Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012
Gedichtendagbundel, Waar ik jou word van 2009, met die insluiting van astrologiese terme
en beelde. In “5.” 7 is daar verskeie treffende sterrebeelde: “sterreskuim”, “swierende
sterrehope puin”, “sterre-speeksel”, “sterrestof”, “sterre tongblind/ sterre sterwend”. Vergelyk
met:
asof ons staan in ’n stoet van sterre
asof herfsbome die kleur van voetsole dra. (44)
Die liriese aard van dié reëls vind weerklank in Krog se vorige omgewingsverse, soos “’n
veeg rooigras so ver die oog kan lek” (1995a:68). Die “stoet” verwys nie alleen na die
Melkweg se magdom sterre nie, maar gekoppel met “herfsbome” in die volgende reël dui dit
op die dood: ’n begrafnisstoet en herfs, die seisoen gevolg deur winter (die koue
bestaanseinde). Die skakel tussen mens en “sterre” en mens en “herfsbome” wat verbind
word deur dieselfde kleur op hulle blare as menslike “voetsole”, is bevestigend van die skakel
tussen mens en natuur; mense as déél van die aarde. Dit word later in “5.” benadruk met “ons,
ja ons bestáán uit sterrestof”. Die digterlike besef, asook die swaarwigtigheid van ’n samesyn
van soveel dekades, vind neerslag in:
elke woord tussen ons wreek toegewyd
die lewende gewig van dertig jaar.
Viljoen is ook bewus van die outobiografiese aard van Krog se gedigte, asook die
moeilikheidsgraad van die gradering en bepaling van fiksionele en werklike elemente. Sy
voer aan:
Vanweë die konsensus dat daar ’n sterk ooreenkoms tussen die digter Krog en die
spreker in haar gedigte is, sal ek my dit op sommige punte veroorloof om na die
spreker in die gedigte te verwys as die “digter”. Dit impliseer nie dat ek die
ingewikkelde spel tussen feit en fiksie, wat ter sprake is by die skryf van poësie,
ontken nie. (Viljoen 2009b:199) 8
Ek bou voort op Viljoen se navorsing deur op die digterlike outobiografiese elemente te
fokus, waar sy meer op die liggaamlikheidsaspek konsentreer. Indien “huwelikslied 3”
nommer “2.” (45) as individuele gedig geïnterpreteer word, skakel die gegewens slegs op
indirekte wyse met die genoemde egpaar. Veral die reëls “verkeerd gespel en onduidelik
vertaal” is implisiete digterlike kommentaar. Terugskouend blyk dit dat Krog dikwels
huweliksliedere, -ballades of -odes skryf ter herdenking en verheerliking van die huwelik. Dit
is opvallend dat sy as vrou gereeld oor die instansie van die huwelik dig en in dié gevalle
haarself in verhouding tot haar eggenoot identifiseer. Hierdie “self” is egter een van vele wat
in Krog se gedigte aan die leser voorgehou word.
Die finansiële bekommernis van toekomstige pensionarisse blyk ook uit “2.” (45): “waar ons
oudword voorlê in wat ons besit/ en ons nie heeltemal weet waarvan ons gaan leef nie.” Krog
het al telkemale aangedui dat ’n digter nie ’n loopbaan van dig kan maak nie, want dit betaal
nie so goed soos prosa nie. Daarbenewens het sy in onderhoude meegedeel dat sy ander werk
doen, soos onderwys of vertaling, sodat sy tyd kan neem om te dig (in Britz 2000:6): “Dis
onmoontlik om te dig terwyl ek heeltyds werk. Maar ’n mens kan nie skryf sonder ’n
369