01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />

kennis <strong>die</strong> bron van nasionale meded<strong>in</strong>gendheid geword het (vgl. Sh<strong>in</strong> en Cumm<strong>in</strong>gs<br />

2010:581–94; Rojas en Bernasconi 2011:33).<br />

Op <strong>in</strong>stitusionele vlak het ’n sameloop van veelvuldige faktore daartoe gelei dat <strong>in</strong>dividuele<br />

universi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> <strong>die</strong> ideaal van ’n wêreldklasuniversi<strong>te</strong>it koes<strong>te</strong>r. Hier<strong>die</strong> faktore sluit <strong>in</strong> <strong>die</strong><br />

ontploff<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>in</strong>skryw<strong>in</strong>gsgetalle <strong>die</strong> <strong>af</strong>gelope twee dekades (vgl. Wolhu<strong>te</strong>r 2011b); <strong>die</strong><br />

kennisontploff<strong>in</strong>g; <strong>die</strong> behoef<strong>te</strong> aan al hoe duurder <strong>in</strong>frastruktuur en veranderende<br />

befonds<strong>in</strong>gspatrone. Kwynende staatsbefonds<strong>in</strong>g (vgl. Wolhu<strong>te</strong>r 2011b) br<strong>in</strong>g mee dat<br />

universi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> al hoe meer onderl<strong>in</strong>g moet wedywer vir befonds<strong>in</strong>gstoekenn<strong>in</strong>gs (Reisberg<br />

2011:128). Reger<strong>in</strong>gs van Wes-Europa en Ch<strong>in</strong>a (soos <strong>hier</strong> bo verduidelik) tot Australië<br />

(Shell 2010:69–76) neig al hoe meer <strong>om</strong> weg <strong>te</strong> beweeg van gelyke befonds<strong>in</strong>g van<br />

universi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> na belegg<strong>in</strong>g <strong>in</strong> belowende en pres<strong>te</strong>rende universi<strong>te</strong>i<strong>te</strong>. Ook<br />

privaatsektorbefonds<strong>in</strong>g en <strong>die</strong> aantrekk<strong>in</strong>g van studen<strong>te</strong> – van wie daar verwag word <strong>om</strong> ’n<br />

al hoe gro<strong>te</strong>r gedeel<strong>te</strong> van hulle stu<strong>die</strong>kos<strong>te</strong> self <strong>te</strong> betaal – hang <strong>af</strong> van <strong>die</strong> kwali<strong>te</strong>it van ’n<br />

universi<strong>te</strong>it. Laasgenoemde kry verhoogde be<strong>te</strong>kenis <strong>in</strong> ’n “plat” wêreld, waar geogr<strong>af</strong>iese<br />

voordeel uitgewis is (Friedman 2009:66–8) en waar universi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> <strong>in</strong><strong>te</strong>rnasionaal moet<br />

meed<strong>in</strong>g <strong>om</strong> studen<strong>te</strong> en personeel (Gűrűz 2008:3–5).<br />

6. Wêreldklasuniversi<strong>te</strong>it: def<strong>in</strong>isie, begripsverhelder<strong>in</strong>g en orden<strong>in</strong>g tot model<br />

Altbach (2010) verduidelik dat <strong>te</strong>rwyl alle universi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> wêreldklasuniversi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> wil wees, en<br />

alle reger<strong>in</strong>gs oor wêreldklasuniversi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> wil beskik, niemand oënskynlik <strong>die</strong> begrip wil<br />

def<strong>in</strong>ieer nie. Daar kan <strong>in</strong>derdaad nêrens ’n def<strong>in</strong>isie van <strong>die</strong> begrip wêreldklasuniversi<strong>te</strong>it<br />

opgespoor word nie. Selfs <strong>die</strong> gewoonlik ui<strong>te</strong>rs <strong>te</strong>gnisistiese Wêreldbank vermy <strong>die</strong> kl<strong>in</strong>iese<br />

def<strong>in</strong>iër<strong>in</strong>g van dié woord <strong>in</strong> sy sem<strong>in</strong>ale verslag oor <strong>die</strong> uitdag<strong>in</strong>g <strong>om</strong> wêreldklasuniversi<strong>te</strong>i<strong>te</strong><br />

<strong>te</strong> vestig (Altbach e.a. 2009), maar val eerder <strong>te</strong>rug op ’n lys kenmerke van sogenaamde<br />

wêreldklasuniversi<strong>te</strong>i<strong>te</strong>, sonder <strong>om</strong> aanspraak <strong>te</strong> probeer maak dat dié lys volledig is. Dit is<br />

ook <strong>die</strong> patroon <strong>in</strong> ander publikasies wat <strong>die</strong> begrip wêreldklasuniversi<strong>te</strong>it probeer<br />

verduidelik (bv. Khoon, Shukor, Hassan e.a. 2005:765–8). Die naas<strong>te</strong> aan ’n def<strong>in</strong>isie wat <strong>in</strong><br />

<strong>die</strong> we<strong>te</strong>nskaplike li<strong>te</strong>ratuur gev<strong>in</strong>d kan word, is Altbach (2011b:1) se enigs<strong>in</strong>s vae<br />

sirkeldef<strong>in</strong>isie dat wêreldklasuniversi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> <strong>in</strong><strong>te</strong>rnasionaal/globaal “d<strong>in</strong>k” sonder <strong>om</strong> sig van<br />

hulle plaaslike en nasionale <strong>om</strong>gew<strong>in</strong>gs <strong>te</strong> verloor: hulle rig hulself op universi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> wat<br />

wêreldwyd pasaangeërs is, en maak <strong>die</strong> lesse wat hulle van sulke universi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> kry, van<br />

toepass<strong>in</strong>g op plaaslike behoef<strong>te</strong>s en doels<strong>te</strong>ll<strong>in</strong>gs.<br />

By gebrek aan ’n <strong>om</strong>skryw<strong>in</strong>g van wêreldklasuniversi<strong>te</strong>it word vervolgens gepoog <strong>om</strong> ’n<br />

raamwerk wat as ’n model vir ’n wêreldklasuniversi<strong>te</strong>it gekonstrueer is, <strong>te</strong> volg as<br />

verwys<strong>in</strong>gsraamwerk vir <strong>die</strong> besprek<strong>in</strong>g oor wêreldklasuniversi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> en Suid-Afrika <strong>in</strong> <strong>die</strong><br />

volgende gedeel<strong>te</strong> van <strong>die</strong> artikel. Die woord model word <strong>hier</strong> gebruik soos verduidelik deur<br />

Rosenblueth en Wiener (1945) <strong>in</strong> hulle klassieke publikasie oor <strong>die</strong> rol van modelle <strong>in</strong><br />

we<strong>te</strong>nskapsbeoefen<strong>in</strong>g, naamlik dat ’n model ’n abstrak<strong>te</strong> weergawe van ’n gedeel<strong>te</strong> van <strong>die</strong><br />

werklikheid is, ’n identifiser<strong>in</strong>g van veranderlikes/faktore/k<strong>om</strong>ponen<strong>te</strong> wat ’n sis<strong>te</strong>em vorm,<br />

290

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!