01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9 (2), April 2012<br />

van ’n Latynse vierkant verkry word deur <strong>die</strong> vierkant rond<strong>om</strong> ’n as deur sy noordwes<strong>te</strong>liksuidoos<strong>te</strong>like<br />

diagonaal <strong>te</strong> ro<strong>te</strong>er. Figuur 2 toon (a) ’n SOLV van orde 4 (waar <strong>die</strong> simbole<br />

deur vier kleure voorges<strong>te</strong>l word) <strong>te</strong>same met (b) <strong>die</strong> transponent van <strong>die</strong> SOLV, asook (c) <strong>die</strong><br />

superposisie van <strong>die</strong> SOLV en sy transponent.<br />

(a) (b) (c)<br />

Figuur 2: (a) ’n SOLV van orde 4. (b) Die transponent van <strong>die</strong> Latynse vierkant <strong>in</strong> (a). (c)<br />

Die superposisie van <strong>hier</strong><strong>die</strong> twee Latynse vierkan<strong>te</strong> waar<strong>in</strong> geen twee <strong>in</strong>skryw<strong>in</strong>gs <strong>die</strong>selfde<br />

geordende paar kleure bevat nie.<br />

Om <strong>te</strong> sien hoe ’n SOLV gebruik kan word <strong>om</strong> ’n skedule vir ’n GGRTT <strong>af</strong> <strong>te</strong> lei, laat L ’n SOLV<br />

van orde n voors<strong>te</strong>l waar<strong>in</strong> <strong>die</strong> simbole {V0,V1,...,Vn−1} voork<strong>om</strong>, laat <strong>die</strong> rye en kol<strong>om</strong>me<br />

van L deur <strong>die</strong> versamel<strong>in</strong>g simbole {M0,M1,...,Mn−1} geïndekseer word (m.a.w. sodat M0<br />

<strong>die</strong> eers<strong>te</strong> ry en kol<strong>om</strong> voors<strong>te</strong>l, M1 <strong>die</strong> tweede, ens.), en laat L(Mi,Mj) <strong>die</strong> simbool wat <strong>in</strong> ry<br />

Mi en kol<strong>om</strong> Mj voork<strong>om</strong>, voors<strong>te</strong>l. Ges<strong>te</strong>l verder dat L(Mi,Mi) = Vi vir elke simbool i <strong>in</strong> <strong>die</strong><br />

versamel<strong>in</strong>g {0,1,...,n − 1} 1 . Die idempo<strong>te</strong>n<strong>te</strong> SOLV L kan gebruik word <strong>om</strong> <strong>die</strong> wedstryde<br />

van ’n GGRTT voort <strong>te</strong> br<strong>in</strong>g deur vir elke paar verskillende simbole Mi en Mj <strong>die</strong> wedstryd<br />

Mi<br />

Mj<br />

L(Mi,Mj) L(Mj,Mi)<br />

by <strong>die</strong> skedule <strong>in</strong> <strong>te</strong> sluit. Dus word <strong>die</strong> ry- en kol<strong>om</strong><strong>in</strong>dekse geneem as <strong>die</strong> mans, <strong>te</strong>rwyl <strong>die</strong><br />

<strong>in</strong>skryw<strong>in</strong>gs van <strong>die</strong> SOLV <strong>die</strong> vrouens voors<strong>te</strong>l, waar Mi en Vi weer eens eggeno<strong>te</strong> vir alle<br />

i = 0,1,...,n−1 is. Die volgende eienskappe kan nou vir elke wedstryd wat so opges<strong>te</strong>l word,<br />

waargeneem word:<br />

• Aangesien <strong>hier</strong><strong>die</strong> wedstryde presies een keer vir elke paar verskillende simbole Mi en<br />

Mj <strong>in</strong>gesluit word, speel elke man presies een keer <strong>te</strong>en elke ander man gedurende <strong>die</strong><br />

toernooi.<br />

• Omdat L ’n Latynse vierkant is, k<strong>om</strong> <strong>die</strong> simbool L(Mi,Mj) net een keer <strong>in</strong> ry Mi van<br />

L voor, naamlik <strong>in</strong> kol<strong>om</strong> Mj, en dus sal L(Mi,Mj) en Mi net <strong>in</strong> een wedstryd <strong>af</strong>gepaar<br />

word <strong>om</strong> ’n span <strong>te</strong> vorm.<br />

• Omdat L ’n Latynse vierkant is, k<strong>om</strong> <strong>die</strong> simbool L(Mj,Mi) net een keer <strong>in</strong> kol<strong>om</strong> Mi van<br />

L voor, naamlik <strong>in</strong> ry Mj, en dus sal L(Mj,Mi) en Mi net <strong>in</strong> een wedstryd <strong>te</strong>en mekaar<br />

speel.<br />

• Omdat L self-ortogonaal is, k<strong>om</strong> <strong>die</strong> paar vrouens L(Mi,Mj) en L(Mj,Mi) net <strong>in</strong> <strong>die</strong><br />

wedstryd voor waar<strong>in</strong> Mi en Mj <strong>te</strong>en mekaar speel, en dus speel elke vrou presies een<br />

keer <strong>te</strong>en elke ander vrou.<br />

• Omdat L(Mi,Mi) = Vi geld vir elke simbool i <strong>in</strong> <strong>die</strong> versamel<strong>in</strong>g {0,1,...,n−1} dat geen<br />

man <strong>in</strong> <strong>die</strong>selfde wedstryd as sy eie vrou geskeduleer word nie.<br />

1 ’n Latynse vierkant van orde n is idempo<strong>te</strong>nt as al n simbole <strong>in</strong> natuurlike volgorde op <strong>die</strong> noordwes<strong>te</strong>lik-<br />

suidoos<strong>te</strong>like diagonaal verskyn.<br />

(1)<br />

5

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!