Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012
(a) to regulate and monitor the use of official languages by the national
government for government purposes;
(b) to promote parity of esteem and equitable treatment of the official languages of
the Republic;
(c) to facilitate equitable access to the services and information of the national
government; and
(d) to promote good language management by the national government for
efficient public service administration and to meet the needs of the public.
Drie van hierdie oogmerke hou pertinent verband met die uitvoering van die nasionale
regering se grondwetlike ampstaalverpligting en is relatief bondig van aard, maar steeds nie
direk en duidelik nie. Tegnies beskou, vestig hierdie oogmerke die taalwetsontwerp as ’n
institusionaliserende taalwettipe – hulle is gerig op die nasionale regering se bestuur van ’n
meertalige ampstaalbestel.
Meer spesifieke oogmerke kom egter wel in Artikel 4 voor. In Artikel 4(1) is die opdrag aan
die nasionale regering ietwat helderer: om binne 18 maande vanaf die inwerkingtreding van
die taalwetsontwerp ’n taalbeleid oor sy gebruik van amptelike tale te aanvaar. Artikel 4(2)
bevat verdere aanwysings, soos dat minstens twee amptelike tale gebruik sal word, dat die
beleid onder meer bepalings oor kommunikasie met die publiek sal bevat, ensovoorts.
Nietemin skram die bepalings daarvan weg om voorskrifteliker te word oor byvoorbeeld hoe
om die aangewese ampstale te kies, ’n keuse wat in hierdie stadium nog vanweë die vaagheid
van die grondwetlike opdrag hieromtrent ’n ernstige beleidsdilemma is. In vergelyking met
ander institusionaliserende taalwettipes, soos OLA en Ks, wat baie konkreter bepalings oor
die onderwerp van die taalwet bevat, skiet SALB II dus in hierdie opsig beslis te kort.
Die oorblywende (tweede) oogmerk van Artikel 2 is ook institusionaliserend van aard, omdat
dit op die ampstaalbestel as sodanig betrekking het, maar is selfs vaer as die ander drie wat
eerder behandel is. Artikel 6(1)(a)(iii) herhaal hierdie oogmerk sonder om noodwendig
daarop uit te brei, maar Artikel 8(f) konsolideer dit wel ietwat verder en maak dit die taak van
die beoogde Taaleenhede om die betrokke oogmerk te help realiseer.
Bepalings van SALB II wat aan die grondbeginsels van taalwetgewing verbind kan word,
word dus grootliks in die vorm van doelstellings en ideale geformuleer. Dit bring mee dat die
aard van die nuwe taalbestel wat deur die Grondwet in die vooruitsig gestel word, steeds
agterweë bly.
Dit lyk dus asof SALB II ’n poging is tot ’n direkte antwoord op, en ’n tegniese nakoming
van, regter Du Plessis se opdrag. Daarom word die rol van die nasionale regering as sodanig
beklemtoon en kan SALB II dus in werklikheid as ’n administratiewe taalwettipe eerder as ’n
meer ambisieuse nasionale taalwettipe beskou word. Artikel 4 van die taalwetsontwerp, wat
‘n spesifieke taalbeleidsopdrag aan die nasionale regering gee, is ’n bevestiging hiervan – wat
van belang is, is dat sigbaar uitvoering gegee moet word aan die regter se opdrag om
sodoende ’n aanduiding te kan gee dat erns gemaak word met die regering se grondwetlike
taalmandaat. Daarom slaag SALB II nie daarin om nasionale ampstaligheid as sodanig in
meer bondige terme te omskryf nie en ook nie om nasionale ampstaligheid aan die
339