Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

die helfte van haarself is iemand
anders asof iemand anders
langs haar, ín haar staan soos
die brugkant van ’n neus (42)
LitNet Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012
Die outobiografiese aanduiders wat terug te vinde is in ’n Ander tongval (2005) versterk die
feitelike waarde van die gedig. Daar is egter, soos reeds aangedui, ’n konstante spel tussen
feit en fiksie, asook eindelose genuanseerde grade tussenin hierdie twee pole. In die vers het
die spreker se linkerhand “greep/ verloor”. Inderdaad word die apoplektiese linkerhand
(2005:129) en die effek op die digter se vingers ook in ’n onderhoud met Brümmer (2006:13)
genoem. Die beeld van die “verlepte/ lelie” is ook terug te vinde in ’n Ander tongval
(2005:129): “Maar dis my hand, my linkerhand, my lomp afskeephand, wat ek wil uitlê en
salf met olie. Dit lê in my skoot soos ’n verlepte lelie. Ek raak liggies aan elke vervreemde
vinger – van my en ook nie van my nie.”
In die tweede gedig in “sagsif van die uurglas” word die oorsaak van die beroerte ondersoek:
was dit miskien ’n minuskule jellytot
wat in hormoon-verrykte bloed
die stresses op homself laat klot?
of kom dit uit ’n ander spergebied
as skilfers van ’n slagaarwand (43)
Hierdie redenasie word ook deur Krog geopper wanneer sy vertel dat daar volgens die dokter
twee soorte beroertes is: een wat deur ’n bloedklont veroorsaak word en die ander deur ’n aar
wat oorstroom (2005:129). Krog het pas na die publikasie van A change of tongue erken (in
Nieuwoudt 2003:9): “’n Outobiografie is dikwels fiksie. Die mens wat ’n outobiografie skryf,
dink gewoonlik daar kan maar gelieg word. Daarom is ’n biografie soms nodig om die
verdraaide feite van ’n outobiografie reg te stel.” In ’n mate is dit akkuraat, maar ’n
outobiografie moet per definisie ook gegrond wees op feite – al is daardie feite ook hoe min.
In Krog se geval is die beroerte-aanval ’n realiteit wat sy in haar prosa, poësie en onderhoude
bevestig. Opvallend is die dokter se kommentaar wat Krog in so ’n mate ontstel het dat dit in
sowel ’n Ander tongval (2005) as in ’n onderhoud neerslag vind (2005:128): “‘Ek verkies ’n
hartaanval of kanker bo beroerte,’ het die dokter gesê. ‘Jy kan herstel of doodgaan. Maar
beroerte verander ’n mens in wat jy nie was nie’” (vgl. “die helfte van haarself is iemand/
anders”, 42). In ’n onderhoud is die gegewe effe anders weergegee, waar die dokter slegs ’n
hartaanval en beroerte noem en nie kanker nie (in Brümmer 2006:13): “Ek is nogal ontsteld
omdat een van die dokters vir my gesê het as hy moes kies of sy ma ’n hartaanval of ’n
beroerte moet kry, dan kies hy ’n hartaanval.” Die waarskynlike oorsaak word aangedui as
“’n klein korreltjie sand” (43) op pad na die hart. Hierdie sandkorrel-beeld speel
intertekstueel mee met Ingrid Jonker se “Korreltjie sand” (2003:75): “Korreltjie klein is my
woord/ korreltjie niks is my dood.”
377