strong>om</strong> navors<strong>in</strong>g <strong>te</strong> doen, hoe m<strong>in</strong>der tyd is beskikbaar vir klasgee en studen<strong>te</strong>navrae, ges<strong>in</strong>ne,<br />

ensovoorts. Die skrywers (2005:5) voer aan dat <strong>te</strong>gnologie deur <strong>die</strong> verloop van <strong>die</strong> hele<br />

<strong>in</strong><strong>te</strong>lligensieproses aangewend kan word <strong>om</strong> <strong>die</strong> “kos<strong>te</strong>” (tyds<strong>in</strong>set<strong>te</strong>) <strong>te</strong> beïnvloed. Hoe meer<br />

<strong>in</strong>ligt<strong>in</strong>g betrek word, hoe kle<strong>in</strong>er is <strong>die</strong> kans dat belangrike <strong>in</strong>ligt<strong>in</strong>g misgekyk word, 6 maar<br />

dit gaan natuurlik gepaard met <strong>die</strong> prys van hoër tyds<strong>in</strong>set<strong>te</strong> <strong>in</strong> beide <strong>die</strong> opspor<strong>in</strong>gs- en<br />

s<strong>in</strong>mak<strong>in</strong>gskr<strong>in</strong>gloop.<br />

Die ideaal is dus <strong>om</strong> gro<strong>te</strong>r datas<strong>te</strong>lle <strong>te</strong> kan ondersoek, maar dit kan slegs met<br />

<strong>in</strong>ligt<strong>in</strong>gs<strong>te</strong>gnologie vermag word. Hossa<strong>in</strong>, Andrews, Ramakrishnan en North (2011) skryf<br />

dat waar s<strong>om</strong>mige rekenaarprogramme, soos IN-SPIRE, Jigsaw, ThemeRiver, en NetLens<br />

fokus op <strong>die</strong> versamel<strong>in</strong>gsfase (opspor<strong>in</strong>gskr<strong>in</strong>gloop), programme soos i2 Analyst’s<br />

No<strong>te</strong>book, Sent<strong>in</strong>el Visualizer, Entity Workspace en Palantir op <strong>die</strong> verwerk<strong>in</strong>gsfase<br />

(s<strong>in</strong>mak<strong>in</strong>gskr<strong>in</strong>gloop) fokus. Future Po<strong>in</strong>t Sys<strong>te</strong>ms se Starlight Visual Information Sys<strong>te</strong>m<br />

(VIS) skakel eg<strong>te</strong>r beide kr<strong>in</strong>glope, aangesien <strong>die</strong> Data Eng<strong>in</strong>eer-k<strong>om</strong>ponent meer gerig is op<br />

<strong>die</strong> opspor<strong>in</strong>gskr<strong>in</strong>gloop, <strong>te</strong>rwyl <strong>die</strong> s<strong>in</strong>mak<strong>in</strong>gskr<strong>in</strong>gloop deur <strong>die</strong> Starlight-program gedek<br />

word (dit kan as pakket aangesk<strong>af</strong> word). Let eg<strong>te</strong>r daarop dat Pirolli en Card (2005:6)<br />

beklemtoon dat <strong>te</strong>gnologie ’n onders<strong>te</strong>unende rol speel: dit is <strong>die</strong> kennis en onderv<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g van<br />

<strong>die</strong> ontleder (navorser) wat deurslaggewend en onontbeerlik is (sien ook NVAC 2005:39;<br />

Hossa<strong>in</strong> e.a. 2011:22): programmatuur is bloot ’n stuk gereedskap wat ontled<strong>in</strong>g<br />

vergemaklik; dit kan dit nie vervang nie.<br />

Die vier fases van <strong>die</strong> proses word nou <strong>in</strong> verskillende onder<strong>af</strong>del<strong>in</strong>gs toegelig.<br />

476

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!