Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet
Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet
LitNet Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012 [T]he role of the judicial manager, despite being invested with considerable powers and apparently designed to carry out functions of considerable public and private significance, lacks statutory regulation laying down suitable provisions for qualification, competence and suitability. 35 Nog ’n omstrede punt rakende die reddingspraktisyn kan gevind word in die argument dat die verkeerde persone aangestel word. Een van die baie punte van kritiek teen die geregtelikebestuursmodel is juis die feit dat persone wat as likwidateurs praktiseer, as reddingspraktisyns aangestel word. 36 Die probleem lê daarin dat dit die reddingspraktisyn (geregtelike bestuurder) se plig is om die maatskappy en die besigheid daarvan in stand te hou en dit te probeer red. Daarteenoor behels die plig van ’n likwidateur om op te hou handel dryf en die maatskappy se bates so gou as moontlik te verkoop. 37 Olver stel dit soos volg: An essential qualification of a judicial manager should be that he is a good “on-going business manager”. Such a qualification is not necessary in a liquidator. There have been, and still are, some professional liquidators who have been successful judicial managers but the two fields of endeavor do not lie naturally together. 38 Bradstreet weer beskryf die absurditeit so: The suggestion that an axe-wielding liquidator would be suitable is particularly worrisome – to appoint a liquidator as a business rescue practitioner may be compared, for the sake of argument, to appointing an executioner to act as a nurse or paramedic. 39 ’n Verdere probleem lê in die feit dat Suid-Afrika ’n skuldeiser-vriendelike insolvensieregstelsel het wat meebring dat die meester gewoonlik iemand aanstel wat vir die skuldeisers aanvaarbaar is. 40 Die gevolg hiervan is dat die skuldeisers by die vergadering van skuldeisers dieselfde persoon wat as geregtelike bestuurder opgetree het, as likwidateur sou nomineer as die verrigtinge tot likwidasie oorgaan 41 – dit skep botsende belange. Die kwalifikasies van die reddingspraktisyn behoort as versekering te dien vir sy vermoë om die maatskappy te kan red en daardeur die skuldeisers se belange te beskerm. 42 4.1 Kwalifikasievereistes ingevolge die 1973-Maatskappywet Die 1973-wet het geen spesiale of algemene kwalifikasievereistes vir die aanstelling van ’n geregtelike bestuurder bevat nie. 43 Daar is wel melding gemaak van sekere eienskappe wat ’n persoon sou diskwalifiseer om as likwidateur aangestel te word. Hierdie bepalings was ook op geregtelike bestuurders van toepassing. 44 Ingevolge artikel 372 van die wet word onder andere die volgende persone gediskwalifiseer: ’n insolvent; 45 iemand wat weens wangedrag deur die hof uit ’n vertrouensamp ontset is of iemand wat onbevoeg verklaar is om ’n direkteur te wees; 46 ’n regspersoon; 47 iemand wat te eniger tyd aan diefstal, bedrog, vervalsing of uitgifte van ’n vervalste dokument of meineed skuldig bevind en gevonnis is tot gevangenisstraf sonder die keuse van ’n boete; 48 iemand wat deur middel van wanvoorstelling of ’n beloning, hetsy regstreeks of onregstreeks, ’n 207
LitNet Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012 ander oorgehaal of probeer oorhaal het om by die benoeming vir hom te stem; 49 iemand wat nie in die Republiek woon nie; 50 en iemand wat te eniger tyd gedurende die twaalf maande wat die geregtelike bestuur onmiddelik voorafgegaan het, as direkteur, beampte of ouditeur van daardie maatskappy opgetree het. 51 Die feit dat daar geen bepalings aangaande kwalifikasievereistes, opleiding of ervaring van die geregtelike bestuurder in die wet vervat is nie, word beskou as een van die bydraende faktore tot die lae sukseskoers van geregtelike bestuur. 52 Daar was ook nie van geregtelike bestuurders of likwidateurs vereis om enige professionele opleiding te ondergaan of ’n lid van ’n professionele liggaam te wees nie. Dit het meegebring dat daar geen beheer oor die aktiwiteite van nalatige, oneerlike of onbekwame geregtelike bestuurders uitgeoefen kon word nie; 53 en dit is dus duidelik dat daar bykans geen regulering van insolvensiepraktisyns in Suid-Afrika geskied het nie. 54 Verder is daar nie voorsiening gemaak vir ’n beperking op die aanstelling van geregtelike bestuurders as likwidateurs van die maatskappy nie, met die gevolg dat die situasie soos uiteengesit deur Loubser kon ontstaan, naamlik dat die skuldeisers die geregtelike bestuurder as likwidateur nomineer en dat daar as gevolg hiervan ’n botsing van belange kon voorkom. 55 4.2 Kwalifikasievereistes ingevolge die 2008-Maatskappywet In vergelyking met sy voorganger is die 2008-wet ’n groot verbetering ten opsigte van die praktisyn se kwalifikasies, aangesien die wet wel sekere kwalifikasies vereis. Trouens, in die wet word daar ’n hele artikel aan die kwalifikasievereistes van die ondernemingsreddingspraktisyn afgestaan. 56 Die nuwe kwalifikasievereistes behels onder andere dat die persoon wat as reddingspraktisyn aangestel word, oor ’n goeie naam moet beskik as lid van die regsberoep, of die rekeningkundige beroep, of besigheidsbestuur, of ’n beroep wat behoudens regulasies deur ’n regulerende gesag deur die Kommissie vir Maatskappye en Intellektuele eiendom voorgeskryf word en die nodige lisensie vanaf die Kommissie bekom het. 57 Die persoon moet verder nie kragtens artikel 162(7) aan ’n proefbevel onderhewig wees nie; 58 nie kragtens artikel 69(8) gediskwalifiseer wees om as ’n direkteur van die maatskappy op te tree nie; 59 nie enige ander verwantskap met die maatskappy hê wat ’n redelike en ingeligte derde party sou laat aflei dat die integriteit, onpartydigheid of objektiwiteit van daardie persoon deur daardie verwantskap in verdenking gebring word nie; 60 en laastens nie verwant moet wees aan ’n persoon wat ’n verband met die maatskappy het nie. 61 Verder is dit moontlik vir ’n geaffekteerde persoon, dit wil sê iemand wat deur die aanstelling van die reddingspraktisyn geraak word, om by die hof aansoek te doen om die aanstelling ter syde te stel. Sodanige aansoek kan gegrond word op die feit dat die praktisyn nie aan die vereistes soos uiteengesit in artikel 138 voldoen nie, 62 nie onafhanklik van die maatskappy of sy bestuur is nie, 63 of met inagneming van die maatskappy se omstandighede nie die nodige vaardighede het nie. 64 Alhoewel laasgenoemde nie as kwalifikasievereiste gestel word vir die 208
- Page 165 and 166: 5.2.1 Geskrewe instruksies LitNet A
- Page 167 and 168: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 169 and 170: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 171 and 172: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 173 and 174: 13 Joubert e.a. (2009:6). LitNet Ak
- Page 175 and 176: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 177 and 178: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 179 and 180: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 181 and 182: 153 Trollip-saak 247. Sien ook Jans
- Page 183 and 184: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 185 and 186: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 187 and 188: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 189 and 190: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 191 and 192: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 193 and 194: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 195 and 196: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 197 and 198: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 199 and 200: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 201 and 202: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 203 and 204: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 205 and 206: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 207 and 208: 19 Mbembe (2006:2). 20 Mbembe (2006
- Page 209 and 210: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 211 and 212: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 213 and 214: 1. Inleiding LitNet Akademies Jaarg
- Page 215: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 219 and 220: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 221 and 222: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 223 and 224: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 225 and 226: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 227 and 228: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 229 and 230: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 231 and 232: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 233 and 234: 66 71 van 2008 art. 1: "Persoon: oo
- Page 235 and 236: 112 Davis et al. 2010:241. 113 71 v
- Page 237 and 238: 154 71 van 2008. 155 71 van 2008 ar
- Page 239 and 240: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 241 and 242: 3. Die bestuursbenaderings LitNet A
- Page 243 and 244: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 245 and 246: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 247 and 248: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 249 and 250: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 251 and 252: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 253 and 254: 8. Gevolgtrekking en samevatting Li
- Page 255 and 256: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 257 and 258: 9 Kloppers 1999:430. 10 Bradstreet
- Page 259 and 260: LitNet Akademies Jaargang 9(2), Aug
- Page 261 and 262: 89 71 van 2008 art. 140(1)(a). 90 7
- Page 263 and 264: 131 Kloppers 1999:430. 132 71 van 2
- Page 265 and 266: Opsomming LitNet Akademies Jaargang
<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />
ander oorgehaal of probeer oorhaal het <strong>om</strong> by <strong>die</strong> benoem<strong>in</strong>g vir h<strong>om</strong> <strong>te</strong> s<strong>te</strong>m; 49 iemand wat<br />
nie <strong>in</strong> <strong>die</strong> Republiek woon nie; 50 en iemand wat <strong>te</strong> eniger tyd gedurende <strong>die</strong> twaalf maande<br />
wat <strong>die</strong> gereg<strong>te</strong>like bestuur onmiddelik voor<strong>af</strong>gegaan het, as direk<strong>te</strong>ur, beamp<strong>te</strong> of oudi<strong>te</strong>ur<br />
van daar<strong>die</strong> maatskappy opgetree het. 51<br />
Die feit dat daar geen bepal<strong>in</strong>gs aangaande kwalifikasievereis<strong>te</strong>s, opleid<strong>in</strong>g of ervar<strong>in</strong>g van<br />
<strong>die</strong> gereg<strong>te</strong>like bestuurder <strong>in</strong> <strong>die</strong> wet vervat is nie, word beskou as een van <strong>die</strong> bydraende<br />
faktore tot <strong>die</strong> lae sukseskoers van gereg<strong>te</strong>like bestuur. 52<br />
Daar was ook nie van gereg<strong>te</strong>like bestuurders of likwida<strong>te</strong>urs vereis <strong>om</strong> enige professionele<br />
opleid<strong>in</strong>g <strong>te</strong> ondergaan of ’n lid van ’n professionele liggaam <strong>te</strong> wees nie. Dit het meegebr<strong>in</strong>g<br />
dat daar geen beheer oor <strong>die</strong> aktiwi<strong>te</strong>i<strong>te</strong> van nalatige, oneerlike of onbekwame gereg<strong>te</strong>like<br />
bestuurders uitgeoefen kon word nie; 53 en dit is dus duidelik dat daar bykans geen reguler<strong>in</strong>g<br />
van <strong>in</strong>solvensiepraktisyns <strong>in</strong> Suid-Afrika geskied het nie. 54<br />
Verder is daar nie voorsien<strong>in</strong>g gemaak vir ’n beperk<strong>in</strong>g op <strong>die</strong> aans<strong>te</strong>ll<strong>in</strong>g van gereg<strong>te</strong>like<br />
bestuurders as likwida<strong>te</strong>urs van <strong>die</strong> maatskappy nie, met <strong>die</strong> gevolg dat <strong>die</strong> situasie soos<br />
ui<strong>te</strong>engesit deur Loubser kon ontstaan, naamlik dat <strong>die</strong> skuldeisers <strong>die</strong> gereg<strong>te</strong>like bestuurder<br />
as likwida<strong>te</strong>ur n<strong>om</strong><strong>in</strong>eer en dat daar as gevolg <strong>hier</strong>van ’n bots<strong>in</strong>g van belange kon voork<strong>om</strong>. 55<br />
4.2 Kwalifikasievereis<strong>te</strong>s <strong>in</strong>gevolge <strong>die</strong> 2008-Maatskappywet<br />
In vergelyk<strong>in</strong>g met sy voorganger is <strong>die</strong> 2008-wet ’n groot verbe<strong>te</strong>r<strong>in</strong>g <strong>te</strong>n opsig<strong>te</strong> van <strong>die</strong><br />
praktisyn se kwalifikasies, aangesien <strong>die</strong> wet wel sekere kwalifikasies vereis. Trouens, <strong>in</strong> <strong>die</strong><br />
wet word daar ’n hele artikel aan <strong>die</strong> kwalifikasievereis<strong>te</strong>s van <strong>die</strong><br />
ondernem<strong>in</strong>gsredd<strong>in</strong>gspraktisyn <strong>af</strong>gestaan. 56<br />
Die nuwe kwalifikasievereis<strong>te</strong>s behels onder andere dat <strong>die</strong> persoon wat as redd<strong>in</strong>gspraktisyn<br />
aanges<strong>te</strong>l word, oor ’n goeie naam moet beskik as lid van <strong>die</strong> regsberoep, of <strong>die</strong><br />
reken<strong>in</strong>gkundige beroep, of besigheidsbestuur, of ’n beroep wat behoudens regulasies deur ’n<br />
regulerende gesag deur <strong>die</strong> K<strong>om</strong>missie vir Maatskappye en In<strong>te</strong>llektuele eiend<strong>om</strong><br />
voorgeskryf word en <strong>die</strong> nodige lisensie van<strong>af</strong> <strong>die</strong> K<strong>om</strong>missie bek<strong>om</strong> het. 57 Die persoon moet<br />
verder nie krag<strong>te</strong>ns artikel 162(7) aan ’n proefbevel onderhewig wees nie; 58 nie krag<strong>te</strong>ns<br />
artikel 69(8) gediskwalifiseer wees <strong>om</strong> as ’n direk<strong>te</strong>ur van <strong>die</strong> maatskappy op <strong>te</strong> tree nie; 59<br />
nie enige ander verwantskap met <strong>die</strong> maatskappy hê wat ’n redelike en <strong>in</strong>gelig<strong>te</strong> derde party<br />
sou laat <strong>af</strong>lei dat <strong>die</strong> <strong>in</strong><strong>te</strong>gri<strong>te</strong>it, onpartydigheid of objektiwi<strong>te</strong>it van daar<strong>die</strong> persoon deur<br />
daar<strong>die</strong> verwantskap <strong>in</strong> verdenk<strong>in</strong>g gebr<strong>in</strong>g word nie; 60 en laas<strong>te</strong>ns nie verwant moet wees<br />
aan ’n persoon wat ’n verband met <strong>die</strong> maatskappy het nie. 61<br />
Verder is dit moontlik vir ’n ge<strong>af</strong>fek<strong>te</strong>erde persoon, dit wil sê iemand wat deur <strong>die</strong> aans<strong>te</strong>ll<strong>in</strong>g<br />
van <strong>die</strong> redd<strong>in</strong>gspraktisyn geraak word, <strong>om</strong> by <strong>die</strong> hof aansoek <strong>te</strong> doen <strong>om</strong> <strong>die</strong> aans<strong>te</strong>ll<strong>in</strong>g <strong>te</strong>r<br />
syde <strong>te</strong> s<strong>te</strong>l. Sodanige aansoek kan gegrond word op <strong>die</strong> feit dat <strong>die</strong> praktisyn nie aan <strong>die</strong><br />
vereis<strong>te</strong>s soos ui<strong>te</strong>engesit <strong>in</strong> artikel 138 voldoen nie, 62 nie on<strong>af</strong>hanklik van <strong>die</strong> maatskappy of<br />
sy bestuur is nie, 63 of met <strong>in</strong>agnem<strong>in</strong>g van <strong>die</strong> maatskappy se <strong>om</strong>standighede nie <strong>die</strong> nodige<br />
vaardighede het nie. 64 Alhoewel laasgenoemde nie as kwalifikasievereis<strong>te</strong> ges<strong>te</strong>l word vir <strong>die</strong><br />
208