01.05.2013 Views

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

Klik hier om die volledige joernaal in PDF-formaat af te laai - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang 9(2), Augustus 2012<br />

<strong>om</strong> kennis van hul eie <strong>af</strong>stamm<strong>in</strong>g <strong>te</strong> bek<strong>om</strong>. 30 Sover vasges<strong>te</strong>l kon word, het ons eie<br />

wetgewer nog nie <strong>in</strong> <strong>hier</strong><strong>die</strong> verband stappe beg<strong>in</strong> doen nie. 31 Hier word kortliks na <strong>die</strong><br />

posisie <strong>in</strong> Nederland, Engeland en Noorweë verwys. Al drie lande maak daarvoor<br />

voorsien<strong>in</strong>g dat ’n persoon wat deur middel van kunsmatige <strong>in</strong>sem<strong>in</strong>asie verwek is, van<strong>af</strong><br />

ouderd<strong>om</strong> 18 <strong>die</strong> reg het <strong>om</strong> <strong>te</strong> weet van wie hy <strong>af</strong>stam. 32 Die biologiese vader of moeder<br />

word nie as sogenaamde juri<strong>die</strong>se ouers geag wat met ouerlike gesag en verantwoordelikhede<br />

belas word nie. 33 In sowel Engeland as Nederland moedig <strong>die</strong> staat ouers aan <strong>om</strong> hul k<strong>in</strong>ders<br />

<strong>die</strong> waarheid oor hulle genetiese <strong>af</strong>stamm<strong>in</strong>g <strong>te</strong> ver<strong>te</strong>l, maar verplig hulle nie daartoe nie. 34<br />

3.2 Aannem<strong>in</strong>g<br />

Wat betref k<strong>in</strong>ders se reg <strong>om</strong> hul eie <strong>af</strong>stamm<strong>in</strong>g <strong>te</strong> ken, behoort daar <strong>in</strong> beg<strong>in</strong>sel geen verskil<br />

<strong>te</strong> wees tussen aangen<strong>om</strong>e k<strong>in</strong>ders en k<strong>in</strong>ders wat deur kunsmatige <strong>in</strong>sem<strong>in</strong>asie verwek is nie.<br />

Net soos laasgenoemde behoort ook aangen<strong>om</strong>e k<strong>in</strong>ders toegang tot hul genetiese rekords <strong>te</strong><br />

kan verkry van<strong>af</strong> ’n bepaalde ouderd<strong>om</strong> of wanneer hulle volwasse genoeg is <strong>om</strong> <strong>die</strong> kennis<br />

<strong>te</strong> kan verwerk, <strong>te</strong>nsy gewigtiger belange van <strong>die</strong> biologiese ouer (wat <strong>die</strong> k<strong>in</strong>d vir aannem<strong>in</strong>g<br />

<strong>af</strong>gegee het) of <strong>die</strong> aanneemouer <strong>in</strong> <strong>die</strong> weg daarvan staan. 35 Aannem<strong>in</strong>g hou ui<strong>te</strong>raard ’n<br />

bedreig<strong>in</strong>g vir <strong>die</strong> k<strong>in</strong>d se reg op identi<strong>te</strong>it <strong>in</strong>, aangesien sy band met sy (meestal) biologiese<br />

ouers vervang word deur ’n band met <strong>die</strong> aanneemouers. Tradisioneel was <strong>die</strong> benader<strong>in</strong>g een<br />

van geheimhoud<strong>in</strong>g oor en totale verbrek<strong>in</strong>g van <strong>die</strong> k<strong>in</strong>d se verhoud<strong>in</strong>g met sy of haar<br />

natuurlike ouers; sodoende is k<strong>in</strong>ders verh<strong>in</strong>der <strong>om</strong> hul biologiese identi<strong>te</strong>it <strong>te</strong> ken. Deesdae<br />

word daar <strong>in</strong> al hoe meer lande statutêr voorsien<strong>in</strong>g gemaak vir gro<strong>te</strong>r openheid <strong>om</strong>trent<br />

aannem<strong>in</strong>g. Nou kan k<strong>in</strong>ders, gewoonlik van<strong>af</strong> 18-jarige ouderd<strong>om</strong>, kennis van hul biologiese<br />

ouerskap bek<strong>om</strong> en daar word ook voorsien<strong>in</strong>g gemaak vir ’n regis<strong>te</strong>r van aangen<strong>om</strong>e k<strong>in</strong>ders<br />

deur staatsagentskappe wat belas is met <strong>die</strong> taak <strong>om</strong> vertroulike <strong>in</strong>ligt<strong>in</strong>g oor aannem<strong>in</strong>g <strong>te</strong><br />

versamel en openbaar <strong>te</strong> maak <strong>te</strong>n e<strong>in</strong>de onder andere <strong>die</strong> k<strong>in</strong>ders <strong>in</strong> staat <strong>te</strong> s<strong>te</strong>l <strong>om</strong> met hul<br />

biologiese ouers <strong>in</strong> aanrak<strong>in</strong>g <strong>te</strong> k<strong>om</strong>. 36<br />

Voor 2005 het Suid-Afrika ook <strong>die</strong> tradisionele “‘closed’ model of adoption” toegepas. 37 Die<br />

<strong>in</strong>werk<strong>in</strong>gtred<strong>in</strong>g van <strong>die</strong> K<strong>in</strong>derwet 38 van 2005 het eg<strong>te</strong>r ’n <strong>om</strong>meswaai bewerks<strong>te</strong>llig. Die<br />

Wet 38 vereis dat alle hofbevele oor aannem<strong>in</strong>g <strong>in</strong> ’n regis<strong>te</strong>r opgeneem moet word en maak<br />

voorsien<strong>in</strong>g vir <strong>die</strong> opname van onder andere <strong>die</strong> persoonlike besonderhede van <strong>die</strong> k<strong>in</strong>d, <strong>die</strong><br />

natuurlike ouers en <strong>die</strong> aanneemouers. Wat k<strong>in</strong>ders se toegang tot <strong>hier</strong><strong>die</strong> <strong>in</strong>ligt<strong>in</strong>g betref, is<br />

hulle (ongeag hulle ouderd<strong>om</strong>) en hulle aanneemouers <strong>in</strong> eers<strong>te</strong> <strong>in</strong>stansie geregtig op enige<br />

<strong>in</strong>ligt<strong>in</strong>g aangaande hulself en hulle biologiese ouers wat direk met hulle gesondheid verband<br />

hou. 39 Soos Schäfer 40 dit s<strong>te</strong>l, is <strong>die</strong> oogmerk met <strong>hier</strong><strong>die</strong> toegang sekerlik <strong>om</strong> <strong>die</strong><br />

betrokkenes <strong>te</strong> bemagtig <strong>om</strong> vas <strong>te</strong> s<strong>te</strong>l of daar enige oorerflike of genetiese toestande is wat<br />

<strong>die</strong> k<strong>in</strong>d besonder vatbaar vir sekere siek<strong>te</strong>s kan maak. Tweedens is k<strong>in</strong>ders by <strong>die</strong> bereik<strong>in</strong>g<br />

van 18-jarige ouderd<strong>om</strong> geregtig op toegang tot <strong>die</strong> <strong>in</strong>ligt<strong>in</strong>g, en dus ook op kennis van wie<br />

hulle biologiese ouers is. 41 Daar kan nie<strong>te</strong>m<strong>in</strong> vereis word dat hulle berad<strong>in</strong>g moet ondergaan<br />

alvorens hulle toegang tot <strong>die</strong> <strong>in</strong>ligt<strong>in</strong>g mag kry. 42 So gesien, is ons reg op een lyn met <strong>die</strong><br />

benader<strong>in</strong>g <strong>in</strong> ander lande en word <strong>die</strong> k<strong>in</strong>d se reg <strong>om</strong> sy of haar identi<strong>te</strong>it <strong>te</strong> handha<strong>af</strong>, <strong>in</strong><br />

gevalle van aannem<strong>in</strong>g dus by implikasie erken.<br />

104

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!