Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012
beslissings is gegrond op die gewoontereg en die praktyk dat die manlike verwante die reg
het om die oorledene te begrawe. Soms is ’n kombinasie van die twee stelsels gebruik.
Alhoewel die howe in meer onlangse hofsake steeds van mening is dat die erfgename die reg
het om te begrawe, word die hiërargiese posisie van erfgenaamskap nie meer streng toegepas
nie. Daar word nou eerder ’n billiker en buigsamer benadering gevolg wat alle
omstandighede van die saak in ag neem.
’n Probleem wat ook deel uitmaak van die wie-aspek, is die kwessie van poliginiese
huwelike. Indien die oorledene met meer as een gade getroud was, sal meerdere gades as
erfgename kwalifiseer. Aangesien die erfgename die reg het om die oorledene te begrawe,
ontstaan die vraag watter een van die weduwees dié reg het. Dit is nog onseker watter
beginsels hier toegepas kan word. Die SARK en die hof in die Thembisile-saak het aanbeveel
dat die reg om te begrawe die senior vrou toekom. 219
Konflik oor begrafnisregte kom hoofsaaklik tussen diegene in die tradisionele gemeenskappe
voor. Daar word aanbeveel diesulkes testamente moet opstel wat hulle begrafniswense
duidelik stel. Daar kan ook aangeneem word dat hierdie probleem in baie gevalle nie opgelos
kan word nie, weens die feit dat testateurs nie self kennis het om ’n testament op te stel nie,
of nie altyd vooraf by ’n testamentopsteller kan uitkom nie. Soms kom iemand wel by ’n
testamentopsteller uit en dan moet laasgenoemde in staat wees om deeglike advies aan sy
kliënt te kan gee. Die testamentopsteller sal veral moet kennis neem van die waar-aspek. Dit
is moontlik dat die testateur dit in sy testament wil stel dat hy op die grond van ’n ander
begrawe wil word. Gevolglik sal vooraf deeglik ondersoek moet word of die testateur wel in
die toekoms op die beoogde grond begrawe mag word. 220
Dit staan die testateur vry om enige persoon aan te wys as die persoon wat die begrafnisreg
moet verkry. Indien die testateur volgens die gewoontereg begrawe wil word, is daar niks wat
hom keer om te bepaal dat die oudste seun die begrafnis moet reël en dat die begrafnis
volgens die gebruike van die gewoontereg moet geskied nie.
’n Voorbeeld van ’n eenvoudige klousule waarin die testateur betrokke in ’n poliginiese
huwelik bepaal wie die begrafnis moet reël en waar hy of sy begrawe wil word, sou soos volg
kon lui:
Begrafniswense
Dit is my wens dat my senior vrou se oudste seun, John Moleme, die reëlings
aangaande my begrafnis moet tref. In die geval waar hy nie kan nie, moet die reëlings
deur my senior vrou, Sophie Moleme, getref word.
Dit is my wens dat ek begrawe moet word op die plaas Jakkalsdraai in die distrik
Johannesburg in dieselfde begraafplaas waar my voorouers begrawe is.
Indien die skriftelike toestemming van die betrokke grondeienaar vooraf verkry kan word,
kan die toestemmingsbrief as aanhangsel by die testament geheg word. Só ’n toestemming
kan die aanspraak van die oorledene om op die plaas begrawe te word, nog verder versterk.
160