Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012
Kingdom 2005) kry ons egter ’n verdere soort normaliserende taalwetgewing. Alhoewel die
Walliese taalwet dikwels as voorbeeld van ’n relatief geslaagde taalwet voorgehou word
(Dunbar 2005:479), verskil dit grondig van die domein-gespesifiseerde taalwetgewing hier
bo. Alhoewel normalisering ook die oogmerk van hierdie tipe wetgewing is, word die
implementering daarvan nie noodwendig domeinspesifiek gedoen nie. Die kenmerk van
hierdie tipe wetgewing is dat dit eerder pertinente reëls bevat oor wetlike meganismes en
maatreëls wat nodig is om sodanige normalisering statutêr te vestig. Ons kan hierdie tipe
normaliserende taalwetgewing as korrektief (of in Suid-Afrikaanse terme, regstellend) van
aard klassifiseer.
Uit ons voorbeelde blyk dat twee primêre instrumente in hierdie opsig in die vooruitsig gestel
word, naamlik die vestiging van ’n verantwoordelike taalowerheid (soos die Walliese
Taalraad) en die instel van taalskemas. (Die Skotse taalwet sluit wel ook ’n domeinspesifieke
afdeling oor onderwys in.) ’n Taalskema is ’n baie spesifieke wetlike meganisme wat
maatreëls voorskryf oor die lewering van taaldienste binne verskillende staatsektore. Die
taalskema van die Walliese parlement (vgl. Welsh Assembly Government 2007) is ’n goeie
voorbeeld daarvan. By beide die Walliese en Skotse taalskemas gaan dit oor die lewering van
tweetalige dienste in die staatsadministrasie. Taalskemas spruit voort uit normaliserende
taalwetgewing en kan daarom tegnies as sekondêre taalwetgewing (Du Plessis 2009) beskou
word. As sekondêre taalwetgewing is ’n taalskema meestal afhanklik van ’n taalwet of van ’n
ander vorm van primêre taalwetgewing.
Die onderliggende verskille tussen die onderskeie tipes taalwette kan nou in terme van die
tipologie van sosiolinguistiese beginsels by taalwetgewing verder ondersoek word. Vir die
doeleindes van hierdie studie sal op ’n modifisering van die drie stelle strukturele
sosiolinguistiese beginsels waarmee die betrokke tipologie werk, gekonsentreer word. Hulle
is:
• Grondbeginsels (die proklamering van ampstaal, die hantering van die
bindingstaalvraagstuk en die onderwerp van die wet)
• Domeinbepalende beginsels (kommunikasie met die publiek, taal van onderrig en
linguistiese aspekte van burgerskap)
• Regsinstrumentele beginsels (verskeidenheid, seggingskrag en afbakening).
Die grondbeginsels van taalwetgewing hou verband met die aard en wese van die taalbestel
wat gereguleer word: watter tale as ampstale funksioneer (ampstaalproklamasie); hoe die
ampstaalbestel inhoudelik getipeer kan word (bindingstaalvraagstuk); en wat met
amptelikheid bereik wil word (wetsonderwerp). ’n Mens tref hierdie beginsels gewoonlik in
die aanhef van ’n taalwet aan, en dikwels ook by die oogmerke van so ’n wet. Soms kan
verdere (spesifieke) bepalings ook nadere toeligting op sommige aspekte hieromtrent gee.
Die domeinbepalende beginsels van taalwetgewing het betrekking op die nadere
besonderhede omtrent die regulering van die taalverhouding tussen die staat en die publiek.
Wat hier van belang is, is die mate waartoe die taalverhouding in ooreenstemming gebring
word met die oogmerke van die ampstaalbestel. Amptelike kommunikasie met die publiek
319