Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012
onderhoud lewer (in Brümmer 2006:13): “Jy moet jou borste elke dag ondersoek, jy moet
kyk is daar knoppe? Dis eintlik juis ’n aggressie. Juis in dié stadium dat jy wíl los raak en
gáán los raak van jou liggaam, eis dit skielik soveel aandag van jou.”
Die liggaam, veral in hierdie digbundel, is die spil waarom die verse draai. Die spreker
verklaar: “ek/ het ’n liggaam, daarom is ek” (81). Dit is ’n toespeling op die bekende
Cartesiaanse stelling: “Je pense, donc je suis” (“Ek dink, daarom is ek”), wat fokus op die
geestelike en nie die fisieke nie (Descartes 10 1996). Die spreker, daarenteen, se bestaan is
totaal afhanklik van ’n funksionele liggaam, waarsonder sy sal vergaan:
jou teenwoordigheid gaan
een oggend soos stof van ’n boekrak
gevee word. sonder lig-
gaam oorleef jy nêrens nie […] (82)
Die spesiale waardering wat skrywers vir boekrakke het, is terug te vinde in Lady Anne se
“op ’n dag voel my man ek verdien” (2004:69). In hierdie gedig bou haar eggenoot vir haar
’n groter boekrak vir al haar gunstelingdigters. Daar is verskeie kunsteoretiese elemente in
“Vier seisoenale waarnemings van Tafelberg” wat die outobiografiese pakt met die leser
versterk, soos “my pols dreun van gedigte” (88), “versreëls” (94) en selfs ’n strofe wat
volledig aan dié aspek gewy word:
etter die gebarste oordrom van die gedig
en word woord vir woord dower. skryf
[…]
vandag. vertaal die skryf in ’n klok beierend
van skadu tot skadu deur die nek van ’n strofe
en skryf hoe die liggaam bestaan […] (94)
Die verweer van die liggaam tas egter selfs die gepersonifieerde gedig aan, waar daar op
abjekte wyse geskryf word oor die “etter” wat uit “die gebarste oordrom van die gedig” loop.
Die skryfproses is metafories die skryf van die ouerwordende liggaam in taal en herinner nie
slegs aan feministiese teorieë wat met liggaamlikheid verband hou soos dié van Cixous
(1997, 1989) en Grosz (1994) nie, maar ook aan die titel van Jeanette Winterson se roman,
Written on the body (1994). Nel (2008:64) merk op dat Krog deur die “metaforiese hertoeeiening
van taal” ook die “teks as metafoor van die liggaam herwin het”.
Die outobiografiese “ek”, wat in genuanseerde grade met sommige van Krog se verskeie
selwe ooreenstem, verwoord eindelik waarom sy toornig is:
[…] ek’s beneweld
van woede oor ek net
eenmaal leef, oor ek in die ganse
ewigheid net nóú leef
oor ek nou eers begin leef, oor ek
hierdie hele aardse
lieflikheid net een maal met hierdie
379