Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012
Die melankoliese begeerte om ’n leeftyd op ’n ander wyse te herhaal, is ’n onderwerp wat by
lesers resoneer. In “ode vir ’n ander lewe” (38–9) smag die spreker na ’n ander bestaan op ’n
ander plek. Gedagtig daaraan dat dié verlange ’n algemeen-menslike wens is, veral wanneer
dit gepaardgaan met die agternaperspektief van middeljarige ouderdom, is daar egter bewyse
dat hierdie gedig op indirekte wyse met die digter se eie begeertes skakel. Sy skryf nie bloot
’n universeel toepaslike gedig nie, maar deur die outobiografiese aard daarvan word die
fiktiewe en feitelike grense opgehef. Die spreker wil “ander berge” (38) deur haar vensters
waarneem. Sy wil na haar geliefde verlang vanuit ’n ander ruimte en nie twyfel dat sy daardie
“verlange met vertroudheid bly verwar nie” (38). Dié verwysings skakel met die digter wat in
Kaapstad woon, asook haar verhouding van ’n paar dekades met haar eggenoot. Elf jaar
tevore het Krog in Relaas van ’n moord geskryf (1995b:59): “Iets soos walging kom in my op
en ’n smagting na ’n ander etos, ’n ander lewe, iets onbesmets.” Op daardie stadium was sy
midde-in ’n politieke draaikolk en was haar lewe grotendeels daarop gefokus om politieke
ongeregtighede reg te stel. In hierdie gedig is haar fokus nie meer die politiek nie, maar haar
gesin, veral haar kinders:
ek wil ’n ander kans hê om my liefde
in my kinders in te smee
(terwyl ek skryf, verskyn hulle gesigte
soos op ’n monitor): geliefde kind
ma wil hê dat jy moet weet (38)
Die spreker wat skryf, skakel vermoedelik direk met die digter, asook met haar kinders deur
die verwysings na hulle. In die Krog-oeuvre is daar verskeie gedigte wat die moeder se berou
uitlig omdat sy weens haar werk nie so gereeld as wat sy wou, tyd met haar kinders kon
deurbring nie (vgl. “ma sal laat wees”, 2004:73). Krog se besige skedule, weens
werksbetrokkenheid, het jare lank kosbare familietyd geëis:
“By die SAUK sou ek Sondae vroeg al koerante gaan koop het, en al die berigte
deurlees, en teen vyfuur die middag sou ek op kantoor wees om die week se program
te beplan en te werk aan my parlementsverslag. Dan sit ek in my kantoor en ek hoor
die klokke by St. George-katedraal lui en ek dink: ander mense het ’n Sondagaand. En
nou is Sondae salig. Nou kom die kinders vir middagete.” (Krog in Retief 2000:5)
Die outobiografiese ek is “moeg” vir haar “tekortskietende hande” en wil haar “papende
brein en snedige tong […] nie meer hê nie” (38). Dié liggaamsdele is van kardinale belang vir
’n digter en skakel nie slegs met Krog as digter en aktivis nie, maar is ook moontlik ’n
aanduiding van die beroerte se effek op haar liggaam (“papende brein”). Die verwysing na
“tekortskietende hande” eggo die digter se misnoeë in “familieresep?” (1981:37) waar sy
haarself vergelyk met haar indrukwekkende grootmoeder. Sy wonder, nieteenstaande haar
onhandigheid met die huishouding, of sy haar grootmoeder se goedkeuring sou wegdra: “sou
my maer verbroude hand/ haar tog vandag plesier verskaf het” (1981:37). Hierdie
intratekstuele spel in Krog se oeuvre (vgl. Taljard 2010) bring in herinnering die gesprek met
Murray la Vita, waarin sy hom vertel dat sy eenmaal vir Hugo Claus gevra het of hy as ’n ou
digter nog deur iemand beïnvloed word. Hy antwoord dat hy geweldig beïnvloed word deur
homsélf: “Want ek stéél so by myself!” (La Vita 2009:9).
375