01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />

nasiebouoogmerk <strong>in</strong> <strong>die</strong> aanhef tot <strong>die</strong> Grondwet <strong>te</strong> verb<strong>in</strong>d nie. Hier<strong>die</strong> twee beg<strong>in</strong>sels het<br />

direk<strong>te</strong>r betrekk<strong>in</strong>g op ’n nasionale taalwettipe as op ’n beperk<strong>te</strong> adm<strong>in</strong>istratiewe taalwettipe,<br />

of eerder ’n reger<strong>in</strong>gstaalskema. Om <strong>hier</strong><strong>die</strong> redes word dus ’n lae <strong>te</strong>ll<strong>in</strong>g toegeken wat betref<br />

<strong>die</strong> aanwesigheid van grondbeg<strong>in</strong>sels van taalwetgew<strong>in</strong>g by SALB II (sien Tabel 4).<br />

SALB II skiet daar<strong>om</strong> ook as pr<strong>om</strong>overende taalwettipe <strong>te</strong> kort. Anders as Clf en WLA spel<br />

SALB II nie spesifieke taalpr<strong>om</strong>over<strong>in</strong>gsoogmerke uit nie, veral nie met betrekk<strong>in</strong>g tot <strong>die</strong><br />

amp<strong>te</strong>like tale wat histories benadeel is nie, hoofsaaklik <strong>om</strong>dat dit, soos ’n taalskema, ’n stuk<br />

adm<strong>in</strong>istratief-georiën<strong>te</strong>erde taalwetgew<strong>in</strong>g beoog.<br />

5.2 D<strong>om</strong>e<strong>in</strong>bepalende beg<strong>in</strong>sels <strong>in</strong> SALB II<br />

SALB II vaar ook nie goed wat betref <strong>die</strong> aanwesigheid van d<strong>om</strong>e<strong>in</strong>bepalende beg<strong>in</strong>sels nie.<br />

Nie een van <strong>die</strong> drie kernd<strong>om</strong>e<strong>in</strong>bepalende beg<strong>in</strong>sels is pert<strong>in</strong>ent aanwesig nie. Normatiewe<br />

taalwettipes soos Clf en WLA bevat <strong>te</strong>n m<strong>in</strong>s<strong>te</strong> bepal<strong>in</strong>gs oor k<strong>om</strong>munikasie met <strong>die</strong> publiek.<br />

Daar word wel sydel<strong>in</strong>gs <strong>in</strong> Artikel 4(2)(c), en Artikel 4(2)(d) verwys na <strong>die</strong> noodsaak van<br />

(ui<strong>te</strong><strong>in</strong>delike) taalbeleidsbepal<strong>in</strong>gs oor k<strong>om</strong>munikasie met <strong>die</strong> publiek. Soos by <strong>die</strong> bepal<strong>in</strong>gs<br />

<strong>hier</strong> bo is <strong>die</strong> taal van <strong>die</strong> betrokke bepal<strong>in</strong>gs idealisties van aard.<br />

Hier<strong>die</strong> leem<strong>te</strong> <strong>die</strong>n as verdere getuienis dat ons <strong>hier</strong> selfs nie eens met ’n normatiewe<br />

taalwettipe <strong>te</strong> make het nie. Die lae <strong>te</strong>ll<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>die</strong> ka<strong>te</strong>gorie d<strong>om</strong>e<strong>in</strong>bepalende beg<strong>in</strong>sels moet<br />

<strong>in</strong> <strong>die</strong> lig van <strong>die</strong> voorgaande e<strong>in</strong>tlik as ’n k<strong>om</strong>pliment beskou word, maar word nie<strong>te</strong>m<strong>in</strong><br />

toegeken <strong>om</strong>dat daar wel getuienis bestaan dat <strong>die</strong> wetsops<strong>te</strong>ller bewus is van <strong>die</strong> belang van<br />

taalvoorskrif<strong>te</strong> oor k<strong>om</strong>munikasie met <strong>die</strong> publiek. Die taalbeleid wat met Artikel 4 <strong>in</strong> <strong>die</strong><br />

vooruitsig ges<strong>te</strong>l word, mag <strong>hier</strong><strong>die</strong> beg<strong>in</strong>sel dalk ui<strong>te</strong><strong>in</strong>delik duideliker laat realiseer.<br />

5.3 Regs<strong>in</strong>strumen<strong>te</strong>le beg<strong>in</strong>sels <strong>in</strong> SALB II<br />

Die een opsig waar<strong>in</strong> SALB II wel goed pres<strong>te</strong>er, is <strong>die</strong> aanwesigheid van regs<strong>in</strong>strumen<strong>te</strong>le<br />

beg<strong>in</strong>sels. Dit is veral opmerklik <strong>in</strong> <strong>die</strong> verskeidenheid <strong>in</strong>strumen<strong>te</strong> wat <strong>in</strong> <strong>die</strong> vooruitsig<br />

ges<strong>te</strong>l word – ’n noodsaaklike element by <strong>die</strong> daars<strong>te</strong>l van ’n nuwe taalbes<strong>te</strong>l. Ses hooftipes<br />

<strong>in</strong>strumen<strong>te</strong> word voorsien: Taaleenhede (Artikels 5–8); Moni<strong>te</strong>r<strong>in</strong>g van ampstaalgebruik<br />

(Artikel 9); Openbare Verslagdoen<strong>in</strong>g (Artikel 11); Intrareger<strong>in</strong>gsforums oor<br />

ampstaalgebruik (Artikel 12); en Regulasies (Artikel 14). Die skep van ’n<br />

taalklag<strong>te</strong>meganisme wat <strong>in</strong> Artikel 4(2)(f) vermeld word, sou as ’n sesde <strong>in</strong>strument gereken<br />

kon word, maar word nie soos <strong>die</strong> ander onder ’n apar<strong>te</strong> opskrif behandel nie. Geen verdere<br />

bepal<strong>in</strong>gs word <strong>om</strong>trent <strong>hier</strong><strong>die</strong> <strong>in</strong>strument gegee nie.<br />

Die vestig<strong>in</strong>g van Taaleenhede vorm <strong>die</strong> kernelement van SALB II. Twee tipes word<br />

voorsien: ’n Nasionale Taaleenheid (gevestig <strong>in</strong> <strong>die</strong> taallynfunksiedepartment) en<br />

Taaleenhede <strong>in</strong> <strong>die</strong> reeds vermelde drie nasionale <strong>in</strong>stansies: nasionale depar<strong>te</strong>men<strong>te</strong>,<br />

nasionale openbare enti<strong>te</strong>i<strong>te</strong> en nasionale ondernem<strong>in</strong>gs. Eersgenoemde se primêre funksie is<br />

adviserend van aard met betrekk<strong>in</strong>g tot <strong>die</strong> lynfunksiem<strong>in</strong>is<strong>te</strong>r se mandaat (Artikel 6(1)(a)).<br />

Laasgenoemde is adviserend met betrekk<strong>in</strong>g tot <strong>die</strong> rekenpligtige beamp<strong>te</strong> <strong>in</strong> elkeen van <strong>die</strong><br />

drie <strong>in</strong>s<strong>te</strong>ll<strong>in</strong>gs (Artkel 8(a)). Die Taaleenhede kry eg<strong>te</strong>r ook ’n moni<strong>te</strong>rende funksie (Artikel<br />

340

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!