01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />

saak oorweeg <strong>die</strong> hof menswaardigheid <strong>in</strong> <strong>die</strong> kon<strong>te</strong>ks van <strong>die</strong> Grondwet se<br />

gelykheidsbepal<strong>in</strong>gs. Die hof bev<strong>in</strong>d soos volg:<br />

The desire for equality is not a hope for the elim<strong>in</strong>ation of all differences. “The<br />

experience of subord<strong>in</strong>ation – of personal subord<strong>in</strong>ation, above all – lies beh<strong>in</strong>d the<br />

vision of equality.” To understand “the other” one must try, as far as is humanly<br />

possible, to place oneself <strong>in</strong> the position of “the other”. It is easy to say that everyone<br />

who is just like “us” is entitled to equality. Everyone f<strong>in</strong>ds it more difficult to say that<br />

those who are “different” fr<strong>om</strong> us <strong>in</strong> s<strong>om</strong>e way should have the same equality rights<br />

that we enjoy. Yet so soon as we say any ... group is less deserv<strong>in</strong>g and unworthy of<br />

equal pro<strong>te</strong>ction and benefit of the law all m<strong>in</strong>orities and all of … society are<br />

demeaned. It is so deceptively simple and so devastat<strong>in</strong>gly <strong>in</strong>jurious to say that those<br />

who are handicapped or of a different race, or religion, or colour or sexual orientation<br />

are less worthy.<br />

Hier<strong>die</strong> aanhal<strong>in</strong>g beklemtoon dus dat <strong>die</strong> aanvaard<strong>in</strong>g van ontologiese verskil nie <strong>af</strong>breuk<br />

mag doen aan <strong>die</strong> erkenn<strong>in</strong>g van ’n persoon se menswaardigheid nie. Reg<strong>te</strong>r Albie Sachs<br />

verwys na <strong>hier</strong><strong>die</strong> benader<strong>in</strong>g as <strong>die</strong> reg op verskil. In <strong>die</strong> kon<strong>te</strong>ks van <strong>die</strong> gelykheidsbepal<strong>in</strong>g<br />

skryf hy:<br />

Equality means equal concern and respect across difference. It does not presuppose<br />

the elim<strong>in</strong>ation or suppression of difference ... Equality therefore does not imply a<br />

levell<strong>in</strong>g or h<strong>om</strong>ogenisation of behaviour but an acknowledgment and acceptance of<br />

difference. At the very least, it <strong>af</strong>firms that difference should not be the basis for<br />

exclusion, marg<strong>in</strong>alisation, stigma and punishment. At best, it celebra<strong>te</strong>s the vitality<br />

that difference br<strong>in</strong>gs to any society. 34<br />

Die konstitusionele hof se benader<strong>in</strong>g tot substantiewe geregtigheid erken dus <strong>die</strong> reg op<br />

verskil en bepaal verder dat <strong>die</strong> ontologiese feit van verskil aanleid<strong>in</strong>g gee tot <strong>die</strong> reg op<br />

eenderse behandel<strong>in</strong>g.<br />

In <strong>die</strong> Ferreira-saak 35 bev<strong>in</strong>d reg<strong>te</strong>r Ackermann dat menswaardigheid ook onlosmaaklik<br />

verbonde is aan vryheid:<br />

Human dignity has little value without freed<strong>om</strong>; for without freed<strong>om</strong> personal<br />

development and fulfilment are not possible. Without freed<strong>om</strong>, human dignity is little<br />

more than an abstraction. Freed<strong>om</strong> and dignity are <strong>in</strong>separably l<strong>in</strong>ked. To deny people<br />

their freed<strong>om</strong> is to deny them their dignity. 36<br />

Hoewel <strong>hier</strong><strong>die</strong> woorde deel van ’n m<strong>in</strong>derheidsuitspraak gevorm het, is dit <strong>in</strong> ’n la<strong>te</strong>re<br />

meerderheidsbesliss<strong>in</strong>g van <strong>die</strong> konstitusionele hof bekragtig. 37 Reg<strong>te</strong>r Ackermann<br />

beklemtoon <strong>in</strong> sy uitspraak dat <strong>die</strong> erkenn<strong>in</strong>g en beskerm<strong>in</strong>g van menswaardigheid nie kan<br />

plaasv<strong>in</strong>d waar <strong>in</strong>dividue nie oor <strong>die</strong> nodige vryheid beskik <strong>om</strong> hul eie keuses <strong>te</strong> kan uitoefen<br />

<strong>te</strong>n e<strong>in</strong>de persoonlike ontwikkel<strong>in</strong>g en vervull<strong>in</strong>g na <strong>te</strong> streef nie. Aangesien <strong>die</strong><br />

konstitusionele hof reeds bev<strong>in</strong>d het dat menswaardigheid onderliggend is aan al <strong>die</strong> reg<strong>te</strong> <strong>in</strong><br />

<strong>die</strong> handves van reg<strong>te</strong>, 38 sou ’n mens kon argumen<strong>te</strong>er dat <strong>die</strong> vryheidsreg<strong>te</strong> <strong>in</strong> <strong>die</strong> handves <strong>in</strong><br />

<strong>die</strong>ns staan van <strong>die</strong> erkenn<strong>in</strong>g en beskerm<strong>in</strong>g van menswaardigheid.<br />

185

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!