Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012
of toe te sien dat dit nagekom word” (Cornelus Johannes Alexander Lourens vs. Die
President van die Republiek van Suid-Afrika e.a. 2010f).
Die reaksies op die 2011-taalwetsontwerp kom meestal vanuit Afrikaanssprekende geledere
en is oorwegend nie te optimisties nie. Opsommenderwys is die hoofpunte van kritiek dat die
2011 wetsontwerp
1. ’n afgewaterde weergawe is van die 2003 wetsontwerp (Herman 2011; Du Preez
2011; Van der Elst 2011; Van der Rheede 2011)
2. grootliks nie uitvoering gee aan regter Du Plessis se hofbevel nie (De Bruin 2011; Du
Preez 2011; Herman 2011)
3. nie voldoen aan die Grondwet se vereistes oor die staat se verpligting met betrekking
tot die amptelike tale van die land nie (De Bruin 2011; Herman 2011; Du Preez 2011;
Van der Rheede 2011)
4. nie wetsmaatreëls voorsien wat (Engelse) eentaligheid kan hokslaan en meertaligheid
kan bevorder nie (Herman 2011; Lloyd 2011a; Van der Elst 2011)
5. nie versoening en sosiale geregtigheid bevorder nie (Van der Rheede 2011; Webb
2011).
By die bekendmaking van die 2011-taalwetsontwerp tydens sy begrotingsrede van 1 Junie
2011 skets die Adjunkminister van Kuns en Kultuur egter ’n meer optimistiese prentjie. Hy
voorsien dat “[t]hrough this Bill we are pursuing the entrenchment of language equity and
language rights so that both national unity and democracy are promoted” (Phaahla 2006).
Volgens die Afrikaanse reaksies hier bo is dit egter juis wat die wetsontwerp nié doen nie.
Nietemin het die betrokke minister en die kritici ironies genoeg dieselfde verwagtinge
(uiteraard vanuit verskillende gesigspunte) omtrent wat met ’n taalwet bereik behoort te
word. Dit lyk egter op die oog af na verwagtinge wat verder gaan as wat in werklikheid deur
die hofbevel voorsien word. Regter Du Plessis wys in sy uitspraak daarop dat daar nie gronde
bestaan vir so ’n eensydige vertolking van die verpligting wat Artikel 6(4) die nasionale
regering oplê nie:
Alhoewel wetgewende maatreëls dus een van die metodes is wat die regering moet aanwend
om sy gebruik van amptelike tale te reël en te monitor, is die aanneem van ’n nasionale
taalwet nie 'n grondwetlike vereiste nie. (Cornelus Johannes Alexander Lourens vs. Die
President van die Republiek van Suid-Afrika e.a. 2010f:5)
Daarom kan die hof nie die nasionale regering verplig om so ’n sentrale wet te aanvaar nie.
Die regter se volledige bevel lui:
1. Dit word verklaar dat die nasionale regering in versuim is om ingevolge artikel 6(4)
van die Grondwet van die Republiek van Suid Afrika, 1996 [oorspronklike
beklemtoning] deur wetgewende en ander maatreëls die nasionale regering se gebruik
van amptelike tale te reël en te monitor.
2. Die nasionale Minister van Kuns en Kultuur, Wetenskap en Tegnologie in haar
hoedanigheid as die verantwoordelike lid van die uitvoerende gesag word gelas om
die gemelde verpligting binne twee jaar vanaf datum van hierdie bevel na te kom of
toe te sien dat dit nagekom word.
314