Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012
aanwesigheid van al drie kategorieë sosiolinguistiese beginsels van taalwetgewing in die
taalreëlings van so ’n taalwet. In die tweede plek word so ’n taalwet gekenmerk deur die mate
van onderlinge verspreiding van die wesenlike aspekte van die beginsels in elke kategorie.
Betreffende hierdie verspreiding is dit opvallend dat (a) wat grondbeginsels betref, beginsels
oor ampstaalproklamering en die onderwerp van die taalwet baie duidelik in beide modelle
aanwesig is; (b) wat domeinbepalende beginsels betref, bepalings oor kommunikasie met die
publiek in beide modelle ook baie duidelik aanwesig is; en (c) wat regsinstrumentele
beginsels betref, beginsels oor die afbakening van taalregte baie duidelik in beide modelle
aanwesig is. ’n Mens sou tot die gevolgtrekking kon kom dat hierdie in werklikheid die
kernbeginsels van ’n institusionaliserende taalwettipe is.
Vervolgens sal die twee normaliserende taalwetmodelle bespreek word, naamlik die Clf en
die WLA.
2.3 Die Charte de la langue française (Clf)
Die Clf (of Bill 101, soos dit bekend staan na aanleiding van die nommer van die aanvanklike
taalwetsontwerp − Larrivée 2003:172) is ’n relatief omvattende taalwet van 39 bladsye en
214 artikels. Opvallend omtrent die struktuur van die taalwet is die indeling van altesaam ses
afdelings (Engels: “titles”), elk met ’n aantal hoofstukke.
Reeds in die aanhef van die wet is dit duidelik dat hierdie nie net ’n normaliserende
taalwettipe is nie, deur die verklaarde ideaal om Frans die taal van die regering en die wet in
Quebec te maak, maar ook die “normale en alledaagse taal” wat mense by die werk gebruik,
in onderrig, kommunikasie en die handels- en sakewêreld. ’n Aantal kernbeginsels is duidelik
aanwesig in reëlings wat dié taalwet in Afdeling I (status van die Franse taal) omtrent die
gebruik van Frans maak. Artikel 1 (die artikels is deurlopend vir alle afdelings en hoofstukke)
verklaar Frans as die amptelike taal van Quebec en dit getuig van die werking van die
ampstaalproklameringsbeginsel. Nieteenstaande die feit dat die aanhef die ideaal stel omtrent
wat bereik wil word, is duidelike bepalings afwesig wat betref die onderwerp van die taalwet.
Die bindingstaalbeginsel is ook by implikasie teenwoordig in die aanhef (dat Frans die taal is
waarin Quebecane hulle identiteit uitdruk) maar verder as dit gaan die wet nie en geen
bepalings hieromtrent kom voor nie.
’n Hele aantal bepalings kan direk toegeskryf word aan die aanwesigheid van
domeinbepalende beginsels. Trouens, daar word ook vir taalgebruik in nie-amptelike
domeine voorskrifte gegee (Hoofstuk VI, die taal van arbeidsverhoudinge; Hoofstuk VII, die
taal van die handels- en sakewêreld). Taalgebruik in amptelike domeine word gereël in
Hoofstuk III (die taal van die wetgewer en howe), Hoofstuk IV (die taal van die openbare
administrasie) en Hoofstuk V (die taal van semistaatsinstellings). Waar die Kanadese
Grondwet dit toelaat, word kommunikasie in Frans in alle gevalle bevoordeel. Ter versterking
van hierdie bepalings bevat die taalwet ’n verdere aantal omstrede bepalings onder Afdeling
II (wat handel oor verampteliking, toponomie en verfransing) oor die verfransing van
Quebec. Hoofstuk IV van hierdie afdeling handel oor die verfransing van die administrasie en
Hoofstuk V oor die verfransing van ondernemings.
323