Jaarverslag 2011 FNV KIEM

JAAR-
VERSLAG
2011
www.fnv-kiem.nl BLIJF ACTIEF / 1

JAAR-
VERSLAG/
2011

Colofon
Uitgave FNV KIEM mei 2012 /
Vormgeving en prepress Studio FNV Bouw | Woerden
Druk Drukkerij Macula | Waddinxveen
2 / JAARVERSLAG 2011

INHOUDSOPGAVE /
InhoUDsopgaVe 3
VooRWooRD 4
fnV KIeM In De toeKoMst 6
De Nieuwe Vakbeweging 7
De bakens verzetten 7
FNV KIEM over de grens 8
pRojeCt CReatIeVe InDUstRIe 9
InDIVIDUele BelangenBehaRtIgIng (IBB) 13
MaRKetIng & CoMMUnICatIe 20
het netWeRK aCtIeVe leDen (nal) 24
seCtoRen
gRafIMeDIa & teChnIeK 32
Grafische sector 33
Sector Verpakkingen 36
KUnst en poDIUM 37
Vakgroep Beeldend 41
Vakgroep BV Pop 44
Vakgroep Dans 44
Vakgroep Klassieke Muziek 45
Vakgroep Kunsteducatie & Amateurkunst 47
Vakgroep Theater 48
enteRtaInMent & MeDIa 49
Vakgroep Bioscopen 52
Vakgroep Crewbelangen 53
Sector Uitgeverijen 54
ZelfstanDIg pRofessIonals 56
Ugo 60
CIjfeRs en oRganIsatIe
Financieel Jaarverslag: Staat van baten en lasten 64
Begroting 65
Vermogensbeheer 66
Uit- en instroom per sector 67
Personeelscijfers 69
Samenstelling bondsbestuur 70
Organogram Vereniging 71
Organogram Werkorganisatie 72
JAARVERSLAG 2011 / 3

VOORWOORD/

Terugkijkend op 2011 zijn we mogelijk getuige geweest
van het ontstaan van een nieuw tijdperk. Een nieuw tijdperk
waarin heel snel heel veel verandert en zekerheden
zijn komen te vervallen, terwijl de nieuwe wegen daarvoor
nog gevonden moeten worden.
het jaar 2011 was een zwaar jaar. Voor veel
van onze leden, die getroffen werden door de
gevolgen van reorganisaties, bezuinigingen en
pensioenmaatregelen. En voor de vereniging
zelf die zich geconfronteerd zag met eigen
interne crises: het voortijdig afscheid nemen
van voorzitter Joke Hubert, een reorganisatieaankondiging
in de werkorganisatie in verband
met terugloop van het ledenaantal en de aanzet
tot vernieuwing van de huidige vereniging naar
een moderne vakbond.
Het jaar 2011 kende keiharde bezuinigings -
maatregelen. De kunst- en cultuursector kan
zich opmaken voor een banenverlies van 40%.
De enorme verschraling die dat tot gevolg heeft
voor Nederland wordt steeds duidelijker zichtbaar.
Veel kleurmakers van Nederland zijn of
worden weggesaneerd, aan de kant gezet of
‘geflexibiliseerd’. En voor een fatsoenlijke afbouw
of werkbemiddeling hoeven ze niet in
Den Haag aan te kloppen.
Als vakbond zijn we een felle strijd tegen dit
afbraak beleid aangegaan. Met de Mars der
Beschaving en met onze actie Stop Culturele
Kaalslag. Met onze strijd tegen de onrecht -
vaardige Btw-verhoging. En met een succes-
volle juridische strijd tegen het plompverloren
afschaffen van de WWIK. We hebben gelobbyd,
acties op touw gezet, rechtszaken gevoerd
en sociale plannen afgesloten. Tegelijkertijd
hebben we ook nieuwe wegen bewandeld,
zoals met het downloadverbod en met het
mobiliteitscentrum C3.
En natuurlijk hebben we ondertussen ook vele
cao’s afgesloten, pensioenfondsen bestuurd,
leden juridisch bijgestaan, voorlichting gegeven
en talloze vragen beantwoord.
Helaas was 2011 ook het jaar van de crisis
binnen de FNV. Publiek, pers, politiek en polder
zagen een tot op het bot verdeelde FNV over
het pensioenakkoord. Een zwarte bladzijde in
de vakbondsgeschiedenis. Op de valreep van
het nieuwe jaar was daar dan toch het akkoord
van Dalfsen, met het besluit tot de oprichting
van De Nieuwe Vakbeweging: de eensgezinde
erkenning dat we samen verder moeten en
samen vernieuwen moeten. Vernieuwing zoekt
FNV KIEM ondertussen zelf ook, zoals met de
eerste live internet-televisie-uitzending, die we
rond het pensioenakkoord produceerden.
Meepraten als lid, thuis achter de pc, een noviteit
in de vakbondswereld.
Als FNV KIEM zijn we een bond met, voor en
door onze leden. En die leden maken prachtige
dingen. Van beeldende kunst, mooi drukwerk,
flitsende websites en leerzame games, tot
adembenemende dans, prachtige muziek
en ontroerend toneel. En nog heel veel meer.
Creatieve professionals, die de kleurmakers
van Nederland zijn. In onze vereniging komen
zij samen.
We zijn een vereniging die al dat talent onder -
steunt, zodat met dat talent een degelijke boterham
verdiend kan worden. We hebben daarvoor
in 2011 met ons hart gestreden, onze nek uitgestoken
en mooie resultaten geboekt. Van die
inspanningen en resultaten is dit jaarverslag de
neerslag. En daar zijn we best trots op. Samen
met alle leden, bestuurders en medewerkers
van de werkorganisatie zetten we ons er in
2012 ook weer volop voor in!
edwin Bouwers,
waarnemend voorzitter FNV KIEM
JAARVERSLAG 2011 / 5

FNV KIEM IN DE
TOEKOMST/

De nieuwe
vakbeweging /
het pensioenakkoord maakte in de zomer van
2011 pijnlijk duidelijk dat er grote verschillen waren
ontstaan over de visie over het pensioenakkoord en
over de werkwijze van de democratie binnen de FNV.
Rollebollend ging de FNV over straat met grote
krantenkoppen als gevolg. Een situatie die ook
schadelijk was voor FNV KIEM. Onze leden en
zeker ook onze potentiële nieuwe leden zaten
niet te wachten op een verdeeld FNV en het was
zeer schadelijk voor ons imago.
Een scheuring binnen de FNV leek onvermijdelijk
en ingrijpen was noodzakelijk. Onder leiding van
verkenners Herman Wijffels en Han Noten werd op
4 december 2011 in Dalfsen een historisch akkoord
gesloten om te komen tot fundamentele vernieuwing
van de vakbeweging. Gezamenlijk was de conclusie
dat er een vakbeweging dient te komen die past
bij de huidige tijd, die aantrekkelijk is voor nieuwe
groepen leden en antwoorden heeft op hedendaagse
ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in Nederland.
Als FNV KIEM hebben wij nadrukkelijk ons steentje
bijgedragen om te komen tot die noodzakelijke
vernieuwing. Dichtbij de sector en beroep, voor
werknemers en zelfstandigen, in samenwerking met
beroepsverenigingen en andere organisaties waren
al onze uitgangspunten. Onze samenleving is sterk
in verandering. Dat vraagt om een andere aanpak
en oplossingen. Maatwerk, herkenbaar en dichtbij.
Strijdend met het hart tegen onrecht en voor de
zwakkeren in onze samenleving. Maar ook met
kennis van zaken en ondersteunend voor onze leden
om met hun talent een goede boterham te verdienen.
De eerste stappen zijn gezet.
De bakens
verzetten /
ook voor fnV KIeM is het noodzakelijk om de
bakens te verzetten. Het bondsbestuur heeft
naar aanleiding van het rapport van de commissie
Modernisering van de vereniging besloten dat
het op een aantal terreinen anders en beter moet.
Zo is er een financiële noodzaak tot bezuiniging.
Als FNV KIEM zijn we gezegend met een solide
vermogen, maar we zijn in de loop der jaren te
afhankelijk geworden van onze beleggingen en
andere opbrengsten. Het uitgangspunt moet zijn dat
de vaste uitgaven gefinancierd moeten kunnen worden
van onze contributie-inkomsten. Vaste uitgaven vanuit
vaste inkomsten, variabele uitgaven vanuit variabele
inkomsten. Er zijn een vacaturestop en reorganisatie
aangekondigd waarbij ook gedwongen ontslagen
helaas niet uitgesloten worden. Het uitgangspunt
moet zijn een efficiëntere dienstverlening tegen lagere
kosten. Tegelijk met de reorganisatie, die in 2012
verder vorm zal krijgen, moet het dalende ledental
omgebogen gaan worden richting nieuwe groei.
JAARVERSLAG 2011 / 7

FNV KIEM
over de grens /
eind 2010 verscheen het rapport
‘The Future of the European Print Industry
in our hands’. In dat rapport
met bijbehorende toolkit staan praktische
tips en adviezen voor sociaal
verantwoord herstructureren in de
grafische sector. In 2011 zijn in
samenwerking met het de grafische
werkgeversvereniging KVGO workshops
gegeven om de goede voorbeelden
uit te venten. Dit met financiering
van de Europese Commissie.
Tevens is er met Uni Europa
Graphical en de Europese werkgeversorganisatie
Intergraf gewerkt
aan een voortzetting van een sociale
dialoog. Het doel is hierbij afspraken
te maken op Europees niveau over
arbeidsomstandigheden, opleidingen
en contracten. FNV KIEM is in
2011 ook actief geweest bij het
Europese vakbondswerk op het
gebied van verpakkingen, media en
acteurs.
8 / JAARVERSLAG 2011
De bezuinigingen op kunst
en cultuur en het grote
aantal reorganisaties in de
grafische sector doen bijna
vergeten dat er voor FNV
KIEM wel degelijk ook een
groeisector is: de creatieve
industrie. De groei zit,
zo blijkt uit het Project
Creatieve Industrie dat hier
in 2011 onderzoek naar
deed, vooral in de toe -
gepaste creatieve sectoren
zoals design, gaming,
architectuur, interieur,
reclame, grafisch
ontwerp, tv en film.

PROJECT
CREATIEVE
INDUSTRIE /

PROJECT CREATIEVE INDUSTRIE /
In 2011 hebben de eerste ver ken ningen binnen
het Project Creatieve Industrie plaatsgevonden. Er is
in middels een goed beeld van de markt van de creatieve
industrie waar FNV KIEM (nog) niet ope reer de. Eind 2011
is de tijd rijp om de kansen die er liggen te verzilveren.
Op basis van de verkenning en ad viezen vanuit het
projectteam dienen bestuurlijke keuzes gemaakt te
wor den voor een aantal deel projecten, c.q. experimenten
voor de komende beleidsperiode tot en met 2015.
OVER DE SECTOR /
De creatieve industrie is een brede, veelomvattende
industrie die zich niet graag in een hokje laat duwen.
Een sectorale aanpak van deze industrie is lastig, omdat
de werknemers en zp’ers in deze industrie zichzelf eerder
in een beroep terug zien dan in een sector. Een voorbeeld
daarvan is een designer die intersectoraal werkt: de ene
dag voor een tijdschrift, dan weer voor een bedrijf en dan
weer voor een gameontwikkelaar. Wellicht is dit ook de
reden voor een aantal goed lopende beroepsverenigingen
in de creatieve industrie als de BNO, BNA en de VEA.
VEEL ZP’ERS /
Daarbij kom dat de creatieve industrie sterk gedomineerd
wordt door zelfstandigen, start-ups en MKB-ers die
werken op project basis in sterk wisselende samen -
stellingen. Zij zetten zichzelf niet vast in een sector, maar
bewegen zich cross-sectoraal. Om mee te kunnen gaan
met deze groep in deze industrie zal FNV KIEM haar
voorliefde voor kaders en sector grenzen een beetje los
moeten laten. Want er liggen kansen, maar om die te
benutten is flexibiliteit en snel schakelen een voorwaarde.
Niet alles is nieuw in de creatieve industrie. Ook in deze
sector spelen problemen die de vakbond niet vreemd zijn.
Binnen de creatieve industrie zijn – naast de sectoren
die al worden vertegenwoordigd – met name de reclame -
branche en game-industrie interessante gebieden voor
FNV KIEM.
10 / JAARVERSLAG 2011
BEVINDINGEN /
na een jaar pionieren ziet de projectgroep
duidelijke kansen voor fnV KIeM. Kort
samengevat zijn die kansen:
FNV KIEM heeft voor een groot deel de creatieve
industrie al in handen. Dat maakt de stap naar de
vakbond voor de hele creatieve industrie
overzichtelijk met als voordeel dat het potentieel
aan leden daarmee aanzienlijk groeit;
Zowel in de reclame als game-industrie is
behoefte aan vakbonds werk ‘oude stijl’;
De zp’ers zoeken een betrouwbare partij die hen
kan helpen bij alle facetten van de zakelijke kant
van het ondernemerschap;
Het imago is nog bleek, maar er schuilt een goed
bewaard geheim in FNV KIEM dat nu naar buiten
gebracht kan worden;
FNV KIEM heeft de kans zich nu als autoriteit op
het gebied van werk en inkomen te positioneren
in de creatieve industrie d.m.v. een eigen leerstoel;
Het producten- en diensten portfolio van
FNV KIEM sluit goed aan bij de wensen van de
creatieve industrie. De verpakking ervan moet
anders en Intellectueel eigendomsrecht verdient
een prominente plek in het portfolio. Om de
producten en diensten te verkopen is een
klantgerichte aanpak nodig;
Samenwerkingsverbanden met beroeps -
organisaties, maar ook binnen de eigen
FNV-familie, bieden kansen op groei in leden -
aantal.

RECLAME /
De reclamebranche is een conjunc -
tuurgevoelige branche en heeft
het sinds het begin van de econo
mi sche crisis in 2008 moeilijk.
De reclamebranche is op dit moment
de minst presterende branche
binnen de creatief zakelijke dienst -
verlening (CBS).
Echter, zodra de markt weer aan -
trekt zal er ook weer een grotere
vraag ontstaan naar personeel in de
reclame. De arbeidsvoorwaarden
zijn in deze branche nog magertjes
geregeld. De salarissen lopen uiteen,
maar de branche betaalt over
het algemeen goed. Goede creatieven
of strategisch marketeers
kunnen een riant salaris verwachten,
maar de middenmoot moet het
vaker doen met een salaris dat niet
boven het gemiddelde uitkomt.
Het zijn met name de secundaire
arbeidsvoorwaarden waar nog een
wereld te winnen valt. Aan de
bureaukant is het de VEA die de
belangen behartigt voor de reclamebureaus.
Aan de werknemerskant is
er niet zoveel. FNV KIEM kan de rol
pakken als vakbond voor de werknemers
in de reclame. De CAO
Creatieve Industrie kan een middel
zijn om de branche mee te
benaderen.
De reclamebranche staat – behalve
vanwege de economische crisis –
ook om een andere reden onder
druk. Steeds meer creatieven beginnen
voor zichzelf en vormen met
andere creatieven groepjes die de
wens van de klant kunnen vervullen.
Deze manier van werken brengt een
flexibiliteit met zich mee die grote
reclamebureaus veelal niet meer
kunnen bieden. De opdrachtgever
heeft meer keus gekregen en dat
betekent meer concurrentie voor
de reclamebureaus. Het is dus nog
maar de vraag of deze branche weer
naar het oude niveau aantrekt wanneer
de economie weer in de lift zit.
GAME-INDUSTRIE /
De game-industrie is een jonge,
zeer succesvolle industrie. Het
financiële succes dat de gamebedrijven
de afgelopen jaren hebben
be haald, heeft wereldwijd geleid tot
een toename van dit type bedrijven.
Hierdoor neemt de concurrentie toe,
maar de game-industrie als geheel
laat nog steeds groeicijfers zien.
Het is vooral deze industrie die in
2010 heeft laten zien dat innovatie
loont. Op de lange termijn gaan
alle prognoses nog steeds uit van
spectaculaire groeicijfers.
Volgens onderzoek van Pricewaterhouse
& Coopers gaat er in 2010 in
de wereld zo’n 44 miljard euro om in
de totale game-industrie, waarvan in
Nederland 637 miljoen euro. Binnen
de Nederlandse game-industrie is
de vertegenwoordiging nog niet helemaal
op orde. Er is de Dutch
Games Association (DGA) die het
aanspreekpunt vormt voor andere
PROJECT CREATIEVE INDUSTRIE /
sectoren, de internationale markt en
nationale en internationale overheden.
De Dutch Game Garden is een
organisatie die de game-industrie
faciliteert, stimuleert en partijen bij
elkaar brengt met professionele begeleiding,
seminars en evenementen.
Een stichting die bestaat dankzij
steun van verschillende overheidsinstellingen,
waaronder het Ministerie
van Economische Zaken. De stichting
heeft als missie: een beter vestigingsklimaat,
meer werkgelegenheid
en meer mogelijkheden voor innovatie
in de Nederlandse game-industrie.
Het blijken echter met name de
investeerders in games te zijn die
aan verschillende besturen deelnemen
en niet de ontwikkelaars van
de games zelf. En dat zou wel nodig
zijn, want tijdens een Gamelabavond
in Pakhuis de Zwijger in
Amsterdam werd duidelijk dat het
juist de ontwikkelaars zijn die erg
slecht verdienen. Een ontwikkelaar
in het publiek legde uit dat het
salaris iets boven het minimumloon
ligt. Ter vergelijking: een softwareontwikkelaar
verdient twee tot drie
keer zoveel. Hier kan FNV KIEM
een rol pakken.
Daarnaast mist de game-sector een
lobbyist. DGA gaf tijdens de avond
aan dat dit zeker nodig is en je niet
kunt voldoen met alleen een lobbyist
voor de hele creatieve industrie. De
eerste roep om een keurmerk is ook
al gehoord.
JAARVERSLAG 2011 / 11

PROJECT CREATIEVE INDUSTRIE /
ACTIEPUNTEN /
De bevindingen die het project
Creatieve Industrie eind 2011
heeft geconstateerd zijn
verwoord in adviezen en
mogelijke actiepunten:
Binnen de markt van creatieve
industrie zal er (extra) geïn ves -
teerd dienen te worden in de
game-industrie en reclame.
Binnen de meer traditionele
branches stelt het projectteam
(middels input van CBB) extra
impulsen voor bij de sectoren
Uitgeverijen, Media en Poppodia.
Het Project Creatieve Industrie
pleit voor een promotiecampagne
om het huidige producten- en
dienstenportfolio van FNV KIEM
beter aan te laten sluiten bij de
wensen van de creatieve industrie
(ook intellectueel eigendomsrecht):
een ‘one stop loket’ en
een promotiecampagne van
FNV KIEM bij diverse
broedplaatsen in het land.
Ook wil het Project Creatieve
Industrie een kwalitatief hoogstaand
scholingstraject inrichten
en uitvoeren in samenwerking
met Ruwer.
Tenslotte wil het project op basis
van strategisch plan allianties met
brancheorganisaties aangaan
(maatwerk).
12 / JAARVERSLAG 2011
Game-ontwikkelaars moeten aan
veel meer eisen voldoen dan ze vanuit
hun opleiding meekrijgen. Ze
moeten ook behendig zijn op het
gebied van marketing en sales en
dienen een zak met geld te hebben.
ZP’ERS IN DE CREATIEVE
INDUSTRIE /
Bij 87 procent van alle creatieve bedrijven
in Nederland werken minder
dan vijf mensen. Die kleinschaligheid
zorgt ervoor dat de creatieve industrie
over het algemeen sneller in
staat is zich aan te passen dan andere
sectoren.
Binnen de creatieve industrie vind je
met name netwerkorganisaties, een
organisatievorm waarbij mensen
(tijdelijk) samenwerken in projecten
en waarbij elke persoon wordt
gewaardeerd en betaald op de in -
dividuele talenten die de persoon
inbrengt. Elk individu is steeds meer
verantwoordelijk voor zijn of haar
eigen carrière. Elk individu is zijn
eigen onderneming en zelf verantwoordelijk
voor de ontwikkeling
daarvan. Werknemers worden
free lancers en werkgevers
splitsen zich op in kleinere kernen.
Langzaam maar zeker wordt verre -
weg het grootste deel van de
werkzame personen in de creatieve
industrie zelfstandig ondernemer.
De zp’ers zetten zichzelf niet vast in
een sector, maar bewegen zich
cross-sectoraal. Ze excelleren in
creativiteit en innovatie, maar missen
op het gebied van ondernemerschap
nog wel eens wat skills.
Er blijkt behoefte te zijn aan:
• Advies (bedrijfskundig, juridisch,
communicatie en marketing, ad -
ministratief, financieel en fiscaal);
• Scholing (ook op het gebied
van ondernemerschap);
• Contract screening, opstellen
contracten en algemene voorwaarden;
• Lobby;
• Korting op verzekeringen;
• Uitbesteding van de gehele
boekhouding;
• Begeleiding bij onderhandelen.
FNV KIEM als een betrouwbare
partij die zp’ers kan helpen bij alle
facetten van de zakelijke kant van
het ondernemerschap is hierbij
meer dan welkom. Hierin ligt voor
FNV KIEM een kans.
PLANNING /
Het Project Creatieve Industrie
loopt formeel op 1 juli 2013 af.
Dit betekent dat de deelprojecten
worden opgestart in de loop van
2012 met de nadrukkelijke be -
doeling om dit na gebleken succes
te integreren in de bestaande bedrijfsvoering.
In oktober 2012 wordt
een uitvoerige evaluatie georganiseerd
en zal het bondsbestuur worden
geïnformeerd over de resultaten
tot dan toe en de aanbevelingen
voor de volgende (afrondende) fase.

INDIVIDUELE
BELANGEN-
BEHARTIGING /

14 / JAARVERSLAG 2011
De doelen van de afdeling IBB waren in 2011
gebaseerd op de algemene doelstellingen van
FNV KIEM: Kwaliteit, Communicatie en
Samenwerking.
De focus van de afdeling IBB is in 2011
gericht geweest op de kwaliteit van de dienstverlening
en het intern en extern zichtbaar
maken daarvan. De dienstverlening van IBB
is een van de speerpunten van FNV KIEM
en voorziet in een van de grootste behoeften
van de leden.
DRUKTE /
Waar de afdeling andere jaren in december
een terugval zag in het aantal zaken en calls,
was december 2011 een hectische en drukke
maand. Ook februari, oktober en november
waren drukke maanden, niet in de laatste
plaats vanwege het seizoenswerk in bepaalde
sectoren. IBB verwacht ook in de aanloop
naar de zomer van 2012 een periode die
drukker zal zijn dan normaal.
Het aantal ontslag- en reorganisatiezaken dat
IBB in 2011 heeft behandeld was bijna de
helft (48%) van het totale aantal zaken dat de
afdeling behandelde. Vermoedelijk doordat de
grootste klappen in de grafische sector in eerdere
jaren vielen, was het aantal ontslagzaken
iets lager dan in 2009 en 2010. De verwachting
is echter dat vooral in andere sectoren in
2012 en 2013 opnieuw grote klappen zullen
gaan vallen, waardoor het aantal ontslag- en
reorganisatiezaken weer zal toenemen.
SAMENWERKING NAL /
In de samenwerking met NAL (Netwerk
Actieve Leden) wordt in 2011 duidelijk zichtbaar
dat wenselijk is dat de inzet en werving
van actieve leden verbeterd wordt. Dit blijkt
moeilijker te bewerkstelligen dan het lijkt.
Uit de samenwerking tussen IBB en NAL is
naar voren gekomen, dat actieve leden be-
hoefte hebben aan een duidelijke omschrijving
van wat er wel en niet van hen wordt verwacht.
Tevens willen actieve leden weten
wat de rechten en plichten van een actief lid
zijn en de benodigde scholing aangeboden
krijgen.
KWALITEIT EN KLANTTEVREDENHEID /
Het onderdeel kwaliteit was ook in 2011 een
doorlopend aandachtspunt voor de afdeling
IBB. Naast het feit dat het de eigenschap
is van de jurist om altijd naar de kwaliteit van
het eigen werk te kijken, vindt er via de
zo genoemde service-leaflets een continue
kwaliteitsbewaking plaats. Deze service-leaflets
zijn formulieren die klanten (leden) van
de afdeling IBB ontvangen na een van de
geleverde diensten. Het is een peilstok om
de waardering van IBB en haar producten te
meten. In 2011 heeft het management van
IBB zich hier wederom specifiek op gericht en
hieruit een analyse gemaakt. Ten opzichte van
2010 hebben alle IBB-afdelingen op het gebied
van kwaliteit en klanttevredenheid beter
gescoord. Gemiddeld scoort de afdeling het
cijfer 8, waarmee de afdeling zeer tevreden is
(twee tiende procent hoger dan verleden jaar).
Het streven is dit cijfer te handhaven en waar
dat kan nog verder te verbeteren.
SCHOLING EN OPLEIDING /
Scholing en opleiding is voor een afdeling
waar de juridische praktijk is ondergebracht
een continue proces. Wetten en regels zijn
aan verandering onderhevig en de juris -
prudentie is steeds in ontwikkeling.
In 2011 zijn twee in company cursussen
georganiseerd op basis van gewenste

onderwerpen van medewerkers IBB
en CBB. De twee cursussen betroffen
de onderwerpen ‘Overgang
Ondernemingen’ en ‘Actualiteiten
Arbeidsrecht’, waarbij bestuurders
en vakbondsadviseurs deelnamen
aan de cursus. Deze gezamenlijke
en gevarieerde deelname zorgt
voor interessante uitwisseling van
informatie en bovendien een betere
samenwerking tussen de afdelingen
onderling. De lijnen zijn ‘korter’
geworden en men weet elkaar nu
sneller te vinden.
Daarnaast is er voor alle medewerkers
jaarlijks ook ruimte op basis
van het individueel opleidingsbudget
waarmee op eigen verzoek relevante
opleidingen gevolgd kunnen worden.
Hiervan wordt uiteraard regelmatig
gebruik gemaakt.
BEZETTING /
Qua bezetting is Bureau Intake in
2011 in lichte mate in aantal werknemers
afgenomen. Tot 1 april 2011
heeft de afdeling ingezet op een
verhoogde bezetting van Bureau
Intake, echter bij nader inzien is
besloten dit terug te brengen op
het oude fte-aantal. Bij de Helpdesk
is vanwege het vertrek van twee
medewerkers ook iets ingeleverd
aan fte’s. Dit is gedeeltelijk opgevangen
door de huidige mede -
werkers.
DIENSTVERLENING /
Omdat de samenleving steeds meer
‘verjuridiseert’ heeft een duidelijk en
degelijk pakket aan juridische producten
FNV KIEM scherper op de
markt kunnen zetten. Om die reden
is in 2011 een grondige herbezinning
op de algemene voorwaarden
en het rechtenpakket hoofdprioriteit
voor de afdeling IBB geweest. Het
beheersbaar maken betekent niet
alleen in- en extern meer duidelijkheid
geven over wat leden van
FNV KIEM mogen verwachten.
Het betekent ook de slag maken
van het beheersbaar houden van de
begroting, zodat specialisatie van
de juridische dienstverlening verder
kan worden doorgezet.
De algemene voorwaarden zijn naar
aanleiding van voorwerk in 2011
op een aantal punten aangepast.
In onder meer het rechtenpakket is
duidelijker omschreven wat FNV
KIEM wel en niet voor haar leden
doet. Daarnaast zijn er voor leden
nu ook mogelijkheden om achteraf
juridische hulp te krijgen; de termijn
daarvan is van drie naar zes maanden
gegaan.
Tenslotte is op schrift gesteld
dat FNV KIEM zich het recht voor -
behoudt om tegemoet te komen in
de bijdrage aan griffiekosten; dit
vanwege de eerder aangekondigde
verhoging van deze kosten. De
nieuwe algemene voorwaarden
worden per februari 2012 van
toepassing.
INDIVIDUELE BELANGENBEHARTIGING /
SUCCESSEN /
De afdeling IBB heeft in 2011
verschillende zaken met succes
afgerond en bovendien, in alle
gevallen zich voor de voorgelegde
vragen en zaken met
deskundigheid ingezet (zie ook
kwaliteit en klanttevredenheid).
De inzet van een van de
advocaten van IBB als vraagbaak
voor bestuurders en vakbondsadviseurs
blijkt te voorzien in een
grote behoefte van de afdeling
CBB. Daarmee wordt vorm -
gegeven aan de gedachte dat
belangenbehartiging feitelijk één
dienst is met diverse facetten.
Ruim 100 vraagstukken zijn in
2011 door bestuurders en vak -
bondsadviseurs met de advocate
uitvoerig doorgenomen en deze
zaken zijn in bijna alle gevallen
afgehandeld of op juiste wijze op
de rails gezet. De werkdossiers
hiervan zijn overigens niet in de
aantallen van behandelde dossiers
opgenomen.
De inzet van de advocate als
coach voor twee juristen heeft
er in 2011 toe geleid dat deze
juristen in veel zaken reeds zelf -
standig kunnen opereren. Mede
daardoor heeft een verbreding
plaatsgevonden van het werk- en
aandachtsgebied van deze
juristen. In 2011 is een dergelijke
coaching ingezet voor de
medewerkers van Bureau Intake.
JAARVERSLAG 2011 / 15

INDIVIDUELE BELANGENBEHARTIGING /
SAMENWERKING /
Een samenwerking op het externe
vlak heeft in 2011 vorm gekregen
door reguliere contacten met vakgenoten
van andere kantoren en organisaties
over gelijke taakgebieden.
Daarnaast werden contacten gelegd
met organisaties die aanverwante
diensten (kunnen) leveren.
Ook in 2011 was samenwerking
met externe advocaten noodzakelijk
vanwege kwalitatieve en/of kwantitatieve
capaciteitsproblemen.
Dit vond echter minder vaak plaats
dan in vorige jaren, onder meer
doordat de medewerkers van IBB
zich verder inhoudelijk hebben
bekwaamd op een aantal specifieke
onderwerpen en leerstukken.
Voor wat betreft de interne samenwerking
is er sinds 1 januari 2011
ten behoeve van de dienstverlening
aan het CBB een vast aanspreekpunt
voor juridische interpretatievraagstukken
en of uitleg over
mogelijke collectieve aanpak
langs juridische weg gerealiseerd.
Zie hiervoor ook het hoofdstukje
Successen.
Bij overwegingen tot een eventuele
juridische aanpak van een collectieve
kwestie is met regelmaat
overlegd tussen managers CBB
en IBB en soms het DB.
16 / JAARVERSLAG 2011
CALLS HELPDESK /
In de cijfers van het aantal calls die
de Helpdesk te verwerken kreeg,
is te zien dat het aantal calls in
2011 afnam. De afdeling IBB had
verwacht dat de afname groter zou
zijn. Mensen blijken nog steeds
heel goed de weg te kunnen vinden
naar de Helpdesk. Opmerkelijk is
dat de vragen aan de Helpdesk in -
houdelijker worden. Dat heeft vermoedelijk
te maken met dat mensen
zich van tevoren via allerlei media
vooraf beter (laten) informeren dan
voorgaande jaren.
Leden weten steeds beter waar ze
het over hebben en dat heeft tot
gevolg dat ook van de juristen op
de Helpdesk meer gevraagd wordt.
De gemiddelde gesprekstijd van
de call neemt daardoor in lichte
mate toe.
COMMUNICATIE /
De profilering en imagoversterking
van de afdeling IBB heeft in 2011
meer vorm gekregen. Eens te meer
is gebleken dat het in meerdere
opzichten van belang is dat zowel
de werkorganisatie als ook de vereniging
met leden van FNV KIEM,
een helder en juist beeld heeft
van de werkzaamheden en de
prestaties van IBB.
De juristen hebben met regelmaat
artikelen geschreven over juridisch
relevante zaken, zoals recente jurisprudentie,
te wijzigen wetgeving,
‘valkuilen’, nadere uitleg en inter -
pretaties van wetten en/of cao’s.
De afdeling Communicatie heeft
deze teksten verwerkt op intranet,
internet, in de KIEM sectorkranten
en/of overige media.
Het is gebleken dat er voor een
gedegen inzet van de afdeling
IBB ten behoeve van de externe
communicatie reserveringen in
tijd en fte gemaakt zullen moeten
worden.
DOSSIERS /
In 2011 zijn de dossiers verdeeld
over de verschillende afdelingen
van IBB. Een beperkt aantal zaken
is uitgezet bij externe bureaus: een
aantal via externe advocatuur, in
verband met hun specialisatie in
intellectueel eigendom, letsel -
schadezaken en bovenal FNV
Bureau Beroepsziekten.

CIJFERS /
CALLS 2011
LEDEN
1218
833
2010 8154
2011 7354
702
Juristen - Advocaten
Aantal calls leden en aantal calls/e-mails niet-leden in 2011
aantal Calls
268
AANTAL IN BEHANDELING GENOMEN DOSSIERS /
NIET-LEDEN
404 429
Bureau Intake
2010 690
2011 748
aantal Calls
41
27 28
Extern
SERVICELEAFLETS 2011
Secretariaat 8
Juristen 8
Bureau Intake 8,1
Callcenter 8
INDIVIDUELE BELANGENBEHARTIGING /
Helpdesk 7.9
geMIDDelDe
JAARVERSLAG 2011 / 17

INDIVIDUELE BELANGENBEHARTIGING /
TOTAAL DOSSIERS /
AANTAL ONTSLAGZAKEN /
ontslagzaken 2009 % 2009 2010 % 2010 2011 % 2011
Beëindigingsovereenkomst 80 13.16 85 15.45
Deeltijdontslag 1 0.16 25 4.55
Faillissement 3 0.49 7 1.27
Kennelijk onredelijk ontslag 34 3.84 19 3.13 11 2
Kort geding 1 0.18
Ontbinding arbeidsovereenkomst 395 44.58 122 20.07 35 6.36
Arbeidsovereenkomst 81 9.14 - - - -
Ontslag op staande voet 11 1.24 17 2.80 14 2.55
Ontslagaanvraag werkgever 9 1.02 2 0.33 9 1.64
Procedure UWV WERKbedrijf 319 36.00 220 36.18 168 30.55
Reorganisatie / RFR 34 3.84 21 3.45 13 2.36
Schorsing / non actief 3 0.34 4 0.66 4 0.73
Sociaal plan 2 0.33 7 1.27
Vaststellingsovereenkomst 117 19.24 171 31.09
eindtotaal 886 100 608 100 550 100
18 / JAARVERSLAG 2011
1557
2009
1264
2010
1159
2011

AANTAL ZAKEN /
INDIVIDUELE BELANGENBEHARTIGING /
aantal zaken 2009 % 2009 2010 % 2010 2011 % 2011
Algemeen 6 0.39 5 0.40 8 0.70
Arbeidsrecht 330 21.61 296 23.42 279 24.35
Arbeidsvoorwaarden 78 5.11 63 4.98 53 4.62
Auteursrecht 30 1.96 29 2.29 17 1.48
Belasting 1 0.07 2 0.16 - -
Beroepsziekte 7 0.48 6 0.47 7 0.61
Contracten 81 5.30 80 6.33 80 6.98
Hoger beroep - - - - 1 0.09
Kort geding - - - - 3 0.26
Letselschade 10 0.65 2 0.16 5 0.44
Ontslag 805 52.72 608 48.10 550 47.99
Sociale verzekering 104 6.94 108 8.44 90 3.49
Verbintenissenrecht 46 3.01 36 2.85 35 3.05
Zelfstandigen 27 1.77 29 2.29 18 1.57
totaal 1525 100 1262 100 1146 100
JAARVERSLAG 2011 / 19

MARKETING EN
COMMUNICATIE /

De afdeling Marketing & Communicatie heeft zich in
2011 gericht op het zowel intern als extern helder
communiceren van de ontwikkelingen in de markt en
de producten en diensten van FNV KIEM.
het uitgangspunt voor 2011 was
het doelgroepgericht benaderen van
de zeer uiteenlopende segmenten
en sectoren van FNV KIEM, met als
belangrijke onder delen ledenwerving
en ledenbehoud. Een deel van de
activiteiten uit het stopgezette project
KIEM Groeit zijn overgeheveld
naar de afdeling Marketing en Communicatie.
INTRODUCTIEAANBOD /
Door het dalende succes van de
FNV overkoepelende ‘Power to’
campagne (met het aanbod ‘6
maanden voor 25 euro’) is besloten
om deze in 2011 vooralsnog niet te
continueren en tot een herijking van
de campagne over te gaan. In
afwachting van de ontwikkelingen
met betrekking tot ‘De Nieuwe Vakbeweging’
zijn de gezamenlijke
campagneplannen tussen de diverse
FNV-bonden verder uitgesteld.
Immers, het laden van een merk -
naam die ophoudt te bestaan, heeft
weinig toegevoegde waarde. Echter,
stilstand betekent voor FNV KIEM
nu ook achteruitgang. Gezamenlijke
massa mediale campagnes als tv-en
radiocommercials en buitenreclame,
hebben dit jaar niet plaatsgevonden,
met als gevolg het uitblijven van de
traditionele piek in ledenwinst in
oktober tot en met november. FNV
KIEM heeft vervolgens het introductieaanbod
‘De eerste 4 maanden
voor 25 euro’ in het leven geroepen.
Dit aanbod geldt het hele jaar door.
BROCHURES, FOLDERS, FLYERS EN
ANDER DRUKWERK /
De afdeling Marketing & Communicatie
heeft in 2011 nagenoeg alle
sectorale brochures herschreven,
geactualiseerd en opnieuw
uitgebracht met nieuwe markt -
gerichte informatie en (deels) nieuw
foto materiaal. Naast de be staande
inschrijfformulieren en divers druk -
werk, zijn er op verzoek van de
diverse afdelingen verschillende
nieuwe folders ontwikkeld, waaronder
de trainingsgids, de wer vings-
folder contactpersonen en de brochure
FNV KIEM loopbaanadvies en
coaching.
KIEM NIEUWS /
In 2011 zijn vier KIEM kranten verschenen,
die zijn verstuurd aan de
leden in de segmenten:
• Grafimedia & Techniek
• Entertainment & Media
• Kunst & Podium
WEBINAR /
In 2011 heeft de afdeling communicatie
een verdere stap gemaakt in
de integratie van digitale media in de
mediamix en het gebruik van mediamiddelen
die passen bij de achterban.
Met een televisie-uitzending die
via internet te volgen was, werden
de leden live en interactief geraadpleegd
over het pensioenakkoord.
Meer dan 1.000 kijkers stemden af
op dit digitale kanaal.
Wie niet in de gelegenheid was om
de uitzending live te volgen, kon op
een ander tijdstip kijken. Dit zogenoemde
webinar vond plaats, naast
de traditionele ledenraadplegingen
in diverse zalen in het land. De afdeling
Marketing & Communicatie
hoopt en verwacht met deze wijze
van communiceren een jongere
doelgroep te kunnen bereiken.
E-MAILADRESSEN /
Het verzamelen van e-mailadressen
van leden en niet-leden gaat gestaag
voort. Er is een inhaalslag
gemaakt door leden van FNV KIEM
continu op allerlei wijzen te vragen
hun e-mailadres op te geven via
www.fnvkiem/mijnkiem.nl. Hierdoor
beschikt FNV KIEM nu over een
bestand van ruim 20.000 e-mailadressen.
Er wordt hard gewerkt
aan een koppeling van diverse
bestanden, waardoor de afdeling
de leden steeds specifieker en meer
gepersonaliseerd kan informeren
over de ontwikkelingen in de markt.
DIGITALE NIEUWSBRIEVEN /
Leden zijn via digitale nieuwsbrieven
per doelgroep geïnformeerd over
marktontwikkelingen en activiteiten
van de bond. Behalve een update
met algemeen en breed nieuws over
FNV KIEM, zijn leden geïnformeerd
over diverse thema’s zoals ‘contributieteruggave’.
JAARVERSLAG 2011 / 21

MARKETING EN COMMUNICATIE /
WEBSITE /
In 2011 is duidelijk naar voren
gekomen dat de site een
steeds belangrijkere portal
voor fnV KIeM is.
Deze is in 2011 dan ook verder
ontwikkeld met diverse modules
zoals een tarieven calculator voor
zp’ers en een plannings module.
Daarnaast is er sinds augustus
ook een mobiele versie van de
website.
Het sitebezoek stijgt nog steeds
maandelijks en het streven is
om dit door te zetten. Dagelijks
plaatst de afdeling nieuws uit
diverse branches, waarbij
actualiteit heel belangrijk is.
Dit wordt verder aangejaagd
door het gebruik van social media
en digitale nieuwsbrieven.
Ten opzichte van 2010 is het
aantal bezoekers van de website
in 2011 meer dan verdubbeld.
Had de website van FNV KIEM
in november 2009 nog 7.297
bezoekers, in november 2010
waren dit er 16.598. In november
2011 waren dit er 20.002.
De cijfers bewijzen dat
eens te meer:
In 2010 bezochten 122.150
bezoekers en 86.142 unieke
bezoekers de website;
In 2011 bezochten 161.365
bezoekers en 114.530 unieke
bezoekers de website.
22 / JAARVERSLAG 2011
In de nieuwsbrief zijn leden schrif -
telijk geïnformeerd om digitaal hun
jaaropgave te downloaden en aangespoord
om hun e-mailadres op de
website achter te laten. Er wordt
continu gewerkt aan het verzamelen
van e-mailadressen om zodoende
per kwartaal en, indien de markt of
actualiteit daarom vraagt, frequenter
elk lid per sector te informeren over
ontwikkelingen in de markt en de
activiteiten van de bond. Hierbij
wordt goed gekeken naar het beste
verzendmoment, de leesfrequentie
en het klikgedrag. Er zijn in 2011
ruim 50 digitale nieuwsbrieven verstuurd.
SOCIAL MEDIA /
Social media is in 2011 een veel
grotere rol gaan spelen in de werkzaamheden
van de afdeling. FNV
KIEM gebruikte in 2011 Twitter,
LinkedIn en Facebook. Het afgelopen
jaar heeft de afdeling op het
gebied van deze (nieuwe) media
een enorme stap gemaakt. Er is
veel tijd en aandacht geweest voor
het opbouwen en onderhouden
van deze netwerken. FNV KIEM
heeft nu bijvoorbeeld meer volgers
op Twitter en Facebook dan FNV
Bondgenoten.
De integratie van het social media
netwerk is in 2011 met grote mate
geïntegreerd en geïntensiveerd
in de media mix, wat een grote
kwa liteits- en kwantiteitssprong
met zich meebracht en loyaliteit en
binding met FNV KIEM-leden heeft
gecreëerd. Nieuwsfeiten waar leden
voorheen grotendeels schriftelijk
over werden geïnformeerd, worden
nu digitaal verspreid en ook webcare
neemt serieuze vormen aan.
Veel vragen van leden en niet-leden
bereiken de vakbond via Twitter en
Facebook. Opmerkelijk is dat door
de enorme toename van de online
community een verschuiving van
werkzaam heden plaatsvindt.
Nieuwsfeiten die leden voorheen
grotendeels via de afdeling CBB
vernamen, worden nu door de afdeling
Marketing & Communicatie verspreid.
In de huidige 2.0 omgeving
is dit ook een natuurlijk proces
waarbij de afdeling juist als mediavakbond
niet achter kan blijven.
Dit heeft echter wel een grotere en
hogere werkdruk en belasting op
de afdeling tot gevolg.
VOORDEELPROGRAMMA
VOOR LEDEN /
Via www.fnvkiem.nl/mijnvoordeel
kunnen leden direct gebruik maken
van het kortingsprogramma van
FNV Voordeel en bond-specifieke
voordelen die de afdeling rechtstreeks
met partijen heeft onder -
handeld, zoals korting op
theaterbezoek en cursussen.

OVERZICHT GEBRUIK SOCIAL MEDIA 2010 EN 2011 /
Sept. Okt.
Nov. Dec. Jan. Feb. Mrt. Apr. Mei Jun. Jul. Aug. Sept. Okt. Nov. Dec.
< 2010 2011
TELEMARKETING /
Met behulp van een extern call center is dit jaar gebeld
met ‘warme’ leads (potentiële leden die al in aanraking
zijn geweest net FNV KIEM) en ‘koude’ leads (potentiële
leden die in de doelgroep vallen via aangekochte
adressenbestanden). Dit jaar is met name geworven
onder kunstenaars. In totaal zijn er een kleine 500
leden geworven via deze telesales.
BETAALDE MEDIA /
In de vakpers heeft FNV KIEM in beperkte mate wervingsadvertenties
en online uitingen geplaatst. Vanwege
een krimp in het budget is hier dit jaar minder de focus
op komen te liggen.
FREE PUBLICITY /
In 2011 is nog meer dan het jaar daarvoor, een proactief
persbeleid gevoerd, waardoor FNV KIEM vaker doelgroepgericht
in de media verscheen.
Jan. Feb. Mrt. Apr.
2012 >
MARKETING EN COMMUNICATIE /
Er heeft een grote verschuiving van gedrukte publicaties
(in kranten en tijdschriften) naar het online verschijnen
van artikelen over FNV KIEM plaatsgevonden. Ook in
2011 is een publicatiemap verschenen, met daarin
alle hard copy publicaties en een selectie van de online
publicaties. Bij grote campagnes, zoals de bezuinigingen
op kunst- en cultuur, worden de media- en PR waarde
van de publicaties berekend.
BEZETTING /
In 2011 is de bezetting van de afdeling van 2,7 fte,
in verband met de vacaturestop, teruggebracht naar
1,8 fte. Waar nodig werd gebruik gemaakt van de
inhuur van een zp’er om de hoeveelheid werk naar
behoren af te ronden. De laatste maanden van 2011
heeft de afdeling te kampen gehad met extra
onderbezetting vanwege een ziektegeval.
JAARVERSLAG 2011 / 23

NAL: NETWERK
ACTIEVE LEDEN /
24 / JAARVERSLAG 2011

De afdeling NAL, Netwerk Actieve Leden, bestond eind
2011 uit 821 actieve (kader)leden. Ook in 2011 zette de
afdeling zich weer volop in voor het vrijwilligers -
management en scholing.
KADERBESTAND /
Verreweg het grootste aantal actieve leden is
actief als contactpersoon (327 leden), als or-lid
(312), of als vertrouwenspersoon (106 leden).
Veel van hen vervullen een dubbele, of soms
zelfs driedubbele kaderfunctie.
Ten opzichte van 2010 is er, behalve in het aantal
or-leden, niet veel veranderd: er zijn in 2011
in totaal twee vertrouwenspersonen toegevoegd
aan het kaderbestand, er zijn 51 consulenten
Helpdesk (tegenover 55 in 2010) en vier meer
commissieleden dan het jaar ervoor. Het aantal
or-leden is enorm gestegen naar 312 mensen.
Er waren in 2011 veertien bondsbestuursleden,
107 afdelingsbestuurs leden, 52 sectorraadsleden
en 47 vakgroepbestuursleden.
SAMENWERKING VERBETERD /
In 2011 is er door de afdeling NAL flink ingezet
op het verbeteren van de samenwerking tussen
actieve leden en de werkorganisatie. Doel
hiervan was het vergroten van de onderlinge
betrokkenheid (werkorganisatie/vereniging) en
de betrokkenheid bij het vakbondswerk. Samen -
werken biedt de mogelijkheid meer zichtbaar te
zijn in de bedrijven/regio en sneller ter plaatse
te kunnen opereren. Actieve leden zijn, daar
waar mogelijk was, aangehaakt bij het werk van
bestuurders, vakbondsadviseurs en activiteiten/
projecten van de afdeling NAL. De afdeling NAL
heeft hiervoor in 2011 veel initiatieven genomen.
Dit is met name te zien in het nieuwe vakbonds -
werk FNV KIEM Moves You. Het werk van de
vakbond en haar actieve leden wordt hierdoor
meer zichtbaar, waardoor het vrijwilligerswerk
ook voor anderen aantrekkelijk wordt.
COMMUNICATIE MET ACTIEVE LEDEN /
De afdeling NAL heeft in 2011 het initiatief
genomen om actieve leden frequenter te
informeren via digitale nieuwsbrieven.
Naast het verhogen van de zendfrequentie is
er ook een aantal andere nieuwsbrieven
specifiek voor actieve leden gecreëerd.
In 2011 zijn er tien algemene nieuwsbrieven
NAL met nieuws uit alle sectoren uitgebracht,
acht nieuwsbrieven voor de sectoren Grafisch,
Uitgeverijen en Verpakkingen, vier nieuwsbrieven
or-service, vier nieuwsbrieven met actienieuws
uit de Kunstensector, twee nieuwsbrieven
waarin het trainings- en scholingsaanbod
onder de aandacht werd gebracht en drie
nieuwsbrieven omtrent het cao-traject in de
Grafimedia.
VERGROTEN NETWERK ACTIEVE LEDEN /
Het uitbreiden en vergroten van het Netwerk
blijft een lastig punt. Het werven van actieve
leden is met name een taak voor bestuurders
en vakbondsadviseurs. Hiertoe is door de
afdeling NAL een wervingsfolder geschreven.
Het werven van actieve leden blijft ook in 2012
hoog op de agenda binnen het grafisch cluster
staan. Er is in samenwerking met de afdeling
NAL een (concept) wervingsplan geschreven.
JAARVERSLAG 2011 / 25

NAL: NETWERK ACTIEVE LEDEN /
OR-SERVICE /
De FNV KIEM or-service is als
dienst binnen FNV KIEM stevig
verankerd in 2011. Zo zijn er -naast
de vraagbaak en het trainingsaanbod-
ook OR platforms via LinkedIn
geïnstalleerd. De platforms worden
door medewerkers van NAL gemanaged
en bieden voor diverse sectoren
een digitaal platform en
netwerkbijeenkomsten. Er bestaan
nu digitale platforms voor de sectoren
en vakgroepen Kunsteducatie,
Verpakkingen, Grafimedia, Dagblad -
uitgeverijen en Boek- en tijdschriftuitgeverijen.
KWESTIES EN BEHANDELDE
VRAGEN /
Or-service heeft in 2011 96
kwesties en vragen behandeld,
waarvan het grootste deel uit de
Kunstensector (49) kwam. Daarnaast
waren vragen afkomstig uit
de Grafische- en uitgeverijsector
(28) en de AV-sector (3).
Met betrekking tot algemene caovragen
kwamen 12 vragen binnen.
26 / JAARVERSLAG 2011
CURSUSSEN OR-SERVICE /
In 2011 heeft de or-service zich
meer gericht op het organiseren van
platforms. Dat heeft in het aanbod
van scholingen en training tot gevolg
gehad dat de or-service zich
heeft gericht op vaardigheidstrainingen
en minder op themabijeenkomsten.
Themabijeenkomsten zullen
wel georganiseerd worden, maar
veel meer sectorgericht en gericht
op de problemen in de sector
worden georganiseerd.
De vaardig heids trainingen zijn voor
iedereen geschikt en minder op de
sector gericht.
De afdeling NAL heeft voor de
or-service in 2011 drie cursussen
aangeboden aan 27 or-leden.
Ongeveer gelijk verdeeld namen
deze leden deel aan een cursus
Arbocatalogus Grafimedia, een
studiemiddag Reorganisatie en
een Introductiecursus or-leden.
Voor een tweede introductiecursus
was in het najaar geen animo.
OR PLATFORMDAGEN /
Uitgaande van het verschuivende
accent naar platforms heeft de orservice
twee platformbijeenkomsten
in de sector Kunsteducatie georganiseerd.
Ook is in samenwerking
met Vlug Adviseurs een bijeenkomst
voor ondernemingsraden voor de
Orkesten georganiseerd.
Half december is een platform -
middag georganiseerd met Vlug
Adviseurs in de sector Theater
en Dans.
De sectorraad Uitgeverijen heeft het
initiatief genomen een platformdag
te organiseren. De afdeling NAL
heeft een inhoudelijke, coördinerende
en uitvoerende bijdrage geleverd
aan de totstandkoming van de
dag. De dag werd bezocht door
43 leden en niet-leden.
De sectorraad Grafisch/Prepub
heeft in samenwerking met NAL en
het grafisch cluster een Grafimediadag
georganiseerd. Deze dag vond
plaats op 1 december 2011. Vanuit
NAL is een inhoudelijke, coördinerende
en uitvoerende bijdrage geleverd.
Er zijn vijf nieuwe contact-
personen geworven. De dag werd
bezocht door 76 leden en nietleden.
In samenhang met deze dagen heeft
or-service ook meegewerkt aan het
oprichten van digitale platforms via
een LinkedIn groep. Momenteel zijn
digitale platforms ingericht voor de
sectoren en vakgroepen Kunst -
educatie, Orkesten, Dagblad Uitgeverijen
en Grafimedia. De deelname
aan deze platforms is nog gering.
Medewerkers van de afdeling NAL
managen deze digitale platforms.

KIEM ACADEMIE TRAININGEN /
Het scholingsaanbod wordt vanuit
de KIEM Academie aangeboden.
Hierdoor is het voor alle leden zichtbaar
welke soort trainingen en scholing
FNV KIEM aan wie aanbiedt.
In het eerste half jaar van 2011
hebben er binnen de KIEM Academie
voor 26 contactpersonen
trainingen plaatsgevonden met de
thema’s Social Media, Onder -
handelen, Arbeidsvoorwaarden en
Macht & Invloed.
CONTACTPERSONEN /
Het aantal (bedrijfs)contactper -
sonen binnen de afdeling NAL blijft
redelijk stabiel. Zeker gezien de
enorme krimp in sectoren zou zelfs
van een succes gesproken kunnen
worden. In samenwerking met het
grafisch cluster wordt een plan
gemaakt om meer leden en actieve
leden te werven en werkzaamheden
beter op elkaar af te stemmen.
Op dit moment zijn er 327 contact -
personen verdeeld over alle
sectoren. In de afdeling Utrecht is
een pilot gestart om alle contact -
personen persoonlijk te bezoeken.
Er wordt geëvalueerd of deze pilot
zal worden doorgezet in andere
afdelingen.
AFDELINGEN /
De verschillende afdelingen van
FNV KIEM hebben dit jaar een aanzienlijke
bijdrage geleverd aan het
verbeteren van het contact met
leden en niet-leden op de werkvloer
en in de regio. Het blijft echter
moeilijk nieuwe afdelingsbestuurders
te werven. Het is de afdeling
IJsselvallei gelukt een geheel nieuw
afdelingsbestuur te installeren. Een
aantal afdelingen is samengevoegd.
Er zijn twee afdelingsdagen georganiseerd
en er werden op eigen initiatief,
of in samenwerking met
bestuurders en vakbondsadviseurs
diverse bijeenkomsten georganiseerd
met thema’s als pensioenen,
de creatieve cao en FNV Loopbaanadvies.
De afdeling NAL ondersteunt
de afdelingen bij deze
werkzaamheden met betrekking tot
continuïteit, vernieuwing en potentie.
FNV KIEM MOVES YOU IN
DE TOEKOMST /
FNV KIEM Moves You zou op
collectieve basis in samenspraak
met P&O-afdelingen en onder -
nemingsraden in bedrijven via een
aanbod van op maat gemaakte
themabijeenkomsten werknemers
(leden en niet-leden) laagdrempelig
kunnen benaderen. Een ‘rugzak’ op
maat met extra aanbod zoals de
diensten van FNV Loopbaanadvies,
externe scholingsaanbieders,
EVC-traject mogelijkheden en een
loopbaansite zullen daarnaast
kunnen worden aangeboden.
FNV KIEM
MOVES YOU /
NAL: NETWERK ACTIEVE LEDEN /
Eind 2010 is een start gemaakt
met het project FNV KIEM Moves
You. Dit project is in 2011 verder
doorgezet en geïmplementeerd.
Het doel van het project is om
werknemers (zowel leden als ook
niet-leden) in bedrijven of
instellingen in beweging te
brengen en bewust te maken
van de eigen regiemogelijkheden
in hun loopbaan. Het project
FNV KIEM Moves You geeft
zichtbaarheid van FNV KIEM op
de werkvloer. Binnen het project
FNV KIEM Moves You staan
onder meer verbinding met het
collectieve bedrijvenwerk van de
bestuurder of vakbondsadviseur,
een goede naleving van de cao,
betrokkenheid van de kaderleden
binnen het bedrijf, betrokkenheid
van afdelingen en consulenten in
de nazorg, ledentevredenheid,
ledenontwikkeling en samen -
werking met ander organisaties en
werkgeversorganisaties centraal.
JAARVERSLAG 2011 / 27

NAL: NETWERK ACTIEVE LEDEN /
Om FNV KIEM Moves You draagvlak
te geven bij zowel de werkorganisatie,
als ook bij de vereniging en
werkgevers zijn in 2011 onder meer
activiteiten als kennismakingsgesprekken
in alle sectoren van
FNV KIEM, deelname aan het clusteroverleg
Grafisch, beursdeelname
Grafische Vakbeurs en kennismaking
met de besturen van GOC,
A&O-fonds en KVGO ondernomen.
Daarnaast is er informatie verstrekt
op de afdelingendag.
Er zijn in 2011 17 FNV KIEM Moves
You bijeenkomsten georganiseerd
EXPERIMENTEN EN ZICHT -
BAARHEID FNV KIEM MOVES YOU /
In 2011 is gestart met de eerste
experimenten om bijeenkomsten te
organiseren bij reorganisaties en
faillissementen. Naast bedrijven in
de grafische sector heeft de af -
deling een succesvol experiment
gedaan in de uitgeverijsector en in
de sector kunsteducatie op een instelling
van kunstzinnige vorming.
De eerste ervaringen van de deelnemers
zijn, mede door de inzet van
de vakbondsadviseurs en bestuurders,
goed te noemen.
FNV KIEM Moves You is op col -
lectieve basis zichtbaar in de
startfase in de sectoren Grafimedia
sector. Na deze startfase zal ook
worden ingezet op andere sectoren
zoals Uitgeverijen, Verpakkingen en
de AV-sector. In 2012 zullen de
werkzaamheden van FNV KIEM
28 / JAARVERSLAG 2011
Moves You doorgezet worden,
mede gezien het flinke aantal verwachte
reorganisaties in de AV-sector,
bij regionale omroepen,
AV-facilitaire bedrijven, de Grafische
sector, de sector Flexibele Verpakkingen
en de Kunsteducatie.
Niet onbelangrijk in dit lijstje is ook
de samenwerking met het Project
Creatieve Industrie. Bij het Middenen
Klein Bedrijf liggen er kansen in
clustering en netwerkorganisaties.
Het team van FNV KIEM Moves
You is daarover nog in gesprek met
de projectleider van het Project
Creatieve Industrie.
LOOPBAANADVIES /
In 2010 is FNV KIEM gestart met
het aanbod voor de leden van de
diensten van FNV Loopbaanadvies
in samenwerking met FNV Bond -
genoten en ABVAKABO FNV.
FNV Loopbaanadvies biedt een
individuele service aan leden in de
vorm van een spreekuur met een
loopbaanconsulent. Daarnaast
kunnen leden diverse workshops en
trainingen volgen rondom loopbaanadvies.
Deze diensten zijn gratis
voor leden.
In 2011 heeft FNV KIEM op 13
plaatsen in Nederland Loopbaan -
advies aangeboden. De avonden
zijn door zo’n 120 FNV KIEM-leden
bezocht en zo’n 70 leden hebben
diverse cursussen gevolgd.
Leden kunnen sinds 1 januari 2010
terecht bij FNV KIEM Loopbaan -
advies. Via een gesprek met een
loopbaanconsulent kunnen leden
doorverwezen worden naar workshops
en trainingen rondom loopbaanadvies.
FNV KIEM biedt haar
zelfstandigen een scholingsaanbod
hierin. Vanaf 15 september 2009
was er een tijdelijke mogelijkheid
voor leden om overdag op spreekuur
te komen in Hilversum. Het blijkt
dat het eigen FNV KIEM spreekuur
in Hilversum aan een behoefte voorziet.
Er zijn in 2011 met 103 leden
gesprekken gevoerd door de loopbaancoach.
In overleg met de
bestuurder van de AV-sector is
besloten om vanaf januari 2012, gezien
het succes, deze dienst
regulier als coach en loopbaanadvies
aan te bieden op het Mediapark
in Hilversum. Dit is zowel voor zp’ers
(sparringpartner) als voor werk -
nemers.
In 2011 heeft FNV KIEM in totaal
38 bijeenkomsten georganiseerd,
die bezocht zijn door zo’n 865
leden. In dat kader voorzien de
regionale bijeenkomsten in een
aanzienlijke behoefte bij de leden.
Ook de beoogde deelname aan
een loopbaanadvies-website,
toegankelijk voor leden van FNV
KIEM, kan via de website van C3
een goede mogelijkheid worden.

LOOPBAANADVIES OVERZICHT 2011 /
Bijeenkomsten locatie(s) aantal 2011
ZZP Sparringpartner KIEM kantoor / Mediapark Hilversum 103 bezoekers (leden)
FNV KIEM Loopbaanadvies Regionale bijeenkomsten 865 deelnemers (leden en
onbekend aantal niet-leden)
LOOPBAANADVIES OVERZICHT 2011/
aantal deelnemers workshops
Bondgen. aKf Kiem sport totaal
Functionerings- en beoordelingsgesprekken 0 0 0 0 0
Netwerken 23 22 16 0 61
Solliciteren 18 13 2 0 33
Loopbaanoriëntatie 6 4 2 0 12
Onderhandelen 5 1 3 0 9
totaal 52 40 23 0 115
aantal deelnemers trainingen 0
Toe aan ander werk 82 73 28 0 183
Persoonlijke effectiviteit 38 35 14 0 87
totaal 120 108 42 0 270
aantal sectoractiviteiten 0
(sectorworkshops, spreekuur in bedrijf) 0 0 0 0 0
aantal deelnemers sectoractiviteiten 0
Waar mogelijk exacte aantallen, anders schatting 0 0 0 0 0
eindtotaal 172 148 65 0 385
overige activiteiten Deelnemers
Internationale vrouwenbeurs 6 maart 2011 ?
Loopbaanswitch Deventer 19 april 2011 32 BGN en AKF
Banenbeurs Groningen 8 juni: ‘Spelen met je kwaliteiten’ 46
Banenbeurs Groningen: Speeddaten 12
Bijeenkomst Groningen Social media 2 e kw ± 50
Banenmarkt oktober Groningen 80
Bijeenkomst Wajong/ww Groningen 3 e kwartaal 24
NAL: NETWERK ACTIEVE LEDEN /
JAARVERSLAG 2011 / 29

NAL: NETWERK ACTIEVE LEDEN /
REGISTRATIE FNV LOOPBAANADVIES NAAR LEEFTIJD EN
PER LOCATIE IN 2011/
spreekuur eindtotaal
aantal bezoekers hoofdlocatie (–afmeldingen) 808
aantal bezoekers extra spreekuurlocatie 168
Jonger dan 20 jaar 0
20 tot 30 jaar 91
30 tot 45 jaar 434
45 jaar tot 56 jaar 399
56 jaar en ouder 49
Leeftijd onbekend 3
Laag opgeleid (LBO) 70
Middelbaar opgeleid (MBO) 418
Hoog opgeleid (HBO, universitair) 470
Opleiding onbekend 18
FNV Bondgenoten (BG) 418
ABVAKABO FNV (AKF) 395
FNV Kiem 152
FNV Sport 4
Andere FNV-bond 4
Onbekend 3
Kiem grafimedia & techniek 49
Kiem kunst en podium 32
Kiem entertaiment en media 15
Kiem zelfstandigen 2
Kiem uitkeringsgerechtigden/gepensioneerden 16
30 / JAARVERSLAG 2011
FNV LOKAAL /
Er zijn binnen FNV KIEM vijf afdelingen die op bescheiden
schaal samenwerken met de activiteiten
van FNV Lokaal om het beleid te verbeteren van de
WMO en de WWB die door de gemeenten uitgevoerd
worden. Voor de vrijwilligers van FNV Lokaal
is er in 2011 een FNV vrijwilligersdag georganiseerd
waar FNV KIEM in participeerde.
CONSULENTEN HELPDESK /
In 2011 zijn de consultenten opnieuw in kaart gebracht
om te zien welke consulenten nog actief
(willen) zijn. Ook werd specifieke kennis in kaart
gebracht. Er zijn per eind 2011 50 consulenten
actief voor FNV KIEM. Zij geven advies over
eenvoudige cao-vragen, freelance vragen en
vakinhoudelijke vragen.
In overleg met de afdelingen IBB en NAL en
de algemeen secretaris is besloten opnieuw te
kijken naar scholing en eventuele certificering van
consulenten. Ook wordt gekeken of er op landelijk
niveau consulenten geworven kunnen worden die
vanuit steunpunten opereren.
SCHOOLVOORLICHTING /
De afdeling NAL coördineert de schoolvoorlichting
(gastcolleges), de schoolvoorlichters en een voortzetting
van het project ‘Jongeren 2009’. In 2011
heeft de afdeling NAL op 9 scholen 12 gastcolleges
gegeven. Gastcolleges geven voorlichting over FNV
KIEM, haar producten en diensten, de (zelfstandige)
beroepspraktijk eventueel aangevuld met auteursrecht.
Daarmee zijn zo’n 270 scholieren en studenten
bereikt aan wie jongerenpakketjes uitgedeeld
zijn. Daarnaast zijn op informatiemarkten en startersdagen
zo’n 500 jongeren bereikt.

DE
SECTOREN/

GRAFIMEDIA
EN TECHNIEK /

2011 was, evenals eerdere jaren
binnen de sector Grafimedia &
Techniek, een roerig jaar.
2011 stond voor Grafimedia &
Techniek in het teken van
een aantal speerpunten.
Zo was er, behalve voor lopende
zaken als de Grafimedia cao en
andere cao’s, extra aandacht voor
onder meer de professionalisering
van het Centrum Creatieve
Carrières (C3), de ombouw van
de RFR-regeling, de uitbouw van
de sectorraadsleden, het netwerk
kaderleden en contactpersonen
en het initiëren van een nieuwe cao
voor de creatieve industrie.
Grafische sector /
In 2011 bestond de grafische
sector uit 2.437 bedrijven, waarin
ongeveer 29.300 werknemers ver -
tegenwoordigd waren. Het aantal
faillissementen en re organisaties
was groot, echter minder groot
dan in 2009 en 2010.
De bestuurder Grafisch heeft veel
werk gehad met het faillissement
van de Schlotgruppe, waardoor het
voortbestaan van drukkerij Biegelaar
met 170 werknemers heel lang onzeker
is geweest. De bestuurder
van de sector Uitgeverijen en de
bestuurder Grafisch zijn samen
gast redacteur geweest bij het
magazine de Graficus. Beiden
hebben zich beziggehouden met
de inhoud van het blad.
In februari 2011 was FNV KIEM
vertegenwoordigd op de Grafische
Beurs in Gorinchem.
Verder zijn er bijeenkomsten –ledenavonden
en kaderavonden- georganiseerd
over de comfortabele
arbeids overeenkomst. Dit wordt in
2012 voortgezet.
CAO CREATIEVE INDUSTRIE /
In 2011 is de cao-creatieve industrie
verder vormgegeven. In februari
is het manifest aan zo’n 300 betrokken
werknemers en werkgevers
gepresenteerd. Februari 2012 loopt
de huidige cao-grafimedia af en het
ligt in de bedoeling dat cao-partijen
dan deze cao gaan vervangen door
de cao-creatieve industrie. Het ‘verleiden’
van andere sectoren om zich
bij deze cao aan te gaan sluiten
heeft veel tijd en energie gekost.
Het is de uitdaging een nieuwe cao
te maken, waarbij het aantrekkelijk
en vrij eenvoudig is voor andere
sectoren in de creatieve industrie
(totale omvang 230.000 werknemers)
om zich aan te sluiten. Dit
moet er toe leiden dat de huidige
sectorale regelingen (bv. pensioen,
maar ook opleiding en arbeidsmarkt)
weer voldoende draagvlak krijgen en
toekomstbestendig worden. In het
informeren van werknemers en
werkgevers hierover in de vorm
van bedrijfsbezoeken en informatiebijeenkomsten
hebben de vakbondsadviseurs
en afdelingen een
prominente rol gespeeld in het
creëren van draagvlak
PROFESSIONALISERING C3 /
Het mobiliteitscentrum C3, dat in
oktober 2009 het levenslicht zag,
is na een wat moeizame aanloop in
2011 verder geprofessionaliseerd.
C3 is omgebouwd naar een
mobiliteitscentrum waar mensen
(meer) actief bemiddeld worden
naar ander werk. De financiële
middelen hiervoor zijn nu aanwezig
middels sec torgelden en de Europese
subsidie (EGF1). Daarnaast
werd halverwege 2011 de aangevraagde
subsidie vanuit Europa
(EGF2) goedgekeurd.
JAARVERSLAG 2011 / 33

GRAFIMEDIA EN TECHNIEK /
C3 moet de omslag gaan maken van een centrum waar
mensen begeleid worden uit de sector (uitstroom), naar
een centrum waar mensen worden begeleid (doorstroom)
naar een andere functie binnen de sector. Daarnaast
is C3 een centrum geworden waar mensen vanaf
het onderwijs of uit andere sectoren zullen gaan intreden
(instroom) in de sector.
OMBOUW RFR-REGELING /
In het najaar van 2010 is duidelijk geworden dat, door de
vele faillissementen, het garantiefonds RFR (Reorganisatie-,
Fusie- en Liquidatieregeling) financieel onder (te)
grote druk is komen te staan. In 2011 is de RFRregeling,
een regeling waarbij werknemers een
financiële genoegdoening kregen als ze noodgedwongen
moeten afvloeien bij reorganisatie en faillissement,
omgebouwd. De cao-partijen hebben echter de
RFR-regeling kunnen garanderen tot 1 april 2012.
De nieuwe regeling, de ‘Van-werk-naar-werk-regeling’
heeft, na veel discussie met de werkgeversorganisatie,
in 2011 vorm gekregen. Deze regeling gaat veel meer
uit van de mogelijkheid voor mensen om begeleid te
worden naar ander werk. Binnen de sectorraad, maar
uiteraard ook met de leden, is er veel gesproken over
hoe de nieuwe regeling inhoudelijk vorm moest krijgen.
Daartoe zijn veel bedrijfsbezoeken afgelegd en hebben
bijeenkomsten in het land plaatsgevonden, waarmee
veel input van leden werd gegenereerd.
OR-PLATFORM /
Begin 2011 is een platform opgericht voor de or-leden.
Dit platform moet voor de or-leden een meerwaarde
gaan worden in hun or-werk. Te denken valt aan, vooral
digitaal, elkaar van informatie te voorzien. Daarnaast kan
men elkaar, interactief, helpen bij verschillende or-vraagstukken.
Ook werden bijeenkomst georganiseerd waar
deze mensen werd gevraagd naar hun behoeftes.
34 / JAARVERSLAG 2011
PERIODIEKE NIEUWSBRIEF /
In samenwerking met de afdeling NAL heeft in 2011
een periodieke digitale nieuwsbrief voor Grafisch,
Uitgeverijen en Kranten vorm gekregen.
Deze maan delijkse nieuwsbrief, mede bedoeld voor de
afdelingen, bevat informatie over de verschillende zaken
die bestuurders en vakbondsadviseurs bij bedrijven
be handelen, maar ook over de voortgang van verschillende
projecten. Op deze wijze worden onder meer de
afdelingen op de hoogte gehouden van wat er allemaal
in de grafische wereld gebeurt.
UITBOUW SECTORRADEN, KADERLEDEN
EN CONTACTPERSONEN /
In 2011 hebben de huidige sectorraden zich ingezet
voor de werving van nieuwe sectorraadsleden.
Ook bestuurders en vakbondsadviseurs hebben zich
hiervoor ingezet. Dit is van groot belang om de vele
speerpunten onder de aandacht te krijgen binnen de bedrijven.
FNV KIEM MOVES YOU /
Daar waar de bestuurders en vakbondsadviseurs mogelijkheden
zagen, is het project ‘FNV KIEM Moves You’
onder de aandacht gebracht. Dit project heeft als doel
medewerkers te prikkelen en inzicht te geven in de eigen
kwaliteiten, kansen en mogelijkheden.
Daartoe worden – in overleg met personeelszaken en de
ondernemingsraad – op maat gemaakte themabijeenkomsten
georganiseerd.
De werkzaamheden in het afgelopen jaar hebben eens
te meer het belang van dit project onderstreept: het is
van het grootste belang dat werknemers hun loopbaan
zelf in de hand nemen vóórdat dat hun baan op de tocht
komt te staan.

In Europees verband is de her -
structurering en overcapaciteit in
de grafische industrie ruimschoots
besproken tussen Intergraf en UNI
Europa Graphical. Dit heeft eind
november 2010 geleidt tot ondertekening
van een verdrag waarin partijen
hebben afgesproken om op
een sociaal verantwoorde wijze te
herstructureren in Europa. Inmiddels
zijn er door FNV KIEM en KVGO
afspraken gemaakt over hoe dit
vorm krijgt in Nederland. In januari
2011 zijn vier workshops gehouden
voor werkgevers over herstructurering
in brede vorm. In het verlengde
hiervan zijn in 2011 workshops
georganiseerd voor werknemers om
dit met hen te bespreken en tools
aan te reiken. Dit sluit naadloos aan
bij de doelstellingen van het project
KIEM Moves You.
VAKBONDSADVISEURS /
Het grafisch cluster heeft in 2011
afscheid genomen van een van de
drie vakbondsadviseurs. Deze vakbondsadviseur
werd bestuurder
Zelfstandigen & Media en is
halverwege 2011 opgevolgd door
een nieuwe vakbondsadviseur.
De vakbondsadviseurs hebben in
2011, mede vanwege de vele reorganisaties
en faillissementen die
dit jaar plaatsvonden, met grote
regelmaat zelfstandig (leden)bijeenkomsten
in bedrijven georganiseerd.
LANCERING ARBEIDS -
VOORWAARDENTOOL /
In 2011 is er binnen het grafisch
cluster de arbeidsvoorwaardentool
gelanceerd. Deze wordt in 2012
verder ontwikkeld en in 2013 uitgerold,
waarna de tool beschikbaar
wordt voor werknemers. Met de tool
kunnen werknemers hun eigen arbeidsvoorwaarden
creëren. Dit is
een uitwerking van de op handen
zijnde nieuwe cao grafimedia. Binnen
deze tool kunnen werknemers
bijvoorbeeld hun bovenwettelijke
vakantiedagen uitruilen voor geld,
extra dagen kopen of extra pensioen
inkopen; een individualisering van
de arbeidsvoorwaarden. Tijdens de
uitleg over de Arbeidsvoorwaardentool
blijkt met regelmaat dat hiermee
ook duidelijk en concreet wordt wat
FNV KIEM als vakbond kan betekenen
voor haar leden.
ALGEMEEN /
Het grafisch cluster zal de onderlinge
coachende manier van met
elkaar werken verder invulling
geven. In het wekelijkse vakbondsadviseursoverleg
brengen de
verschillende leden een casus in
die met elkaar behandeld wordt.
Dit alles uiteraard met de doelstelling
de dienstverlening van FNV
KIEM te professionaliseren, waarbij
grote aandacht uit zal (moeten)
gaan naar het werven van nieuwe
leden.
CAO’S /
GRAFIMEDIA EN TECHNIEK /
Binnen de grafimedia zijn
in 2011 de volgende cao’s
afgesloten:
De cao Papyrus
De cao Fotofinishing bedrijven
De cao Reprografie
De cao Lensen Toppoint
Vanaf september hebben
voorbereidingen cao Grafi media
plaatsgevonden
JAARVERSLAG 2011 / 35

Sector verpakkingen /
Ten opzichte van eerdere jaren
en gezien de crisis gaat het redelijk
in de Verpakkingssector. De marges
zijn klein, maar er zijn weinig reorganisaties
en faillissementen in vergelijking
met bijvoorbeeld de grafische
sector, en dat is positief te noemen.
De ergste klappen zijn in de jaren
voor 2011 al gevallen. Helaas is er
wel sprake van een gestaag afnemende
werkgelegenheid. In de
verpakkingssector zijn zo’n 5.500
werknemers aan het werk. FNV
KIEM heeft 1.700 leden in de
sector. Een deel daarvan valt onder
de cao Kartonnage en Flexibele
Verpakkingen en een deel onder
de Grafimedia cao.
PENSIOENREGELING NAAR PGB /
Een van de belangrijkste gebeur -
tenissen in 2011 was het onderbrengen
van de pensioenregeling
voor het Kartonnage- en Flexibele
Verpakkingenbedrijf bij het Pen -
sioenfonds voor de Grafische
Bedrijven (PGB).
36 / JAARVERSLAG 2011
Dit wordt per 1 januari 2012
geëffectueerd. Voorheen werd de
pensioenregeling uitgevoerd door
het Bedrijfstak Pensioenfonds voor
het Kartonnage- en Flexibele
Verpakkingenbedrijf. De regeling is
nu ondergebracht bij het grote PGB
dat er relatief goed voor staat. Dat
had heel direct tot voordeel dat er
niet gekort hoefde te worden – het
fonds Kartonnage en Flexibele verpakkingen
had zeker een korting
aan moeten kondigen – met daarnaast
een premieverlaging in plaats
van een premieverhoging. Zowel
voor bedrijven, als ook deelnemers
en gepensioneerde pakt dit heel
goed uit.
CAO’S /
De cao’s die in de
verpakkingssector zijn afgesloten
in 2011:
Fibor Packaging
Huhtamaki Nederland
Mondi Heerlen

KUNST EN
PODIUM /

KUNST EN PODIUM /
De Kunstensector heeft 2011
aangegrepen om zich te richten
op ledenbehoud en ledengroei.
Dit kwam voornamelijk tot uiting
in een intensivering van de
verschillende samenwerkings -
verbanden met andere bonden en
organisaties en de samenwerking
tussen de vereniging en de
werk organisatie.
Daarnaast lag in 2011 de focus op
kwaliteit en is uitgebreid gekeken
naar wat te doen om de kwaliteit
van de dienstverlening verder te
verhogen. Communicatie was daarin
een speerpunt, zowel intern alsook
extern, waarmee ook de
zichtbaarheid naar buiten werd
vergroot.
38 / JAARVERSLAG 2011
SAMENWERKING /
De Kunstensector heeft in 2011 geprobeerd
zoveel mogelijk met andere
bonden, beroepsverenigingen
en andere organisaties in de kunstensector
te komen tot overeenstemming
over te behalen
doelstellingen voor de leden. Niet in
de laatste plaats mede vanwege de
bezuinigingen in de sector.
Een voorbeeld van de samen -
werking is de aangespannen
(en gewonnen) rechtszaak tegen
de afschaffing van de WWIK. Deze
rechtszaak is gevoerd in samenwerking
met de BBK en Cultuur en
Ondernemen.
Op het gebied van auteursrecht is
samengewerkt met Platform Makers.
In verschillende samenstellingen met
Bits of Freedom, de Consumentenbond
en Ntb is er in 2011 een succesvolle
lobby gevoerd tegen het
downloadverbod en voor de instandhouding
van het Thuiskopiestelsel.
Met ACT, de beroepsvereniging voor
acteurs, is een samenwerking aangegaan
waarbij onder meer de positieverbetering
van leden film en
televisie centraal stond. Ook is in
2011 met deze vereniging een
boekje ontwikkeld over acteurs en
auteursrecht. Dit wordt in 2012 uitgebracht.
Op het gebied van klassiek en pop
zijn de samenwerkingsverbanden
met de FIA en de Ntb geïntensiveerd.
PAKHUIS DE ZWIJGER /
De samenwerking met Pakhuis De
Zwijger in Amsterdam is in 2011
tot implementatie gekomen in de
invulling van een aantal interessante
thema-avonden, waarop leden in
contact konden komen met collega’s.
Dit heeft onder meer tot gevolg
gehad dat het imago van FNV KIEM
verbeterde en de vakbond zich
meer als netwerkorganisatie presenteerde.
De contacten van FNV KIEM
met meer en andere (potentiële) leden
zijn vergroot en er heeft meer
interactie met een nieuwe lichting
professionals plaatsgevonden.
TAFEL VAN 6 /
Dieptepunt in 2011 was de teloorgang
van de Tafel van 6. Alhoewel
de kunstensector zich hier uitgebreid
in heeft verdiept en dit heel
veel tijd heeft gekost. De Tafel van
6 beoogde een samenwerking van
verschillende kunstorganisaties die
een andere verhouding tussen de
overheid en de kunst- en cultuur -
sector wilden. Er werd voor het
eerst in de geschiedenis vanuit één
mond gesproken over het cultuur -
beleid. De samenwerking heeft helaas
niet lang mogen duren, want
het bleek in het voorjaar van 2011
te ontbreken aan draagvlak voor de
voorstellen die uit de Tafel van Zes
kwamen, en de wil om samen verder
te gaan. Het bleek echter onmogelijk
om de eenheid binnen de Tafel van
6 te bewaren.

AUTEURSRECHTEN /
Buma/Stemra, de auteursrechtenorganisatie
van muziekauteurs in Nederland
die de belangen van ook
een aantal FNV KIEM-leden vertegenwoordigt,
heeft een roerig 2011
achter de rug. FNV KIEM heeft geen
vertegenwoordigers in het bestuur
van deze rechtenorganisaties, en
vraagt zich nadrukkelijker af of deze
situatie ideaal is. FNV KIEM roept
haar leden/muziekauteurs op om
aanwezig te zijn tijdens de Algemene
ledenvergaderingen, maar
constateert dat de transparantie en
democratie binnen de organisaties
onvoldoende toeneemt.
FNV KIEM heeft in 2011 een speerpuntenbrief
van staatssecretaris
Fred Teeven ontvangen, met daarin
uiteengezet wat hij wil veranderen
op het gebied van auteursrechten,
bijvoorbeeld het downloadverbod.
Zoals het er eind 2011 naar uitziet
heeft FNV KIEM daar met andere
organisaties een succesvolle lobby
tegen gevoerd.
In samenwerking met de Consumentenbond
en Ntb is eind november
2011 een petitie aangeboden
die er in heeft geresulteerd dat een
aantal partijen in de Tweede Kamer
tijdens het debat toch een andere
kant kozen: er bleek geen meerderheid
voor het voorstel van Teeven.
De lobby is nog niet helemaal ten
einde, want het is nog niet helemaal
duidelijk of de thuiskopieregeling en
de thuiskopievergoeding gemoderniseerd
zal worden. De hoop is
echter dat dit goed uitpakt. Er lopen
ook nog rechtszaken over de thuiskopieregeling,
en het Europese
Hof van Justitie heeft voor onze
leden gunstige uitspraken gedaan.
Een tweede aspect uit de speerpuntenbrief
van Teeven was het
auteurscontractenrecht. Ook daar
heeft FNV KIEM zich flink in geroerd,
zeker met betrekking tot het
The Voice of Holland-verhaal, waar
de nodige publiciteit mee is gegenereerd.
Het auteurscontractenrecht
heeft te maken met dat een artiest/
auteur zich in een heel zwakke positie
bevindt om contracten af te
spreken. Hier is al in 2007 onderzoek
naar gedaan en dat is erkend.
Een nieuw auteurscontractrecht
beoogt dat recht te zetten en een
eerste voorstel hiervoor is begin
2011 openbaar gemaakt. FNV KIEM
heeft hier een mening over kunnen
geven en het voorstel is naar de
Raad van State gegaan. Begin
2012 wordt hier de uitkomst van
verwacht. In de lobby hieromtrent
heeft veel tijd gezeten. De lobby zal
in 2012 stevig vervolgd moeten
worden om een goed resultaat voor
de makers/artiesten te behalen. FNV
KIEM wordt dagelijks herinnerd aan
de noodzaak.
KUNST EN PODIUM /
STARBEL /
In 2011 is de Federatie Auteursrechtbelangen
opgericht. De stichting
is een nieuwe opzet van wat
voorheen de stichting Auteursrechtbelangen
was. FNV KIEM was
ontevreden over de inrichting en de
positie van de stichting; met name
als gevolg van de ontstane verwevenheid
met de brancheorganisatie
van de rechtenorganisaties en de
rol die de makers in de discussies
binnen de stichting konden spelen.
De nieuwe federatie heeft drie
pijlers: het Platform Makers, de
auteursrechtorganisaties (cbo’s) en
het Platform Creatieve Industrie
(producenten). Het Platform Makers,
waar FNV KIEM ook toe behoort, is
een thematische samenwerking
waarin onder meer alle vak- en
beroepsorganisaties zijn vertegenwoordigd
die met auteursrecht te
maken hebben.
De veranderde structuur betekent
dat de verenigingen van makers,
wij, een duidelijker profiel hebben
gekregen. En duidelijker zeggenschap
in het geheel.
PLATFORM MAKERS /
Het Platform Makers heeft in 2011,
mede namens FNV KIEM, een
klacht bij de NMa, de Nederlandse
Mededingingsautoriteit ingediend
tegen misbruik van macht door de
omroepen tegenover makers
(muziekauteurs). In 2012 wordt de
uitspraak van de NMa verwacht.
JAARVERSLAG 2011 / 39

KUNST EN PODIUM /
SAMENWERKING /
FNV KIEM heeft in 2011 intensief samengewerkt met de
Ntb, de Nederlandse Toonkunstenaarsbond. Er vinden
sinds 2011 gesprekken plaats met de Ntb over een
eventuele aansluiting bij FNV KIEM. Deze gesprekken
worden in 2012 vervolgd en hopelijk tot een uniform
opereren uitgebreid. De Ntb heeft zich welwillend en
bereid opgesteld ten opzichte van een samenwerking.
Er wordt naar een goede modus hiervoor gezocht.
Daarnaast zijn er met acteursbelangenvereniging ACT
gesprekken gevoerd, die echter wat moeizaam zijn
verlopen sinds de teloorgang van de Tafel van 6.
De contacten zijn voorzichtig weer geïntensiveerd en
er is een wil om meer contact te hebben en op samenwerkingsverbanden
in te zetten.
Ook is er in 2011 met Platform Makers op het gebied
van auteursrecht intensief samengewerkt. Tenslotte is
in 2011 met Kunsten ’92 overleg geweest over het instellen
van een meldpunt voor mensen die geraakt worden
door de bezuinigingen. FNV KIEM dringt erop aan
dat het onderbelichte punt van de effecten van de
bezuinigingen voor de makers en medewerkers in de
rapportages nadrukkelijk wordt meegenomen.
BEZUINIGINGEN /
Na de aankondiging van bezuinigingen in 2010 is in
2011 het nodige gedaan om daar actie tegen te voeren.
Helaas zonder succes. In de aanloop naar het niet tegenhouden
van de bezuinigingen was de Tafel van 6 een
eerste poging om zelf als sector met een plan te komen
en daarmee het gesprek met de politiek te initiëren.
Ondertussen vindt nog steeds overleg plaats met de
betreffende ministeries, maar dit is meer in de vorm van
procedures waarmee geprobeerd wordt te redden wat
er te redden valt, en steeds de aandacht te vragen voor
de mensen in de sector (i.p.v. de instellingen en organisaties).
FNV KIEM probeert de schade die leden (en
ook niet-leden) ondervinden van de bezuinigingen zoveel
mogelijk te beperken en de overgang van mensen die
40 / JAARVERSLAG 2011
hun baan verliezen zo goed mogelijk te laten verlopen.
Voorts is de lobby in Den Haag er op gericht ervoor te
zorgen dat mensen die werkzaam zijn in onze sectoren
met hun werk ook geld kunnen verdienen (denk aan:
auteurscontractrecht en thuiskopieregeling) en zoveel
mogelijk belemmeringen daar in weg te nemen (denk
aan: alle regelingen rondom zp’ers). Dat is ook onze
boodschap naar Den Haag: de minister bezuinigt op de
subsidies, maar dat betekent wel dat mensen voor het
overgrote deel zelfstandig hun boontjes moeten doppen.
Maak het ze dan niet al te moeilijk. Als we daarin belemmeringen
tegenkomen, dan kaarten we dat aan. “Niet èn
bezuinigen èn alle andere mogelijkheden om geld te
verdienen ook nog om zeep helpen.”
WIPO BIJEENKOMST /
Onlangs is besloten door koepelorganisatie WIPO
(The World Intellectual Property Organisation) om de
onderhandelingen weer te heropenen voor een audiovisueel
verdrag voor uitvoerende kunstenaars. In juni 2012
organiseert de WIPO daarom een nieuwe diplomatieke
conferentie in China.
Al twintig jaar wordt er door belangenorganisaties zoals
vakbonden onderhandeld over een wereldwijd verdrag
voor een betere bescherming van audiovisuele uitvoeringen.
Momenteel verkrijgen alleen uitvoerende kunstenaars
bij audio-uitvoeringen bescherming via een
internationaal verdrag (via het WPPT verdrag), waarbij
de regels zijn aangepast aan het digitaal gebruik van hun
werk. Doordat een audiovisueel verdrag ontbreekt, is er
echter grote achterstand in de (inter)nationale bescherming
ten aanzien van de morele en economische rechten
van uitvoerende kunstenaars die werken in de film- of
televisiesector.
Een audiovisueel verdrag zal de positie van de uitvoerende
kunstenaars die werken in deze sector aanzienlijk
verbeteren, waarbij vergoedingen voor het gebruik van
hun uitvoeringen beter zal worden gewaarborgd.

CAO’S /
Er is in 2011 een nieuwe cao
Poppodia afgesloten, die is
ingegaan per 1 januari 2012.
Nieuw in deze cao is dat er nu
één loon- en functiegebouw
is. Dat is vrij uniek voor deze
sector, want ieder podium had
zijn eigen loonregeling en
eigen functiewaarderingssysteem
en daar is nu één
regeling voor en het is een
echte cao geworden.
Dit heeft heel veel tijd gekost
en veel onderhandeling met
de werkgeversverenigingen
Nederlandse Poppodia en
Festivals gevergd.
Daarnaast zijn in 2011 de cao
van de Nederlandse Opera en
de cao Muziektheater – twee
verschillende cao’s – tekstueel
samengevoegd tot één cao.
Vakgroep Beeldend /
Er zijn eind 2011 2.532 beeldend
kunstenaars lid van FNV KIEM,
waarvan 1.158 man en 1.374 vrouw
is. 2.000 Leden zijn jonger dan
50 jaar, wat een mooi en redelijk
verdeeld evenwicht is.
Dit komt overeen met het landelijk
beeld, waar 60% van de beeldend
kunstenaars vrouw is en 40% man.
De groep beeldend kunstenaars in
Nederland is gemiddeld ouder dan
andere categorieën kunstenaars
(bijna 60% van de beeldend kunstenaars
is ouder dan 45).
BEZUINIGINGEN /
De sociaal economische positie van
beeldend kunstenaars is in 2011
vanwege een aantal regeringsmaatregelen
duidelijk verslechterd. Alle
acties en protesten ten spijt is de
Wwik afgeschaft en de btw is begin
2011 verhoogd van 6% naar 19%.
De fondsen moeten bezuinigen,
waardoor beurzen voor beeldend
kunstenaars zo goed als helemaal
zullen verdwijnen en de bezuinigingen
op kunst- en cultuur op gemeentelijk
en provinciaal niveau
raken kunstenaars buitengewoon
hard. De inkomenspositie van beeldend
kunstenaars zal hierdoor ook
in 2012 verder verslechteren.
Verwacht wordt dat er in 2012 nog
meer -zo’n 30%- bezuinigd gaat
worden op werkbeurzen en (starters)
stipendia. Ook gemeenten
zullen verder op gemeentelijk
niveau bezuinigen.
WWIK /
In oktober 2011 nam de Tweede
Kamer het voorstel tot intrekking van
de Wwik aan zonder een overgangsregeling
in te stellen. De
Eerste Kamer besloot op 20
december 2011 hetzelfde. FNV
KIEM en de BBK vonden dat er
een goede overgangsregeling
moest komen en de gang naar de
rechter was een laatste mogelijkheid
om een goede overgangsregeling af
te dwingen. De rechter bleek dat
met FNV KIEM en de BBK eens te
zijn, wat feitelijk betekende dat kunstenaars
die voor 1 januari 2012
gebruik maakten van de Wwik en
kunstenaars die nog Wwik-rechten
hadden openstaan, daar gebruik van
mochten blijven maken, totdat de
Staat een adequate overgangs -
regeling maakte.
Een succes voor FNV KIEM die hier
enorm veel publiciteit mee genereerde
en een flinke tik op de vingers,
met name voor de Raad van
State en de Eerste Kamer, die juist
over rechtmatigheid van wetgeving
moeten oordelen.
Kunstenaars die gebruik van de
Wwik maakten, waren overwegend
beeldend kunstenaar. De Wwik was
een stimuleringsregeling voor kunstenaars
ten behoeve van de opbouw
van een zelfstandige
beroepspraktijk. Kunstenaars hadden
over een periode van 10 jaar,
48 maanden recht op 70 procent
van een bijstandsuitkering, mits zij
JAARVERSLAG 2011 / 41

KUNST EN PODIUM /
daarnaast voldeden aan een stijging
van het eigen inkomen. Er mocht
bijverdiend worden tot een totaal
van 125 procent van het bijstandsniveau.
Tot 2011 maakten zo’n
19.000 kunstenaars gebruik van
de regeling. Zij kunnen door de
uitspraak van eind 2011 tot halverwege
2012 gebruik blijven maken
van de regeling.
SPEERPUNTEN /
Het is voor FNV KIEM een uitdaging
om in deze tijd speerpunten te ontwikkelen,
die de (inkomens)positie
van beeldend kunstenaars verbeteren.
Naast de algemene belangenbehartiging
voor zp‘ers, zoals fiscale
positie, pensioen, arbeidsongeschiktheid,
kan FNV KIEM zich profileren
op hang- en stagelden en op
het ondersteunen van kunstenaars
die zelf initiatieven nemen om al dan
niet in samenwerking met anderen
een inkomen te verwerven en/of een
plek te veroveren binnen de creatieve
industrie.
THEMABIJEENKOMSTEN /
De beeldend kunstenaars die lid zijn
van FNV KIEM zijn dat in de eerste
plaats omdat zij hun vak serieus
nemen. Zij verwachten dat FNV
KIEM zich richt op de collectieve
en individuele belangenbehartiging,
maar ook opkomt voor de plaats
van kunst in de maatschappij.
42 / JAARVERSLAG 2011
Dit betekent dat de Vakgroep Beeldend
ook initiatieven heeft genomen
die gericht zijn op de inhoud van het
werk. Dit is belangrijk voor beeldend
kunstenaars om zich te kunnen herkennen
in FNV KIEM.
In 2011 is onder meer een succesvol
symposium over de toekomst
van de kunst georganiseerd met
de filosoof Maarten Doorman.
Daarnaast heeft half mei 2011
een goedbezocht symposium over
crowdfunding in Pakhuis de Zwijger
plaatsgevonden. Deze lijn wordt in
2012 zeker voortgezet. Daarbij zijn
er steeds meer kunstenaars die in
meerdere disciplines in de kunstensector
actief zijn, dus is het van
belang om thema’s in samenwerking
met andere disciplines aan de orde
te stellen.
De samenwerking met Pakhuis de
Zwijger heeft in 2011 geresulteerd
in een breder bereik van potentiele
leden, waarbij vaak thema’s aan de
orde komen die de hele kunstsector
aangaan.
REGIONALE INITIATIEVEN /
De Vakgroep Beeldend heeft in
2011 in vijf regio’s bijeenkomsten
met inspiratie-etentjes georganiseerd
voor FNV KIEM-leden en
introducees. Hieruit zijn diverse
ideeën voortgekomen voor het
organiseren van regionale bijeenkomsten,
die zij zelf kunnen initiëren.
Zo kwamen er uit de bijeenkomst
in Groningen (regio Groningen,
Friesland en Drenthe) ideeën om bijeenkomsten
te organiseren op het
gebied van scholing (ondernemerschap)
vanuit het trainingsaanbod
zp’ers, loopbaanadvies en een
thema-avond met een gastspreker.
In Arnhem blijkt behoefte te zijn aan
meer informatie over loopbaanadvies,
je als kunstenaar vestigen in
het buitenland, btw en regelingen
voor oudere kunstenaars.
Heerlen opperde om thema’s als
autonoom kunstenaarschap vanuit
overtuiging, belastingen en atelierbeleid
aan de orde te stellen en in
Tilburg is behoefte aan een seminar
cultureel ondernemerschap, aan
spreekuren loopbaanadvies en aan
bedrijfskundig advies en het thema
ondernemen in de creatieve sector.
De bijeenkomst in Rotterdam leverde
onder meer de vraag naar een
speeddate-sessie voor kunstenaars,
kunstbemiddelaars, galeriehouders
en andere klanten op en daarnaast
was er behoefte aan informatie -
avonden over de rechten van de
kunstenaar en een zelfhulpgroep
voor kunstenaars.
Tenslotte hebben de inspiratie-etentjes
geleid tot de inzet van regionaal
actieve leden die ingezet kunnen
worden als er iets specifieks in de
regio speelt. De Vakgroep Beeldend
onderstreept vooral het regionale
belang hiervan. In 2012 stelt FNV
KIEM financiële ondersteuning
beschikbaar om op dit gebied opnieuw
dit soort themabijeenkomsten
te organiseren.

ACTIE’S /
Er hebben in 2011 verschillende
acties tegen de bezuinigingen van
Staatssecretaris Halbe Zijlstra
plaatsgevonden. In juni, vlak voordat
het onderwerp voor de laatste
keer op de agenda stond in de
Tweede Kamer, participeerde
FNV KIEM onder meer in de actie
‘Schuilen in het Rijks’ en de bezetting
van het museum Boymans
van Beuningen. Aansluitend aan
deze laatste actie vond de Mars
der Beschaving plaats, die leidde
naar het Malieveld in Den Haag,
waar duizenden kunstenaars en
musici bijeen kwamen om een
laatste keer te protesteren tegen
de ‘culturele kaalslag’. Het mocht
niet baten, want Zijlstra zette zijn
plannen om te bezuinigen onverminderd
door.
LEDENWERVING EN -BEHOUD /
Ledenwerving is in de eerste plaats
de collectieve en individuele be -
langenbehartiging zo goed mogelijk
uitvoeren en ook naar buiten uitventen
wat je doet. Met betrekking tot
dit laatste punt is in 2011 een succesvolle
expositie georganiseerd in
samenwerking met het CBK Amsterdam.
Leden van FNV KIEM konden
werk insturen en het CBK heeft
een selectie gemaakt uit de werken.
Deze werken van uiteindelijk 26
deelnemers zijn zes weken geëxposeerd
in het gebouw van het CBK.
Naast een feestelijke opening heeft
de Vakgroep een kennismakingsdag
georganiseerd voor (potentiële)
leden, waarop zij kennis konden
maken met het dienstenpakket van
FNV KIEM. Gezien het succes van
deze expositie is besloten dit in
2012 met een specifiek thema als
bijvoorbeeld ‘Jonge kunstenaars’ in
een andere regio te herhalen.
ATELIERBELEID /
In 2011 bleef het opkomen voor
goede, betaalbare ateliers een
speerpunt. Het is gebleken dat
FNV KIEM hiermee het afgelopen
jaar veel kunstenaars aan zich heeft
weten te binden. Zeker daar waar
kunstenaars hun atelier dreigden te
verliezen en FNV KIEM via lobby en
juridische procedures het tij wist te
keren. Er is in Amsterdam een aantal
discussies gaande over het atelierbeleid,
in het bijzonder over maat -
KUNST EN PODIUM /
regelen die de doorstroming in de
binnenstad kunnen bevorderen. De
meningen hierover lopen uiteen.
In 2012 zal deze discussies in het
bestuur gevoerd worden. Er is in
2011 en er wordt in 2012 gewerkt
aan een seminar over atelier- en
broedplaatsenbeleid bij Pakhuis de
Zwijger voor de gehele creatieve en
culturele sector eventueel in samenwerking
met Bureau Broedplaatsen
Amsterdam.
DE VAKGROEP /
Om vernieuwing in het vakgroepsbestuur
Beeldend te realiseren heeft
de Vakgroep in 2011 een oproep
geplaatst in de nieuwsbrief aan de
leden. Dit heeft vijf reacties opgeleverd.
In januari zal de Vakgroep gesprekken
voeren met de kandidaten
en in onderling overleg bepalen wie
zitting neemt in het nieuwe vakgroepsbestuur.
In 2011 is de oude
Vakgroep zes keer bijeen geweest.
In overleg met het nieuw vakgroepbestuur
wil de Vakgroep een training
organiseren om het nieuwe bestuur
optimaal te laten functioneren.
Het thema van de training zal in
ieder geval gericht zijn op het op -
timaal functioneren van het bestuur.
Te denken valt aan thema’s als
‘argumenteren’, ‘samenwerken’ en/
of ‘het functioneren van de vakbondsdemocratie’.
JAARVERSLAG 2011 / 43

Vakgroep BV Pop / Vakgroep Dans /
In 2011 heeft een informele bestuurswissel
bij de Vakgroep BV Pop plaatsgevonden.
Henk Westbroek heeft voorlopig de rol van voorzitter
van Jerney Kaagman overgenomen. De planning is
dat dit in 2012 formeel bekrachtigd wordt.
44 / JAARVERSLAG 2011
FNV KIEM heeft in november 2011 met de werk -
geversdelegaties van het NAPK een principe akkoord
bereikt voor de cao Dans.
Vanwege de grote onzekerheid die er in de sector
heerst ten gevolge van de bezuinigingen op de
danssector, heeft FNV KIEM samen met de werk -
gevers besloten om de cao voor 2012 ongewijzigd
voort te zetten. Deze cao geldt dan voor de periode
van 1 januari 2012 tot en met 31 december 2012.
FNV KIEM en branchevereniging NAPK voor de
podium kunsten schatten dat 40% van de mede -
werkers in de sector zijn baan zal kwijt raken.
In 2011 heeft onder meer overleg met de NBDK
(Nederlandse Beroepsvereniging voor Dans -
kunstenaars) plaatsgevonden. Daartoe is een
overeenkomst gemaakt en in 2012 zal bekeken
worden of een samengaan, zoals VCB (Crew -
belangen) dat ook met FNV KIEM heeft gedaan, tot
de mogelijkheden behoort. De leden zullen zich hier
tijdens de ledenvergadering in het voorjaar van 2012
over uitspreken.

Vakgroep Klassieke Muziek /
In 2011 is met een dikke zwarte rand eromheen
duidelijk geworden wat de aangekondigde be -
zuinigingen teweeg zullen brengen bij de grote symfonie
orkesten, koren en ensembles in de klassieke muziek -
sector. Ook deze sector zal niet ongeschonden uit de
bezuinigingsstrijd komen. Zo moeten de grote symfonie
orkesten 35% van hun subsidiebudget inleveren.
2011 was in dat opzicht nog een relatief rustig jaar,
maar in 2012 uitlopend naar 2013 zal er aanzienlijk
gereorgani seerd moeten worden. 2011 stond daarom
vooral in het teken van verzet tegen de forse en onredelijke
subsidie kortingen en de voorbereidingen op de vele
re orga ni sa ties en fusies die in 2012 en verder verwacht
worden. De Vakgroep Klassieke Muziek van FNV KIEM
telt bijna 600 leden.
REORGANISATIES VANWEGE BEZUINIGINGEN /
Met het Muziekcentrum Voor de Omroep (MCO), de
Nationale Reisopera en met de orkestwerkgevers
hebben in 2011 de eerste voorbereidende besprekingen
over de reorganisaties plaatsgevonden. Op meerdere
plaatsen zijn leden tijdens bijeenkomsten bijgepraat over
de personele gevolgen van de reorganisaties en de visie
van de bond op sociaal beleid dat daarmee verband
houdt. De bond heeft hierover ook overleg gevoerd met
de werkgeverskoepel NAPK en met het ministerie van
OCW. Voor zowel de landelijke- en regionale orkesten,
de omroeporkesten en het koor en de Nationale Reis -
opera hebben voorbereidingen plaatsgevonden voor
sociaal plan-trajecten. De uitvoering hiervan zal in 2012
plaatsvinden. Voor de Nationale Reisopera is nog een
CAO afgesloten die geldt tot en met 2012 voor het koor
en deel van de ondersteuning cq. het kantoorpersoneel.
CAO’S /
Bij het MCO, het Muziekcentrum voor de Omroep, is
gesproken over een cao modernisering waar een
werkgroep bespreekt hoe de cao kan anticiperen op
wat er in de sector gebeurt.
Aan de cao Muziekcentrum voor de Omroep is in
2011 hard gewerkt en verwacht wordt dat deze in
maart 2012 afgerond kan worden. In deze cao zijn onder
meer afspraken gemaakt over hoofd- en bij-instrumenten,
en de regelingen voor de inzetbaarheid van
musici en orkest- koor ondersteunende medewerkers.
Voor de kantoormedewerkers werd een nieuwe functie-indeling
opgesteld.
2011 Heeft voor de orkesten vooral in het teken gestaan
van de vernieuwing en modernisering van de cao
Nederlandse Orkesten. Daartoe hebben bij alle orkesten
in de maanden februari, maart en april 2011 ledenraadvergaderingen
plaatsgevonden.
De cao Orkesten is al sinds 2009 verlopen en sinds
die tijd is FNV KIEM met orkestwerkgevers in overleg
over vernieuwing en verandering van de cao. Dit is een
lastige en ingewikkelde discussie, want vernieuwing
staat voor werkgevers op dit moment vaak gelijk aan
verslechtering. Bovendien doorkruisen de bezuinigingen
op de orkesten dit proces in belangrijke mate,
waardoor het wel twee jaar kan duren voordat zo’n traject
rond is. En waar in ‘normale’ situaties dan een actietraject
opgezet wordt, blijft dit ook achterwege, vanwege
de focus van de leden op komende
reorganisaties en werkgelegenheid en niet op arbeidsvoorwaarden.
De cao voor de remplaçanten, is in 2011 automatisch
verlengd. Musici die tijdelijk als invaller of versterking
voor een (ander) orkest werken, vallen onder deze
remplaçanten-cao.
JAARVERSLAG 2011 / 45

KUNST EN PODIUM /
ACTIE’S /
FNV KIEM ondersteunde in 2011
de acties rond de opheffing van het
MCO. Tijdens de mede door FNV
KIEM georganiseerde acties op het
Malieveld in Den Haag was een
groot aantal musici aanwezig om het
protest tegen de afbraak van de
kunst subsidies (muzikaal) te ondersteunen.
Het Metropole Orkest
speelde op de manifestatie “Leve de
beschaving” in de HMH voor hetzelfde
doel en heeft mede met het
oog op haar bedreigde positie deelgenomen
aan de actie op het Malieveld
tegen de opstapeling van bezuinigingen
van het kabinet Rutte.
De vele protesten waren uiteindelijk
niet zonder gevolg, want het resulteerde
in de omzetting van de opheffing
van het MCO in een nieuw
muziekapparaat voor de publieke
omroep, dat anders gepositioneerd
wordt (wellicht aanhaakt bij de NTR)
en waarin voor 14 miljoen euro
ruimte is (terwijl het oorspronkelijke
budget 31 miljoen euro was).
Het Metropole Orkest moet van de
minister van OCW verzelfstandigen
en haar budget volledig uit de markt
halen, waarvan maar zeer de vraag
is of dat lukt. Vermoedelijk zal in de
toekomst een Metropole Orkest
nieuwe stijl worden opgericht. Musici
en ondersteuners zullen gebruik
kunnen maken van het sociaal plan
MCO.
46 / JAARVERSLAG 2011
DEELNAME BESTUREN /
De bestuurder van de Vakgroep
Klassieke Muziek heeft in 2011
zitting genomen in het bestuur van
het Sociaal Fonds Orkesten.
Dit bestuur houdt zich bezig met
het ontwikkelen van regelingen
en faciliteiten voor onder meer
scholing, loopbaanondersteuning,
verbetering van arbeids omstan dig -
heden en het opzetten van
mo biliteits centra.
FIM /
In maart 2011 vond, georganiseerd
door de internationale musici
federatie, de FIM, een internationale
Orkesten Conferentie plaats. FNV
KIEM heeft in de voorbereiding van
deze conferentie geparticipeerd.
De IOC in Amsterdam, met een
openingstoespraak van Agnes
Jongerius, was een succesvolle
conferentie, waarbij veel informatie
is uitgewisseld over hoe klassieke
symfonieorkesten zich wereldwijd
ontwikkelen, in de knel komen en
hoe ze met arbeidsvoorwaarden,
personeelsbeleid en arbeids -
omstandigheden omgaan.
Verschillende gesprekken met
vakbondsbestuurders uit de hele
wereld hebben behoorlijk wat
inzichten opgeleverd. Het blijkt dat
in de ons omringende landen kunst
en cultuur ook wel hard getroffen
wordt door bezuinigingen, maar niet
zo harteloos als bij ons. Het draag -
vlak onder de kunst- en
cultuurbegroting in andere Eu ro -
pese landen is groter en de vraag
rijst waarom dat bij ons niet zo is.
Dit heeft natuurlijk alles te maken
met de manier waarop de politiek
in Nederland tegenwoordig cultuur
benadert en daarmee zorgt voor een
negatieve houding van de bevolking
tegen kunstsubsidies.
SAMENWERKING /
De vakgroep Klassieke Muziek
heeft in 2011 nauw samengewerkt
met de Ntb (Nederlandse Toon -
kunstenaarsbond). Kaderleden van
Ntb en de beleidsmedewerker
orkesten van de Ntb woonden
vrijwel alle bestuursvergaderingen
van de vakgroep Klassieke Muziek
bij. De vakgroepbestuurder van
FNV KIEM heeft ook in 2011
frequent overleg met zijn collega
van de Ntb gehad over onder meer
de cao’s, de modernisering van
de arbeidsvoorwaarden en de
reorganisaties als gevolg van de
bezuinigingen. Waar mogelijk
worden ledenvergaderingen ook
samen met de Ntb georganiseerd.

Vakgroep Kunsteducatie en
Amateurkunst /
Van alle sectoren en vakgroepen
van FNV KIEM is de sector
Kunsteducatie, waar onder meer
muziekscholen onder vallen, wel
de sector die het het zwaarst te
verduren kreeg in 2011.
Reorganisaties waren aan de orde
van de dag en de verschuiving van
dienstverband naar (verplicht) zelfstandig
ondernemerschap in de
Kunsteducatie is een direct gevolg
van de enorme bezuinigingen en
teruggang in subsidie waar de
sector mee te maken kreeg en nog
steeds heeft.
KUNSTEDUCATIE /
FNV KIEM heeft zo’n 1.700 leden
binnen de sector Kunsteducatie.
FNV KIEM is in deze sector de
grootste bond en kent een nog
steeds stijgende lijn in ledenaantal.
De cao Kunsteducatie is tot eind
2011 verlengd. Er zijn in Nederland
zo’n 45 instellingen die onder de
sector Kunsteducatie vallen.
Het gaat erg slecht in deze sector:
er wordt zwaar bezuinigd, al eerder
door gemeentes in de bezuinigingsronde
die in 2010 startte en die
nog steeds doorgevoerd wordt. De
bezuinigingen lijken desastreus voor
de sector uit te pakken. Bijna driekwart
van de bestuurlijke taken bestond
in 2011 uit overleg met
werkgevers bij organisaties die met
bezuinigingen te maken hadden.
Probleem daarbij is dat instellingen
die van subsidie afhankelijk zijn,
te weinig of geen financiële
middelen hebben kunnen en
mogen reserveren om de kosten
van re organisatie te dragen. Dit
probleem is extra groot bij de
zogenoemde eigen risicodragers
die ook de werkloosheidsuitkering
zelf moeten betalen. Er is dus een
organisatorische noodzaak om personeel
te ontslaan, maar de werk -
gevers hebben daar geen geld voor.
Dus de werkgever moet dan de
werknemers in dienst houden,
wat op termijn kan leiden tot
een faillissement.
Dit is een dramatische kentering,
want werknemers hebben jarenlang
een cao-boekje gehad waarin hun
rechten stonden en lijken nu te eindigen
met een kale WW-uitkering.
In een tijd dat een kabinet debatteert
over het wel of niet terug -
brengen van de WW-uitkering
van drie naar een jaar.
Gevolgen hiervan zijn dat veel
werkgevers zich realiseren dat er
geen geld meer is of komt, en
daardoor werknemers onder druk
zetten om zelf ontslag te nemen en
zelfstandige te worden. FNV KIEM
heeft hiervoor in 2011 vele werk -
nemers gewaarschuwd. In 2011 is
een folder gemaakt die informatie
geeft aan (nieuwe) zp’ers in de
kunsteducatie.
SAMENWERKING /
De sector Kunsteducatie heeft in
2011 samengewerkt met onder
meer de KNTV, de Ntb en het CNV.
De overleggen met werkgevers legden
in 2011 een groot beslag op de
tijd van de sectorbestuurder. Om
het contact met de leden te borgen
en zichtbaar te blijven op de werkvloer
heeft de sectorbestuurder
vooral fysieke ledenraadplegingen
georganiseerd, waarbij interactie
met de leden voorop stond.
JAARVERSLAG 2011 / 47

KUNST EN PODIUM /
CAO KUNSTEDUCATIE /
FNV KIEM onderhandelt al een tijd over een nieuwe
cao, maar een afronding daarvan is nog niet in zicht.
Het belangrijkste struikelpunt is dat werkgevers de
cao vooral een stuk goedkoper willen maken, terwijl
werknemers juist nu behoefte hebben aan de
beschermende maatregelen in de cao, zoals de
bovenwettelijke uitkering.
Werkgevers en vakbonden hebben gesproken over het
opnemen van maatregelen die medewerkers aan ander
werk kunnen helpen. In de sector werken veel mensen
die gespecialiseerd werk doen en daardoor een
moeilijke arbeidsmarktpositie hebben. Als zij ontslagen
worden, zullen ze extra begeleiding nodig hebben om
ander werk te vinden, mede doordat ze zeer
waarschijnlijk alleen ander werk kunnen vinden als ze
in een andere sector gaan werken.
Het werk waaruit ze worden ontslagen is er niet meer
en zal de komende jaren waarschijnlijk ook niet
terugkomen. FNV KIEM heeft in 2011 plannen
gemaakt voor een mobiliteitsfonds dat –met bijdragen
van de overheid- een rol kan spelen bij nieuw werk
voor de groep mensen die een baan verliest in de
kunsteducatie. De sectorbestuurder heeft daarvoor
gelobbyd in Den Haag.
48 / JAARVERSLAG 2011
Vakgroep Theater/
NEDERLANDSE PODIA /
Een wat rooskleuriger jaar was het voor de Nederlandse
Podia. Alhoewel de btw-verhoging van 6% naar 19%
er daar ook flink inhakt. In 2011 is een aantal sociaal
plannen afgesloten bij theaters, omdat daar vanwege
subsidievermindering werd gereorganiseerd.
De verwachting is dat de Nederlandse podia in 2012
te maken krijgen met minder bezoekers en dus lagere
inkomsten. Dit zal mogelijk tot meer reorganisaties en
ontslagen leiden. Veel theaters hebben hun reserves in
2011 opgemaakt, waardoor 2012 een cruciaal jaar
wordt. Begin 2012 starten ook de onderhandelingen
voor een nieuwe cao.
De sector Nederlandse podia is in 2011 in ledenaantal
verdubbeld, onder meer vanwege de overschrijving van
Abvakabo-leden naar FNV KIEM. Hierdoor is FNV KIEM
vanaf 2012 de enige FNV-vakbond in de sector.
AMATEURKUNST /
De cao Amateurkunst is in 2011 opgezegd door de
werkgevers. De onderhandelingen over een nieuwe cao
zijn vastgelopen, omdat de werkgevers de wachtgeld -
regeling wilden schrappen. Er zijn verschillende
leden raadplegingen gehouden over de voorstellen van
de werkgevers en de eindconclusie van de leden was
dat zij de voorstellen niet wilden accepteren.
Daarna hebben de werkgevers besloten de werkgevers -
vereniging op te zeggen. Voor de betrokken werknemers
werkt de laatst afgesproken cao door in hun individuele
arbeidsovereenkomst, waarmee zij recht houden op de
wachtgeldregeling.
Eind 2011 staat de amateurkunst in het teken van
fusie besprekingen. De subsidies in deze sector zijn
gehal veerd en de minister heeft de grootste instellingen
opdracht gegeven te fuseren. Er wordt gekeken naar
hoe de nieuwe cao voor deze sector er uit kan gaan
zien.

ENTERTAINMENT
EN MEDIA /

ENTERTAINMENT EN MEDIA /
De turbulente periode waarin de
audiovisuele sector zich sinds 2010
in bevindt is in 2011 verder door -
gezet. De 200 miljoen euro die
bezuinigd moet gaan worden op
de landelijke publieke omroep,
de Wereldomroep en het Muziekcentrum
van de Omroep beslaat
bijna een kwart van het budget.
Gevreesd wordt echter, dat het
niet bij 200 miljoen blijft en dat
wellicht nóg meer bezuinigd
moet worden.
De AV-sector heeft meer dan
2.100 leden; werknemers met een
arbeidsovereenkomst maar ook
steeds meer flexibele arbeids -
verhoudingen, freelancers en zp’ers.
Opvallend is dat de arbeidsmarkt in
de AV-sector meer en meer flexibel
wordt. De business modellen van de
bedrijven laten een omslag zien,
waarbij steeds meer medewerkers
op basis van flexibele contracten
werkzaam zijn. FNV KIEM investeert
daarom – naast continue dienst -
verlening voor werknemers in de
‘vaste kern’– ook in de belangen -
behartiging van haar leden die
werkzaam zijn in de ‘flexibele schil’.
50 / JAARVERSLAG 2011
BELANGENBEHARTIGING
VOOR ZELFSTANDIGEN EN
FREELANCERS /
De diensten en producten die FNV
KIEM aan zp’ers levert slaan in
2011 goed aan. Zowel individueel
als het gaat om verzekeringen,
loop baanadvies en –oriëntatie en
cursussen, alsook collectief, waar-
bij ingezet wordt op het tot stand
brengen van standaard overeen -
komsten met bedrijven en sectoren
die freelancers en zp’ers een steun
in de rug bieden bij hun individuele
onderhandelingen met opdracht -
gevers. Bij het AV facilitaire bedrijf
Dutchview is een standaard
opdrachtovereenkomst afgesloten
waarbij de freelancers zelf (met
name geluidstechnici en camera -
lieden) een grote en uiteraard
bepalende inbreng hebben
geleverd. Vanuit de werkorganisatie
van FNV KIEM werd inhoudelijke,
organisatorische en juridische
onder steuning geleverd die het
onderhandelingsproces mede
succesvol hebben gemaakt.
CAO’S /
Ondanks de woelige periode waarin
de Entertainment & Mediasector
zich bevindt, werden toch maar liefst
tien cao’s afgesloten in de gehele
sector. Zo zijn er de cao RTL en de
cao Omroeppersoneel (een bedrijfs -
tak cao), twee gezichts bepalende
cao’s en beiden geldig voor 2011
en 2012 afgesloten.
Binnen de cao van persbureau
ANP is een overgangs protocol tot
stand gebracht voor de overgang
van de cao ANP naar de cao
Dagblad Uitgeverijbedrijf.
Tevens is in 2011 een begin
gemaakt met de cao-trajecten bij
Technicolor Netwerk Services NL
(voorheen NOB CMF) en Dutch
View. Deze laatste cao loopt per
1 april 2012 af.
Voor AT5 is in 2011 geen akkoord
bereikt over de cao. Dit had alles
te maken met de overname van
AT5, die in 2012 verder zal
worden af gerond.
In alle cao’s wordt met name
gekeken naar hoe de arbeids -
voorwaarden beter kunnen aan-
sluiten bij de individuele wensen
van werknemers. Het doel is met
tenminste hetzelfde arbeidskosten -
volume beter toepasbare arbeids -
voorwaarden te realiseren. In een
(soms ook financieel) krapper
wordende markt kan daarmee
voor de werknemers toch een ver -
betering van arbeidsvoorwaarden
worden bereikt. Ook loopbaan -
oriëntatie (interne mobiliteit) en
levensfase gericht personeels -
beleid waren belangrijke thema’s
bij de cao-onderhandelingen,
uiteraard naast het verbeteren
van inkomen en vergoedingen.

SOCIALE PLANNEN EN REORGANISATIES /
In 2011 is FNV KIEM betrokken geweest bij
tien reorganisatietrajecten. De grote reorganisaties
in de sector Media & Entertainment
hebben plaatsgevonden bij de Radio Nederland
Wereldomroep, waar succesvol een
sociaal plan is afgesloten. Ook de overkoepelende
Nederlandse Publieke Omroeporganisatie
(NPO) voerde een in grijpende reorganisatie
door (25% minder per soneel) waarop het sociaal
plan van de Landelijke Publieke Omroep
van toepassing is. Andere reorganisaties vonden
voornamelijk bij de regionale omroepen
Omroep Zeeland, Omroep Brabant, Omroep
Gelderland, RTV West, RTV Noord-Holland en
Omroep Friesland plaats. Voor nagenoeg al
deze regionale omroepen is een sociaal plan
afgesloten. Bij Omroep Zeeland vielen geen
gedwongen ontslagen. Ook bij Omroep Friesland
werden gedwongen ontslagen beperkt tot
een minimum. Met deze werknemers werden
individuele beëindigingsovereenkomsten
overeengekomen. Bij Dutch View is in 2011,
ten gevolge van de overname door CMI, een
start gemaakt met een integratie van de
verschillende bedrijven die deel uitmaken van
de holding. Hierbij kwam harmonisatie van
arbeids voor waarden aan de orde.
DEELNAME BESTUREN /
De bestuurder van de sectoren heeft in 2011
zitting genomen in het bestuur van het AWO
fonds. Dit is een fonds voor Algemene Werkgelegenheid
en Onderwijs van de publieke
Omroepen. Het fonds richt zich op het ontwikkelen
van regelingen en faciliteiten voor onder
meer scholing en mobiliteitscentra.
ENTERTAINMENT EN MEDIA /
AFTITELING /
FNV KIEM-VCB, Act, NSC en DDG hebben
overleg gehad met de publieke omroep over
de aftiteling van programma’s. De publieke
omroep had eerder besloten om de namen op
de aftiteling te beperken tot onder andere scenarioschrijver,
rechthebbenden en muziek. Dit
leidde tot grote onvrede bij de belanghebbenden
en er is gezocht naar alternatieven. Zo is
bijvoorbeeld het idee geopperd om de aftiteling
te beperken tot een ver wijzing naar een
website met daarop de credits. Genoemd
worden op de aftiteling is een van de weinige
‘uithangborden’ voor de zp’ers die bij de totstandkoming
van een film, serie of televisie
programma betrokken zijn geweest. Beroepshalve
wordt juist wèl ge keken naar de aftiteling
en FNV KIEM was mede van mening dat die
informatie wel te vinden moet zijn. Dit wordt in
2012 vervolgd; de publieke omroep is hierin
tot een en ander bereid. Dit onderwerp heeft
de nodige publiciteit in 2011 gegenereerd.
DIGITAAL MOBILITEITSCENTRUM /
FNV KIEM en de omroepwerk gevers hebben
afgesproken dat er een mobiliteitscentrum
moet komen dat enerzijds continuïteit kan
brengen in interne en externe mobiliteit en anderzijds
belangrijke diensten kan verlenen aan
werknemers bij de vele reorganisaties. Via het
AWO fonds is in mei 2011 het digitaal mobiliteitscentrum
Werkstation.tv op gericht. Hiervan
kunnen medewerkers van alle publieke omroepen
(landelijk, regionaal en wereldomroep)
gebruik maken. Via de cao wordt hiervoor geld
vrijgemaakt. In 2011 zijn enige honderden
mensen via dit werkstation bemiddeld.
JAARVERSLAG 2011 / 51

ACTIE’S /
De sector Entertainment & Media
heeft zich in 2011 bezig gehouden
met ver schillende acties. Zo was
er de actie op het Malieveld in
Den Haag, waarin we als FNV
KIEM geparticipeerd hebben.
Daarnaast waren er, specifiek
voor de omroepmedewerkers,
acties en een bijeenkomst tegen
de bezuinigingen in de studio op
het Mediapark in Hilversum.
Alhoewel de bijeenkomst een volle
studio met medewerkers op -
leverde, heeft deze actie nog niet
tot concrete vervolgacties geleid.
Dit komt voornamelijk doordat
de bezuinigingen pas eind 2012,
begin 2013 aan de orde zijn. Het
door de gezamenlijke vakbonden
(FNV KIEM, NVJ en CNV Media)
opgerichte Actiecomité Publieke
Omroep staat in de wachtstand.
FNV KIEM heeft ook waar
mogelijk steun verleent aan de
acties van het Wereldomroep
personeel en de musici en
medewerkers van het Muziek -
centrum van de Omroep. De
laatste acties waren succesvol,
omdat in plaats van opheffing
een deel van het budget
behouden werd. Niettemin raken
zowel de Wereldomroep als ook
het MCO het grootste deel van
hun budget in de bezuinigingen
kwijt met als gevolg veel verlies
van werk.
52 / JAARVERSLAG 2011
Vakgroep Bioscopen/
VAKGROEP BIOSCOPEN /
In 2011 is een Vakgroep Bioscopen
opgericht die in 2012 meer vorm
zal gaan krijgen. Er zullen tevens
scholingsdagen voor ondernemingsraden
in de bioscopen georganiseerd
gaan worden. De focus van
de bestuurder zal voornamelijk
komen te liggen op wat FNV KIEM
voor mensen met tijdelijke contracten
kan betekenen. Er zal moeten
worden nagedacht over nieuwe
manieren waardoor ook deze
groeiende groep potentiele leden
zich bij FNV KIEM aan zal sluiten.
Bioscopen hebben met dank aan de
vele regenachtige dagen en de
‘slechte’ zomer nog nooit zo’n goed
jaar gedraaid als 2011. Sommige
bioscopen kregen wel zo’n 9.000
bezoekers per dag te verwerken.
Dit leek goede kansen voor een heel
mooie cao te bieden, ware het niet
dat de werkgevers niet meer met
FNV KIEM willen praten omdat ze
boos zijn over de acties van FNV
KIEM rondom het downloadverbod.
Er heeft eind 2011 een brief -
wisseling tussen FNV KIEM en de
bioscooptop plaatsgevonden,
waarin FNV KIEM haar standpunt
over het download verbod genuanceerd
heeft toegelicht. De werk -
gevers blijven echter bij hun stand -
punt en willen niet aan de onder -
handelingstafel.
Dit betekent dat vooralsnog nieuwe
werk nemers in de sector Bioscopen
niet volgens een cao aan het werk
gaan. Voor mensen die al werkzaam
waren in deze branche zal het overgrote
deel van de bepalingen uit de
oude cao gehandhaafd worden.
Het stopzetten van alle gesprekken
is vooral zuur, omdat FNV KIEM net
bezig was met een sociaal plan voor
de operateurs, die in 2012 allemaal
ontslagen worden vanwege de digitalisering.
Veel van de FNV KIEMleden
die onder de cao Bioscopen
vallen zijn operateur. Dit zijn vaak
vaste krachten die al langere tijd in
dienst zijn. In 2012 zal geprobeerd
worden de werkgevers opnieuw
rond de tafel te krijgen.

Vakgroep Crewbelangen/
De samenwerkingsverbanden
van FNV KIEM met andere orga -
nisaties hebben in 2011 nadrukkelijk
plaatsgevonden op het gebied van
de (speel)filmsector. Niet in de
laatste plaats omdat dit van oudsher
het belangrijkste werkterrein voor de
Vakgroep Crewbelangen is. De
Vakgroep Crewbelangen verschaft
FNV KIEM, behalve dat er door de
aansluiting 130 leden bijgekomen
zijn, een basis om meer richting de
filmsector te gaan opereren. In 2011
hebben verschillende contacten
met de vereniging van speelfilm -
producenten plaatsgevonden.
De gesprekken betroffen belangrijke
onderwerpen uit de sector zoals
arbeidsvoorwaardenvorming en
arbeidsomstandigheden. Over de
wijze waarop arbeidsvoorwaarden
en –omstandigheden in de sector
geregeld zijn zit, zowel bij
freelancers als ook bij de weinige
vaste werknemers, veel onvrede.
KANTOOR HILVERSUM
MEDIAPARK /
Het kantoor van FNV KIEM op het
Hilversumse Mediapark bevindt zich
in het hart van de AV-sector en de
creatieve industrie in de oostvleugel
van de randstad. Het is de plaats
waar bondsorganen, zoals de
sectorraad AV, (cao- en pensioen) -
commissies en deelnemersraden
vergaderen. Daarnaast worden er
kleinschalige ledenbijeenkomsten
over allerlei onderwerpen
gehouden.Het kantoor is daarnaast
een meld punt voor leden met
individuele problemen en er wordt
individueel spreekuur gehouden
voor onder meer loopbaanoriëntatie.
Het steunpunt is naast vergader -
ruimte ook uitvalsbasis voor FNV
KIEM-bestuurders. Sinds de komst
van de tweede bestuurder is de
bedrijvigheid in het steunpunt sterk
toegenomen. Het kantoor wordt
dagelijks van 10:00 tot 12:30 uur
bemand door een kleine groep
trouwe vrijwilligers, die vragen van
leden beantwoorden. Een deel
van het kantoor is ingericht voor de
loopbaangesprekken. Vanwege
de komende bezuinigingen bij de
publieke omroep en de gevolgen
voor het personeel, is het steun -
punt vaak het toneel van actie -
vergaderingen. Ook de pensioen-
perikelen zorgen voor veel overleg
in het kantoor.
JAARVERSLAG 2011 / 53

Sector Uitgeverijen/
Op 1 januari 2011 heeft FNV
KIEM vanuit het grafisch cluster
een bestuurder vrijgemaakt die zich
sindsdien richt op (potentiële) leden
bij uitgeverijen. De belangrijkste
reden daarvoor was de ondervertegenwoordiging
van FNV KIEM in
deze sector – het aantal KIEMleden
in deze sector ligt behoorlijk
onder het vakbondsgemiddelde –
en de grote ledenwinst die hier te
behalen is.
11 bedrijven zijn benoemd als prioriteitsbedrijven.
Hierin zijn zo’n 150
uitgeverijen ondergebracht, die wat
betreft werkgelegenheid zo’n 85%
van de gehele sector (meer dan
10.000 werknemers) beslaan. FNV
KIEM heeft hierin nog geen 1.000
leden, dus de huidige organisatiegraad
van 7,5% kan in deze sector
flink omhoog.
De sector uitgeverijen maakt deel uit
van de creatieve industrie en is als
sector ondergebracht bij Entertainment
& Media. In de totale creatieve
industrie zijn volgens cijfers van het
GOC in totaal ongeveer 200.000
mensen werkzaam, waarvan ongeveer
75% in loondienst. In de
sector Uitgeverijen werken ongeveer
30.000 werknemers, waarvan 8.000
journalisten. Er zijn veel zp’ers in
actief; schattingen lopen uiteen van
35.000 tot wel zo’n 60.000.
54 / JAARVERSLAG 2011
ZICHTBAARHEID CREËREN/
2011 is gebruikt om kennis te
maken in de bedrijven die begin
2011 tot speerpunt zijn benoemd.
Er hebben werkbezoeken bij werknemersbijeenkomst
en gesprekken
met werkgevers plaatsgevonden.
Daarnaast is een aantal leden -
vergaderingen georganiseerd,
waardoor een begin van zicht -
baarheid is gecreëerd.
In de zes landelijke cao’s binnen de
uitgeverijsector zijn in 2011 afspraken
gemaakt om in 2012 te praten
over een raam-cao die van deze zes
cao’s één cao maakt. Eén raam-cao
heeft voor werkgevers een groot
voordeel, omdat alle werknemers
onder dezelfde cao vallen. Voor
werknemers is het goed omdat het
mobiliteit bevordert en je centraal
afspraken kunt maken over het
geheel. Uitgangspunt hierbij is
dat de cao in samenwerking met
werknemers wordt geïnitieerd.
Eind 2011 was de raam-cao rond
en er wordt gestreefd naar een
ingebruikname per 1 januari 2013.
AANTAL LEDEN /
De sector Uitgeverijen heeft de ambitie
om in de aankomende jaren
3.500 nieuwe leden te werven.
Voornamelijk via de digitale snelwegen
Facebook, Twitter en e-mail.
ZORGVERZEKERING /
In 2011 is begonnen met een
samenwerking met de stichting
Gezond Uitgeven. Met hen is
gesproken over een verzuim -
verzekering en een verzuimdesk
die zieke werknemers op de dag
van ziek melden nabelt. Dit is voor
werkgevers interessant, zeker
wanneer dit is gekoppeld aan een
ziektekostenverzekering. Er wordt
beoogd deze verzekering te
koppelen aan een lidmaatschap van
de bond en er is afgesproken dat
FNV KIEM daarvoor een belangrijk
deel van de ledenwerving op zich
neemt. Er hebben hiertoe gesprekken
plaatsgevonden met Achmea
Zilveren Kruis en Menzis. Dit past
ook heel goed bij de intentie om
3.500 nieuwe leden in te schrijven,
wat immers gemakkelijker lukt als
er nieuwe producten en diensten
aangeboden worden.
SAMENWERKING /
In 2011 was er nauwe samenwerking
met zusterbond NVJ. De NVJ
richt zich enkel op journalisten; in
bedrijven die zich puur op uitgeven
richten is alleen FNV KIEM als
vakbond vertegenwoordigd. In het
kader van de raam-cao zal de
samenwerking met de NVJ komend
jaar nog verder versterkt worden.

NA HET BEGINJAAR /
In 2012 zal de kennismaking met de 11 grote
uitgeverijen (85% Fte’s in de branche) worden
geïn tensiveerd. In de verschillende bedrijven wil
FNV KIEM eind 2012 een aantal functionerende kadergroepen
hebben die onder meer een rol gaan spelen
bij de totstandkoming van de sociaal beleidskaders in
hun eigen bedrijven. In samenspraak tussen de kader -
groepen en de vakbondsadviseur zullen inloopspreekuren
worden georganiseerd. Aan de kadergroepen
zal scholing worden aangeboden (op het bedrijf).
Doel is dat deze kadergroepen het gezicht van
FNV KIEM gaan vormen in het bedrijf. Daarbij wordt
gebruik gemaakt van nieuwe media om het vakbondswerk
vorm en inhoud te geven.
In 2011 is voor het eerst een kennismakingsdag voor
ondernemingsraden georganiseerd. In 2012 zal hier
een vervolg op komen.
TMG (TELEGRAAF MEDIA GROEP) /
Dat het aanspannen van een kostbare procedure bij
de rechter ook een keerzijde heeft, bleek in 2011 bij de
procedure tegen Telegraaf Media Groep. die FNV KIEM
heeft verloren. De eis om het Akkoord Bovenmatigheid
nietig te verklaren is door de rechter afgewezen.
Begin 2012 heeft FNV KIEM daarop hoger beroep
aangetekend. In de kern kan FNV KIEM deze procedure
niet meer winnen, maar er is wel een aantal zaken dat
in het hoger beroep teruggedraaid kan worden, als de
rechter daartoe beslist.
CAO’S /
De uitgeverijsector bestaat kortweg
uit vijf deelsectoren:
De groep Algemene Uitgevers
(boeken- literatuur, kinderboeken, non-fictie)
De groep Educatieve Uitgeverijen
De groep Publiekstijdschriften
(publieks- en opinie en omroepbladen)
De NDP Nieuwsmedia (Nederlandse Dagbladpers)
De Uitgevers voor Vak en Wetenschap.
Er zijn in de sector Uitgeverijen zes cao’s, waarvan
vier voor journalisten: de dagblad cao, de cao
publiekstijdschriften, cao opiniebladen en de cao
vaktijdschriften. Deze cao’s sluit FNV KIEM af samen
met de NVJ.
Voor het overige personeel zijn er twee
‘administratieve’ cao’s: de cao boeken en
tijdschriften uitgeverijbedrijf (BTU) (aantal leden FNV
KIEM 793) en de cao dagbladuitgeverijbedrijf (DU).
(Aantal leden FNV KIEM 293).
Bij deze laatste twee cao’s is FNV KIEM partij,
naast CNV Media en de Unie.
Er zijn twee bedrijfscao’s:
Audax (hier is uitsluitend FNV KIEM partij)
Veronica Uitgeverij.
ENTERTAINMENT EN MEDIA /
Bij alle grote uitgeverijen is een sociaal beleidskader
(SBK) van kracht. Dit is een algemeen sociaal plan
dat jaarlijks met de betrokken bonden wordt
afgesproken. Het afsluiten van een SBK is een caoverplichting,
als de betrokken uitgeverij onder de cao
BTU valt.
JAARVERSLAG 2011 / 55

ZELFSTANDIG
PROFESSIONALS /

De dienstverlening aan zelf -
standigen (zp’ers) is, mede
vanwege de grote toename van het
aantal (gedwongen) zelfstandigen,
door FNV KIEM in 2011 verder
gecontinueerd en geïntensiveerd.
Nadat vooral zp’ers de klappen
van de economische crisis hebben
opgevangen, trekt de economie in
2011 toch weer langzaam aan. Wat
ook een positieve uitwerking heeft
op de vraag naar inzet van zp’ers.
De flexibele schil rondom de
arbeidsmarkt van werknemers,
die vooral uit zp’ers en freelancers
bestaat, wordt weer voorzichtig
opgebouwd na te zijn afgepeld
in 2009 en 2010. Behalve in de
bouwsector, daar blijft de crisis
en het gebrek aan werkgelegenheid
(vooral voor zp’ers die er als
eersten uitgingen) onverminderd
voortduren.
Of de zp’ers in 2012 de inflatie -
correctie, de stijging van de
ziektekostenpremies, kinderopvang
en gemeentelijke belastingen
kunnen doorberekenen in hun
uurtarief valt nog te bezien.
Zelfstandigen/
VERBETERING POSITIE /
Er is nog steeds veel te verbeteren
aan de sociaaleconomische positie
van de zp’er. Het Nederlandse stelsel
van arbeidsrecht, sociale verzekeringen
en pensioen heeft nog
steeds het werknemerschap als
uitgangspunt. Alles is opgebouwd
rond de werknemer en vandaar uit
wordt er “nog iets” geregeld voor de
zp’er. Alleen het fiscale stelsel bevat
voorzieningen die degelijk zijn toegerust
op het zp-schap.
In het SER advies van eind 2010,
over de sociaaleconomische positie
van de zp’er, werd een groot aantal
aanbevelingen gedaan om de
positie van de zp’er te verbeteren.
Het kabinet is nu aan zet om de
voorgestelde wijzigingen ook daadwerkelijk
in wetgeving te vertalen.
Het SER advies komt onder meer
met een goede definitie van de
zp’er, mogelijkheden en uitbreidingen
voor een pensioenvoorziening
in de tweede pijler en bescherming
op Arbogebied gelijk aan die van de
werknemer. Maar er blijven nog altijd
veel wensen over, bijvoorbeeld een
door de overheid geregelde en uitgevoerdearbeidsongeschiktheidsvoorziening.
Of een urencriterium
(op dit moment 1225 uur) gerelateerd
aan het aantal uren dat als
zelfstandige wordt gewerkt.
BTW-VERHOGING ZP’ERS /
De btw-verhoging heeft in 2011
voor het eerst zichtbaar gemaakt
welke negatieve uitwerking dit
heeft op de verkoop van kunst.
De bezuinigingen in deze sector
daarbij opgeteld -in 2011 vallen de
klappen vooral in de gemeentelijke
sub sidies- maakt dat het resultaat
een forse uitholling van het uurtarief
is en een daling van werkgelegenheid
voor zp’ers. De zp’ers werkzaam
in de creatieve sector hebben
hier zeker een klap van meegekregen,
voornamelijk wanneer hun
opdrachtgevers in de kunst- en
cultuursector werkzaam waren.
DE CREATIEVE ZP-SECTOR /
In Nederland zijn ruim 43.000 bedrijven
actief in de creatieve industrie.
Hiermee heeft deze industrie
een aandeel van 5% in het Nederlandse
bedrijfsleven. De laatste jaren
groeide deze sector met ruim 19%.
De media- en entertainmentindustrie
groeide zelfs nog sneller, met 22%.
Hieronder vallen naast fotografen
ook uitgeverijen en filmproducenten.
De grootste bedrijfstak binnen de
creatieve industrie is de creatieve
zakelijke dienst verlening. Hierin zijn
27.000 be drij ven actief, bijna twee
derde van de creatieve industrie.
Deze dienstverlening bestaat voor
het overgrote deel uit reclamebureaus
(60 %). Creatieve bedrijven
opereren veelal op kleine schaal.
66% bestaat uit zp’ers.
JAARVERSLAG 2011 / 57

ZELFSTANDIG PROFESSIONALS /
INDIVIDUELE BELANGENBEHARTIGING /
De sector Zelfstandigen heeft zich in 2011 voornamelijk
gericht op een goede belangenbehartiging van de leden.
Zo werd juridische bijstand verleend, gelobbyd naar de
overheid, een verzekeringspakket (arbeidsongeschiktheidsverzekering
op maat) en een cursuspakket voor
zp’ers samengesteld. Ook is coaching aangeboden en
bedrijfskundig advies verleend.
In 2011 is tevens de digitale tarieventool ontwikkeld,
die begin 2012 in gebruik is genomen.
SCHOLING EN INDIVIDUELE DIENSTEN VOOR ZP’ERS /
In 2011 zijn er in totaal 10 verschillende cursussen aangeboden
aan leden van FNV KIEM. 9 cursussen zijn in
samenwerking met FNV Zelfstandigen aangeboden.
Na evaluatie is besloten in 2012 enkele cursussen niet
langer in samenwerking aan te bieden, omdat de mix van
leden van FNV ZZP en FNV KIEM niet altijd ten goede
komt aan de cursusinhoud.
In 2011 zijn verschillende nieuwe diensten en trainingen
ontwikkeld die in 2012 worden aangeboden, zoals
‘Netwerken voor creatieven’, ‘Crowdfunding’,
‘Honorarium berekenen’, ‘Webbio schrijven’, ‘Starten in
de creatieve sector’ en ‘Basis administratie’. Tevens is in
2011 het pensioenspreekuur voor zelf standigen in het
leven geroepen. Tijdens dit spreekuur kunnen zp’ers bij
FNV KIEM terecht met alle vragen rondom pensioen en
wordt inzicht gegeven in pensioenzaken.
Er namen in 2011 zo’n 218 cursisten deel aan de
cursussen. Naast scholing werden ook individuele
diensten verleend zoals belastingservice en bedrijfskundig
advies. Eveneens specifiek voor zelfstandigen is de
sparringpartner, waarbij zelfstandigen kunnen sparren
met FNV KIEM over het ondernemerschap en alles wat
daarbij komt kijken. Er zijn 25 gesprekken gevoerd
door de coach van ZZP Sparringpartner.
58 / JAARVERSLAG 2011
REGULIERE EN NIEUWE ACTIVITEITEN /
In 2011 heeft een groot aantal reguliere, maar
ook nieuwe activiteiten voor zp’ers plaatsgevonden.
Zo zijn er, evenals voorgaande jaren, trainingen
voor zp’ers georganiseerd. Eind 2011 is een boekje
verschenen, de Trainingsgids, waarin alle aangeboden
trainingen overzichtelijk beschreven staan.
Tevens zijn de blauwe informatieboekjes met onder
meer informatie over tarieven, auteursrecht en het
Kluwerboekje ‘Zelfstandig Ondernemen Zonder
Personeel’ voor zp’ers geactualiseerd en voorzien
van de laatste informatie omtrent het onderwerp.
De belasting handleiding is ge-update en voor de
AV-sector is een model opdrachtovereenkomst
voor zp’ers bij Dutch View ontwikkeld.
Ook zijn er gastlessen gegeven bij verschillende
vestigingen van de Kamer van Koophandel en hebben
in Rotterdam, Den Bosch en Assen startersdagen
plaatsgevonden, waarbij FNV KIEM aanwezig was
om informatie te verstrekken en leden te werven.
De sector Zelfstandigen heeft, in nauwe samenwerking
met de afdelingen Communicatie, NAL en de bestuurder
Zelfstandigen en Media in 2011 de tarievencalculator
ontwikkeld. Deze specifiek voor zp’ers gemaakte tool
wordt begin 2012 uitgerold.
PRODUCTEN EN DIENSTEN /
De samenwerking tussen Pakhuis de Zwijger (PdZ) in
Amsterdam en FNV KIEM is in 2011 verder geïntensiveerd.
Daartoe is een samenwerkingsovereenkomst
gesloten, waarbij afgesproken is dat FNV KIEM vier
thema-avonden voor zelfstandigen in PdZ gaat
organiseren. Daarnaast wordt gekeken hoe het pakhuis
en de vakbond elkaar wederzijds kunnen versterken; zo
verzorgt FNV KIEM tips op de (goed bezochte) website
en participeert de vakbond in programma’s van het
pakhuis. In dat kader vond bijvoorbeeld een avond
plaats over Dutch Design, waarbij FNV KIEM het randprogramma
verzorgde en advies gaf.

De samenwerking blijkt een goede
investering te zijn in het positieve
beeld dat bezoekers op deze manier
van FNV KIEM krijgen.
In 2011 is hard gewerkt aan een
aantal collectieve acties, zoals het
in stand houden van de Wwik. FNV
KIEM heeft daartoe een gerechtelijke
procedure aangespannen, die
er uiteindelijk toe leidde dat kunstenaars
een half jaar langer gebruik
van de WWIK kunnen maken.
Halverwege het jaar heeft een aan -
tal kunstenmanifestaties plaats -
gevonden, waarbij FNV KIEM het
voortouw nam. Zo waren er de
acties ‘Schuilen in het Rijks’, de
Mars der Beschaving en afsluitend
de acties op het Malieveld in
Den Haag, waar zich zo’n 8.000
kunstenaars, liefhebbers en andere
belanghebbenden verzamelden in
een laatste poging Halbe Zijlstra
te overtuigen van de absurditeit
van zijn bezuinigingsplannen.
ZP-LOBBY /
In samenwerking met andere or -
ganisaties is onder meer het coaching
traject voor starters ontwikkeld
en heeft een collectieve lobby in
Den Haag plaatsgevonden omtrent
de wijziging van de zelfstandigen -
aftrek. Gezamenlijk is ook een notitie
over de nieuwe VAR-verklaring opgesteld
en gelobbyd over het
belastingplan 2012, het vraagstuk
pensioenen en zp’ers en arbeids -
ongeschiktheid.
Vooral de nieuwe VAR-verklaring
heeft in de landelijke en regionale
pers veel aandacht opgeleverd.
De discussie rond arbeidsongeschiktheid
heeft voor zelfstandigen
van FNV KIEM vorm gekregen in de
continuïteitsverzekering arbeidsongeschiktheid,
die in samenwerking
met Achmea is afgesloten.
Ook in brede zin is de aandacht
voor zp’ers en de problemen waar
zij mee te maken krijgen, toegenomen.
Dat is positief, want dat geeft
een veel nadrukkelijkere toegang tot
de politiek. Want in Den Haag
begint langzaam duidelijk te worden
dat de grote groep zp’ers een club
is waar rekening mee gehouden
dient te worden.
In samenwerking met andere FNVbonden
is het project ‘Dwarsverbanden’
georganiseerd, waarbij plannen
worden uitgewerkt om gezamenlijk
producten en diensten voor zelfstandigen
te gaan aanbieden.
In de AV-sector is in 2011 de
bewustwordingscampagne ‘Reistijd
is Werktijd’ gestart, omdat een aantal
producenten aangaf de reistijd
niet meer te vergoeden.
De campagne bevatte een tegen -
actie die hoogstwaarschijnlijk tot
gevolg heeft dat de producenten
alsnog besluiten reistijd als werktijd
te rekenen.
ZELFSTANDIG PROFESSIONALS /
GEDWONGEN ZP-SCHAP /
De sector Zelfstandigen ziet in
2011 de voorbode van de toename
van het gedwongen zp-schap in
voornamelijk de kunsteducatie. In de
kunsteducatie worden centra opgeheven
of een centrum gaat met een
klein clubje facilitair verder en de
docenten worden als zp’er ingehuurd.
De sector Zelfstandigen van
FNV KIEM ziet dit aantal docenten
schrikbarend toenemen. Alle kunstinstellingen
bereiden zich nu voor op
2012 en het aantal gedwongen
zp’ers zal alleen maar groter worden.
Meer hierover in het hoofdstuk
Sector Kunsteducatie.
SAMENWERKING ANDERE
ORGANISATIES /
Voor zelfstandigen in de creatieve
sector is een samenwerking aangegaan
met Freelance Factory, de vereniging
voor en door freelancers in
de creatieve industrie.
Deze samenwerking komt tot uiting
in onder meer de Freelance Friday,
een avond waarop beide partijen elkaar
op een aantal gebieden kunnen
versterken. Voor de freelance en zpleden
van FNV KIEM levert de samenwerking
vooral een goede
netwerkplek op, iets waar al lange
tijd vraag naar was. Eveneens in
2011 is de samenwerking met de
Ntb, de Nederlandse toonkunstenaarsbond
ingezet.
JAARVERSLAG 2011 / 59

UGO/

Momenteel zijn er binnen
FNV KIEM bijna 11.000
uitkerings gerechtigden en
Ouderen (UGO) lid van de
vakbond. Dit betekent dat
de sector UGO de grootste
sector van FNV KIEM is.
Van alle UGO’ers zijn er
zo’n 7.500 gepensioneerd,
waarvan 2.650 boven de 75 jaar.
30 leden vallen onder de
garantieregeling en iets meer
dan 1.100 leden vallen onder
de reorganisatieregeling.
Bijna 500 leden maken gebruik
van de vut en 750 leden zitten in
de WAO. Daarnaast zijn er nog
zo’n 250 leden, die na het
overlijden van hun partner het
lidmaatschap hebben overgenomen.
Er zijn 1.822 leden werkloos.
Uitkeringsgerechtigden
en Ouderen/
ORGANISATIE-
DOELSTELLINGEN 2011 /
De sector UGO heeft in 2011 voornamelijk
ingezet op ledenbehoud.
Dit is bewerkstelligd door zowel
onderling in de werkorganisatie, als
ook tussen de vereniging en de
werkorganisatie samen te werken.
Op het gebied van kwaliteit is in
2011 bekeken wat er gedaan
moet worden om de kwaliteit van de
dienstverlening verder te verhogen.
Voor wat betreft de communicatie is
intern én extern de zichtbaarheid
vergroot.
SECTORRAAD UGO /
De sectorraad UGO heeft statutair
recht op 30 zetels. Momenteel hebben
zich 25 mensen kandidaat gesteld,
waarvan acht nieuwe sector -
raadsleden. Het was in 2011 dus
niet nodig verkiezingen te organiseren.
Voor de nieuwe sectorraadsleden
wordt begin 2012 een kennis -
makingbijeenkomst georganiseerd.
De sectorraad UGO heeft in 2011
vier maal vergaderd. Jaarlijks organiseren
vier leden van de sectorraad
een kaderdag UGO. Thema’s die
daar aan de orde komen zijn onder
meer ‘werken boven je 65e’,
‘werken op oudere leeftijd’ en
‘werk zoeken op oudere leeftijd’.
In oktober 2011 heeft wederom een
succesvolle kaderdag plaatsgevonden
met als thema ‘De stapeling
van de bezuinigingen’. Dit was een
goedbezochte dag met veel informatie
over bijstand, bezuinigingen
op de zorg, verhoging zorgpremie
en de gevolgen voor de laagste
inkomens.
De sector UGO is in 2011 nauw
betrokken geweest bij de werkgroep
Modernisering Vereniging. Daarnaast
heeft de sectorraad UGO ook
dit jaar een aantal belangrijke ver -
beteringen bewerkstelligd in de
dienstverlening aan ouderen en
uitkeringsgerechtigden.
SAMENWERKING
FNV BONDGENOTEN /
In 2011 is de samenwerking met
FNV Bondgenoten met betrekking
tot de WAO-begeleiding positief
geëvalueerd. De evaluatie was gericht
op de mogelijkheden om meer
WAO-begeleiders vanuit FNV KIEM
te werven, omdat dit aantal ernstig
stagneert. Daarnaast kwam de
communicatie tussen de WAObegeleiders
van FNV KIEM en
Bondgenoten, IBB en de bestuurder
van FNV KIEM ter sprake.
Tenslotte werden scholing en
coaching van WAO-begeleiders
beoordeeld.
JAARVERSLAG 2011 / 61

UGO: UITKERINGSGERECHTIGDEN EN OUDEREN /
BIJEENKOMSTEN IN DE REGIO /
In samenwerking met FNV Bond -
genoten en FNV Bouw is in 2011
overlegd over het organiseren van
UGO-themabijeenkomsten in de
regio. Omdat FNV KIEM te klein is
om dat voor haar leden alleen te
organiseren is gekozen voor de
samenwerking met Bondgenoten
en Bouw.
OUDER EN WIJZER /
In 2011 is het magazine ‘Ouder en
Wijzer’ ontwikkeld. Dit is een blad
voor ouderen dat in samenwerking
met FNV Bondgenoten wordt
geproduceerd. In 2012 zullen
UGO-leden van FNV KIEM vier
maal per jaar het blad ‘Ouder en
Wijzer‘ ontvangen. Twee sectorraadsleden
hebben zitting in de redactieraad,
waarbij de inhoud van
het blad wordt bepaald.
WAO/WIA-BEGELEIDING /
Sinds enige jaren is de WAO/WIAbegeleiding
ondergebracht bij FNV
Bondgenoten. Vanuit FNV KIEM
werken 8 WAO-begeleiders hier
aan mee. Zij hebben het erg druk
gehad. De WAO-begeleiders
vanuit FNV KIEM volgen de
scholing, intervisie en begeleiding
bij FNV Bondgenoten. Vanuit
FNV KIEM neemt een sectorraadslid
deel aan de landelijke werk -
groep WAO/WIA-begeleiding.
62 / JAARVERSLAG 2011
Gebleken is dat er bij leden van
FNV KIEM behoefte is aan re-integratiebegeleiding.
In samenwerking
met FNV Bondgenoten wordt daar
iets voor opgezet.
50+ BEURS /
De sector UGO is in 2011 weder -
om vertegenwoordigd geweest op
de 50+ Beurs. Leden en hun
partner kregen gratis toegang tot
deze beurs en zo’n 1.700 mensen
hebben hier gebruik van gemaakt.
SCHOLING /
Omdat veel actieve UGO-leden een
bijdrage leveren aan de individuele
dienstverlening aan leden, is het
van groot belang dat actieve leden
scholing krijgen en goed geïnformeerd
worden over voornamelijk
ontwikkelingen in de sociale zekerheid.
Deze scholing is grotendeels
gericht op functies als WAO/WIAbegeleiders
en consulenten. Actieve
leden van FNV Lokaal volgen een
eigen scholingstraject, al dan niet in
samenwerking met FNV Bond -
genoten. Toch wil FNV KIEM zelf
ook de Sectorraad UGO breed informeren
over de bezuinigingen
op sociale zekerheid. Daarom is in
2011 tweemaal een scholing over
dit thema georganiseerd, waarbij in
het bijzonder ingegaan is op de
organisatie van het verzet tegen
het afbraakbeleid van dit kabinet.
CONTACTPERSONEN
OUDEREN /
In 2011 is voor het eerst van
start gegaan met de contact -
personen ouderen. Deze speciaal
benoemde contactpersonen zijn
voornamelijk mensen vanuit de
UGO-sector.
De contactpersonen bellen leden
die binnenkort 65 worden of ze
nog vragen hebben over de
aanvraag aow. Wanneer leden
aangeven hulp nodig te hebben,
dan bieden de contactpersonen
deze hulp.
De contactpersonen geven ook
informatie over waarom het
voor 65-plussers zin heeft om lid
te blijven van de bond.
Tenslotte geven zij de leden
informatie over de voordelen
van het lidmaatschap voor
gepensioneerden.

CIJFERS EN
ORGANISATIE/
63 / JAARVERSLAG 2011

Financieel Jaarverslag:
Staat van baten en lasten /
(bedragen in hele euro’s)
Resultaat BegRoting Resultaat VeRschil
2011 2011 2010 BegRoting
Baten
Contributies 5.140.219 5.057.000 5.359.358 83.219
Werkgeversbijdragen 1.154.160 1.285.000 1.386.371 –130.840
Beleggingsopbrengst (excl koersresultaat) 989.750 1.645.000 928.452 –655.250
Vacatiegelden 159.688 70.000 80.296 89.688
Diverse opbrengsten 89.023 52.000 72.939 37.023
totaal baten 7.532.840 8.109.000 7.827.416 –576.160
lasten
Personeelskosten 4.039.173 4.131.000 3.847.647 –91.827
Extra pensioenstorting 0 0 653.529 0
Huisvestingskosten 80.287 79.000 81.784 1.287
Afschrijvingen 300.084 302.000 394.906 –1.916
Beheer- en administratiekosten 540.583 549.000 608.253 –8.417
Reis- en verblijfkosten 268.897 214.000 235.691 54.897
Vergaderkosten 182.849 188.000 175.183 –5.151
Actiekosten 65.205 10.000 91.109 55.205
Scholing 19.982 45.000 14.076 –25.018
Communicatie 343.346 394.000 411.426 –50.654
Kosten vereniging (regionale afdelingen) 175.364 150.000 171.299 25.364
Individuele belangenbehartiging 197.158 189.000 147.267 8.158
Rechtenpakket leden 164.129 100.000 112.349 64.129
Internationale bijeenkomsten en acties 6.909 5.000 37.467 1.909
Lidmaatschap organisaties 602.500 605.000 592.567 –2.500
Algemene kosten 368.095 188.000 322.699 180.095
Bijzondere baten & lasten 150.000 0 –42.811 150.000
totaal lasten 7.504.561 7.149.000 7.854.441 355.561
Resultaat bondshuishouding, inclusief werkgeversbijdragen 28.279 960.000 –27.025 –931.721
Ontwikkelingskosten / Resultaat mediaplein –1.880 0 –6.934 –1.880
Gerealiseerd koersresultaat 677.736 0 1.149.751 677.736
Ongerealiseerd koersresultaat –318.699 0 401.498 –318.699
totaal exploitatieresultaat 385.436 960.000 1.517.290 –574.564
Deze staat is ontleend aan de jaarrekening van FnV KieM, waarbij horlings accountants en
Belastingadviseurs B.V. een goed keurende verklaring heeft verstrekt.
64 / JAARVERSLAG 2011

Begroting/
Begroting (bedragen in hele euro’s)
BegRoting Resultaat
2012 2011
Baten
Contributies 4.990.000 5.140.219
Beleggingsopbrengsten op basis van 4% 1.331.000 0
Gerealiseerd koersresultaat 0 1.667.486
Ongerealiseerd koersresultaat 0 –318.699
Vacatiegelden 70.000 159.688
Diverse opbrengsten 70.000 89.023
Totaal baten 6.461.000 6.737.717
lasten
Personeelskosten 4.055.000 4.039.173
Kosten herstructurering 150.000 0
Kosten hoogleraar/AIO 60.000 0
Huisvestingskosten 79.000 80.287
Afschrijvingen 291.000 300.084
Beheer- en administratiekosten 486.000 540.583
Reis- en verblijfkosten 259.000 268.897
Vergaderkosten 190.000 182.849
Actiekosten 50.000 65.205
Scholing 22.000 19.982
Communicatie 405.000 343.346
Kosten vereniging (regionale afdelingen) 170.000 175.364
Individuele belangenbehartiging 154.000 197.158
Rechtenpakket leden 100.000 164.129
Internationale bijeenkomsten en acties 8.000 6.909
Lidmaatschap organisaties 600.000 602.500
Algemene kosten 265.000 368.095
Bijzondere baten & lasten 0 150.000
Ontwikkelingskosten \ Resultaat mediaplein 0 1.880
Overbrengen projectkosten naar werkgeversbijdragen –600.000 –722.407
totaal lasten 6.744.000 6.784.034
Resultaat bondshuishouding (exclusief WGB, inclusief beleggingen) –283.000 –46.317
Werkgeversbijdragen 1.040.000 1.154.160
Projectkosten ten laste van werkgeversbijdragen –600.000 –722.407
Resultaat werkgeversbijdragen 440.000 431.753
totaal exploitatieresultaat 157.000 385.436
JAARVERSLAG 2011 / 65

Vermogensbeheer/
RENDEMENT /
Over 2011 heeft FNV KIEM een rendement van 4,64 %
op het belegd vermogen behaald. Het rendement van de
benchmark voor de defensieve tot neutrale belegger was
3,34%. Daarmee heeft FNV KIEM het wederom iets beter
gedaan dan het gemiddelde van de markt.
Het jaar 2011 liet grote schommelingen zien voor wat
betreft het rendement van FNV KIEM. Vooral het 4e
kwartaal en dan vooral de laatste maand van het jaar heeft
bijgewerkt aan het uiteindelijke resultaat. Dit jaar zat de
winst niet in de aandelen, maar meer in de staatsleningen.
De aantrekkende markt in de Verenigde Staten heeft heel
positief bijgedragen aan het rendement. Gezien de nog
steeds onzekere markt is er geen reden om de strategie ten
aanzien van beleggingen te wijzigen. Juist het risicoprofiel
van defensief tot neutraal heeft ervoor gezorgd dat verliezen
uit het verleden enigszins beperkt gebleven zijn.
UITGANGSPUNTEN EN DOELSTELLINGEN
VAN HET VERMOGENSBEHEER /
BeleggingsDoel:
Primair: het genereren van inkomen
secundair: vermogensgroei
FNV KIEM beoogt met deze doelstelling om het vermogen
in stand te houden en daar waar er onttrekkingen
plaatsvinden (negatieve resultaten, acties ten laste van het
weerstandsvermogen) het vermogen weer aan te laten
groeien op een aanvaardbaar/noodzakelijk niveau.
RISICOPROFIEL /
Het beleggingsprofiel van FNV KIEM valt te omschrijven als
defensief tot neutraal, dit wordt vormgegeven binnen het
navolgende profiel.
assetallocatie stRategisch BanDBReeDte
Vastrentende waarde 60% 55-65%
Zakelijke waarde 40% 35-45%
Liquiditeiten 0% 0-10%
66 / JAARVERSLAG 2011
Over 2011 was de samenstelling van het vermogensbeheer
conform het gemandateerde beleggingsprofiel.
FNV KIEM heeft het beheer van het vermogen uitbesteed
aan een externe vermogensbeheerder Staalbankiers.
Over de resultaten wordt per kwartaal een uitvoerige
rapportage uitgebracht. Dit ook in overleg met de financiële
commissie van FNV KIEM. Daarnaast wordt er, voor zover
nodig/ gewenst, overleg gevoerd indien de markt -
omstandigheden dat noodzakelijk maken.
DUURZAAMHEID
FNV KIEM heeft een duurzaamheidbeleid geformuleerd op
basis van 9 specifieke thema’s: Discriminatie, Kernenergie,
Kinderarbeid, Mensenrechten, Milieudelicten, Niet-duurzame
bosbouw, Wapens, Werknemersrechten/ arbeids omstandig -
heden en Fraude en corruptie.
In 2011 is de beleggingsportefeuille in samenwerking met de
financiële commissie tegen het licht gehouden op het terrein
van kosten en duurzaamheid. Met verschillende partijen is
gesproken en de portefeuille is door externen op duurzaam -
heid gescreend. Uiteindelijk werd de conclusie getrokken
dat Staalbankiers nog steeds de beste partij is voor het
beheer van onze beleggingsportefeuille. Vooral het maatwerk
met betrekking tot duurzaam beleggen en toch ook relatief
beperkte kosten waren daarin doorslaggevend. Er is wel
besloten om de portefeuille op het terrein van fraude en
corruptie aan te scherpen. Wonderwel heeft dit uiteindelijk
op de beurs juist heel goed uitgepakt.
Ook 2011 heeft laten zien dat er er met duurzaam beleggen
prima resultaten te behalen zijn. Over 2011 zijn er geen
bedrijven in portefeuille aanwezig geweest die substantiële
betrokkenheid hebben gehad in negatieve zin op één van
bovenstaande thema’s. De relatieve duurzaamheidscore voor
2011 was ruim boven het gemiddelde van de sector.
Tot slot kan worden gemeld dat de screening op het thema
duurzaamheid door een externe provider geschiedt, Dutch
Sustainability Research (DSR). De uitkomsten van de
rapportages van DSR staan niet ter discussie en worden
op zo kort mogelijke termijn in de portefeuille verwerkt indien
een negatieve screening op één van de omschreven thema’s
wordt gesignaleerd.

Uit- en instroom per sector /
UITSTROOM PER SECTOR 2011: –3027 LEDEN /
MaanD auDioVisueel gRaFisch Kunsten PRePRess ugo uitgeVeRijen VeRPaKKingen
Januari 39 97 62 3 81 43 8
Februari 20 77 56 5 63 24 6
Maart 19 64 57 3 58 21 7
April 21 48 34 0 61 21 7
Mei 33 55 42 2 60 22 5
Juni 19 61 60 7 69 19 8
Juli 12 47 42 5 63 26 7
Augustus 33 78 84 5 74 28 7
September 13 52 59 3 48 27 5
Oktober 20 61 64 5 64 26 5
November 17 76 72 7 71 32 7
December 11 82 91 5 74 41 11
totaal 257 798 723 50 786 330 83
INSTROOM PER SECTOR 2011: +1923 LEDEN /
MaanD auDioVisueel gRaFisch Kunsten PRePRess ugo uitgeVeRijen VeRPaKKingen
Januari 20 45 68 2 10 25 2
Februari 15 33 88 1 7 14 2
Maart 16 31 82 6 2 26 5
April 12 35 58 3 9 14 9
Mei 18 24 78 4 5 15 3
Juni 12 25 67 1 1 29 4
Juli 28 12 79 0 11 12 3
Augustus 11 21 34 2 2 6 0
September 19 47 88 1 3 20 4
Oktober 25 28 61 4 19 11 6
November 15 41 51 3 4 13 2
December 23 39 210 2 15 19 3
totaal 214 381 964 29 88 204 43
JAARVERSLAG 2011 / 67

LEDENSTANDEN PER SECTOR EN VAKGROEP /
sector
68 / JAARVERSLAG 2011
01/01/09 01/01/10 01/01/11 01/12/11
Kunsten 7530 7471 7714 7818
Prepublishing 840 770 628 585
Grafische sector 11101 10367 9452 8718
Verpakkingen 1934 1779 1671 1599
Uitgeverij 4507 3974 3659 3379
Audiovisueel 1958 2044 2210 2127
Uitkeringsgerechtigden 10278 10508 10796 10843
totaal 38148 36913 36130 35069
Vakgroepen
Symfonie 543 532 546 569
Vocaal 129 126 124 127
Drama en Co 1130 1082 1032 996
Podiumtech. en Theaterorg. 738 745 795 788
Dans 246 256 314 294
Kunsteducatie/A.K. 976 984 1021 1094
BV POP 818 785 768 770
Beeldend 2450 2444 2528 2533
Boek/Tijdschriftuitgeverij 1627 1629 1571 1506
VVFT 58 48 46 42
Bioscoop 178 170 179 174
totaal 8893 8801 8924 8893
LEDENSTAND PER AFDELING /
01/01/09 01/01/10 01/01/11 01/12/11
Friesland 1121 1086 1032 989
Noord 1155 1127 1100 1047
IJsselvallei 2048 1958 1896 1797
Drenthe 820 792 758 720
Doetinchem 598 583 555 531
Eerbeek 210 199 191 180
Zutphen 520 506 496 474
Twente 856 824 810 777
Oost Brabant 1775 1654 1546 1457
Nijmegen 696 641 617 579
Zuid Limburg 585 551 543 517
Midden-Limburg 720 688 639 827
Noord Limburg 262 241 233 —
Tetra PAK Moerdijk 78 78 65 —
Zuidwest-Nederland 1379 1597
Dordrecht 263 254 244 —
West Brabant 1596 1482
Dordrecht 263 254 242
Groot Rotterdam 1547 1475 1618 1758
Waterweg 305 292
Zeeland 306 285 269
Haaglanden 1257 1194 1147 1076
Het Groene Hart 1839 1752 1701 1587
Eemland/West-Veluwe 531 504 497 469
Arnhem/Wageningen 569 563 563 534
Utrecht 1654 1551 1448 1724
Amsterdam 1481 1392 1405 1234
Flevoland 679 621 597 552
Gooiland 392 389 387
Zaanstreek/Waterland 937 900 866 816
West Friesland 448 420 411
De kop van Noord-Holland
Schagen/Heerhugowaard/
667 1003
Alkmaar 746 702
Audio Visueel 2017 2085 2290

Personeelscijfers /
PERSONELE GEGEVENS 2011 /
In 2011 zijn 4 nieuwe (tijdelijke) medewerkers aangenomen.
Vijf (tijdelijke) medewerkers hebben FNV KIEM het
afgelopen jaar verlaten. Daarnaast hebben twee externe
medewerkers werkzaamheden voor FNV KIEM verricht.
Door een sterke focus op het ziekteverzuim is het dit jaar
wederom weer gedaald met 1,41 %.
ZIEKTEVERZUIM /
VeRzuiM- VeRzuiM- geMiDDelD
PeRcentage FRequentie VeRzuiMjaaR
DuuR in Dagen
2008 14,8 2,1 25,9
2009 10,5 1,6 20,1
2010 7,37 1,57 6,69
2011 5,96 1,63 5,23
WERKNEMERS NAAR LEEFTIJD/
WERKNEMERS /
geslacht aantal PeRcentage
Mannen 25 35%
Vrouwen 45 65%
totaal 70 100%
LEVENSFASEBEWUST PERSONEELSBELEID /
In 2011 is er een levensfasebewust personeelsbeleid
ingevoerd bij FNV KIEM. Levensfasebewust personeels -
beleid is een vorm van personeelsbeleid waarbij rekening
wordt gehouden met de verschillen tussen medewerkers
in diverse levensfasen. Het houdt er rekening mee dat de
wensen en behoeften van ouderen anders zijn dan die van
jonge starters die net beginnen met werken. Elke levensfase
kent zijn eigen mogelijkheden, problemen en uitdagingen.
Door daar rekening mee te houden blijven medewerkers
langer productief, gezond, gemotiveerd en betrokken.
VITALITEITSBELEID /
Onderdeel van het levensfasebewust personeelsbeleid is
een vitaliteitsbeleid. Ook daar zijn we in 2011 mee gestart.
Alle medewerkers hebben de mogelijkheid gekregen om
op individuele basis ondersteuning te krijgen om hun
gezondheid en vitaliteit te verbeteren.
HERINRICHTING FNV KIEM /
Daarnaast zijn in 2011de eerste stappen gezet richting een
herinrichting en transformatie van FNV KIEM. Dalende
ledenaantallen en stijgende kosten dwingen tot ingrijpen.
Medewerkers zijn aangehaakt op deze ontwikkelingen
middels diverse personeelsbijeenkomsten. Er is een
Doe-het-zelf-Dag georganiseerd waarbij is uitgenodigd
om mee te denken over de toekomst van FNV KIEM, de
keuzes en de doorvertaling naar de praktijk. De uiteindelijke
reorganisatie en herstructurering zullen in 2013 hun beslag
krijgen.
JAARVERSLAG 2011 / 69

Samenstelling bondsbestuur /
BONDSBESTUUR:
H. Baard
mw. I. van Baaren
C.J. Bommezij
E.M. Bouwers
T.W. van den Broek
J. Cohen
(m.i.v. 11-11-2010)
W.H.J. Dubbeling
mw. D.B. van Elk
J.K.C. Koning
mw. E.L. Osseforth
mw. A. van Proosdij
mw. I.M.A. Rep
mw. D. van Santen
R. Wouters
J. Hubert
(tot juni 2011)
SECTORRAAD
KUNSTEN:
G. Bleijerveld
C.J. Bommezij
mw. C.J. Curtis
R. van Dam
J.M. van Dijk
mw. D.B. van Elk
mw. I.S. Gustavs
A. Hoornstra
mw. C.M.R. von Klimburg
mw. F. Mertens
C.M. van Overbeek
mw. H. Sedy
mw. J.H.M. van der Venne
J. Vischjager
mw. W. Vissers
SECTORRAAD
PREPUBLISHING:
T.W. van den Broek
C.W.A. Schrauwen
70 / JAARVERSLAG 2011
SECTORRAAD
GRAFISCH:
A.F.A.H. Bergmans
J.D. Bol
B. Bruinsma
J. Cohen
F.P.M. Haselaar
B.C.P.H. Hessel
F.J. Hoefnagels
G. Peeks
mw. A. van Proosdij
J. Roemers
F. Scevola
M. Tang
J.A. Vreeburg
H.L. Weusten
SECTORRAAD
VERPAKKINGEN:
B.H. Blom
E. de Jonge
J. Meijers
mw. E.L. Osseforth
C.J. Otterspeer
E.W. Rozenkamp
SECTORRAAD
UITGEVERIJEN:
W.H.J. Dubbeling
Mw. L.C. van der Ent
M.P. de Keizer
J.K.C. Koning
mw. J.C.C. Kramp
H.G.T. Sangers
mw. D. van Santen
W.C. Verhulst
O. de Weerdt
SECTORRAAD
AUDIOVISUEEL:
H. Baard
mw. I. van Baaren
H. Beerstra
E.S. den Braber
R. Ebbinge
B.H. Jansen
SECTORRAAD
UITKERINGS -
GERECHTIGDEN:
mw. W.J. Anderson
G. van den Belt
P.G. Berlijn
C.J.A. Braat
H. Coeckelbergh
B. Engers
R.J. Geeve
J.H. de Graaf
J.J.H. Herben
R. Jansen
H.J. Kuipers
K.J.M. Langen
G. van Nijendaal
T.H. Oosterloo
L. Schut
A.L. Smaling
H.A. Sterkman
T.M. Vos
R. Wouters
H. Zaunbrecher
LEDEN COMMISSIE VAN BEROEP:
Kunsten mw. C.M.R. von Klimburg
Grafisch F.J. Hoefnagels
Prepublishing C.W. Schrauwen
Verpakking E.W. Rozenkamp
Uitgeverij M.P. de Keizer
Audiovisueel B.H. Jansen
UGO J.J.H. Herben
LEDEN FINANCIËLE COMMISSIE:
Kunsten mw. C.M. R. von Klimburg
Uitgeverij H. Sangers
UGO R. Jansen
LEDEN COMMISSIE VAN GOEDE DIENSTEN:
Kunsten mw. C.M.R. von Klimburg
Grafisch F.J. Hoefnagels
Prepublishing C.W. Schrauwen
Verpakking E.W. Rozenkamp
Uitgeverij M.P. de Keizer
Audiovisueel J. Hammersma
UGO R. Jansen

Organogram vereniging /
VAKGROEPEN
CONGRES
Afgevaardigden van vakgroepen,
afdelingen, sectorraden
en bondsbestuur.
BONDSRAAD
SECTORRADEN*
Zeven sectoren vormen
samen de Bondsraad
*: FNV KIEM BESTAAT UIT DE SECTOREN:
1. Audiovisueel
2. Grafisch
3. Kunsten
4. Prepublishing
5. Uitgeverijen
6. Uitkeringsgerechtigden/ouderen
7. Verpakkingen
AFDELINGEN
BONDSBESTUUR
12 onbezoldigde bestuurders en
3 bezoldigde (Dagelijks Bestuur)
JAARVERSLAG 2011 / 71

Organogram werkorganisatie /
MANAGER
CBB
Bestuurders
Secretariaat CBB
72 / JAARVERSLAG 2011
MANAGER
IBB
Helpdesk
Bureau Intake
Juristen
Secretariaat IBB
BESTUURDER
WERKORGANISATIE
INTERNE
BEDRIJFS -
VOERING
LEDA
Klantenservice
ICT
FINA
PRA
Secretariaat
DB/P&O
MANAGER
BEDRIJFS
VOERING
STAF
Communicatie
NAL
PROJECT
CREATIEVE
INDUSTRIE
CONTROLLER P&O

Afdeling Communicatie
Jan Tooropstraat 1
Postbus 9354
1006 AJ Amsterdam
T 0900 368 54 36
F 020 355 37 37
E afdeling_communicatie@fnv-kiem.nl
www.fnv-kiem.nl